මා හට අසන්නට ලැබුනේ මේ විදිහටයි. ඒ දිනවල භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පන්සියයක් පමණ වූ මහත් භික්ෂු පිරිසක් සමඟ මගධ ජනපදයේ චාරිකාවේ වඩිමින් සිටියදී මගධ ජනපදයේ ඛාණුමත නම් බ්‍රාහ්මණ ගමට ද වැඩම කොට වදාළා. ඒ ඛාණුමත බ්‍රාහ්මණ ගමේ අම්බලට්ඨිකා උයනේ තමයි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩසිටියේ.
ඒ දිනවලම කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා වාසය කළේ ඛාණුමත බ්‍රාහ්මණ ගමේමයි. ඒ බ්‍රාහ්මණ ගම ඔහුට මගධ දේශාධිපති සේනිය බිම්බිසාර රජුගෙන් ලැබුණු තෑග්ගක්. ඒක ශ්‍රේෂ්ඨ තෑග්ගක්. එහි බොහෝ ජනයා ඉන්නවා. තණ සහිත, දර සහිත, ජලය සහිත වූ, බොහෝ ධාන්‍ය තියෙනවා. රාජ පරිභෝග ගමක්.
ඒ කාලයේදී කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයාගේ මහායාගයක් සූදානම් කරලා තිබුනා. ලොකු ගවයන් හත් සියයකුත්, ගොන් නාම්බන් හත් සියයකුත්, නහඹු වැස්සියන් හත් සියයකුත්, එළුවන් හත් සියයකුත්, තරුණ බැටළුවන් හත් සියයකුත් යාගය පිණිස යාග කණුවල ගැටගහලා තිබුනා.
ඉතින් ඛාණුමත ගම්වැසි බ්‍රාහ්මණයන්ට මේ කාරණය අසන්නට ලැබුනා. “භවත්නි, අන්න ශාක්‍ය පුත්‍ර වූ, ශාක්‍ය කුලයෙන් නික්මී පැවිදි වූ ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ පන්සියයක් පමණ වූ මහත් භික්ෂු පිරිසක් සමඟ මගධ ජනපදයෙහි චාරිකාවේ වඩිද්දී ඛාණුමත ගමටත් වැඩම කරලා, ඛාණුමත ගමේ අම්බලට්ඨිකාවෙහි වැඩඉන්නවා.
ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ ගැන මෙවැනි වූ කළ්‍යාණ කීර්ති ඝෝෂාවක් පැතිර ගොසින් තියෙනවා. “ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ මේ කරුණින් අරහත් වන සේක! සම්මාසම්බුද්ධ වන සේක! විජ්ජාචරණසම්පන්න වන සේක! සුගත වන සේක! ලෝකවිදූ වන සේක! අනුත්තර පුරිසදම්මසාරථි වන සේක! සත්ථා දේවමනුස්සානං වන සේක! බුද්ධ වන සේක! භගවා වන සේක! උන්වහන්සේ දෙවියන් සහිත වූ, මරුන් සහිත වූ, බඹුන් සහිත වූ, ශ්‍රමණ බමුණන් සහිත වූ දෙව්මිනිස් ප්‍රජාවෙන් යුතු මේ ලෝකය තමා විසින් උපදවා ගත් විශිෂ්ට ඤාණයෙන් සාක්ෂාත් කරලා ලෝකයට කියා දෙනවා. උන්වහන්සේ දහම් දෙසනවා. ආරම්භය කළ්‍යාණ වූත්, මැද කළ්‍යාණ වූත්, අවසානය කළ්‍යාණ වූත්, අර්ථ සහිත වූත්, පැහැදිලි ප්‍රකාශනවලින් යුතු වූත්, මුළුමණින්ම පිරිපුන් පිරිසිදු බඹසර ප්‍රකාශ කරනවා. එබඳු වූ රහතුන් දැකගන්නට ලැබීම කොතරම් යහපත් දෙයක්ද” කියලා.
එතකොට ඛාණුමත ගම්වැසි බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතිවරුන් ඛාණුමතයෙන් නික්ම බොහෝ පිරිස් රැස්වෙලා, කණ්ඩායම් වශයෙන් හැදිලා (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බැහැදැකීම පිණිස) අම්බලට්ඨිකා වනය ඇති දිශාවට පැමිණෙමින් සිටියා.
ඒ වෙලාවේදී කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා තම ප්‍රාසාදයෙහි උඩුමහල් තලයෙහි දහවල් විවේකයෙන් හාන්සි වී සිටියා. එතකොට ඛාණුමත ගම්වැසි බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතිවරුන් ඛාණුමතයෙන් නික්ම බොහෝ පිරිස් රැස්වෙලා, කණ්ඩායම් වශයෙන් හැදිලා (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බැහැදැකීම පිණිස) අම්බලට්ඨිකා වනය දෙසට ගමන් කරමින් සිටින අයුරු කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයාට දැකගන්නට ලැබුනා. දැක තම උපදේශක ඛත්ත නම් තැනැත්තා ඇමතුවා. “භවත් ඛත්ත, ඛාණුමත ගම්වැසි බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතිවරුන් මොන කරුණක් නිසාද බොහෝ පිරිස් එකතුව, කණ්ඩායම් වශයෙන් රැස්වෙලා ඛාණුමත ගමෙන් නික්මිලා අම්බලට්ඨිකා වනය දිශාවට යන්නේ?”
“භවත, ශාක්‍ය කුලයෙන් පැවිදි වූ ශාක්‍යපුත්‍ර වූ ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ පන්සියයක් පමණ වූ මහත් භික්ෂු පිරිසක් සමඟ මගධ ජනපදයෙහි චාරිකාවේ වඩිද්දී ඛාණුමත ගමටත් වැඩම කරලා ඛාණුමත ගමේ අම්බලට්ඨිකා වනයේ වැඩඉන්නවා. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ ගැන මෙවැනි වූ කළ්‍යාණ කීර්ති ඝෝෂාවක් පැතිර ගොසින් තියෙනවා. “ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ මේ කරුණින් අරහත් වන සේක! සම්මාසම්බුද්ධ වන සේක! විජ්ජාචරණසම්පන්න වන සේක! සුගත වන සේක! ලෝකවිදූ වන සේක! අනුත්තර පුරිසදම්මසාරථි වන සේක! සත්ථා දේවමනුස්සානං වන සේක! බුද්ධ වන සේක! භගවා වන සේක!” කියලා. අන්න ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේව දැකීම පිණිසයි ඔය උදවිය යන්නේ.”
එතකොට කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයාට මේ අදහස ඇතිවුනා. “ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ ත්‍රිවිධ වූ යාග සම්පත් ගැනත්, යාගයට උවමනා දහසය ආකාර පිරිකර ගැනත් දන්නා සේකැයි මං අහලා තියෙනවා. ඒ වුනාට මං ත්‍රිවිධ වූ යාග සම්පත් ගැනත්, යාගයට උවමනා දහසය ආකාර පිරිකර ගැනත් දන්නේ නෑ. මමත් මහා යාගයක් කරන්නට කැමැතියි. එහෙනම් මං ශ්‍රමණ ගෞතමයන් ළඟට ගිහින් ත්‍රිවිධ වූ යාග සම්පත් ගැනත්, යාගයට උවමනා දහසය ආකාර පිරිකර ගැනත් අහන එක තමයි හොඳ.”
ඉතින් කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා ඛත්ත නම් තැනැත්තා ඇමතුවා “භවත් ඛත්ත, ඛාණුමත ගම්වැසි බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතිවරුන් ළඟට යන්න. ගිහින් ඛාණුමත ගම්වැසි බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතිවරුන්ට මෙහෙම කියන්න. “භවත්නි, කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කියනවා. ‘භවත්නි, මොහොතක් සිටිනු මැනව. ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේව බැහැදැකීම පිණිස කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයාද පැමිණෙනවා’ කියලා.”
