මා විසින් මෙසේ අසන ලදී.
එක් සමයෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නාලන්දාවෙහි පාවාරික අඹ වනයෙහි වැඩවසන සේක.
එකල්හී ආයුෂ්මත් සාරිපුත්තයන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත එළැඹියහ. එළැඹ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට සකසා වන්දනා කොට එකත්පස් ව වැඩහුන්හ. එකත්පස් ව වැඩහුන් ආයුෂ්මත් සාරිපුත්තයන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය පැවසූහ.
“ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කෙරෙහි මම මෙබඳු වූ පැහැදීමකින් යුතු වෙමි. එනම්, භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ යම් මේ සම්බෝධියක් ඇද්ද, එයට වඩා වැඩිතර වූ අවබෝධයක් ඇති අන්‍ය වූ ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ අතීතයෙහි ද නොසිටියේ ය. අනාගතයෙහි ද නොවන්නේ ය. මෙකල්හි ද දකින්නට නැත්තේ ය” යනුවෙනි.
“සාරිපුත්තයෙනි, ඔබ විසින් පවසන ලද මෙම ශ්‍රේෂ්ඨ වචනය අතිමහත් වූවකි. ඒකාන්ත කොට ගන්නා ලද්දකි. නද දුන් සිංහනාදයකි. එනම්, ‘ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කෙරෙහි මම මෙබඳු වූ පැහැදීමකින් යුතු වෙමි. එනම්, භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ යම් මේ සම්බෝධියක් ඇද්ද, එයට වඩා වැඩිතර වූ අවබෝධයක් ඇති අන්‍ය වූ ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ අතීතයෙහි ද නොසිටියේ ය. අනාගතයෙහි ද නොවන්නේ ය. මෙකල්හි ද දකින්නට නැත්තේ ය’ යන කරුණ යි.
කිම? සාරිපුත්තයෙනි, යම් ඒ අරහත් සම්මා සම්බුදුවරු අතීතයෙහි වැඩසිටියාහු ද, ඒ සියළු භාග්‍යවත්වරුන්ගේ සිත් ඔබ විසින් ‘මෙසේ ත් ඒ භාග්‍යවත්වරු මෙබඳු සිල් ඇත්තෝ වූහ. මෙසේ ත් ඒ භාග්‍යවත්වරු මෙබඳු ධර්මයන් ඇත්තෝ වූහ. මෙසේ ත් ඒ භාග්‍යවත්වරු මෙබඳු ප්‍රඥා ඇත්තෝ වූහ. මෙසේ ත් ඒ භාග්‍යවත්වරු මෙබඳු විහරණ ඇත්තෝ වූහ. මෙසේ ත් ඒ භාග්‍යවත්වරු මෙබඳු විමුක්ති ඇත්තෝ වූහ’ යි සිය සිතින් පිරිසිඳ දන්නා ලද්දාහු ද?”
“ස්වාමීනී, එය නැත්තේ ය.”
“කිම? සාරිපුත්තයෙනි, යම් ඒ අරහත් සම්මා සම්බුදුවරු අනාගතයෙහි වැඩසිටින්නාහු ද, ඒ සියළු භාග්‍යවත්වරුන්ගේ සිත් ඔබ විසින් ‘මෙසේ ත් ඒ භාග්‍යවත්වරු මෙබඳු සිල් ඇතිවන්නාහු ය. මෙබඳු ධර්මයන් ….(පෙ)…. මෙබඳු ප්‍රඥාවෙන් ….(පෙ)…. මෙබඳු විහරණයෙන් ….(පෙ)…. ඒ භාග්‍යවත්වරු මෙසේ ත් මෙබඳු විමුක්තියෙන් යුක්ත වන්නාහු ය’ යි සිය සිතින් පිරිසිඳ දන්නා ලද්දාහු ද?”
“ස්වාමීනී, එය නැත්තේ ය.”
“කිම? සාරිපුත්තයෙනි, මෙකල්හී අරහත් සම්මා සම්බුදු වූ මම ඔබ විසින් ‘භාග්‍යවත් තෙමේ මෙසේ ත් මෙබඳු සිල් ඇත්තේ ය. මෙබඳු ධර්මය ….(පෙ)…. මෙබඳු ප්‍රඥාව ….(පෙ)…. මෙබඳු විහරණය ….(පෙ)…. මෙසේ ත් භාග්‍යවත් තෙමේ මෙබඳු විමුක්තියෙන් යුක්තය’ යි මාගේ සිත සිය සිතින් පිරිසිඳ දන්නා ලද්දාහු ද?”
“ස්වාමීනී, එය නැත්තේ ය.”
“සාරිපුත්තයෙනි, මෙකරුණ පිළිබඳ ව අතීත, අනාගත, වර්තමාන අරහත් සම්මා සම්බුදුවරයන් විෂයෙහි චේතෝපරිය ඥානයක් ඔබට නැත්තේ ය. එසේ තිබිය දී ත් කෙසේ නම් සාරිපුත්තයෙනි, ඔබ විසින් මෙම අතිමහත් ශ්‍රේෂ්ඨ වචනය පවසන ලද්දේ ද? ඒකාන්ත කොට ගන්නා ලද්දේ ද? සිහනදක් නද දෙන ලද්දේ ද? එනම්, ‘ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කෙරෙහි මම මෙබඳු වූ පැහැදීමකින් යුතු වෙමි. එනම්, භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ යම් මේ සම්බෝධියක් ඇද්ද, එයට වඩා වැඩිතර වූ අවබෝධයක් ඇති අන්‍ය වූ ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ අතීතයෙහි ද නොසිටියේ ය. අනාගතයෙහි ද නොවන්නේ ය. මෙකල්හි ද දකින්නට නැත්තේ ය’ යන කරුණ යි.”
“ස්වාමීනී, අතීත, අනාගත, වර්තමාන අරහත් සම්මා සම්බුදුවරයන් විෂයෙහි චේතෝපරිය ඥානයක් මට නැත්තේ ය. එසේ නමුත් ස්වාමීනී, මා විසින් ධර්ම න්‍යායට අනුව නිගමනයකට පැමිණිය හැකි බව දන්නා ලද්දේ ය.
ස්වාමීනී, එය මෙබඳු දෙයකි. රජෙකු හට පිටතින් බඳින ලද ශක්තිමත් බැමි ඇති දැඩි ප්‍රාකාර තොරණක් සහිත වූ ඈත පිහිටි නගරයක් තිබෙයි. එය එක් දොරටුවකින් යුක්ත ය. ඒ දොරටුව ළඟ නුවණැති, ව්‍යක්ත, යහපත් නුවණ ඇති, නොදන්නවුන් ඇතුළුවීම වළක්වන, දන්නවුන් ඇතුල් කරන දොරටුපාලයෙක් සිටියි. ඔහු ඒ නගර ප්‍රාකාර මාර්ගය වටා ඇවිදගෙන යන්නේ යටත් පිරිසෙයින් බළලෙකුට වත් නික්ම යා හැකි ප්‍රාකාර සන්ධියක් හෝ ප්‍රාකාර සිදුරක් හෝ නොදකින්නේ ය. එවිට ඔහුට මෙසේ සිතෙයි. ‘යම්කිසි ගොරෝසු ප්‍රාණීහු මේ නගරයට පිවිසෙත් ද, නික්ම යත් ද, ඒ සියල්ලෝ මේ දොරටුවෙන් පමණක් ම පිවිසෙති. නික්මෙති’ යනුවෙනි.
එසෙයින් ම ස්වාමීනී, මා විසින් ධර්ම න්‍යායට අනුව නිගමනයකට පැමිණිය හැකි බව දන්නා ලද්දේ ය. ස්වාමීනී, යම් ඒ අරහත් සම්මා සම්බුදුවරු අතීතයෙහි වැඩසිටියාහු ද, ඒ සියළු භාග්‍යවතුන් වහන්සේලා සිතට උපක්ලේශ වූ, ප්‍රඥාව දුර්වල කරන, පංච නීවරණ ප්‍රහාණය කොට සතර සතිපට්ඨානය තුළ මැනැවින් පිහිටුවා ගත් සිතින් යුතුව, සප්ත බොජ්ඣංගයන් ඒ වූ සැටියෙන් ම දියුණු කොට අනුත්තර වූ සම්මා සම්බෝධිය අවබෝධ කළ සේක.
ස්වාමීනී, යම් ඒ අරහත් සම්මා සම්බුදුවරු අනාගතයෙහි පහළ වන සේක් ද, ඒ සියළු භාග්‍යවතුන් වහන්සේලා සිතට උපක්ලේශ වූ, ප්‍රඥාව දුර්වල කරන, පංච නීවරණ ප්‍රහාණය කොට සතර සතිපට්ඨානය තුළ මැනැවින් පිහිටුවා ගත් සිතින් යුතුව, සප්ත බොජ්ඣංගයන් ඒ වූ සැටියෙන් ම දියුණු කොට අනුත්තර වූ සම්මා සම්බෝධිය අවබෝධ කරන සේක.
