සංයුත්ත නිකාය

සගාථ වග්ගෝ

7.2.5. මානත්ථද්ධ සුත්තං

7.2.5. මානත්ථද්ධ බ්‍රාහ්මණයාට වදාළ දෙසුම

සාවත්ථියං…

සැවැත් නුවර ජේතවනාරාමයේදී …………………….

තේන ඛෝ පන සමයේන මානත්‌ථද්‌ධෝ නාම බ්‍රාහ්මණෝ සාවත්‌ථියං පටිවසති. සෝ නේව මාතරං අභිවාදේති. න පිතරං අභිවාදේති. න ආචරියං අභිවාදේති. න ජෙට්‌ඨභාතරං අභිවාදේති.

ඒ දිනවල මානත්ථද්ධ කියල බ්‍රාහ්මණයෙක් සැවැත් නුවර හිටියා. ඔහු තම මව්ට වඳින්නෙ නෑ. පියාට වඳින්නෙ නෑ. ගුරුවරයාට වඳින්නෙ නෑ. වැඩිමහල් සොහොයුරාට වඳින්නෙ නෑ.

තේන ඛෝ පන සමයේන භගවා මහතියා පරිසාය පරිවුතෝ ධම්‌මං දේසේති. අථ ඛෝ මානත්‌ථද්‌ධස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස ඒතදහෝසි. අයං ඛෝ සමණෝ ගෝතමෝ මහතියා පරිසාය පරිවුතෝ ධම්‌මං දේසේති. යන්නූනාහං යේන සමණෝ ගෝතමෝ තේනුපසංකමෙය්‍යං. සචේ මං සමණෝ ගෝතමෝ ආලපිස්‌සති, අහම්‌පි තං ආලපිස්‌සාමි. නෝ චේ මං සමණෝ ගෝතමෝ ආලපිස්‌සති අහම්‌පි තං නාලපිස්‌සාමීති. අථ ඛෝ මානත්‌ථද්‌ධෝ බ්‍රාහ්මණෝ යේන භගවා තේනුපසංකමි. උපසංකමිත්‌වා තුණ්‌හීභූතෝ ඒකමන්තං අට්‌ඨාසි අථ ඛෝ භගවා තං නාලපි. අථ ඛෝ මානත්‌ථද්‌ධෝ බ්‍රාහ්මණෝ නායං සමණෝ ගෝතමෝ කිඤ්‌චි ජානාතීති තතෝව පුන නිවත්‌තිතුකාමෝ අහෝසි.

එදා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විශාල පිරිසක් පිරිවරාගෙන දහම් දෙසමින් හිටියා. එතකොට මානත්ථද්ධ බ්‍රාහ්මණයාට මෙහෙම හිතුනා. ‘මේ ශ්‍රමණ ගෞතමයන් විශාල පිරිසක් පිරිවරාගෙන දහම් දෙසනවා. හොඳයි, මාත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් ළඟට යනවා. හැබැයි ශ්‍රමණ ගෞතමයන් මට කතා කළොත් විතරක් මං කතා කරනවා. ඒ වගේම ශ්‍රමණ ගෞතමයන් මාත් එක්ක කතා නොකළොත් මං කතා කරන්නෙත් නෑ.’

ඉතින්, මානත්ථද්ධ බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ළඟට ගියා. ගිහින් පැත්තකින් හිටගත්තා. නමුත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඔහු සමඟ කතා කළේ නෑ. එතකොට මානත්ථද්ධ බ්‍රාහ්මණයා ‘මේ ශ්‍රමණ ගෞතමයන් කිසි දෙයක් දන්නෙ නැහැ නෙව’ කියල හිතලා ආපසු හැරිල යන්න සූදානම් වුනා.

අථ ඛෝ භගවා මානත්‌ථද්‌ධස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස චේතසා චේතෝපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය මානත්‌ථද්‌ධං බ්‍රාහ්‌මණං ගාථාය අජ්‌ඣභාසි.

එතකොට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මානත්ථද්ධ බ්‍රාහ්මණයාගේ සිතේ ඇති අදහස් තම සිතින් දැනගෙන, මානත්ථද්ධ බ්‍රාහ්මණයාට ගාථාවකින් පැවසුවා.

න මාන බ්‍රෑහණා සාධු අත්‌ථිකස්‌සීධ බ්‍රාහ්‌මණ
යේන අත්‌ථේන ආගඤ්ජි තමේවමනුබ්‍රෑහයේති.

“පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, යම්කිසි ප්‍රයෝජනයක් බලාගෙන, මෙහි ආපු කෙනෙකුට, මාන්නය වැඩි කරගන්න එක හොඳ නෑ. යම්කිසි ප්‍රයෝජනයකට ආවා නම් ඒකම තමයි කරගත යුත්තෙ.”

අථ ඛෝ මානත්‌ථද්‌ධෝ බ්‍රාහ්මණෝ චිත්‌තං මේ සමණෝ ගෝතමෝ ජානාතීති තත්ථේව භගවතෝ පාදේසු සිරසා නිපතිත්‌වා භගවතෝ පාදානි මුඛේන ච පරිචුම්‌බති, පාණීහී ච පරිසම්‌බාහති, නාමඤ්‌ච සාවෙති. මානත්‌ථද්‌ධෝහං භෝ ගෝතම මානත්‌ථද්‌ධෝහං භෝ ගෝතමාති.