“එසේය භවත,” කියලා ඒ ඛත්ත නම් තැනැත්තා කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයාට පිළිතුරු දීලා ඛාණුමත ගම්වැසි බ්‍රාහ්මණගෘහපතිවරුන් ළඟට ගියා. ගිහින් ඛාණුමත ගම්වැසි බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතිවරුන්ට මෙහෙම කිව්වා.
“භවත්නි, කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කියනවා. ‘භවත්නි, මොහොතක් සිටිනු මැනව. ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේව බැහැදැකීම පිණිස කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයාද පැමිණෙනවා’ කියලා.”
ඒ දිනවල නොයෙක් ප්‍රදේශවලින් පැමිණ සිටි පන්සියයක් පමණ වූ බ්‍රාහ්මණ පිරිසක්ද ‘කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයාගේ මහා යාගය වළඳන්නෙමු’යි කියා ඛාණුමත ගමේ වාසය කළා. ඒ බ්‍රාහ්මණවරුන්ට කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේව බැහැදකින්නට යන බව අසන්නට ලැබුනා. එතකොට ඒ බ්‍රාහ්මණවරුන් කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා ළඟට ගියා. ගිහින් කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයාට මෙකරුණ කිව්වා. “භවත් කූටදන්ත ශ්‍රමණ ගෞතමයන්ව බැහැදකින්නට යන්න ඉන්නවා කියලා කියන්නේ හැබෑවක්ද?”
“එසේය භවත්නි, මාත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන්ව බැහැදැකීමට යන්න තමයි ඉන්නේ.”
“හා… හා… භවත් කූටදන්තයන් ශ්‍රමණ ගෞතමයන්ව බැහැදකින්ට යන්නට එපා! භවත් කූටදන්තයන් ශ්‍රමණ ගෞතමයන්ව බැහැදැකීමට යන එක තමන්ගේ තත්වයට ගැලපෙන්නේ නෑ. ඉදින් භවත් කූටදන්තයන් ශ්‍රමණ ගෞතමයන්ව බැහැදකින්නට යනවා නම්, භවත් කූටදන්තයන්ගේ කීර්තිරාවය පිරිහිලා යාවි. ශ්‍රමණ ගෞතමයන්ගේ කීර්ති රාවය වඩ වඩාත් ඉහළ යාවි. භවත් කූටදන්තයන්ගේ කීර්තිය පිරිහීමත්, ශ්‍රමණ ගෞතමයන්ගේ කීර්තිය ඉහළ යෑමත් යන යම් කරුණක් ඇද්ද, මෙන්න මේ කරුණ නිසයි භවත් කූටදන්තයන් ශ්‍රමණ ගෞතමයන්ව බැහැදකින්න යන එක සුදුසු නොවන්නේ. හැබැයි ශ්‍රමණ ගෞතමයන් නම් භවත් කූටදන්තයන්ව බැහැදැකීමට එන එක සුදුසුයි.
භවත් කූටදන්තයන් වනාහී මව් පාර්ශවයෙනුත්, පිය පාර්ශවයෙනුත්, යන දෙපාර්ශවයෙන්ම පිරිසිදු වූ සුජාත උපතක් ලද කෙනෙක් නෙව. සත්වෙනි මීමුතු පරම්පරාවල් දක්වාම පිරිසිදු කුල ප්‍රවේණියක් තියෙනවා නෙව. එනිසාම කුලපාරිශුද්ධිය මුල් කොට කිසිවෙකුගෙන් උපහාස ලබා නෑ නෙව. ගැරහුම් ලබා නෑ නෙව. ඉතින් භවත් කූටදන්තයන් මව් පාර්ශවයෙනුත්, පිය පාර්ශවයෙනුත්, යන දෙපාර්ශවයෙන්ම පිරිසිදු වූ සුජාත උපතක් ලද කෙනෙක් යන යම් කරුණක් ඇද්ද, සත්වෙනි මීමුතු පරම්පරාවල් දක්වාම පිරිසිදු කුල ප්‍රවේණියක් තියෙනවා යන යම් කරුණක් ඇද්ද, එනිසාම කුල පාරිශුද්ධිය මුල් කොට කිසිවෙකුගෙන් උපහාස ලබා නැති බවත්, ගැරහුම් ලබා නැති බවත් යන යම් කරුණක් ඇද්ද, අන්න ඒ කාරණය නිසයි භවත් කූටදන්තයන් ශ්‍රමණ ගෞතමයන්ව බැහැදකින්ට යන එක සුදුසු නොවන්නේ. හැබැයි ශ්‍රමණ ගෞතමයන් නම් භවත් කූටදන්තයන්ව බැහැදැකීමට එන එක සුදුසුයි.
ඒ වගේම භවත් කූටදන්තයන් වනාහී සැපසම්පතින් ආඪ්‍ය කෙනෙක් නෙව. මහා ධනවතෙක් නෙව. මහාභෝග ඇති කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් කූටදන්තයන් වනාහී වේද හදාරණ කෙනෙක් නෙව. මන්ත්‍රධාරී කෙනෙක් නෙව. ඉතිහාසය පස්වෙනි කොට ඇති වේදසමයාගත භාෂා ශාස්ත්‍රයන්හි නිපුණත්වයක් ඇති අක්ෂර ප්‍රභේද ගැන හසල බුද්ධිය ඇති ත්‍රිවේද පාරප්‍රප්ත කෙනෙක් නෙව. වේදසමයාගත පද පාඨ දන්නා කෙනෙක් නෙව. ව්‍යාකරණ දන්නා කෙනෙක් නෙව. ලෝකායත ශාස්ත්‍රයෙහි, මහාපුරුෂ ලක්ෂණ ශාස්ත්‍රයෙහි නිපුණ කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් කූටදන්තයන් වනාහී ඉතා රූපවත් කෙනෙක් නෙව. සොඳුරු පෙනුමක් ඇති කෙනෙක් නෙව. දුටුවන් පහදින කෙනෙක් නෙව. උතුම් වර්ණ සෞන්දර්යයෙන් යුතු කෙනෙක් නෙව. රන්වන් පැහැ ඇති කෙනෙක් නෙව. බ්‍රහ්මයාගේ බඳු ශරීරාලෝකය ඇති කෙනෙක් නෙව. දැකීමට පවා ඉඩකඩ අපහසුවෙන් ලැබිය යුතු කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් කූටදන්තයන් වනාහී සිල්වත් නෙව, වැඩුණු සිල් ඇති කෙනෙක් නෙව. වැඩුණු සීලයෙන් සමන්විත කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් කූටදන්තයන් වනාහී මිහිරි වචන ඇති කෙනෙක් නෙව. මිහිරි ලෙස කරුණු විග්‍රහ කරන කෙනෙක් නෙව. ශිෂ්ඨසම්පන්න වචන ඇති කෙනෙක් නෙව. නොවිසුරුණු වචන ඇති කෙනෙක් නෙව. පැහැදිලි වචන ඇති කෙනෙක් නෙව. අරුත් මතුකොට කතා කරන කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් කූටදන්තයන් වනාහී බොහෝ දෙනාට ආචාර්ය ප්‍රාචාර්ය වූ කෙනෙක් නෙව. බ්‍රාහ්මණ මාණවකයන් තුන් සියයකට වේදය උගන්වන කෙනෙක් නෙව. භවත් කූටදන්තයන් සමීපයෙහි වේද හදාරණු කැමැති, එහි ප්‍රයෝජන ඇති මාණවකයින් නා නා දිසාවලින්, නා නා ජනපදවලින් බොහෝ සෙයින් එනවා නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් කූටදන්තයන් වනාහී වයෝවෘද්ධ කෙනෙක් නෙව. මහළු කෙනෙක් නෙව. පිළිවෙලින් වයසට පත් වූ කෙනෙක් නෙව. නමුත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් තරුණයිනෙ. ඒ වගේම තරුණ පැවිද්දෙක්නෙ. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් කූටදන්තයන් වනාහී මගධේශ්වර සේනිය බිම්බිසාර නිරිඳුන්ගෙන් සත්කාර ලැබූ කෙනෙක් නෙව. ගෞරව ලැබූ කෙනෙක් නෙව. බුහුමන් ලැබූ කෙනෙක් නෙව. පිදුම් ලැබූ කෙනෙක් නෙව. යටහත් පැවැතුම් ලැබූ කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් කූටදන්තයන් වනාහී පොක්ඛරසාතී බ්‍රාහ්මණතුමා ගෙන් සත්කාර ලැබූ කෙනෙක් නෙව. ගෞරව ලැබූ කෙනෙක් නෙව. බුහුමන් ලැබූ කෙනෙක් නෙව. පිදුම් ලැබූ කෙනෙක් නෙව. යටහත් පැවැතුම් ලැබූ කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් කූටදන්තයන් වනාහී මගධේශ්වර සේනිය බිම්බිසාර නිරිඳුන් විසින් දෙන ලද රාජ දායාදය වූ, ශ්‍රේෂ්ඨ ත්‍යාගය වූ, රාජපරිභෝග වූ, බොහෝ ජනයා ගැවසී සිටින, තණ දර දිය ආදියෙන් පිරි, ධාන්‍යයෙන් පිරි ඛාණුමත ගමෙහි (ප්‍රධානව) වසන කෙනෙක් නෙව. ඒ වගේම භවත් කූටදන්තයන් මගධේශ්වර සේනිය බිම්බිසාර නිරිඳුන් විසින් දෙන ලද රාජ දායාදය වූ, ශ්‍රේෂ්ඨ ත්‍යාගය වූ, රාජපරිභෝග වූ, බොහෝ ජනයා ගැවසී සිටින, තණ දර දිය ආදියෙන් පිරි, ධාන්‍යයෙන් පිරි ඛාණුමත ගමෙහි (ප්‍රධානව) වාසය කරනවා යන යම් කරුණක් ඇද්ද, මෙන්න මේ කරුණ නිසයි භවත් කූටදන්තයන් ශ්‍රමණ ගෞතමයන්ව බැහැදකින්න යන එක සුදුසු නොවන්නේ. හැබැයි ශ්‍රමණ ගෞතමයන් නම් භවත් කූටදන්තයන්ව බැහැදැකීමට එන එක සුදුසුයි.”
මෙසේ පැවසූ විට කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා ඒ බ්‍රාහ්මණවරුන්ට මෙහෙම කිව්වා. “එසේ වී නම් භවත්නි, ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේව බැහැදකින්නට යෑම අපට කොයිතරම් සුදුසුද යන වගටත්, ඒ වගේම ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වැනි උතුමෙක් අපව දකින්න පැමිණීම උන්වහන්සේගේ තත්වයට සුදුසු නැති වගටත් කියවෙන මගේ වචනයද අසනු මැනැව.
ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ ද මව් පාර්ශවයෙනුත්, පිය පාර්ශවයෙනුත් යන දෙපාර්ශවයෙන්ම පිරිසිදු වූ සුජාත උපතක් ලද කෙනෙක්. සත්වෙනි මීමුතු පරම්පරාවල් දක්වාම පිරිසිදු කුල ප්‍රවේණියක් තියෙනවා. එනිසාම කුලපාරිශුද්ධිය මුල් කොට කිසිවෙකුගෙන් උපහාස ලබා නෑ. ගැරහුම් ලබා නෑ. ඉතින් භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ මව් පාර්ශවයෙනුත්, පිය පාර්ශවයෙනුත් යන දෙපාර්ශවයෙන්ම පිරිසිදු වූ සුජාත උපතක් ලද කෙනෙක් යන යම් කරුණක් ඇද්ද, සත්වෙනි මීමුතු පරම්පරාවල් දක්වාම පිරිසිදු කුල ප්‍රවේණියක් තියෙනවා යන යම් කරුණක් ඇද්ද, එනිසාම කුලපාරිශුද්ධිය මුල් කොට කිසිවෙකුගෙන් උපහාස ලබා නැති බවත්, ගැරහුම් ලබා නැති බවත් යන යම් කරුණක් ඇද්ද, අන්න ඒ කාරණය මත ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වැනි උතුමෙක් අපව දකින්නට පැමිණීම උන්වහන්සේගේ තත්වයට සුදුසු නැහැමයි. එනිසා ශ්‍රමණ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේව බැහැදකින්නට යෑම අපටමයි සුදුසු.
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ මහත් ඤාතිපිරිසක් අත්හැර දමා උතුම් පැවිදිබව ලැබූ කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ පොළොවට අයත් වූත්, පොළොවෙන් උඩ තිබෙන්නා වූත් බොහෝ රන් රිදී ආදී වස්තුව අත්හැර දමා උතුම් පැවිදිබව ලැබූ කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ ඉතා තරුණ වූ යෞවන කාලයේදීම මනා කළු කෙස් ඇති භද්‍ර වූ යොවුන් වියෙහි සිටියදීම ජීවිතයෙහි ප්‍රථම වයසේ දී ගිහිගෙයින් නික්ම අනගාරිකව උතුම් පැවිදිබව ලැබූ කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ තමන්ගේ රාජවංශික දෙමාපියන් අකැමැත්තෙන් කඳුළු වැකුණු මුහුණින් හඬද්දීම කෙස් රැවුල් බා කසාවත් පොරොවා ගෙන ගිහිගෙයින් නික්ම අනගාරිකව උතුම් පැවිදිබව ලැබූ කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේද ඉතා රූපවත් කෙනෙක් නෙව. සොඳුරු පෙනුමක් ඇති කෙනෙක් නෙව. දුටුවන් පහදින කෙනෙක් නෙව. උතුම් වර්ණ සෞන්දර්යයෙන් යුතු කෙනෙක් නෙව. රන්වන් පැහැ ඇති කෙනෙක් නෙව. බ්‍රහ්මයාගේ බඳු ශරීරාලෝකය ඇති කෙනෙක් නෙව. දැකීමට පවා ඉඩකඩ අපහසුවෙන් ලැබිය යුතු කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ ආර්ය වූ සිල් ඇති කෙනෙක් නෙව, කුසල සිල් ඇති කෙනෙක් නෙව. කුසල සීලයෙන් සමන්විත කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේද මිහිරි වචන ඇති කෙනෙක් නෙව. මිහිරි ලෙස කරුණු විග්‍රහ කරන කෙනෙක් නෙව. ශිෂ්ඨසම්පන්න වචන ඇති කෙනෙක් නෙව. නොවිසුරුණු වචන ඇති කෙනෙක් නෙව. පැහැදිලි වචන ඇති කෙනෙක් නෙව. අරුත් මතු කොට කතා කරන කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේද බොහෝ ජනයා හට ආචාර්ය ප්‍රාචාර්ය වූ කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ කාමරාගය ක්ෂය කළ කෙනෙක් නෙව. චපලබව බැහැර කළ කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ කර්මවාදී ක්‍රියාවාදී උත්තමයෙක් නෙව. ශ්‍රේෂ්ඨ වූ දෙයම පෙරටු කොට ඇති කෙනෙක් නෙව. උතුම් බ්‍රාහ්මණ පිරිසටත් අවශේෂ ප්‍රජාවටත් නායකත්වය දරණ කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ සම්භේද නොවූ පිරිසිදු රාජවංශික කුල ප්‍රවේණි ඇති උසස්ම වංශයෙන් පැවිදි වූ කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ ආඪ්‍ය වූ මහාධන ඇති මහාභෝග