ස්වාමීනී, මෙකල්හී අරහත් සම්මා සම්බුදු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පවා සිතට උපක්ලේශ වූ, ප්‍රඥාව දුර්වල කරන, පංච නීවරණ ප්‍රහාණය කොට සතර සතිපට්ඨානය තුළ මැනැවින් පිහිටුවා ගත් සිතින් යුතුව, සප්ත බොජ්ඣංගයන් ඒ වූ සැටියෙන් ම දියුණු කොට අනුත්තර වූ සම්මා සම්බෝධිය අවබෝධ කළ සේක.
ස්වාමීනී, මෙහි මම ධර්මය ශ්‍රවණය කරනු පිණිස භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත එළැඹියෙමි. ස්වාමීනී, ඒ මට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කුසලාකුසල ධර්ම විග්‍රහයන් සහිත කොටගෙන ප්‍රණීත ප්‍රණීත වූ, උතුම් උතුම් වූ ධර්මය දෙසූ සේක. ස්වාමීනී, යම් යම් අයුරකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කුසලාකුසල ධර්ම විග්‍රහයන් සහිත කොටගෙන ප්‍රණීත ප්‍රණීත වූ, උතුම් උතුම් වූ ධර්මය මා හට දෙසූ සේක් ද, ඒ ඒ අයුරින් මම ඒ ධර්මයෙහි ඇතැම් ධර්මයක් විශිෂ්ට වූ නුවණින් දැන ධර්මයන් කෙරෙහි සම්පූර්ණ අවබෝධයට පැමිණියෙමි. ශාස්තෘන් වහන්සේ කෙරෙහි පැහැදුණෙමි. ‘ඒකාන්තයෙන් ම ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සම්මා සම්බුද්ධ වන සේක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් මැනැවින් වදාරණ ලද ධර්මය ඇත්තේ ය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සංඝ තෙමේ මනා පිළිවෙතෙහි පිළිපන්නේ ය’ වශයෙනි.
තව ද ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කුසල ධර්මයන් පිළිබඳ ව යම් අයුරින් ධර්මය දේශනා කරන සේක් ද, මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි. එහිලා මේ කුසල ධර්මයෝ ය. එනම්; සතර සතිපට්ඨානයෝ ය, සතර සම්‍යක් ප්‍රධානයෝ ය, සතර ඉර්ධිපාදයෝ ය, පසක් වූ ඉන්ද්‍රිය ධර්මයෝ ය, පසක් වූ බල ධර්මයෝ ය, සතක් වූ බොජ්ඣංගයෝ ය, ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය ය. ස්වාමීනී, මෙහිලා භික්ෂුව ආශ්‍රවයන් ක්ෂය වීමෙන් අනාශ්‍රව වූ චිත්ත විමුක්තිය ත්, ප්‍රඥා විමුක්තිය ත් මේ ජීවිතයේ දී ම තම විශිෂ්ට නුවණින් පසක් කොට, එයට පැමිණ වාසය කරයි. ස්වාමීනී, කුසල ධර්මයන් පිළිබඳ ව මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි. එය භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මුළුමනින් ම දන්නා සේක. එය භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මුළුමනින් ම දන්නා හෙයින් විශිෂ්ට ඥානයකින් දත යුතු එයට වැඩි දෙයක් නැත්තේ ය. මේ කුසල ධර්මයන් පිළිබඳ ව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ තුළ යම් අවබෝධයක් ඇද්ද, එයට වඩා දන්නා අන්‍ය වූ ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ නැත්තේ ය.
තව ද ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයතන පැණවීම් පිළිබඳ ව ධර්මය යම් අයුරකින් දේශනා කරන සේක් ද, මෙය ද අනුත්තරීය ධර්මයකි. ස්වාමීනී, ආධ්‍යාත්මික වූ ත්, බාහිර වූ ත් මේ ආයතනයෝ සයකි. එනම්; ඇස ත් – රූප ත් ය, කන ත් – ශබ්ද ත් ය, නාසය ත් – ගඳ සුවඳ ත් ය, දිව ත් – රස ත් ය, කය ත් – පහස ත් ය, මනස ත් – අරමුණු ත් ය. ස්වාමීනී, ආයතන ප්‍රඥප්තීන් පිළිබඳ ව වූ මෙය ද අනුත්තරීය ධර්මයකි. එය සර්වප්‍රකාරයෙන් ම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දන්නා සේක. එය සර්වප්‍රකාරයෙන් ම දන්නා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හට විශිෂ්ට ඥානයකින් දත යුතු එයට වඩා දෙයක් නැත්තේ ය. මේ ආයතන ප්‍රඥප්තීන් පිළිබඳ ව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ තුළ යම් අවබෝධයක් ඇද්ද, එයට වඩා දන්නා අන්‍ය වූ ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ නැත්තේ ය.
තව ද ස්වාමීනී, මව්කුසක පිළිසිඳ ගැනීම පිළිබඳ ව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් අයුරකින් ධර්මය දේශනා කරන සේක් ද, මෙය ද අනුත්තරීය ධර්මයකි. ස්වාමීනී, මේ මව්කුස පිළිසිඳ ගැනීම් සතරකි. ස්වාමීනී, මෙහිලා ඇතැමෙක් නොදැන ම මව්කුස පිළිසිඳ ගනියි. නොදැන ම මව්කුසෙහි සිටියි. නොදැන ම මව්කුසෙන් බිහිවෙයි. මෙය මව්කුස පිළිසිඳ ගැනීමෙහි පළමුවැන්න යි.
තව ද ස්වාමීනී, මෙහි ඇතැමෙක් දන්නේ ම මව්කුස පිළිසිඳ ගනියි. නොදන්නේ මව්කුස සිටියි. නොදන්නේ මව්කුසින් බිහිවෙයි. මෙය මව්කුස පිළිසිඳ ගැනීමෙහි දෙවැන්න යි.
තව ද ස්වාමීනී, මෙහි ඇතැමෙක් දන්නේ මව්කුස පිළිසිඳ ගනියි. දන්නේ මව්කුස සිටියි. එනමුදු නොදන්නේ මව්කුසින් බිහිවෙයි. මෙය මව්කුස පිළිසිඳ ගැනීමෙහි තුන්වැන්න යි.
තව ද ස්වාමීනී, මෙහි ඇතැමෙක් දන්නේ මව්කුස පිළිසිඳ ගනියි. දන්නේ මව්කුස සිටියි. දන්නේ මව්කුසින් බිහිවෙයි. මෙය මව්කුස පිළිසිඳ ගැනීමෙහි සිව්වැන්න යි. ස්වාමීනී, මව්කුසක සත්වයන් පිළිසිඳ ගැනීම පිළිබඳ ව මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි.
තව ද ස්වාමීනී, අනුන්ගේ සිත ගැන කරුණු පැවසීමෙහි ක්‍රම පිළිබඳ ව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් අයුරින් ධර්මය දේශනා කරන සේක් ද, මෙය ද අනුත්තරීය ධර්මයකි. ස්වාමීනී, මේ අනුන්ගේ සිත ගැන කරුණු පවසන ක්‍රම සතරකි. ස්වාමීනී, මෙහිලා ඇතැමෙක් සිතෙහි ස්වභාවය ප්‍රකට වන ශාරීරික නිමිති බලා මෙසේ කියයි. ‘ඔබගේ මනස මෙබඳු ත් වෙයි. ඔබගේ මනස එබඳු ත් වෙයි. ඔබගේ සිත මෙසේ ත් වෙයි’ වශයෙනි. හේ බොහෝ සේ පැවසුව ද, එය එසේ ම වෙයි. අන් අයුරකින් නොවෙයි. මෙය අනුන්ගේ සිත කරුණු පවසන පළමු ක්‍රමය යි.
තව ද ස්වාමීනී, මෙහි ඇතැමෙක් නිමිති බලා නොපවසයි. එසේ නමුත් මිනිසුන්ගේ හෝ අමනුෂ්‍යයන්ගේ හෝ දෙවියන්ගේ හෝ කථා ශබ්දය අසා පවසයි. ‘ඔබගේ මනස මෙබඳු ත් වෙයි. ඔබගේ මනස එබඳු ත් වෙයි. ඔබගේ සිත මෙසේ ත් වෙයි’ වශයෙනි. හේ බොහෝ සේ පැවසුව ද, එය එසේ ම වෙයි. අන් අයුරකින් නොවෙයි. මෙය අනුන්ගේ සිත කරුණු පවසන දෙවෙනි ක්‍රමය යි.
