අංගුත්තර නිකාය

තික නිපාතෝ

16. (6) අචේලකවග්ගෝ

16. (6) අචේලක වර්ගය

3.6.1.

01.‍ [සාවත්ථි නිදානං:]

01. සැවැත් නුවරදී ……………..

තිස්සෝ ඉමා භික්ඛවේ, පටිපදා. කතමා තිස්සෝ?

පින්වත් මහණෙනි, මේ ප්‍රතිපදාවන් තුනක් තියෙනවා. ඒ තුන මොනවාද?

ආගාළ්හා පටිපදා, නිජ්ඣාමා පටිපදා, මජ්ඣිමා පටිපදා.

කාමයෙන් මුසපත් වූ ප්‍රතිපදාව නම් වූ ආගාළ්හ ප්‍රතිපදාව, තමාව පීඩාවට පත්කරන නිසරු තපස්ක්‍රම ඇති ප්‍රතිපදාව නම් වූ නිජ්ඣමා ප්‍රතිපදාව හා මධ්‍යම ප්‍රතිපදාවයි.

කතමා ච භික්ඛවේ, ආගාළ්හා පටිපදා?

පින්වත් මහණෙනි, කාමයෙන් මුසපත් වූ ප්‍රතිපදාව නම් වූ ආගාළ්හ ප්‍රතිපදාව යනු කුමක්ද?

ඉධ භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ ඒවංවාදී හෝති ඒවංදිට්ඨි: නත්ථි කාමේසු දෝසෝති. සෝ කාමේසු පාතව්‍යතං ආපජ්ජති. අයං වුච්චති භික්ඛවේ, ආගාළ්හා පටිපදා.

පින්වත් මහණෙනි, මෙහිලා ඇතැම් කෙනෙක් මෙවැනි මතවාදයක්, මෙවැනි දෘෂ්ටියක් දරනවා. ‘කාමයන්හි කිසි දෝෂයක් නැත’ කියලා. ඔහු කාමයන්හි මුසපත් වෙන කෙනෙක් බවට පත්වෙනවා. පින්වත් මහණෙනි, මේකට තමයි ආගළ්හ ප්‍රතිපදාව කියන්නේ.

කතමා ච භික්ඛවේ, නිජ්ඣාමා පටිපදා?

පින්වත් මහණෙනි, තමාව පීඩාවට පත්කරන නිසරු තපස්ක්‍රම ඇති ප්‍රතිපදාව නම් වූ නිජ්ඣමා ප්‍රතිපදාව යනු කුමක්ද?

ඉධ භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ අචේලකෝ හෝති මුත්තාචාරෝ, හත්ථාපලේඛනෝ න ඒහිභදන්තිකෝ, න තිට්ඨභදන්තිකෝ, න අභිහටං, න උද්දිස්සකටං, න නිමන්තණං සාදියති. සෝ න කුම්භිමුඛා පතිගණ්හාති, න කලෝපිමුඛා පතිගණ්හාති, න ඒලකමන්තරං, න දණ්ඩමන්තරං, න මූසලමන්තරං, න ද්වින්නං භුඤ්ජමානානං. න ගබ්භිනියා න පායමානාය, න පුරිසන්තරගතාය, න සංකිත්තීසු, න යත්ථ සා උපට්ඨිතෝ හෝති, න යත්ථ මක්ඛිකා සණ්ඩසණ්ඩචාරිනී, න මච්ඡං, න මංසං, න සුරං න මේරයං න ථුසෝදකං පිවති. සෝ ඒකාගාරිකෝ වා හෝති ඒකාලෝපිකෝ වා, ද්වාගාරිකෝ වා හෝති ද්වාලෝපිකෝ වා. සත්තාගාරිකෝ වා හෝති සත්තාලෝපිකෝ වා. ඒකිස්සාපි දත්තියා යාපේති. ද්වීහිපි දත්තීහි යාපේති. තීහිපි දත්තිහි යාපේති. සත්තාහිපි දත්තීහි යාපේති. ඒකාහිකම්පි ආහාරං ආහාරේති. ද්වාහිකම්පි ආහාරං ආහාරේති. සත්තාහිකම්පි ආහාරං ආහාරේති. ඉති ඒවරූපං අද්ධමාසිකම්පි පරියායභත්තභෝජනානුයෝගමනුයුත්තෝ විහරති. සෝ සාකභක්ඛෝපි හෝති, සාමාකභක්ඛෝපි හෝති, නීවාරභක්ඛෝපි හෝති, දද්දුලභක්ඛෝපි හෝති, හටභක්ඛෝපි හෝති, කණ්හභක්ඛෝපි හෝති, ආචාමභක්ඛෝපි හෝති, පිඤ්ඤාකභක්ඛෝපි හෝති, තිණභක්ඛෝපි හෝති, ගෝමයභක්ඛෝපි හෝති, වනමූලඵලාහාරෝ යාපේති පවත්තඵලභෝජී.