ඇති කුලවත් වංශයෙන් පැවිදි වූ කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ වෙත පිටරටවලින්ද පිට ජනපදවලින්ද ප්‍රශ්න විසඳා ගැනීමට බොහෝ පිරිස් පැමිණෙනවා නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම අනේක වූ දහස් සංඛ්‍යාත දෙවිවරුන් භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේව දිවිහිමියෙන් සරණ ගිහින් තිබෙනවා නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ පිළිබඳව මේ ආකාර වූ කළ්‍යාණ කීර්ති ඝෝෂාවක් පැතිර ගිහින් තිබෙනවා නෙව. “ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ මේ කරුණින් අරහත් වන සේක! සම්මාසම්බුද්ධ වන සේක! විජ්ජාචරණසම්පන්න වන සේක! සුගත වන සේක! ලෝකවිදූ වන සේක! අනුත්තර පුරිසදම්මසාරථි වන සේක! සත්ථා දේවමනුස්සානං වන සේක! බුද්ධ වන සේක! භගවා වන සේක!” කියලා. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ මහාපුරුෂ ලක්ෂණ තිස්දෙකකින් සමන්විත වූ කෙනෙක් නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ තමන් වෙත පැමිණෙන පිරිසට ඉතා සුහද ලෙස ‘එන්න ඔබේ පැමිණීම සාදරයෙන් පිළිගනිමු’ කියමින් පිළිගන්නා කෙනෙකි. මිහිරි වචන කතා කරන කෙනෙකි. පිළිසඳර කතාවෙහි ඉතා දක්ෂ කෙනෙකි. කවර කරුණකටවත් ඇහිබැම හකුළුවා නොබලන කෙනෙකි. ඕනෑම කෙනෙක් දෙස ප්‍රියශීලී ලෙස මුහුණ ඔසවා කෙළින් බලන කෙනෙකි. පැමිණි පිරිසට පළමුවෙන්ම කතාබස් කරන කෙනෙකි. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ භික්ෂු, භික්ෂුණී, උපාසක, උපාසිකා යන සිව්වණක් පිරිසෙන් සත්කාර ලැබූ කෙනෙකි. ගෞරව ලැබූ කෙනෙකි. බුහුමන් ලැබූ කෙනෙකි. පිදුම් ලැබූ කෙනෙකි. යටහත් පැවැතුම් ලැබූ කෙනෙකි. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ කෙරෙහි බොහෝ දෙවිවරුත්, බොහෝ මිනිසුනුත් අතිශයින්ම පැහැදීමෙන් යුක්තයි නෙව. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ යම් ගමක වේවා, නියම්ගමක වේවා වැඩසිටිනවා නම් ඒ ගමේවත්, නියම්ගමේවත් අමනුෂ්‍යයන් මිනිසුන් හට කිසි පීඩාවක් කරන්නේ නෑ. ….(පෙ)….
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ මහා පිරිස් සහිතයි. විශාල පිරිස්වලට ආචාර්ය වශයෙන් සිටින්නේ. ඒ වගේම බොහෝ ආගමික නායකයන් අතරින් උන්වහන්සේ තමයි අග්‍ර වන්නේ. ….(පෙ)….
භවත්නි, ඇතැම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන්ගේ කීර්තිරාවය තියෙන්නේ ඔවුන්ගේ යම් යම් ව්‍රත සමාදන් වීම් ආදී බාහිර දේ මුල් කරගෙනයි. නමුත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේගේ කීර්තිය පැතිරිලා තියෙන්නේ එවන් කරුණක් දෙකක් මුල් කරගෙන නොවේ. සැබැවින්ම අනුත්තර වූ (අවබෝධ ඤාණය නම් වූ විද්‍යාවෙනුත්, ඊට අනුකූල හැසිරීම නම් වූ චරණයෙනුත් යන) විජ්ජාචරණ සම්පන්න ගුණයෙන්මයි ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේගේ කීර්තිරාවය පැතිරී තියෙන්නේ. ….(පෙ)….
ඒ වගේම මගධේශ්වර සේනිය බිම්බිසාර නිරිඳාණන් සිය දරුවනුත් හා එක්ව, බිරින්දෑවරුන් හා එක්ව, පිරිස් හා එක්ව, ඇමැතිවරුන් හා එක්ව භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේව දිවිහිමියෙන් සරණ ගිහිල්ලයි ඉන්නේ.
ඒ වගේම පසේනදී කෝසල නිරිඳාණන් සිය දරුවනුත් හා එක්ව, බිරින්දෑවරුන් හා එක්ව, පිරිස් හා එක්ව, ඇමැතිවරුන් හා එක්ව භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේව දිවිහිමියෙන් සරණ ගිහිල්ලයි ඉන්නේ.
ඒ වගේම පොක්ඛරසාතී බ්‍රාහ්මණතුමා සිය දරුවනුත් හා එක්ව, බිරින්දෑවරුන් හා එක්ව, පිරිස් හා එක්ව, ඇමැතිවරුන් හා එක්ව භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේව දිවිහිමියෙන් සරණ ගිහිල්ලයි ඉන්නේ.
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ මගධේශ්වර සේනිය බිම්බිසාර නිරිඳාණන්ගෙන් සත්කාර ලැබූ කෙනෙකි. ගෞරව ලැබූ කෙනෙකි. බුහුමන් ලැබූ කෙනෙකි. පිදුම් ලැබූ කෙනෙකි. යටහත් පැවැතුම් ලැබූ කෙනෙකි.
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ පසේනදී කෝසල නිරිඳාණන්ගෙන් සත්කාර ලැබූ කෙනෙකි. ගෞරව ලැබූ කෙනෙකි. බුහුමන් ලැබූ කෙනෙකි. පිදුම් ලැබූ කෙනෙකි. යටහත් පැවැතුම් ලැබූ කෙනෙකි.
ඒ වගේම භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ පොක්ඛරසාතී බ්‍රාහ්මණතුමාගෙන් සත්කාර ලැබූ කෙනෙකි. ගෞරව ලැබූ කෙනෙකි. බුහුමන් ලැබූ කෙනෙකි. පිදුම් ලැබූ කෙනෙකි. යටහත් පැවැතුම් ලැබූ කෙනෙකි.
ඒ භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ ඛාණුමත ගමේ අම්බට්ඨිකාවේ වැඩසිටිනවා. ඉතින් යම්කිසි ශ්‍රමණවරුන් වේවා බ්‍රාහ්මණවරුන් වේවා අපගේ ගම් කෙතට සම්ප්‍රාප්ත වෙනවා නම් ඔවුන් අපට ආගන්තුක පිරිසකි. අප විසින් ඒ ආගන්තුක පිරිසට සත්කාර කළ යුතුයි. ගරු කළ යුතුයි. පිදිය යුතුයි. යටහත් පැවතුම් දැක්විය යුතුයි. යම් හෙයකින් ශ්‍රමණ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ ඛාණුමතයට වැඩම කරලා, ඛාණුමත ගමෙහි අම්බට්ඨිකාවෙහි වැඩසිටිනවාද, ඒ ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ අපගේ ආගන්තුකයෙක්මයි. ඉතින් අප විසින් ආගන්තුක වූ උන්වහන්සේට සත්කාර කළ යුතුයි. ගරු කළ යුතුයි. පිදිය යුතුයි. යටහත් පැවතුම් දැක්විය යුතුයි.