තව ද ස්වාමීනී, මෙහිලා ඇතැමෙක් නිමිති බලා නොපවසයි. මිනිසුන්ගේ හෝ අමනුෂ්‍යයන්ගේ හෝ දෙවියන්ගේ හෝ කථා ශබ්දය අසා නොපවසයි. එසේ නමුත් අන්‍යයන් මනසින් විතර්ක කරන විට, විචාර කරන විට ඒ විතක්ක විප්ඵාර ශබ්දය අසා පවසයි. ‘ඔබගේ මනස මෙබඳු ත් වෙයි. ඔබගේ මනස එබඳු ත් වෙයි. ඔබගේ සිත මෙසේ ත් වෙයි’ වශයෙනි. හේ බොහෝ සේ පැවසුව ද, එය එසේ ම වෙයි. අන් අයුරකින් නොවෙයි. මෙය අනුන්ගේ සිත කරුණු පවසන තුන්වෙනි ක්‍රමය යි.
තව ද ස්වාමීනී, මෙහිලා ඇතැමෙක් නිමිති බලා නොපවසයි. මිනිසුන්ගේ හෝ අමනුෂ්‍යයන්ගේ හෝ දෙවියන්ගේ හෝ කථා ශබ්දය අසා නොපවසයි. අන්‍යයන් මනසින් විතර්ක කරන විට, විචාර කරන විට ඒ විතක්ක විප්ඵාර ශබ්දය අසා නොපවසයි. නමුත් විතර්ක විචාරයෙන් යුතු සමාධියකට සමවැදී සිටින්නෙකුගේ සිත තම සිතින් පිරිසිඳ දැනගනියි. ‘මේ භවත්හු යම් අයුරකින් මනෝ සංස්කාරයන් සිතෙහි පිහිටුවන ලද්දේ ද, ඒ අයුරින් මේ සිතට අනතුරු ව මෙනම් විතර්කය විතර්ක කරන්නේ ය’ වශයෙනි. හේ බොහෝ සේ පැවසුව ද, එය එසේ ම වෙයි. අන් අයුරකින් නොවෙයි. මෙය අනුන්ගේ සිත කරුණු පවසන සිව්වෙනි ක්‍රමය යි. ස්වාමීනී, අනුන්ගේ සිත් දැන කරුණු පැවසීමෙහි ක්‍රමයන් පිළිබඳ ව මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි.
තව ද ස්වාමීනී, දර්ශනසමාපත්තීන් පිළිබඳ ව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් අයුරකින් ධර්මය දේශනා කරන සේක් ද, මෙය ද අනුත්තරීය ධර්මයකි. ස්වාමීනී, මේ දර්ශන සමාපත්ති සතරකි. ස්වාමීනී, මෙහිලා ඇතැම් ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ වීර්යය කොට, දැඩි සේ වීර්යය කොට, නැවත නැවත එහි යෙදී, අප්‍රමාදී ව, මැනැවින් මෙනෙහි කිරීමෙන් යම් බඳු සමාධිමත් සිතින් මේ කයෙහි ම යටි පතුලෙන් උඩ ත්, කෙස් මතුවෙන් යට ත්, සමකින් වැසී ඇති අනේක ප්‍රකාර වූ අපිරිසිදු දෑ නුවණින් දකියි නම් එබඳු චිත්ත සමාධියක් ලබයි. එනම්; මේ කයෙහි කෙස් ඇත. ලොම්, නිය, දත්, සම, මස්, නහර, ඇට, ඇටමිදුළු, වකුගඩු, හෘදය, අක්මාව, දලබුව, බඩදිව, පෙණහළු, අතුනු, අතුනුබහන්, ආමාශය, අසුචි, පිත, සෙම, සැරව, ලේ, ඩහදිය, මේදතෙල, කඳුළු, වුරුණු තෙල, කෙළ, සොටු, සඳමිදුළු, මූත්‍රා ඇතැයි වශයෙනි. මෙය දර්ශනසමාපත්තියෙහි පළමු වැන්න යි.
තව ද ස්වාමීනී, මෙහිලා ඇතැම් ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ වීර්යය කොට, දැඩි සේ වීර්යය කොට, නැවත නැවත එහි යෙදී, අප්‍රමාදී ව, මැනැවින් මෙනෙහි කිරීමෙන් යම්බඳු සමාධිමත් සිතින් මේ කයෙහි ම යටි පතුලෙන් උඩ ත්, කෙස් මතුවෙන් යට ත්, සමකින් වැසී ඇති අනේකප්‍රකාර වූ අපිරිසිදු දැ නුවණින් දකියි නම්, මේ කයෙහි කෙස් ඇත, ලොම්, නිය, දත්, ….(පෙ)…. සඳමිදුළු, මූත්‍රා ඇත වශයෙනි. එමෙන් ම පුරුෂයාගේ සම, මස්, ලේ ඉක්මවා ‘ඇට’ නුවණින් සලකයි නම්, එබඳු චිත්ත සමාධියක් ලබයි. මෙය දර්ශන සමාපත්තියෙහි දෙවැන්න යි.
තව ද ස්වාමීනී, මෙහිලා ඇතැම් ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ වීර්යය කොට, දැඩි සේ වීර්යය කොට, නැවත නැවත එහි යෙදී, අප්‍රමාදී ව, මැනැවින් මෙනෙහි කිරීමෙන් යම් බඳු සමාධිමත් සිතින් මේ කයෙහි ම යටි පතුලෙන් උඩ ත්, කෙස් මතුවෙන් යට ත්, සමකින් වැසී ඇති අනේකප්‍රකාර වූ අපිරිසිදු දැ නුවණින් දකියි නම්, මේ කයෙහි කෙස් ඇත, ලොම්, නිය, දත්, ….(පෙ)…. සඳමිදුළු, මූත්‍රා ඇත වශයෙනි. එමෙන් ම පුරුෂයාගේ සම, මස්, ලේ ඉක්මවා ‘ඇට’ නුවණින් සලකයි නම්, එමෙන් ම පුරුෂයාගේ මෙලොවෙහි ත් පිහිටි, පරලොවෙහි ත් පිහිටි, දෙපසෙහි ම නොසිඳී පවතින විඤ්ඤාණ වේගය නුවණින් දැනගනියි නම්, එබඳු චිත්ත සමාධියක් ලබයි. මෙය දර්ශන සමාපත්තියෙහි තුන්වැන්න යි.
තව ද ස්වාමීනී, මෙහිලා ඇතැම් ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ වීර්යය කොට, දැඩි සේ වීර්යය කොට, නැවත නැවත එහි යෙදී, අප්‍රමාදී ව, මැනැවින් මෙනෙහි කිරීමෙන් යම් බඳු සමාධිමත් සිතින් මේ කයෙහි ම යටි පතුලෙන් උඩ ත්, කෙස් මතුවෙන් යට ත්, සමකින් වැසී ඇති අනේකප්‍රකාර වූ අපිරිසිදු දැ නුවණින් දකියි නම්, මේ කයෙහි කෙස් ඇත, ලොම්, නිය, දත්, ….(පෙ)…. සඳමිදුළු, මූත්‍රා ඇත වශයෙනි. එමෙන් ම පුරුෂයාගේ සම, මස්, ලේ ඉක්මවා ‘ඇට’ නුවණින් සලකයි නම්, එමෙන් ම පුරුෂයාගේ මෙලොවෙහි ත් නොපිහිටි, පරලොවෙහි ත් නොපිහිටි, දෙපසෙහි ම නොසිඳී පවතින විඤ්ඤාණ වේගය නුවණින් දැනගනියි නම්, එබඳු චිත්ත සමාධියක් ලබයි. මෙය දර්ශන සමාපත්තියෙහි සිව්වැන්න යි. ස්වාමීනී, දර්ශන සමාපත්තීන් පිළිබඳ ව මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි.
තව ද ස්වාමීනී, පුද්ගලයන්ගේ පැණවීම් පිළිබඳ ව යම් අයුරකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ධර්මය දේශනා කරන සේක් ද, මෙය ද අනුත්තරීය ධර්මයකි. ස්වාමීනී, මේ පුද්ගලයෝ සත් දෙනෙකි. උභතෝභාග විමුත්තයා ය, ප්‍රඥා විමුත්තයා ය, කායසක්ඛි ය, දිට්ඨිප්පත්ත ය, සද්ධාවිමුත්ත ය, ධම්මානුසාරී ය, සද්ධානුසාරි ය. ස්වාමීනී, පුද්ගල ප්‍රඥප්තීන් පිළිබඳ ව මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි.
තව ද ස්වාමීනී, ප්‍රධන් වීර්යය පිළිබඳ ව යම් අයුරකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ධර්ම දේශනා කරන සේක් ද, මෙය ද අනුත්තරීය ධර්මයකි. ස්වාමීනී, මේ සම්බොජ්ඣංගයෝ සතකි. සති සම්බොජ්ඣංගය ය, ධම්මවිචය සම්බොජ්ඣංගය ය, විරිය සම්බොජ්ඣංගය ය, පීති සම්බොජ්ඣංගය ය, පස්සද්ධි සම්බොජ්ඣංගය ය, සමාධි සම්බොජ්ඣංගය ය, උපෙක්ඛා සම්බොජ්ඣංගය ය වශයෙනි. ස්වාමීනී, ප්‍රධන් වීර්යය පිළිබඳ ව මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි.