පින්වත් මහණෙනි, මෙහිලා ඇතැම් කෙනෙක් නිරුවත්ව ඉන්නවා. ආචාර ධර්ම අත්හරිනවා. කෑමෙන් පසු අත ලෙවකනවා. ‘ස්වාමීනී, මෙහි වඩින්න’ කියූ විට එන්නේ නෑ. ‘ස්වාමීනී, සිටින්න’ කියූ විට ඉන්නේ නෑ. තමා එන්නට කලින් ගෙනා බොජුන් ගන්නේ නෑ. තමා උදෙසා කළ බොජුන් ගන්නේ නෑ. ඇරැයුම් පිළිගන්නේ නැ. වළඳේ උඩ කොටසෙන් දුන් දානය පිළිගන්නේ නෑ. බඳුන්වල උඩින්ම දෙන දන් පිළිගන්නේ නෑ. එළිපත්තේ සිට දෙන දන් පිළිගන්නේ නෑ. කණුවක් අසලදී දෙන දන් පිළිගන්නේ නෑ. මොහොලක් අතර සිට දෙන දන් පිළිගන්නේ නෑ. දෙදෙනෙක් ආහාර ගනිද්දී දෙන දන් පිළිගන්නේ නෑ. ගැබිනි මවක් දෙන දන් පිළිගන්නේ නෑ. කිරිදෙන මව දෙන දන් පිළිගන්නේ නෑ. පුරුෂයන් අතරට ගිය තැනැත්තිය විසින් දෙන දානය පිළිගන්නේ නෑ. සම්මාදන් කොට පිස දෙන දන් පිළිගන්නේ නෑ. බල්ලෙක් සිටිද්දී ඌට නොදී දෙන දන් පිළිගන්නේ නෑ. අධික ලෙස මැස්සන් ගැවසුනු තැනින් දෙන දානය පිළිගන්නේ නෑ. මස් මාළු පිළිගන්නේ නෑ. රහමෙර පිළිගන්නේ නෑ. කාඩිහොදි බොන්නෙ නෑ.

ඒ වගේම ඔහු එක ගෙදරකින් ලැබෙන එක් බත් පිඬකින් යැපෙනවා. ගෙවල් දෙකකින් ලැබෙන බත් පිඬු දෙකකින් යැපෙනවා. ගෙවල් හතකින් ලැබෙන බත් පිඬු හතකින් යැපෙනවා. එක බත් තලියකින් යැපෙනවා. බත් තලි දෙකකින් යැපෙනවා. බත් තලි හතකින් යැපෙනවා. දවසක් හැර දවසක් ආහාර ගන්නවා. දෙදෙවසක් හැර දවසක් ආහාර ගන්නවා. සත් දවසක් හැර දවසක් ආහාර ගන්නවා. මේ විදිහට අඩමාසයක් හැර දවසක් බත් අනුභව කිරීම් වශයෙන් ව්‍රත සමාදානයෙන් වාසය කරනවා.