ඔන්න ඔය කාරණයේදීත් ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වැනි උතුමෙක් අපව දකින්නට පැමිණීම උන්වහන්සේගේ තත්වයට සුදුසු නැහැමයි. එනිසා ශ්‍රමණ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේව බැහැදකින්නට යෑම අපටමයි සුදුසු.
භවත්නි, ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේගේ ගුණය පිළිබඳව මා දන්නේ ඔච්චරයි. නමුත් ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ නම්, ගුණ ඔච්චරක් පමණක් තිබෙන උත්තමයෙක් නොවෙයි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ ප්‍රමාණ කළ නොහැකි වූ ගුණ සම්පත්වලින් යුක්තයි.”
මෙසේ පැවසූ විට ඒ බ්‍රාහ්මණවරු කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයාට මෙහෙම කිව්වා. “භවත් කූටදන්තයන් ශ්‍රමණ ගෞතමයන්ගේ ගුණයන් යම් ආකාරයකින් පැවසුවා නම්, ඒ ආකාරයෙන් යුතු ගුණ ඇති ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ යොදුන් සියයක් එපිටින් වාසය කළත් සැදැහැවත් කුලපුත්‍රයෙක් විසින් මග වියදම් ද රැගෙන උන්වහන්සේව බැහැදකින්නට යෑම සුදුසු දෙයක්මයි. එහෙමනම් අපි හැමෝම ශ්‍රමණ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේව බැහැදකින්නට යමු.”
ඉතින් කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා මහත් වූ බ්‍රාහ්මණ පිරිසක් සමඟ අම්බලට්ඨිකාවෙහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩසිටි තැනට පැමිණුනා. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමඟ සතුටු වුනා. සතුටුවිය යුතු පිළිසඳර කතාබහ අවසන් කොට එකත්පස්ව වාඩිවුනා. ඛාණුමතිකා ගම්වැසි බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතියන්ගෙන් ඇතැම් උදවිය භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ආදරයෙන් වන්දනා කොට එකත්පස්ව වාඩිවුනා. සමහරුන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමඟ සතුටුවුනා. සතුටුවිය යුතු පිළිසඳර කතාබහ අවසන් කොට එකත්පස්ව වාඩිවුනා. තවත් සමහරුන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ඇඳිලි බැඳ ආචාර කොට එකත්පස්ව වාඩිවුනා. සමහර උදවිය තම තමන්ගේ නම්ගොත් පවසලා එකත්පස්ව වාඩිවුනා. තවත් සමහරුන් නිශ්ශබ්දව එකත්පස්ව වාඩිවුනා.
එකත්පස්ව හුන් කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙකරුණ පැවසුවා. “ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ ත්‍රිවිධ වූ යාග සම්පත් ගැනත්, යාගයට උවමනා දහසය ආකාර පිරිකර ගැනත් දන්නා සේකැයි මං අහලා තියෙනවා. ඒ වුනාට මං ත්‍රිවිධ වූ යාග සම්පත් ගැනත්, යාගයට උවමනා දහසය ආකාර පිරිකර ගැනත් දන්නේ නෑ. මමත් මහා යාගයක් කරන්නට කැමැතියි. ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ මා හට ත්‍රිවිධ වූ යාග සම්පත් ගැනත්, යාගයට උවමනා දහසය ආකාර පිරිකර ගැනත් දේශනා කරන සේක්වා.”
“එහෙමනම් පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, සවන් යොමා අසන්න. හොඳින් නුවණින් මෙනෙහි කරන්න. මං කියා දෙන්නම්.”
“එසේය භවත” කියලා කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පිළිතුරු දුන්නා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මේක ඉස්සර සිදුවුන දෙයක්. මහාවිජිත කියලා රජ කෙනෙක් හිටියා. ඔහු සම්පත්වලින් ආඪ්‍ය කෙනෙක්. මහා ධනවත්, මහා භෝග තිබුනා. බොහෝ රන් රිදී තිබුනා. බොහෝ වස්තු උපකරණ තිබුනා. බොහෝ ධනධාන්‍ය තිබුනා. ගබඩාවල් අටුකොටු පුරවලා තිබුනා. ඉතින් පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මහාවිජිත රජ්ජුරුවන්ට හුදෙකලා විවේකයෙන් ඉන්න අවස්ථාවක මෙවැනි කල්පනාවක් සිතේ ඇතිවුනා. ‘මට මිනිස් ලෝකයෙහි තිබෙන මහත් භෝගසම්පත් ලැබිලා තියෙනවා. මේ සා විශාල පෘථුවි මණ්ඩලය දිනා ගෙන මං අධිපති වෙලා ඉන්නවා. ඉතින් මාත් මහායාගයක් කළොත් ඒක මට බොහෝ කලක් හිතසුව පිණිස පවතීවි’ කියලා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඊට පස්සේ මහාවිජිත රජ්ජුරුවෝ පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා අමතා මෙහෙම කිව්වා. “එම්බා බ්‍රාහ්මණය, හුදෙකලා විවේකයෙන් සිටින මට මෙවැනි කල්පනාවක් හිතේ ඇතිවුනා. “මට මිනිස් ලෝකයෙහි තිබෙන මහත් භෝගසම්පත් ලැබිලා තියෙනවා. මේ සා විශාල පෘථුවි මණ්ඩලය දිනාගෙන මං අධිපති වෙලා ඉන්නවා. ඉතින් මාත් මහායාගයක් කළොත් ඒක මට බොහෝ කලක් හිතසුව පිණිස පවතීවි” කියලා. ඉතින් බ්‍රාහ්මණය මං මහා යාගයක් කරන්නට කැමැතියි. භවත, එයට මට අනුශාසනා කළ මැනැව. එය මා හට බොහෝ කලක් හිතසුව පිණිස පවතීවි.”
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මෙසේ පැවසූ විට පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා මහා විජිත රජුට මෙහෙම කිව්වා. “භවත්, රජාණන්ගේ ජනපදය සොර උවදුරු සහිතයි. සොර උවදුරින් පෙළෙනවා. ගම්පහරන සොරුන්ව දකින්නට ලැබෙනවා. නියම්ගම් පහරන සොරුන්වත් දකින්නට ලැබෙනවා. මං පහරන සොරුන්වත් දකින්ට ලැබෙනවා. ඉදින් භවත් රජාණන් මෙවැනි සොර උවදුරු සහිත, සොර උවදුරින් පීඩා විඳින ජනපදවාසීන්ගෙන් අධික බදු අය කරනවා නම්, අන්න ඒ කාරණය භවත් රජාණන් අතින් නොකෙරිය යුත්තක්මයි. භවත් රජිඳාණන් හට මේ විදිහට සිතෙන්නට පුළුවනි. “මං ඔය සොර මුල් අල්ලලා එක්කෝ මරවනවා. එක්කෝ හිරේ දමනවා. දඩ ගසනවා. එක්කෝ අපහාස කරනවා. එක්කෝ පිටුවහල් කරනවා. ඒ විදිහට ඒ ප්‍රශ්නෙ මුලින්ම උදුරා දමනවා” කියලා.