ස්වාමීනී, ප්‍රතිපදාවන් පිළිබඳ ව යම් අයුරකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ධර්මය දේශනා කරන සේක් ද, මෙය ද අනුත්තරීය ධර්මයකි. ස්වාමීනී, මේ ප්‍රතිපදාවෝ සතරකි. ඉතා සෙමෙන් අවබෝධ වන දුක් ඇති ප්‍රතිපදාව ය, වහා අවබෝධ වන දුක් ඇති ප්‍රතිපදාව ය, ඉතා සෙමෙන් අවබෝධ වන සැප ඇති ප්‍රතිපදාව ය, වහා අවබෝධ වන සැප ඇති ප්‍රතිපදාව ය වශයෙනි. ස්වාමීනී, එහිලා යම් මේ ප්‍රතිපදාවක් දුක් වූයේ ත්, ඉතා සෙමෙන් අවබෝධ වන්නේ ත් වෙයි ද, ස්වාමීනී, දුක් බැවින් ද, ඉතා සෙමෙන් අවබෝධ වන බැවින් ද, මෙම ප්‍රතිපදාව දෙපසින් ම හීන යැයි කියනු ලැබේ. ස්වාමීනී, එහිලා යම් මේ ප්‍රතිපදාවක් දුක් වූයේ ත්, වහා අවබෝධ වන්නේ ත් වෙයි ද, ස්වාමීනී, මේ ප්‍රතිපදාව දුක් බැවින් හීන යැයි කියනු ලැබේ. ස්වාමීනී, එහිලා යම් මේ ප්‍රතිපදාවක් සැප වූයේ ත්, ඉතා සෙමෙන් අවබෝධ වන්නේ ත් වෙයි ද, ස්වාමීනී, ඉතා සෙමෙන් අවබෝධ වන බැවින් මේ ප්‍රතිපදාව හීන යැයි කියනු ලැබේ. ස්වාමීනී, එහිලා යම් මේ ප්‍රතිපදාවක් සැප වූයේ ත්, වහා අවබෝධ වන්නේ ත් වෙයි ද, ස්වාමීනී, සැප බැවින් ද, වහා අවබෝධ වන බැවින් ද, මෙම ප්‍රතිපදාව දෙපසින් ම ප්‍රණීත යැයි කියනු ලැබේ. ස්වාමීනී, ප්‍රතිපදාවන් පිළිබඳ ව මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි.
තව ද ස්වාමීනි, කතාබස් කිරීමේ වැදගත් පිළිවෙල පිළිබඳ ව යම් අයුරකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ධර්මය දේශනා කරන සේක් ද, මෙය ද අනුත්තරීය ධර්මයකි. ස්වාමීනී, මෙහිලා ඇතැමෙක් බොරු එකතු කරමින් කතා නොකරයි. එකිනෙකා බිඳුවන බස් කතා නොකරයි. කේලාම් සහිත බස් කතා නොකරයි. එකට එක කතා කොට ජය අපේක්ෂාවෙන් කතා නොකරයි. නුවණින් සිත සිතා වචන කතා කරයි. සිතෙහි රඳවා ගත යුතු කලට නිසි වූ වචන කතා කරයි. ස්වාමීනී, කතාකිරීමේ වැදගත් පිළිවෙල පිළිබඳ ව වූ මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි.
තව ද ස්වාමීනී, පුරුෂයාගේ ශීලයෙහි වැදගත් පිළිවෙල පිළිබඳ ව යම් අයුරකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ධර්මය දේශනා කරන සේක් ද, මෙය ද අනුත්තරීය ධර්මයකි. ස්වාමීනී, මෙහිලා ඇතැමෙක් ශ්‍රද්ධාව ඇත්තේ වෙයි. කුහක නැත්තේ වෙයි. චාටු බස් නොකියන්නේ වෙයි. ලාභාපේක්ෂාවෙන් නිමිති හඟවා නොකියන්නේ වෙයි. ලාභාපේක්ෂාවෙන් අනුන්ට ගරහා නොකියන්නේ වෙයි. ලාභයෙන් ලාභය නොසොයන්නේ වෙයි. ඉන්ද්‍රියයන් පිළිබඳ ව වසා ගත් දොරටු ඇත්තේ වෙයි. ආහාරයෙහි අර්ථය දැන වළඳන්නේ වෙයි. සමලෙස කටයුතු කරන්නේ වෙයි. නිදි වරමින් භාවනානුයෝගී ව සිටින්නේ වෙයි. අලස නොවූයේ වෙයි. පටන් ගත් වීර්යය ඇත්තේ වෙයි. ධ්‍යානයෙහි යෙදී සිටින්නේ වෙයි. සිහියෙන් යුතු වූයේ වෙයි. සොඳුරු වැටහීමෙන් යුතු වූයේ වෙයි. නොදත් දහම් දැනීමෙහි ආශා ඇත්තේ වෙයි. මනා මතක ශක්තියෙන් යුතු වූයේ වෙයි. ප්‍රඥා ඇත්තේ වෙයි. පංච කාමයෙහි ගිජු නොවෙයි. සිහි ඇත්තේ වෙයි. අවස්ථාවෝචිත ප්‍රඥාවෙන් යුතු වූයේ වෙයි.
ස්වාමීනී, පුරුෂයාගේ සීලයෙහි වැදගත් පිළිවෙල පිළිබඳ ව මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි.
තව ද ස්වාමීනී, අනුශාසනා ක්‍රම පිළිබඳ ව යම් අයුරකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ධර්මය දේශනා කරන සේක් ද, මෙය ද අනුත්තරීය ධර්මයකි. ස්වාමීනි, මේ අනුශාසනා ක්‍රම සතරකි. ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අන්‍ය වූ පුද්ගලයෙකු පිළිබඳ ව වෙන් වෙන් ව නුවණ යොදා මෙනෙහි කිරීමෙන් දන්නා සේක. එනම්, ‘මේ පුද්ගලයා යම් අයුරින් අනුශාසනාවක් ලබයි ද, ඒ අයුරින් පිළිපදියි නම්, තුන් සංයෝජනයන් ක්ෂය කිරීමෙන් සෝවාන් වන්නේ ය. සතර අපායෙන් මිදී නියත වශයෙන් නිවන පිහිට කොට සිටින්නේ ය’ වශයෙනි.
එසේ ම ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අන්‍ය වූ පුද්ගලයෙකු පිළිබඳ ව වෙන් වෙන් ව නුවණ යොදා මෙනෙහි කිරීමෙන් දන්නා සේක. එනම්, ‘මේ පුද්ගලයා යම් අයුරින් අනුශාසනාවක් ලබයි ද, ඒ අයුරින් පිළිපදියි නම්, තුන් සංයෝජනයන් ක්ෂය කිරීමෙන්, රාග ද්වේෂ මෝහයන්ගේ බලය තුනී වීමෙන් සකදාගාමී වන්නේ ය. මෙලොවට එක් වරක් ම පැමිණ දුක් නිමාවට පත් කරන්නේ ය’ වශයෙනි.
එසේ ම ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අන්‍ය වූ පුද්ගලයෙකු පිළිබඳ ව වෙන් වෙන් ව නුවණ යොදා මෙනෙහි කිරීමෙන් දන්නා සේක. එනම්, ‘මේ පුද්ගලයා යම් අයුරින් අනුශාසනාවක් ලබයි ද, ඒ අයුරින් පිළිපදියි නම්, ඕරම්භාගිය සංයෝජන පස ක්ෂය කිරීමෙන් සුද්ධාවාස බඹලොව ඕපපාතික ව උපදින්නේ ය. නැවත පෙරලා මෙලොවට එන ස්වභාවයෙන් තොර වූයේ එහි ම පිරිනිවන් පාන්නේ ය’ වශයෙනි.
එසේ ම ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අන්‍ය වූ පුද්ගලයෙකු පිළිබඳ ව වෙන් වෙන් ව නුවණ යොදා මෙනෙහි කිරීමෙන් දන්නා සේක. එනම්, ‘මේ පුද්ගලයා යම් අයුරින් අනුශාසනාවක් ලබයි ද, ඒ අයුරින් පිළිපදියි නම්, ආශ්‍රවයන් ක්ෂය කිරීමෙන් අනාශ්‍රව වූ චිත්ත විමුක්තිය ත්, ප්‍රඥා විමුක්තිය ත් මේ ජීවිතයෙහි දී ම තම විශිෂ්ට නුවණින් අත්දැක එයට පැමිණ වාසය කරන්නේ ය’ වශයෙනි.