ඒ වගේම ඔහු කොළ වර්ග අමුවෙන් අනුභව කරනවා. ගස් බොඩ අනුභව කරනවා. හූරු හැල් වී අනුභව කරනවා. සම්තැම්බූ කහට වතුර අනුභව කරනවා. ලහටු දියසෙවෙල අනුභව කරනවා. සහල්කුඩු අනුභව කරනවා. දන්කුඩ අනුභව කරනවා. මුරුවට අනුභව කරනවා. තණකොළ අනුභව කරනවා. ගොම අනුභව කරනවා. වනමුල් ගෙඩි අනුභව කරනවා. ගස්වලින් වැටුණු ගෙඩි පමණක් අනුභව කරනවා.

සෝ සාණානිපි ධාරේති, මසාණානිපි ධාරේති, ඡවදුස්සානිපි ධාරේති, පංසුකූලානිපි ධාරේති, තිරීටානිපි ධාරේති, අජිනානිපි ධාරේති, අජිනක්ඛිපම්පි ධාරේති, කුසවීරම්පි ධාරේති , වාකවීරම්පි ධාරේති, ඵලකවීරම්පි ධාරේති, කේසකම්බලම්පි ධාරේති, වාලකම්බලම්පි ධාරේති, උලූකපක්ඛිකම්පි ධාරේති. කේසමස්සුලෝචකෝපි හෝති කේසමස්සුලෝචනානුයෝගමනුයුත්තෝ. උබ්භට්ඨකෝපි හෝති ආසනපටික්ඛිත්තෝ, උක්කුටිකෝපි හෝති උක්කුටිකප්පධානානුයෝගමනුයුත්තෝ. කණ්ටකාපස්සයිකෝපි හෝති කණ්ටකාපස්සයේ සෙය්‍යං කප්පේති. සායතතියකම්පි උදකෝරෝහණානුයෝගමනුයුත්තෝ විහරති.

ඉති ඒවරූපං අනේකවිහිතං කායස්ස ආතාපනපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ විහරති. අයං වුච්චති භික්ඛවේ, නිජ්ඣාමා පටිපදා.

ඒ වගේම ඔහු හණවැහැරි දරනවා. හණවැහැරි මිශ්‍ර වස්ත්‍ර දරනවා. ඉවත්කළ කඩමලු දරනවා. මිනියෙන් බැහැර කළ රෙදි දරවනවා. පොතුසුඹුලුවලින් කළ වස්ත්‍ර දරනවා. අඳුන් දිවිසම් දරනවා. මැදින් පැලූ අඳුන් දිවිසම් දරනවා. කුසතණින් ගෙතූ වස්ත්‍ර දරනවා. නියඳවැහැරි දරනවා. එළුලොමින් කළ වස්ත්‍ර දරනවා. මිනිස් කෙස්වලින් කළ වස්ත්‍ර දරනවා. අස්ලොමින් කළ වස්ත්‍ර දරනවා. බකමූණු පියාපතින් කල වස්ත්‍ර දරනවා. කෙස් රැවුල් උදුරනවා. කෙස් රැවුල් උදුරන වැඩපිළිවෙලක යෙදී සිටිනවා. වාඩිවෙන අසුන් ප්‍රතික්ෂේප කොට හිටගෙන ඉන්නවා. උක්කුටිකයෙන් ඉන්නවා. උක්කුටිකයෙන්ම ගමන් කරනවා. කටුසයනයන්හි වාසය කරනවා. ලෑලිමත කටුගසා එහි සැතපෙනවා. පිලෙහි නිදනවා. ලෑල්ලෙහි නිදියනවා. එක් ඇලයෙන් නිදියනවා. නොනා දැලිකුණු දරා සිටිනවා. එළිමහනේ සිටිනවා. ආසන තිබෙන අයුරින් වෙනස් නොකොට සිටිනවා. තමන්ගේම මලමුත්‍ර අනුභව කරනවා. සිහිල් දිය නොබී ඉන්නවා. සවස තුන්වෙනි කොට දිනකට තුන්වරක් ජලයෙහි ගිලී තපස් කිරීමේ ව්‍රත සමාදන්ව ඉන්නවා. මෙසේ නොයෙක් ආකාරයෙන් ශරීරයට දුක් පීඩා දෙන වැඩපිළිවෙලක යෙදී වාසය කරනවා. පින්වත් මහණෙනි, මේකට තමයි නිජ්ඣමා ප්‍රතිපදාව කියන්නේ.