නමුත් සොර මුල්වලට ඔය විදිහට දඬුවම් දීලා ඒ ප්‍රශ්නය මනාකොට මුලින්ම ඉදිරී යන්නේ නෑ. වනසන ලද සොරුන්ගෙන් යමෙක් ඉතිරි වුනොත් ඔවුන් පසුවට මුළු රටම පීඩාවට පත් කරාවි. එසේ නමුත් මේ සංවිධානාත්මක වැඩපිළිවෙලට පැමිණිලා ඔය සොරු මුල් මනාකොට උදුරා දමන්නට පුළුවන් වෙනවා. එම නිසා භවත් රජතුමා යම් කෙනෙක් භවත් රජුන්ගේ රට තුළ ගොවිතැනටත්, ගව පාලනයටත් උනන්දු වෙනවා නම්, ඔවුන් හට භවත් රජතුමා බිත්තර වී, බත් වැටුප් ආදිය සපයා දෙන සේක්වා! භවත් රජුගේ රට තුළ යම් කෙනෙක් ව්‍යාපාර පිණිස උත්සාහවත් වෙනවා නම්, ඔවුන් හට භවත් රජතුමා ප්‍රාග්ධනය සළසා දෙන සේක්වා! භවත් රජුගේ රට තුළ යම් කෙනෙක් රාජ්‍ය සේවය පිණිස උත්සාහවත් වෙනවා නම්, ඔවුන් හට භවත් රජතුමා බත් වැටුප් පිළියෙල කර දෙන සේක්වා! එතකොට ඒ මිනිසුන් තම තමන්ගේ රාජකාරිවල යෙදෙමින් සිටින විට රජතුමාගේ රට පෙළන්නේ නෑ. රජතුමාටත් මහා ධන ධාන්‍ය වර්ධනයක් වෙනවා. ඒ ඒ ප්‍රදේශ සොර උවදුරු රහිතව, සොර පීඩා රහිතව බිය සැක නැති, රැකවරණ ඇති තැන් බවට පත්වෙනවා. එතකොට සතුටු වන මිනිසුන් උරයෙහි දරුවන් නටවමින් ගෙවල් දොරවල් බිය සැක නැතිව විවෘත කර වාසය කරාවි.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඉතින් මහාවිජිත රජ්ජුරුවෝ “එසේය භවත” කියලා පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයාට පිළිතුරු දී රජුගේ රටෙහි ගොවිතැන්, ගව පාලනය කටයුතු කරන්න යමෙක් උත්සාහවත් වුනා නම්, ඔවුන්ට මහාවිජිත රජතුමා බිත්තර වී බත් ආදියත් ලබා දුන්නා. යම් කෙනෙක් රජුගේ රටෙහි ව්‍යාපාර කිරීමෙහි උනන්දු වුනා නම්, ඔවුන්ට මහාවිජිත රජතුමා ප්‍රාග්ධනය දුන්නා. යම් කෙනෙක් රජුගේ රටෙහි රාජ්‍ය සේවයට උත්සහාවත් වුනා නම්, ඔවුන්ට මහාවිජිත රජතුමා බත් වැටුප් දුන්නා. එතකොට ඒ මිනිස්සු තම තමන්ගේ රැකියාවල නියුතු වීම නිසා රජුගේ රට පෙළුවේ නෑ. රජුගේ (භාණ්ඩාගාරය ද) ධන ධාන්‍යවලින් පිරී ගියා. ඒ ඒ ප්‍රදේශ සොර උවදුරු රහිතව, සොර පීඩා රහිතව බිය සැක නැති, රැකවරණ ඇති තැන් බවට පත්වුනා. එතකොට සතුටු වන මිනිසුන් උරයෙහි දරුවන් නටවමින් ගෙවල් දොරවල් බිය සැක නැතිව විවෘත කර වාසය කළා.
ඉතින් පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මහාවිජිත රජ්ජුරුවෝ පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා අමතා මෙහෙම කිව්වා. “භවත මා විසින් සංවිධානාත්මකව කටයුතු කිරීම නිසා ඒ සොර මුල මුලින්ම ඉදිරී ගියා. මාගේ ධනධාන්‍ය රාශිය ද අතිවිශාලයි. ඒ ඒ ප්‍රදේශ සොර උවදුරු රහිතව, පෙළීම් රහිතව බිය සැක නැතුව තියෙනවා. මිනිස්සුත් සතුටින් ඉපිල යමින් දරුවන් උරයේ නටවමින්, ගෙවල් දොරවල් බිය නැතිව විවෘත කරලා දාලා ඉන්නවා වගේ වාසය කරනවා. එම්බා බ්‍රාහ්මණය, මං දැන් මහා යාගයක් කරන්නට කැමැතියි. භවත මට අනුශාසනා කළ මැනැව. එය මට බොහෝ කලක් හිතසුව පිණිස පවතීවි.”
“එසේ නම් භවත් රජතුමනි, භවත් රජුගේ රටෙහි රජ අණ පිළිපදින නියම්ගම්වාසී වූත්, ජනපදවාසී වූත් යම් ක්ෂත්‍රියවරුන් (රාජකීය පිරිස) සිටිනවා නම්, භවත් රජතුමා “භවත්නි, මං මහා යාගයක් කරන්නට කැමැතියි. භවත්නි, ඒ සඳහා මට අනුමැතිය දෙත්වා! එය මට බොහෝ කලක් හිත සුව පිණිස පවතීවි” කියලා ඔවුන් අමතන සේක්වා! භවත් රජුගේ රටෙහි රජ අණ පිළිපදින නියම්ගම්වාසී වූත්, ජනපදවාසී වූත් යම් ඇමැති පිරිස සිටිනවා නම් ….(පෙ)…. භවත් රජුගේ රටෙහි රජ අණ පිළිපදින නියම්ගම්වාසී වූත්, ජනපදවාසී වූත් යම් සම්භාවනීය බ්‍රාහ්මණ පිරිස සිටිනවා නම් ….(පෙ) …. භවත් රජුගේ රටෙහි රජ අණ පිළිපදින නියම්ගම්වාසී වූත්, ජනපදවාසී වූත් යම් සම්භාවනීය ගිහි පිරිස සිටිනවා නම්, භවත් රජතුමා “භවත්නි, මං මහා යාගයක් කරන්ට කැමැතියි. භවත්නි, ඒ සඳහා මට අනුමැතිය දෙත්වා! එය මට බොහෝ කලක් හිත සුව පිණිස පවතීවි” කියලා ඔවුන් අමතන සේක්වා!
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, “එසේය භවත” කියලා මහාවිජිත රජ්ජුරුවෝ පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයාට පිළිතුරු දී රජුගේ රටෙහි රජ අණ පිළිපදින නියම්ගම් වාසී වූත්, ජනපදවාසී වූත් යම් ක්ෂත්‍රියවරුන් (රාජකීය පිරිස) සිටිනවා නම්, ඒ මහාවිජිත රජතුමා “භවත්නි, මං මහා යාගයක් කරන්නට කැමැතියි. භවත්නි, ඒ සඳහා මට අනුමැතිය දෙත්වා! එය මට බොහෝ කලක් හිත සුව පිණිස පවතීවි” කියලා ඔවුන් ඇමතුවා.
“භවත් රජතුමනි, යාගය කරන සේක්වා!මහාරාජයාණෙනි, මේ යාගයට කාලයයි.”
රජුගේ රටෙහි රජ අණ පිළිපදින නියම්ගම්වාසී වූත්, ජනපදවාසී වූත් යම් ඇමැති පිරිස සිටිනවා නම් ….(පෙ)…. රජුගේ රටෙහි රජ අණ පිළිපදින නියම්ගම්වාසී වූත්, ජනපදවාසී වූත් යම් සම්භාවනීය බ්‍රාහ්මණ පිරිස සිටිනවා නම් ….(පෙ)…. රජුගේ රටෙහි රජ අණ පිළිපදින නියම්ගම් වාසී වූත්, ජනපදවාසී වූත් යම් සම්භාවනීය ගිහි පිරිස සිටිනවා නම්, ඒ මහාවිජිත රජතුමා “භවත්නි, මං මහා යාගයක් කරන්නට කැමැතියි. භවත්නි, ඒ සඳහා මට අනුමැතිය දෙත්වා! එය මට බොහෝ කලක් හිත සුව පිණිස පවතීවි” කියලා ඔවුන් ඇමතුවා.