ස්වාමීනී, අනුශාසනා ක්‍රම පිළිබඳ ව මෙය අනුත්තරිය ධර්මයකි.
තව ද ස්වාමීනී, අන්‍ය වූ පුද්ගලයන්ගේ විමුක්ති ඥානය පිළිබඳ ව යම් අයුරකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ධර්මය දේශනා කරන සේක් ද, මෙය ද, අනුත්තරීය ධර්මයකි. ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අන්‍ය පුද්ගලයෙකු පිළිබඳ ව වෙන් වශයෙන් නුවණ යොදා මෙනෙහි කිරීමෙන් දන්නා සේක. ‘මේ පුද්ගල තෙමේ තුන් සංයෝජනයන් ක්ෂය කිරීමෙන් සෝවාන් වන්නේ ය. සිව් අපාගත නොවන සුළු ව නියත වශයෙන් නිවන පිහිට කොට සිටින්නේ ය’ යනුවෙනි.
එසේ ම ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අන්‍ය පුද්ගලයෙකු පිළිබඳ ව වෙන් වශයෙන් නුවණ යොදා මෙනෙහි කිරීමෙන් දන්නා සේක. ‘මේ පුද්ගල තෙමේ තුන් සංයෝජනයන් ක්ෂය කිරීමෙන්, රාග ද්වේෂ මෝහයන්ගේ බලය තුනී කිරීමෙන් සකදාගාමී වන්නේ ය. මෙලොවට එක් වරක් ම පැමිණ දුක් නිමාවට පත් කරන්නේ ය’ යනුවෙනි.
එසේ ම ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අන්‍ය පුද්ගලයෙකු පිළිබඳ ව වෙන් වශයෙන් නුවණ යොදා මෙනෙහි කිරීමෙන් දන්නා සේක. ‘මේ පුද්ගල තෙමේ ඕරම්භාගිය සංයෝජනයන් පස ක්ෂය කිරීමෙන් සුද්ධාවාස බඹලොව ඕපපාතික ව උපදින්නේ ය. නැවත පෙරළා මෙලොවට නොඑන ස්වභාවයෙන් යුතු ව එහි ම පිරිනිවන් පාන්නේ ය’ යනුවෙනි.
එසේ ම ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අන්‍ය පුද්ගලයෙකු පිළිබඳ ව වෙන් වශයෙන් නුවණ යොදා මෙනෙහි කිරීමෙන් දන්නා සේක. ‘මේ පුද්ගල තෙමේ ආශ්‍රවයන් ක්ෂය කිරීමෙන් අනාශ්‍රව වූ චිත්ත විමුක්තිය ත්, ප්‍රඥා විමුක්තිය ත් මේ ජීවිතයේ දී ම තම විශිෂ්ට නුවණින් අත්දැක එයට පැමිණ වාසය කරන්නේ ය’ යනුවෙනි. ස්වාමීනී, අන්‍ය වූ පුද්ගලයන්ගේ විමුක්ති ඥානය පිළිබඳ ව වූ මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි.
තව ද ස්වාමීනී, තමා ත් ලෝකය ත් සදාකාලික ය යනාදී ශාස්වතවාදී මතයන් පිළිබඳ ව යම් අයුරකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ධර්මය දේශනා කරන සේක් ද, මෙය ද අනුත්තරීය ධර්මයකි. ස්වාමීනී, මේ ශාස්වතවාද තුනකි.
ස්වාමීනී, මෙහිලා ඇතැම් ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ වීර්යය කොට, දැඩි ව වීර්යය කොට, නැවත නැවත වීර්යය කොට, අප්‍රමාදී ව, මැනැවින් මෙනෙහි කිරීමෙන්, යම්බඳු සමාධිමත් සිතකින් නොයෙක් අයුරු ඇති පෙර භවයන්හි වාසය කිරීම් පිළිබඳ ව සිහි කරයි නම්, එබඳු චිත්ත සමාධියක් ලබයි. එනම්, ‘එක් උපතක් ද, උපත් දෙකක් ද, උපත් තුනක් ද, උපත් සතරක් ද, උපත් පහක් ද, උපත් දහයක් ද, උපත් විස්සක් ද, උපත් තිහක් ද, උපත් හතළිහක් ද, උපත් පනහක් ද, උපත් සියයක් ද, උපත් දහසක් ද, උපත් සිය දහසක් ද වශයෙනි. නොයෙක් සිය ගණන්, නොයෙක් දහස් ගණන්, නොයෙක් සිය දහස් ගණන් උපත් මෙනෙහි කරයි. ‘මම අසවල් තැන සිටියෙමි. මෙබඳු නම් ඇති ව, මෙබඳු ගෝත්‍ර නම් ඇති ව, මෙබඳු පැහැ ඇති ව, මෙබඳු ආහාර ඇති ව, මෙබඳු සැපදුක් විඳිමින්, මෙබඳු අයුරින් ජීවිතය අවසන් කළෙමි. එයින් චුත වූ මම අසවල් තැන උපන්නෙමි. එහි මෙබඳු නම් ඇති ව, මෙබඳු ගෝත්‍ර නම් ඇති ව, මෙබඳු පැහැ ඇති ව, මෙබඳු ආහාර ඇති ව, මෙබඳු සැපදුක් විඳිමින් සිටියෙමි. මෙබඳු අයුරින් ජීවිතය අවසන් කළෙමි. එයින් චුත වූ මම මෙහි උපන්නෙමි’ යනාදී වශයෙන් කරුණු සහිත ව, සවිස්තර ව, නොයෙක් අයුරු ඇති පෙර විසූ ජීවිත පිළිබඳ ව සිහි කරයි. එවිට හේ මෙසේ කියයි. ‘මම් අතීත කාලය ගැන ත් දනිමි. මේ ලෝකය නැසුණේ ත් වෙයි. හටගත්තේ ත් වෙයි. අනාගත කාලය ගැන ත් මම දනිමි. මේ ලෝකය නැසෙන්නේ හෝ වෙයි. හටගන්නේ හෝ වෙයි. ආත්මය ත්, ලෝකය ත් සදාකාලික ය. කිසිවක් අලුතෙන් නූපදවයි. ගිරි කුලක් සේ සිටියේ ය. ගැඹුරට කැණ සිට වූ ගල් ටැඹක් සේ සිටියේ ය. ඒ සත්වයෝ ම උපතින් උපතට දිව යති. සැරිසරා යති. චුත වෙති. යළි උපදිති. සදාකාලික අයුරින් තිබෙන්නේ ම වෙයි’ වශයෙනි. මෙය පළමුවෙනි ශාස්වතවාදය යි.
තව ද ස්වාමීනී, මෙහිලා ඇතැම් ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ වීර්යය කොට, දැඩි ව වීර්යය කොට, නැවත නැවත වීර්යය කොට, අප්‍රමාදී ව, මැනැවින් මෙනෙහි කිරීමෙන්, යම්බඳු සමාධිමත් සිතකින් නොයෙක් අයුරු ඇති පෙර භවයන්හි වාසය කිරීම් පිළිබඳ ව සිහි කරයි නම්, එබඳු චිත්ත සමාධියක් ලබයි. එනම්, නැසෙන – හැදෙන කල්පයක් ද, නැසෙන – හැදෙන කල්ප දෙකක් ද, නැසෙන – හැදෙන කල්ප තුනක් ද, නැසෙන – හැදෙන කල්ප සතරක් ද, නැසෙන – හැදෙන කල්ප පහක් ද, නැසෙන – හැදෙන කල්ප දහයක් ද සිහි කරන්නේ වෙයි. ‘මම අසවල් තැන සිටියෙමි. මෙබඳු නම් ඇති ව, මෙබඳු ගෝත්‍ර නම් ඇති ව, මෙබඳු පැහැ ඇති ව, මෙබඳු ආහාර ඇති ව, මෙබඳු සැපදුක් විඳීම් ඇති ව සිටියෙමි. මෙබඳු අයුරින් ජීවිතය අවසන් කළෙමි. එයින් චුත වූ මම අසවල් තැන උපන්නෙමි. එහි මෙබඳු නම් ඇති ව, මෙබඳු ගෝත්‍ර නම් ඇති ව, මෙබඳු පැහැ ඇති ව, මෙබඳු ආහාර ඇති ව, මෙබඳු සැපදුක් විඳීම් ඇති ව, මෙබඳු අයුරින් ජීවිතය අවසන් කළෙමි. එයින් චුත වූ මම මෙහි උපන්නෙමි’ යනාදී වශයෙන් කරුණු සහිත ව, සවිස්තර ව, නොයෙක් අයුරු ඇති පෙර විසූ ජීවිත පිළිබඳ ව සිහි කරයි. එවිට හේ මෙසේ කියයි. ‘මම් අතීත කාලය ගැන ත් දනිමි. මේ ලෝකය නැසුණේ ත් වෙයි. හටගත්තේ ත් වෙයි. අනාගත කාලය ගැන ත් මම දනිමි. මේ ලෝකය නැසෙන්නේ හෝ වෙයි. හටගන්නේ හෝ වෙයි. ආත්මය ත්, ලෝකය ත් සදාකාලික ය. කිසිවක් අලුතෙන් නූපදවයි. ගිරි කුලක් සේ සිටියේ ය. ගැඹුරට කැණ සිට වූ ගල් ටැඹක් සේ සිටියේ ය. ඒ සත්වයෝ ම උපතින් උපතට දිව යති. සැරිසරා යති. චුත වෙති. යළි උපදිති. සදාකාලික අයුරින් තිබෙන්නේ ම වෙයි’ වශයෙනි. මෙය දෙවෙනි ශාස්වතවාදයයි.