එතකොට මානත්ථද්ධ බ්‍රාහ්මණයා ‘ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ මගේ සිත දැනගත්තා නෙව’ කියලා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ සිරිපතුල් අභියස හිසින් වැඳ වැටුනා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ සිරිපතුල් සිඹින්න පටන් ගත්තා. දෑතින් පිරිමදින්න පටන් ගත්තා. තමන්ගේ නම කියන්න පටන් ගත්තා. “භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, මම තමයි මානත්ථද්ධ. භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, මම තමයි මානත්ථද්ධ.”

අථ ඛෝ සා පරිසා අබ්භුතචිත්‌තජාතා අහෝසි. අච්‌ඡරියං වත භෝ අබ්භුතං වත භෝ. අයං හි මානත්‌ථද්‌ධෝ බ්‍රාහ්මණෝ නේව මාතරං අභිවාදේති. න පිතරං අභිවාදේති න ආචරියං අභිවාදේති න ජෙට්‌ඨභාතරං අභිවාදේති අථ ච පන සමණෙ ගෝතමේ ඒවරූපං පරමනිපච්‌චකාරං කරෝතීති.

ඒ මොහොතේ, ඒ පිරිස අතිශයින්ම පුදුමයට පත්වුනා. “භවත්නි, මේක නම් ආශ්චර්යයක්. මේක නම් අද්භූත දෙයක්. මේ මානත්ථද්ධ බ්‍රාහ්මණයා අම්මට වඳින කෙනෙක් නොවෙයි. තාත්තට වඳින කෙනෙක් නොවෙයි. ගුරුවරයෙකුට වඳින කෙනෙක් නොවෙයි. වැඩිමහල් සහෝදරයෙකුට වඳින කෙනෙක් නොවෙයි. ඒ වුනාට ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ ගැන පුදුමාකාර යටහත්පහත් කමකින් නෙව මේ කටයුතු කරන්නෙ.”

අථ ඛෝ භගවා මානත්‌ථද්‌ධං බ්‍රාහ්‌මණං ඒතදවෝච. අලං බ්‍රාහ්‌මණ උට්ඨේහි, සකේ ආසනේ නිසීද, යතෝ තේ මයි චිත්‌තං පසන්‌නන්‌ති.

එතකොට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මානත්ථද්ධ බ්‍රාහ්මණයාට මෙහෙම පැවසුවා. “පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, දැන් ඔය ඇති. නැගිටින්න. තමන්ගේ ආසනෙන් වාඩිවෙන්න. ඔබේ සිත මා ගැන පැහැදිලා තියෙනවා.”

අථ ඛෝ මානත්‌ථද්‌ධෝ බ්‍රාහ්මණෝ සකේ ආසනේ නිසීදිත්‌වා භගවන්‌තං ගාථාය අජ්‌ඣභාසි.

ඊට පස්සෙ මානත්ථද්ධ බ්‍රාහ්මණයා තම ආසනේ ඉඳගෙන භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ගාථාවකින් පැවසුවා.

කේසු න මානං කයිරාථ කේසු චස්‌ස සගාරවෝ
ක්‍යස්‌ස අපචිතා අස්‌සු ක්‍යස්‌සු සාධු සුපූජිතා.

“කවුරු ගැනද මාන්නයක් නැතිව කටයුතු කරන්න ඕන? කවුරු ගැනද ගෞරව කරන්න ඕන? කාටද උපස්ථාන කරන්න ඕන? ඉතා හොඳින් පිදිය යුත්තේ කවුරුන්වද?”

(භගවා);

(භාග්‍යවතුන් වහන්සේ) :

මාතරි පිතරි වාපි අථෝ ජෙට්‌ඨම්‌හි භාතරි
ආචරියේ චතුත්‌ථම්‌හි තේසු න මානං කයිරාථ
තේසු අස්‌ස සගාරවෝ ත්‍යස්‌සු අපචිතා අස්‌සු
තේචස්‌සු සාධු පූජිතා.

“මව් ගැනත්, පියා ගැනත්, ඒ වගේම වැඩිමහල් සහෝදරයා ගැනත්, ආචාර්යවරයා ගැනත් කියන මේ හතර දෙනා ගැන මාන්නයෙන් කටයුතු කරන්නෙ නෑ. ඒ අය ගැනමයි ගෞරව කළ යුත්තෙ. ඒ අයටමයි සළකන්න ඕන. ඒ අයවමයි ඉතා හොඳින් පුදන්න ඕන.

අරහන්‌තේ සීතිභූතේ කතකිච්‌චේ අනාසවේ
නිහච්‌ච මානං අත්ථද්‌ධෝ තේ නමස්‌ස අනුත්‌තරේ.

අවබෝධය සම්පූර්ණ කරගත්ත, ආශ්‍රව රහිත, සිහිල් වෙලා ගිය රහතන් වහන්සේලා ඉන්නවා. ඒ අනුත්තර වූ මුනිවරුන්ට මාන්නයෙන් දැඩි වෙන්නෙ නැතුව, මාන්නය නැති කරගෙන වඳින්න ඕන.”

ඒවං වුත්තේ මානත්‌ථද්‌ධෝ බ්‍රාහ්මණෝ භගවන්‌තං ඒතදවෝච. අභික්‌කන්‌තං භෝ ගෝතම ….(පෙ)…. උපාසකං මං භවං ගෝතමෝ ධාරේතු අජ්‌ජතග්‌ගේ පාණුපේතං සරණං ගතන්‌ති.

මෙසේ වදාළ විට මානත්ථද්ධ බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙහෙම කිව්වා. “භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඉතා මනහරයි! …. (පෙ) …. භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, අද පටන් දිවි හිමියෙන් තෙරුවන් සරණ ගිය උපාසකයෙකු හැටියට මාව පිළිගන්නා සේක්වා!”

සාදු! සාදු!! සාදු!!!

ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/sn1_7-2-5/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M