“භවත් රජතුමනි, යාගය කරන සේක්වා! මහාරාජයාණෙනි, මේ යාගයට කාලයයි.”
මෙසේ යාගයට අවසර දෙන පිරිස් හතර තමයි ඒ යාගයේ පිරිකර බවට පත්වන්නේ.
මහාවිජිත රජතුමා අංග අටකින් සමන්විතයි.
මව් පාර්ශවයෙනුත්, පිය පාර්ශවයෙනුත් යන දෙපාර්ශවයෙන්ම පිරිසිදු වූ සුජාත උපතක් ලද කෙනෙක්. සත්වෙනි මීමුතු පරම්පරාවල් දක්වාම පිරිසිදු කුල ප්‍රවේණියක් තියෙනවා.
එනිසාම කුලපාරිශුද්ධිය මුල් කොට කිසිවෙකු ගෙන් උපහාස ලබා නෑ. ගැරහුම් ලබා නෑ.
ඉතා රූපවත් කෙනෙක්. සොඳුරු පෙනුමක් ඇති කෙනෙක්. දුටුවන් පහදින කෙනෙක්. උතුම් වර්ණ සෞන්දර්යයෙන් යුතු කෙනෙක්. රන්වන් පැහැ ඇති කෙනෙක්. බ්‍රහ්මයාගේ බඳු ශරීරාලෝකය ඇති කෙනෙක්. දැකීමට පවා ඉඩකඩ අපහසුවෙන් ලැබිය යුතු කෙනෙක්.
සැප සම්පතින් ආඪ්‍ය කෙනෙක්. මහා ධනවතෙක්. මහාභෝග ඇති කෙනෙක්, බොහෝ මිල මුදල් ඇති කෙනෙක්, බොහෝ පාරිභෝගික උපකරණ ඇති කෙනෙක්, බොහෝ ධනධාන්‍ය ඇති කෙනෙක්. අටුකොටු පිරීගිය සම්පත් ඇති කෙනෙක්.
බලවන්තයි. රජ අණට සවන් දෙන, රජුගේ අවවාදයට අනුව කටයුතු කරන ඇත්, අස්, රිය, පාබල යන චතුරංගනී සේනාවෙන් සමන්විතයි. රජුගේ යසස් තේජසින් විරුද්ධ පාක්ෂිකයන් තැවී යන සුළුයි.
ශ්‍රද්ධාවන්තයි, පරිත්‍යාගශීලියි, දානපති කෙනෙක්. ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණවරුන් හටද දුගී මගී යාචකාදීන්ට ද විවෘත වූ දොරටුවලින් යුක්තයි. හැමට පානය කළ හැකි පැන් ඇති පොකුණක් මෙන් සිටිමින් දන් පින් කරයි.
තමා ඉගෙන ගන්නා ඒ ඒ කරුණු පිළිබඳව බහුශ්‍රැතයි, මේ පවසන දේ තුළ තිබෙන්නේ මේ අර්ථයි. මේ කියමන තුළ තිබෙන්නේ මේ අර්ථයයි කියලා ඒ ඒ පැවසූ කරුණු පිළිබඳව අර්ථ දන්නවා.
ඤාණවන්තයි. ව්‍යක්තයි. ඉතා බුද්ධිමත්. අතීත අනාගත වර්තමාන කරුණු පිළිබඳව අරුත් සිතන්නට දක්ෂයි.
මහාවිජිත රජතුමා ඔය අංග අටෙනුත් සමන්විතයි.
ඔය විදිහට මේ අංග අටත් රජතුමාගේ යාග පිරිකර බවට පත්වෙනවා.
පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයාත් අංග හතරකින් සමන්විතයි.
මව් පාර්ශවයෙනුත්, පිය පාර්ශවයෙනුත් යන දෙපාර්ශවයෙන්ම පිරිසිදු වූ සුජාත උපතක් ලද කෙනෙක්. සත්වෙනි මීමුතු පරම්පරාවල් දක්වාම පිරිසිදු කුල ප්‍රවේණියක් තියෙනවා. එනිසාම කුලපාරිශුද්ධිය මුල් කොට කිසිවෙකු ගෙන් උපහාස ලබා නෑ. ගැරහුම් ලබා නෑ.
වේද හදාරණ කෙනෙක්. මන්ත්‍රධාරී කෙනෙක්. ඉතිහාසය පස්වෙනි කොට ඇති වේදසමයාගත භාෂා ශාස්ත්‍රයන්හි නිපුණත්වයක් ඇති, අක්ෂර ප්‍රභේද ගැන හසල බුද්ධිය ඇති ත්‍රිවේද පාරප්‍රප්ත කෙනෙක්. වේදසමයාගත පද පාඨ දන්නා කෙනෙක්. ව්‍යාකරණ දන්නා කෙනෙක්. ලෝකායත ශාස්ත්‍රයෙහි, මහාපුරුෂ ලක්ෂණ ශාස්ත්‍රයෙහි නිපුණ කෙනෙක්.
සිල්වත්. වැඩුණු සිල් ඇති කෙනෙක්. වැඩුණු සීලයෙන් සමන්විත කෙනෙක්.
නුවණැති කෙනෙක්, ප්‍රඥාවන්ත කෙනෙක්. යාග කිරීම පිණිස යාග හැන්ද එසවීමේදී පළමු කොට හෝ දෙවනුව හෝ කරන කෙනෙක්.
පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා ඔය අංග හතරෙන් සමන්විතයි. ඔය විදිහට මේ අංග හතරත් රජතුමාගේ යාග පිරිකර බවට පත්වෙනවා.
එතකොට පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයාත් මහාවිජිත රජතුමා හට කාල තුනක් දැනුම් දුන්නා.
“භවත් රජතුමා හට මහායාගයක් කිරීමට කැමැති වෙද්දී යම්කිසි විපිළිසරබවක් ඇතිවන්නට ඉඩ තිබෙනවා. ඒ කියන්නේ “අයියෝ! මගේ මහත් භෝග රාශියක් මේ වෙනුවෙන් වැනසිලා යාවි” කියලා. පින්වත් රජු විසින් ඒ විපිළිසරබව නොකළ යුතුයි. භවත් රජතුමා හට මහායාගය කරමින් සිටින විටදී යම්කිසි විපිළිසරබවක් ඇතිවන්නට ඉඩ තිබෙනවා. ඒ කියන්නේ “අයියෝ! මගේ මහත් භෝග රාශියක් මේ වෙනුවෙන් වැනසෙනවා” කියලා. පින්වත් රජු විසින් ඒ විපිළිසරබව නොකළ යුතුයි. භවත් රජතුමා හට මහායාගය කළාට පස්සේ යම් කිසි විපිළිසරබවක් ඇතිවන්නට ඉඩ තිබෙනවා. ඒ කියන්නේ “අයියෝ! මගේ මහත් භෝග රාශියක් මේ වෙනුවෙන් වැනසිලා ගියා” කියලා. පින්වත් රජු විසින් ඒ විපිළිසරබව නොකළ යුතුයි.”
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඉතින් පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා මහාවිජිත රජ්ජුරුවන්ට යාගයට කලින්ම ත්‍රිවිධ කාල සම්පත්තිය දේශනා කළා.