තව ද ස්වාමීනී, මෙහිලා ඇතැම් ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ වීර්යය කොට, දැඩි ව වීර්යය කොට, නැවත නැවත වීර්යය කොට, අප්‍රමාදී ව, මැනැවින් මෙනෙහි කිරීමෙන්, යම්බඳු සමාධිමත් සිතකින් නොයෙක් අයුරු ඇති පෙර භවයන්හි වාසය කිරීම් පිළිබඳ ව සිහි කරයි නම් එබඳු චිත්ත සමාධියක් ලබයි. එනම්, ….(පෙ)…. නැසෙන – හැදෙන කල්ප දහයක් ද, නැසෙන – හැදෙන කල්ප විස්සක් ද, නැසෙන – හැදෙන කල්ප තිහක් ද, නැසෙන – හැදෙන කල්ප හතළිහක් ද සිහි කරන්නේ වෙයි. ‘මම අසවල් තැන සිටියෙමි. මෙබඳු නම් ඇති ව, මෙබඳු ගෝත්‍ර නම් ඇති ව, මෙබඳු පැහැ ඇති ව, මෙබඳු ආහාර ඇති ව, මෙබඳු සැපදුක් විඳීම් ඇති ව, මෙබඳු අයුරින් ජීවිතය අවසන් කළෙමි. එයින් චුත වූ මම අසවල් තැන උපන්නෙමි. එහි මෙබඳු නම් ඇති ව, මෙබඳු ගෝත්‍ර නම් ඇති ව, මෙබඳු පැහැ ඇති ව, මෙබඳු ආහාර ඇති ව, මෙබඳු සැපදුක් විඳීම් ඇති ව සිටියෙමි. මෙබඳු අයුරින් ජීවිතය අවසන් කළෙමි. එයින් චුත වූ මම මෙහි උපන්නෙමි’ යනාදී වශයෙන් කරුණු සහිත ව, සවිස්තර ව, නොයෙක් අයුරු ඇති පෙර විසූ ජීවිත පිළිබඳ ව සිහි කරයි. එවිට හේ මෙසේ කියයි. ‘මම් අතීත කාලය ගැන ත් දනිමි. මේ ලෝකය නැසුණේ ත් වෙයි. හටගත්තේ ත් වෙයි. අනාගත කාලය ගැන ත් මම දනිමි. මේ ලෝකය නැසෙන්නේ ද වෙයි. හටගන්නේ ද වෙයි. ආත්මය ත්, ලෝකය ත් සදාකාලික ය. කිසිවක් අලුතෙන් නූපදවයි. ගිරි කුලක් සේ සිටියේ ය. ගැඹුරට කැණ සිට වූ ගල් ටැඹක් සේ සිටියේ ය. ඒ සත්වයෝ ම උපතින් උපතට දිව යති. සැරිසරා යති. චුත වෙති. යළි උපදිති. සදාකාලික අයුරින් තිබෙන්නේ ම වෙයි’ වශයෙනි. මෙය තෙවෙනි ශාස්වතවාදය යි. ස්වාමීනී, ශාස්වතවාදයන් පිළිබඳ ව වූ මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි.
තව ද ස්වාමීනී, පෙර භවයන්හි ජීවිත ගතකළ අයුරු දන්නා නුවණ පිළිබඳ ව යම් අයුරකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ධර්මය දේශනා කරන සේක් ද, මෙය අනුත්තරිය ධර්මයකි. මෙහිලා ඇතැම් ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ වීර්යය කොට, ….(පෙ)…. යම් අයුරකින් සිත සමාහිත වූ කල්හී නොයෙක් අයුරු ඇති පෙර භවයන්හි වාසය කිරීම් පිළිබඳ ව සිහි කරයි නම් එබඳු චිත්ත සමාධියක් ලබයි. එනම්, ‘එක් උපතක් ද, උපත් දෙකක් ද, උපත් තුනක් ද, උපත් සතරක් ද, උපත් පහක් ද, උපත් දහයක් ද, උපත් විස්සක් ද, උපත් තිහක් ද, උපත් හතළිහක් ද, උපත් පනහක් ද, උපත් සියයක් ද, උපත් දහසක් ද, උපත් සිය දහසක් ද, නොයෙක් නැසෙන කල්පයන් ද, නොයෙක් හැදෙන කල්පයන් ද, නොයෙක් නැසෙන – හැදෙන කල්පයන් ද ….(පෙ)…. යනාදී වශයෙන් කරුණු සහිත ව, සවිස්තර ව, නොයෙක් අයුරු ඇති පෙර විසූ ජීවිත පිළිබඳ ව සිහි කරයි. ‘ස්වාමීනි, බොහෝ ආයුෂ ඇති දෙවිවරු සිටිති. ඔවුන්ගේ ආයු ප්‍රමාණය ගණනින් හෝ සංඛ්‍යාවකින් හෝ පැවසිය නොහැකි තරම් ය. නමුත් ඒ ඒ ආත්මභාවයන්හි උපන් විරූ බවක් ඇද්ද, ඉදින් රූපී භවයන්හි වේවා, ඉදින් අරූපී භවයන්හි වේවා, ඉදින් සංඥී භවයන්හි වේවා, ඉදින් අසංඥී භවයන්හි වේවා, ඉදින් නේවසංඥීනාසංඥී භවයන්හි වේවා මෙසේ කරුණු සහිත ව, සවිස්තර ව, නොයෙක් අයුරු ඇති පෙර විසූ කඳපිළිවෙල සිහිකරන්නේ වෙයි. ස්වාමීනී, පෙර විසූ ජීවිත පිළිබඳ ව සිහි කිරීමේ ඥානය පිළිබඳ ව මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි.
තව ද ස්වාමීනී, සත්වයන්ගේ චුතවීම – ඉපදීම පිළිබඳ දන්නා නුවණ පිළිබඳ යම් අයුරකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ධර්මය දේශනා කරන සේක් ද, මෙය ද අනුත්තරීය ධර්මයකි. ස්වාමීනී, මෙහිලා එක්තරා ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ වීර්යය වඩා, ….(පෙ)…. යම් බඳු සමාධිමත් සිතකින් මිනිසුන්ගේ දැකීම් සීමාව ඉක්ම ගිය පිරිසිදු වූ දිවැසින් චුතවෙන – උපදින සතුන් දකින්නේ වෙයි නම්, පහත් වූ ත්, උසස් වූ ත්, සුරූපී වූ ත්, විරූපී වූ ත්, සුගතියෙහි වූ ත්, දුගතියෙහි වූ ත්, කර්මානුරූප ව උපන් සත්වයන් පිළිබඳ ව දන්නේ වෙයි නම්, එබඳු චිත්ත සමාධියක් ලබයි. ‘අහෝ! මේ භවත් සත්වයෝ ඒකාන්තයෙන් ම කාය දුශ්චරිතයෙන් යුක්ත වූවාහු, වාක් දුශ්චරිතයෙන් යුක්ත වූවාහු, මනෝ දුශ්චරිතයෙන් යුක්ත වූවාහු, ආර්ය උපවාද කළාහු, මිසදිටු ගත්තාහු, මිසදිටු ක්‍රියාවන් සමාදන් වූවාහු ය. ඔවුහු කය බිඳී මරණින් මතු අපාය, දුර්ගති, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි උපන්නාහු ය. එනමුදු මේ භවත් සත්වයෝ ඒකාන්තයෙන් කාය සුචරිතයෙන් යුක්ත වූවාහු, වාක් සුචරිතයෙන් යුක්ත වූවාහු, මනෝ සුචරිතයෙන් යුක්ත වූවාහු, ආර්යෝපවාද නොකළාහු, සම්දිටු ගත්තාහු, සම්දිටු ක්‍රියාවන් සමාදන් වූවාහු ය. ඔවුහු කය බිඳී මරණින් මතු සුගති නම් වූ දෙව්ලොවෙහි උපන්නාහු ය. මේ අයුරින් මිනිසුන්ගේ දැකීම් සීමාව ඉක්ම ගිය පිරිසිදු වූ දිවැසින් චුතවෙන – උපදින සතුන් දකින්නේ වෙයි. පහත් වූ ත්, උසස් වූ ත්, සුරූපී වූ ත්, විරූපී වූ ත්, සුගතියෙහි වූ ත්, දුගතියෙහි වූ ත්, කර්මානුරූප ව උපන් සත්වයන් පිළිබඳ ව දන්නේ වෙයි. ස්වාමීනී, සත්වයන්ගේ චුතිය – උපත පිළිබඳ දන්නා වූ නුවණ පිළිබඳ මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි.