කතමා ච භික්ඛවේ, මජ්ඣිමා පටිපදා?

පින්වත් මහණෙනි, මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව යනු කුමක්ද?

ඉධ භික්ඛවේ, භික්ඛු කායේ කායානුපස්සී විහරති: ආතාපී සම්පජානෝ සතිමා විනෙය්‍ය ලෝකේ අභිජ්ඣාදෝමනස්සං, වේදනාසු ….(පෙ)…. චිත්තේ ….(පෙ)…. ධම්මේසු ධම්මානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානෝ සතිමා විනෙය්‍ය ලෝකේ අභිජ්ඣාදෝමනස්සං. අයං වුච්චති භික්ඛවේ, මජ්ක්‍ධිමා පටිපදා.

පින්වත් මහණෙනි, මෙහිලා භික්ෂුව කෙලෙස් තවන වීරියෙන් යුතුව, මනා නුවණින් යුතුව, සිහියෙන් යුතුව, කය නම් වූ ලෝකය ගැන ඇති ඇල්මත්, ගැටීමත් දුරුකොට කය පිළිබඳව කායානුපස්සනා භාවනාවෙන් වාසය කරනවා ….(පෙ)…. විඳීම් පිළිබඳව ….(පෙ)…. සිත පිළිබඳව ….(පෙ)…. කෙලෙස් තවන වීරියෙන් යුතුව, මනා නුවණින් යුතුව, සිහියෙන් යුතුව, ධර්ම නම් වූ ලෝකය ගැන ඇති ඇල්මත්, ගැටීමත් දුරුකොට කය පිළිබඳව ධම්මානුපස්සනා භාවනාවෙන් වාසය කරනවා පින්වත් මහණෙනි, මේකට තමයි මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව කියන්නේ.

ඉමා ඛෝ භික්ඛවේ, තිස්සෝ පටිපදාති.

පින්වත් මහණෙනි, මේ තමයි ප්‍රතිපදාවන් තුන.

සාදු! සාදු!! සාදු!!!

3.6.2.

02. තිස්සෝ ඉමා භික්ඛවේ, පටිපදා. කතමා තිස්සෝ?

02. පින්වත් මහණෙනි, මේ ප්‍රතිපදාවන් තුනක් තියෙනවා. ඒ තුන මොනවාද?

ආගාළ්හා පටිපදා, නිජ්ඣාමා පටිපදා, මජ්ඣිමා පටිපදා.

කාමයෙන් මුසපත් වූ ප්‍රතිපදාව නම් වූ ආගාළ්හ ප්‍රතිපදාව, තමාව පීඩාවට පත්කරන නිසරු තපස්ක්‍රම ඇති ප්‍රතිපදාව නම් වූ නිජ්ඣමා ප්‍රතිපදාව හා මධ්‍යම ප්‍රතිපදාවයි.

කතමා ච භික්ඛවේ, ආගාළ්හා පටිපදා? (යථා පුබ්බේ තථා ඤාතබ්බං) ….(පෙ)…. අයං වුච්චති භික්ඛවේ, ආගාළ්හා පටිපදා.

පින්වත් මහණෙනි, කාමයෙන් මුසපත් වූ ප්‍රතිපදාව නම් වූ ආගාළ්හ ප්‍රතිපදාව යනු කුමක්ද? (කලින් විස්තර කළ ආකාරයටම දත යුතුයි) ….(පෙ)…. පින්වත් මහණෙනි, මේකට තමයි ආගාළ්හ ප්‍රතිපදාව කියන්නේ.

කතමා ච භික්ඛවේ, නිජ්ඣාමා පටිපදා (යථා පුබ්බේ තථා ඤාතබ්බං) ….(පෙ)…. අයං වුච්චති භික්ඛවේ, නිජ්ඣාමා පටිපදා.