තව ද ස්වාමීනී, ඉර්ධීන් පිළිබඳ ව යම් අයුරකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ධර්මය දේශනා කරන සේක් ද, මෙය ද අනුත්තරීය ධර්මයකි. ස්වාමීනී, මේ දෙවැදෑරුම් වූ ඉර්ධි ප්‍රාතිහාර්යයෝ ය. ස්වාමීනී, ආශ්‍රව සහිත වූ, කෙලෙස් සහිත වූ, අනාර්ය යැයි කියනු බලන ඉර්ධියක් ඇත. ස්වාමීනී, ආශ්‍රව රහිත වූ, කෙලෙස් රහිත වූ, ආර්ය යැයි කියනු ලබන ඉර්ධියක් ඇත.
ස්වාමීනී, ආශ්‍රව සහිත වූ ත්, කෙලෙස් සහිත වූ ත්, අනාර්ය යැයි පවසන ඉර්ධිය කුමක් ද? ස්වාමීනී, මෙහිලා එක්තරා ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ වීර්යය වඩා ….(පෙ)…. යම්බඳු සමාධිමත් සිතකින් නොයෙක් අයුරු ඇති ඉර්ධීන් උපදවා ගන්නේ වෙයි නම්, එබඳු චිත්ත සමාධියක් ලබයි. එනම්, තනි කෙනෙකු ව සිට බොහෝ අයුරින් පෙන්වන්නේ වෙයි. බොහෝ අයුරින් සිට තනි ව පෙන්වන්නේ වෙයි. පෙනී සිටින්නේ ත් වෙයි. නොපෙනී සිටින්නේ ත් වෙයි. බිත්තියෙන් පිටතට, පවුරෙන් පිටතට, පර්වතයක් හරහා අහසෙහි මෙන් නොගැටී යන්නේ වෙයි. ජලයේ සෙයින් පොළොවෙහි ගිලෙන්නේ ද වෙයි. මතුවෙන්නේ ද වෙයි. පොළොවෙහි සෙයින් දිය මතින් ඇවිදින්නේ ද වෙයි. පක්ෂි ලිහිණියෙකු සෙයින් පළඟක් බැඳ අහසෙහි යන්නේ ද වෙයි. මේ සා මහා ඉර්ධිමත්, මේ සා මහානුභාව සම්පන්න හිරු සඳු ත් සිය අතින් ස්පර්ශ කරන්නේ ත් වෙයි. පිරිමදින්නේ වෙයි. බඹලොව තෙක් තම කයින් වසඟයෙහි පවත්වන්නේ වෙයි. ස්වාමීනී, යමක් ආශ්‍රව සහිත වූයේ ද, කෙලෙස් සහිත වූයේ ද, අනාර්ය වූයේ යැයි කියනු ලැබේ ද, මේ ඒ ඉර්ධිය යි.
ස්වාමීනී, ආශ්‍රව රහිත වූ ත්, නිකෙලෙස් වූ ත්, ආර්ය යැයි පවසනන්නා වූ ත් ඉර්ධිය කුමක් ද? ස්වාමීනී, මෙහිලා භික්ෂුව ‘ඉදින් පිළිකුල් දෙයෙහි නොපිළිකුල් සංඥාවෙන් වාසය කරන්නෙමි’ යි කැමති වන්නේ නම්, එහි නොපිළිකුල් සංඥාවෙන් වාසය කරයි. ‘ඉදින් නොපිළිකුල් දෙයෙහි පිළිකුල් සංඥාවෙන් වාසය කරන්නෙමි’ යි කැමති වන්නේ නම්, එහි පිළිකුල් සංඥාවෙන් වාසය කරයි. ‘ඉදින් නොපිළිකුල් දෙයෙහි ත්, පිළිකුල් දෙයෙහි ත් නොපිළිකුල් සංඥාවෙන් වාසය කරන්නෙමි’ යි කැමති වන්නේ නම්, එහි නොපිළිකුල් සංඥාවෙන් වාසය කරයි. ‘ඉදින් නොපිළිකුල් දෙයෙහි ත්, පිළිකුල් දෙයෙහි ත් පිළිකුල් සංඥාවෙන් වාසය කරන්නෙමි’ යි කැමති වන්නේ නම්, එහි පිළිකුල් සංඥාවෙන් වාසය කරයි. ‘ඉදින් නොපිළිකුල් දෙය ත්, පිළිකුල් දෙය ත් ඒ දෙක ම අත්හැර සිහියෙන් හා නුවණින් යුතුව උපේක්ෂාවෙන් වාසය කිරීමට කැමැත්තේ නම්, එහි උපේක්ෂාවෙන් යුතුව සිහියෙන් හා නුවණින් යුතුව වාසය කරයි. ස්වාමීනී, යමක් ආශ්‍රව රහිත වූයේ, නිකෙලෙස් වූයේ, ආර්ය යැයි කියනු ලැබේ ද, මේ එම ඉර්ධිය යි.
ස්වාමීනී, ඉර්ධීන් පිළිබඳ වූ මෙය අනුත්තරීය ධර්මයකි. එය භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සර්වප්‍රකාරයෙන් ම දන්නා සේක. එය භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මුළුමනින් ම දන්නා හෙයින් විශිෂ්ට ඥානයකින් එයට වැඩියෙන් දැනගත යුතු දෙයක් නැත්තේ ය. මේ ඉර්ධීන් පිළිබඳ ව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ තුළ යම් අවබෝධයක් ඇද්ද, එයට වඩා දන්නා අන්‍ය වූ ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ නැත්තේ ය.
ස්වාමීනී, සැදැහැවත් කුලපුත්‍රයෙකු විසින් අරඹන ලද වීර්යයකින්, බලවත් වීර්යයකින්, පුරුෂ බලයකින්, පුරුෂ වීර්යයකින්, පුරුෂ පරාක්‍රමයකින්, වගකීම් දරණ පුරුෂයෙකු විසින් ලැබිය යුතු යමක් ඇද්ද, එය භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් අත්පත් කරගන්නා ලද්දේ ය. ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හීන වූ, ග්‍රාම්‍ය වූ, පෘථග්ජනයන්ට අයත් වූ, අනාර්ය වූ, අනර්ථයෙන් යුතු වූ, කාමයන් පිළිබඳ ව කාම සුඛයෙහි ඇලී ගැලී වාසය කිරීමෙහි නොයෙදෙන සේක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දුක් වූ, අනාර්ය වූ, අනර්ථයෙන් යුතු වූ, තම ශරීරයට අතිශයින් දුක් පීඩාවන් දෙන අත්තකිලමථානුයෝගයෙහි ද නොයෙදෙන සේක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ උසස් චිත්ත දියුණුවකින් හෙබි, මෙලොව දී ලබන සැප විහරණ ඇති සතරක් වූ ධ්‍යානයන් කැමැති සේ ලබන සේක. පහසුවෙන් ලබන සේක. මහත් සේ ලබන සේක.
ස්වාමීනී, ඉදින් මාගෙන් මෙසේ ප්‍රශ්න කරයි නම්, ‘කිම? ඇවැත් සාරිපුත්තයෙනි, සම්බුද්ධත්වය පිළිබඳ ව භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වඩා වැඩී ගිය ඥානයක් ඇති අන්‍ය වූ ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ අතීතයේ සිටියේ ද?’ යි ස්වාමීනී, මෙසේ ඇසූ කල්හී මම ‘නොසිටියේ ය’ යි කියන්නෙමි.
‘කිම? ඇවැත් සාරිපුත්තයෙනි, සම්බුද්ධත්වය පිළිබඳ ව භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වඩා වැඩී ගිය ඥානයක් ඇති අන්‍ය වූ ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ අනාගතයේ පහළ වන්නේ ද?’ යි ස්වාමීනී, මෙසේ ඇසූ කල්හී මම ‘පහළ නොවන්නේ ය’ යි කියන්නෙමි.
‘කිම? ඇවැත් සාරිපුත්තයෙනි, සම්බුද්ධත්වය පිළිබඳ ව භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වඩා වැඩී ගිය ඥානයක් ඇති අන්‍ය වූ ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ මෙකල්හී සිටියි ද?’ යි ස්වාමීනී, මෙසේ ඇසූ කල්හී මම ‘නැත්තේ ය’ යි කියන්නෙමි.
ඉදින් ස්වාමීනී, මගෙන් මෙසේ ප්‍රශ්න කරයි නම්, ‘කිම? ඇවැත් සාරිපුත්තයෙනි, සම්බුද්ධත්වය පිළිබඳ ව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හා සම සම ව ගිය ඥානයක් ඇති අන්‍ය වූ ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ අතීතයේ සිටියේ ද?’ යි ස්වාමීනී, මෙසේ ඇසූ කල්හී මම ‘එසේ ය. සිටියේය’ යි කියන්නෙමි.
‘කිම? ඇවැත් සාරිපුත්තයෙනි, සම්බුද්ධත්වය පිළිබඳ ව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හා සම සම ව ගිය ඥානයක් ඇති අන්‍ය වූ ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ අනාගතයේ පහළ වන්නේ ද?’ යි ස්වාමීනී, මෙසේ ඇසූ කල්හී මම ‘එසේ ය. පහළ වන්නේ ය’ යි කියන්නෙමි.
‘කිම? ඇවැත් සාරිපුත්තයෙනි, සම්බුද්ධත්වය පිළිබඳ ව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හා සම සම ව ගිය ඥානයක් ඇති අන්‍ය වූ ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ මෙකල සිටියි ද?’ යි ස්වාමීනී, මෙසේ ඇසූ කල්හී මම ‘නැත්තේ ය’ යි කියන්නෙමි.
ඉදින් ස්වාමීනී, මගෙන් මෙසේ ප්‍රශ්න කරයි නම්, ‘කිම? ඇවැත් සාරිපුත්තයෙනි, ‘එසේ ය කියමින් ඇතැම් ශ්‍රමණ බමුණන් හා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හා සම සම ව ගිය සම්බුද්ධත්වය පිළිගත්තේ ය. ඇතැම් ශ්‍රමණ බමුණන් පිළිබඳ ව මෙකල්හී නැතැයි පිළිගත්තේ ය.’ ස්වාමීනී, මෙසේ ඇසූ කල්හී මම මෙසේ පිළිතුරු දෙන්නෙමි.
‘ඇවැත්නි, ඔය කරුණ මා විසින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉදිරියෙහි ම අසන ලද්දේ ය. ඉදිරියෙහි ම පිළිගන්නා ලද්දේ ය. එනම් ‘අතීතයෙහි වැඩසිටියා වූ අරහත් වූ සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේලා මා හා සම්බුද්ධත්වයෙන් සම සම ව සිටි සේක’ යන කරුණ යි. එමෙන්ම ඇවැත්නි, ‘අනාගතයෙහි පහළ වන්නා වූ අරහත් වූ සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේලා මා හා සම්බුද්ධත්වයෙන් සම සම ව සිටින්නාහ’ යන කරුණ මා විසින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉදිරිපිට අසන ලද්දේ ය. ඉදිරිපිට ම පිළිගන්නා ලද්දේ ය.
ඇවැත්නි, ‘එක් ලෝක ධාතුවක පෙර පසු නොවී අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේලා දෙනමක් පහළවන්නාහ යන කරුණ නොසිදුවන දෙයකි. එබන්දකට අවකාශ නැත්තේ ය. මෙකරුණ දකින්නට නොලැබෙයි’ යන කරුණ ද මා විසින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉදිරිපිට අසන ලද්දේ ය. ඉදිරිපිට ම පිළිගන්නා ලද්දේ ය.’
ස්වාමීනී, මෙසේ විමසනු ලබන මම ඇතැම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණ කෙනෙක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හා සම සම බව පිළිගත් කරුණ ත්, මෙකල භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හා සම සම අන් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෙකු නැති බව ත් යන කරුණ ඔය අයුරින් පිළිතුරු දෙන්නෙම් නම්, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් පවසන ලද්දක් ම පැවසූවෙක් වෙම් ද? භාග්‍යවතුන් වහන්සේට අසත්‍ය කරුණකින් චෝදනා නොකරන්නෙම් ද? ධර්මයට අනුකූල වූවක් ම පවසන්නෙම් ද? කරුණු සහිත ව ඉදිරිපත් කෙරෙන ප්‍රකාශයකදී ගැරහීමකට පත් නොවන්නේ ද?”
“සාරිපුත්තයෙනි, ඒකාන්තයෙන් ම ඔබෙන් මෙසේ විමසන කල මෙසේ පිළිතුරු දෙන්නෙහි නම්, මා විසින් පවසන ලද්දක් ම පවසන්නෙහි ය. මා හට අසත්‍ය වූ දෙයකින් චෝදනා නොකරන්නෙහි ය. ධර්මයට අනුකූල වූවක් ම පවසන්නෙහි ය. කරුණු සහිත ව ඉදිරිපත් කළ ප්‍රකාශයක දී ගැරහීමකට පත් නොවන්නේ ම ය.”
මෙසේ වදාළ කල්හී ආයුෂ්මත් උදායී තෙරණුවෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය පැවසූහ.
“ස්වාමීනී, ආශ්චර්යයකි! ස්වාමීනී, අද්භූතයෙකි! තථාගතයන් වහන්සේගේ අල්පේච්ඡතාව, ලද දෙයින් සතුටු වීම, කෙලෙස් සිඳ දමා ඇති බව, අසිරිමත් ය! මේ සා මහත් ඉර්ධිමත් වූ, මේ සා මහානුභාව සම්පන්න වූ, තථාගතයන් වහන්සේ තමන්වහන්සේ තුළ ඇති මේ ආනුභාවයන් හෙළි නොකොට වැඩසිටින සේක!
ස්වාමීනී, අන්‍ය තීර්ථක පරිබ්‍රාජකයන් තමන් තුළ මේ ධර්මයන්ගෙන් එක ම එකක් හෝ දකින්නාහු නම්, එපමණකින් ම ඔවුහු ධජ පතාකයන් නගා ගෙන ඇවිදින්නාහ. ස්වාමීනී, ආශ්චර්යයකි! ස්වාමීනී, අද්භූතයෙකි! තථාගතයන් වහන්සේගේ අල්පේච්ඡතාව, ලද දෙයින් සතුටු වීම, කෙලෙස් සිඳ දමා ඇති බව, අසිරිමත් ය! මේ සා මහත් ඉර්ධිමත් වූ, මේ සා මහානුභාව සම්පන්න වූ, තථාගතයන් වහන්සේ තමන්වහන්සේ තුළ ඇති මේ ආනුභාවයන් හෙළි නොකොට වැඩසිටින සේක!”
“උදායී, ඔබ මෙකරුණ දැකගන්න. තථාගතයන්ගේ අල්පේච්ඡතාව, ලද දෙයින් සතුටු වීම හා කෙලෙස් සිඳ දමා ඇති බව යි. තමන් තුළ ඇති මේ සා මහත් ඉර්ධිමත් බව, මේ සා මහානුභාව සම්පන්න බව තථාගත තෙමේ ප්‍රකට නොකරන්නේ ය.
උදායි, අන්‍යතීර්ථක පරිබ්‍රාජකයෝ මෙයින් එක ම එකක් හෝ තමන් තුළ දකිත් නම්, එපමණකින් ම ඔවුහු ධජ පතාකයන් නගා ගෙන ඇවිදින්නාහ. උදායී, ඔබ මෙකරුණ දැකගන්න. තථාගතයන්ගේ අල්පේච්ඡතාව, ලද දෙයින් සතුටු වීම හා කෙලෙස් සිඳ දමා ඇති බව යි. තමන් තුළ ඇති මේ සා මහත් ඉර්ධිමත් බව, මේ සා මහානුභාව සම්පන්න බව තථාගත තෙමේ ප්‍රකට නොකරන්නේ ය.”
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් සාරිපුත්තයන් වහන්සේ ඇමතූ සේක. සාරිපුත්තයෙනි, එසේ වී නම් ඔබ මේ ධර්ම ක්‍රමය භික්ෂු, භික්ෂුණී, උපාසක, උපාසිකාවන්ට නිතර පවසව. සාරිපුත්තයෙනි, යම් හිස් පුරුෂයන් හට තථාගතයන් පිළිබඳ ව සැකයක් හෝ විමතියක් හෝ වන්නේ ද, ඔවුන් තුළ තථාගතයන් පිළිබඳ ව ඇති ඒ සැකය හෝ විමතිය මේ ධර්ම ක්‍රමය අසා පහවී යනු ඇත්තේ ය.”
මේ අයුරින් ආයුෂ්මත් සාරිපුත්තයන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉදිරිපිට දී තම පැහැදීම දක්වා වදාළහ. එහෙයින් මෙම ගාථා රහිත දෙසුමට ‘සම්පසාදනීය’ හෙවත් ‘පැහැදීම ඇති කරවන ධර්මය’ යන නාමය ලැබුණේය.
සාදු! සාදු!! සාදු!!!
සම්පසාදනීය සූත්‍රය නිමා විය.
ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/dn3_5/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M