පින්වත් මහණෙනි, තමාව පීඩාවට පත්කරන නිසරු තපස්ක්‍රම ඇති ප්‍රතිපදාව යනු කුමක්ද? (කලින් විස්තර කළ ආකාරයටම දත යුතුයි) ….(පෙ)…. පින්වත් මහණෙනි, මේකට තමයි නිජ්ඣමා ප්‍රතිපදාව කියන්නේ.

කතමා ච භික්ඛවේ, මජ්ඣිමා පටිපදා?

පින්වත් මහණෙනි, මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව යනු කුමක්ද?

ඉධ භික්ඛවේ, භික්ඛු අනුප්පන්නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං අනුප්පාදාය ඡන්දං ජනේති වායමති විරියං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හාති පදහති. උප්පන්නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං පහාණාය ….(පෙ)…. අනුප්පන්නානං කුසලානං ධම්මානං උප්පාදාය ….(පෙ)…. උප්පන්නානං කුසලානං ධම්මානං ඨිතියා අසම්මෝසාය භිය්‍යෝභාවාය වේපුල්ලාය භාවනාපාරිපූරියා ඡන්දං ජනේති වායමති විරියං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හාති පදහති ….(පෙ)….

පින්වත් මහණෙනි, මෙහිලා භික්ෂුව නූපන් පාපී අකුසල් දහම් නූපදවීම පිණිස කැමැත්ත උපදවනවා. උත්සාහ කරනවා. වීරිය පටන්ගන්නවා. සිත දැඩි කොට ගන්නවා. ප්‍රධන් වීරිය කරනවා. උපන් පාපී අකුසල් දහම් ප්‍රහාණය කිරීම පිණිස ….(පෙ)…. නූපන් කුසල් දහම් ඉපදවීම පිණිස ….(පෙ)…. උපන් කුසල් දහම් තවදුරටත් පැවතීම පිණිස, සිතින් ගිලිහී නොයෑම පිණිස, බොහෝ වීම පිණිස, වැඩිවීම පිණිස, භාවනාවෙන් සම්පූර්ණ වීම පිණිස, කැමැත්ත උපදවනවා. උත්සාහ කරනවා. වීරිය පටන්ගන්නවා. සිත දැඩි කොට ගන්නවා. ප්‍රධන් වීරිය කරනවා. ….(පෙ)….

සාදු! සාදු!! සාදු!!!

3.6.3.

03. [තිස්සෝ ඉමා භික්ඛවේ, පටිපදා ….(පෙ)….]

03. (පින්වත් මහණෙනි, මේ ප්‍රතිපදාවන් තුනක් තියෙනවා. ….(පෙ)…. )

ඡන්දසමාධිපධානසංඛාරසමන්නාගතං ඉද්ධිපාදං භාවේති. විරියසමාධි ….(පෙ)…. චිත්තසමාධි ….(පෙ)…. වීමංසාසමාධිපධානසංඛාරසමන්නාගතං ඉද්ධිපාදං භාවේති ….(පෙ)….

කැමැත්ත තුළින් ඇති කරගත් සමාධිය ඇතිව බලවත් වීරියෙන් යුතුව ඉර්ධිපාදය වඩනවා. වීරිය තුළින් ඇතිකරගත් සමාධිය ….(පෙ)…. අධිෂ්ඨානය තුළින් ඇති කරගත් සමාධිය ….(පෙ)…. දහම් විමසීම තුළින් ඇති කරගත් සමාධිය ඇතිව බලවත් වීරියෙන් යුතුව ඉර්ධිපාදය වඩනවා. ….(පෙ)….

සාදු! සාදු!! සාදු!!!

3.6.4.

04. [තිස්සෝ ඉමා භික්ඛවේ, පටිපදා ….(පෙ)….]

04. (පින්වත් මහණෙනි, මේ ප්‍රතිපදාවන් තුනක් තියෙනවා. ….(පෙ)…. )

සද්ධින්ද්‍රියං භාවේති, වීරියින්ද්‍රියං භාවේති, සතින්ද්‍රියං භාවේති, සමාධින්ද්‍රියං භාවේති, පඤ්ඤින්ද්‍රියං භාවේති ….(පෙ)….

ශ්‍රද්ධා ඉන්ද්‍රිය වඩනවා. විරිය ඉන්ද්‍රිය වඩනවා. සති ඉන්ද්‍රිය වඩනවා. සමාධි ඉන්ද්‍රිය වඩනවා. පඤ්ඤා ඉන්ද්‍රිය වඩනවා ….(පෙ)….

සාදු! සාදු!! සාදු!!!

3.6.5.

05. [තිස්සෝ ඉමා භික්ඛවේ, පටිපදා ….(පෙ)….]

05. (පින්වත් මහණෙනි, මේ ප්‍රතිපදාවන් තුනක් තියෙනවා. ….(පෙ)…. )

සද්ධාබලං භාවේති, වීරියබලං භාවේති, සතිබලං භාවේති, සමාධිබලං භාවේති, පඤ්ඤාබලං භාවේති ….(පෙ)….

ශ්‍රද්ධා බලය වඩනවා. විරිය බලය වඩනවා. සති බලය වඩනවා. සමාධි බලය වඩනවා. පඤ්ඤා බලය වඩනවා ….(පෙ)….

සාදු! සාදු!! සාදු!!!

3.6.6.

06. [තිස්සෝ ඉමා භික්ඛවේ, පටිපදා ….(පෙ)….]

06. (පින්වත් මහණෙනි, මේ ප්‍රතිපදාවන් තුනක් තියෙනවා. ….(පෙ)…. )

සතිසම්බොජ්ඣංගං භාවේති, ධම්මවිචයසම්බොජ්ඣංගං භාවේති, වීරියසම්බොජ්ඣංගං භාවේති, පීතිසම්බොජ්ඣංගං භාවේති, පස්සද්ධිසම්බොජ්ඣංගං භාවේති, සමාධිසම්බොජ්ඣංගං භාවේති, උපෙක්ඛාසම්බොජ්ඣංගං භාවේති. ….(පෙ)….

සතිය නම් වූ බොජ්ඣංගය වඩනවා. නුවණින් ධර්මය විමසීම නම් වූ බොජ්ඣංගය වඩනවා. විරිය නම් වූ බොජ්ඣංගය වඩනවා. ප්‍රීතිය නම් වූ බොජ්ඣංගය වඩනවා. සැහැල්ලුබව නම් වූ බොජ්ඣංගය වඩනවා. සමාධිය නම් වූ බොජ්ඣංගය වඩනවා. උපේක්ෂාව නම් වූ බොජ්ඣංගය වඩනවා. පින්වත් මහණෙනි, මේකට තමයි මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව කියන්නේ.

සාදු! සාදු!! සාදු!!!

3.6.7.

07. [තිස්සෝ ඉමා භික්ඛවේ, පටිපදා ….(පෙ)….]

07. (පින්වත් මහණෙනි, මේ ප්‍රතිපදාවන් තුනක් තියෙනවා. ….(පෙ)…. )

සම්මාදිට්ඨිං භාවේති, සම්මාසංකප්පං භාවේති, සම්මාවාචං භාවේති, සම්මාකම්මන්තං භාවේති, සම්මාආජීවං භාවේති, සම්මාවායාමං භාවේති, සම්මාසතිං භාවේති, සම්මාසමාධිං භාවේති, අයං වුච්චති භික්ඛවේ, මජ්ඣිමා පටිපදා.

සම්මා දිට්ඨිය වඩනවා. සම්මා සංකල්පය වඩනවා. සම්මා වාචා වඩනවා. සම්මා කම්මන්ත වඩනවා. සම්මා ආජීව වඩනවා. සම්මා වායාම වඩනවා. සම්මා සති වඩනවා. සම්මා සමාධි වඩනවා. පින්වත් මහණෙනි, මේකට තමයි මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව කියන්නේ.

ඉමා ඛෝ භික්ඛවේ, තිස්සෝ පටිපදාති.

පින්වත් මහණෙනි, මේ තමයි ප්‍රතිපදාවන් තුන.

සාදු! සාදු!! සාදු!!!

[පටිපදා] වග්ගෝ ඡට්ඨෝ.

හයවෙනි පටිපදා වර්ගයයි.