ඉතින් පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා මහාවිජිත රජතුමා හට යාගයට කලින්ම යාගය පිළිගන්නා පිරිස කෙරෙහි ඇති විය හැකි විපිළිසරයන් දහ අයුරකින් දුරු කළා. “භවත් රජතුමාගේ යාගයට ප්‍රාණඝාත කරන අයත්, ප්‍රාණඝාතයෙන් වැළකී සිටින අයත් පැමිනේවි. ඉතින් ඔවුන් අතරේ යමෙක් ප්‍රාණඝාත කරනවා නම් එයින් අයහපතක් සිදුවන්නේ ඔවුන්ටමයි. ඒ පැමිණි පිරිස අතරේ යමෙක් ප්‍රාණඝාතයෙන් වැළකී සිටිනවා නම්, භවතාණන් ඔවුන් අරභයා යාගය කරන සේක්වා! භවතාණන් ඔවුන් අරභයා පරිත්‍යාග කරන සේක්වා! භවතාණන් යාගයෙන් සතුටු වෙන සේක්වා! භවතාණන් යාගය කරද්දී සිතම පහදා ගන්නා සේක්වා! භවත් රජතුමාගේ යාගයට සොරකම් කරන අයත්, සොරකමින් වැළකී සිටින අයත් පැමිණේවි ….(පෙ)…. වැරදි කාමසේවනයෙහි යෙදෙන අයත්, වැරදි කාමසේවනයෙන් වැළකී සිටින අයත් පැමිණේවි ….(පෙ)…. බොරු කියන අයත්, බොරු කීමෙන් වැළකී සිටින අයත් පැමිණේවි ….(පෙ)…. කේලාම් කියන අයත්, කේලමින් වැළකී සිටින අයත් පැමිණේවි ….(පෙ)…. පරුෂ වචන කියන අයත්, පරුෂ වචනයෙන් වැළකී සිටින අයත් පැමිණේවි ….(පෙ)…. හිස් වචන කියන අයත්, හිස් වචනයෙන් වැළකී සිටින අයත් පැමිණේවි ….(පෙ)…. විෂම ලෝභයෙන් යුතු අයත්, විෂම ලෝභ නැති අයත් පැමිණේවි ….(පෙ)…. තරහ සිත් ඇති අයත්, තරහ සිත් නැති අයත් පැමිණේවි ….(පෙ)…. මිසදිටු අයත්, සම්මා දිට්ඨියෙන් යුතු අයත් පැමිණේවි. ඉතින් ඔවුන් අතරේ යමෙක් මිසදිටු නම් එයින් අයහපතක් සිදුවන්නේ ඔවුන්ටමයි. ඒ පැමිණ පිරිස අතරේ යමෙක් සම්මා දිට්ඨියෙන් යුතු නම්, භවතාණන් ඔවුන් අරභයා යාගය කරන සේක්වා! භවතාණන් ඔවුන් අරභයා පරිත්‍යාග කරන සේක්වා! භවතාණන් යාගයෙන් සතුටු වෙන සේක්වා!භවතාණන් යාගය කරද්දී සිතම පහදා ගන්නා සේක්වා!”
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඉතින් පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා මහාවිජිත රජතුමාගේ යාගයට කලින්ම යාගය පිළිගන්නා පිරිස කෙරෙහි ඇති විය හැකි විපිළිසරයන් මේ දස ආකාර කරුණින් දුරු කළා.
ඉතින් පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා මහා යාගය කරන්නා වූ මහාවිජිත රජතුමාගේ සිතට දහසය ආකාරයකින් කරුණු පෙන්වලා දුන්නා. සමාදන් කෙරෙව්වා. උත්සාහවත් කෙරෙව්වා. එයින් සතුටු කෙරෙව්වා. භවත් රජතුමා හට මහායාගය කරන අතරේදී මෙවැනි දේවල් කියන අය සිටිය හැකියි. “මහාවිජිත රජතුමා නම් මහායාගයක් කරන්නේ. ඒ වුනාට තමාගේ බස් අදහන නියම්ගම් වැසි ජනපදවැසි රාජකීය පිරිස කැඳවලා නෑ නෙව. නමුත් භවත් රජතුමා ඔය විදිහේ මහා යාගයක් නම් කරනවා” කියලා. භවත් රජතුමාණන් හට ඔය අයුරින් කියන අය සිටියත් ධර්මානුකූලව නම් එහෙම කියන කෙනෙක් නෑ. පින්වත් රජතුමාණන් විසින් තමාගේ වචනය අනුව කටයුතු කරන නියම්ගම්වැසි රටවැසි රාජකීය පිරිස් කැඳවලා නෙව තියෙන්නේ.
භවත් රජතුමාණන් ඔය කාරණාව ද දැනසිටින සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් යාගය කරන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් දන් දෙන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් සතුටු වන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් අභ්‍යන්තර සිතම පහදවා ගන්නා සේක්වා!
භවත් රජතුමා හට මහායාගය කරන අතරේදී මෙවැනි දේවල් කියන අය සිටිය හැකියි. “මහාවිජිත රජතුමා නම් මහායාගයක් කරන්නේ. ඒ වුනාට තමාගේ බස් අදහන නියම්ගම් වැසි ජනපදවැසි ඇමැති පිරිස කැඳවලා නෑ නෙව. ….(පෙ)…. ඒ වුනාට තමාගේ බස් අදහන නියම්ගම් වැසි ජනපදවැසි සම්භාවනීය බ්‍රාහ්මණ පිරිස කැඳවලා නෑ නෙව. ….(පෙ)…. ඒ වුනාට තමාගේ බස් අදහන නියම්ගම් වැසි ජනපදවැසි සම්භාවනීය ගිහි පිරිස කැඳවලා නෑ නෙව. නමුත් භවත් රජතුමා ඔය විදිහේ මහා යාගයක් නම් කරනවා” කියලා. භවත් රජතුමාණන් හට ඔය අයුරින් කියන අය සිටියත් ධර්මානුකූලව නම් එහෙම කියන කෙනෙක් නෑ. පින්වත් රජතුමාණන් විසින් තමාගේ වචනය අනුව කටයුතු කරන නියම්ගම්වැසි රටවැසි සම්භාවනීය ගිහි පිරිස් කැඳවලා නෙව තියෙන්නේ. භවත් රජතුමාණන් ඔය කාරණාව ද දැන සිටින සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් යාගය කරන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් දන් දෙන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් සතුටු වන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් අභ්‍යන්තර සිතම පහදවා ගන්නා සේක්වා.
භවත් රජතුමා හට මහායාගය කරන අතරේදී මෙවැනි දේවල් කියන අය සිටිය හැකියි. “මහාවිජිත රජතුමා නම් මහායාගයක් කරන්නේ. ඒ වුනාට ඔහු මව් පාර්ශවයෙනුත්, පිය පාර්ශවයෙනුත්, යන දෙපාර්ශවයෙන්ම පිරිසිදු වූ සුජාත උපතක් ලද කෙනෙක් නොවෙයි නෙව. සත්වෙනි මීමුතු පරම්පරාවල් දක්වාම පිරිසිදු කුල ප්‍රවේණියක් නෑ නෙව. කුලපාරිශුද්ධිය මුල් කොට කිසිවෙකුගෙන් උපහාස නොලබා නෑ නෙව. ගැරහුම් නොලබා නෑ නෙව. නමුත් භවත් රජතුමා ඔය විදිහේ මහා යාගයක් නම් කරනවා” කියලා. භවත් රජතුමාණන් හට ඔය අයුරින් කියන අය සිටියත් ධර්මානුකූලව නම් එහෙම කියන කෙනෙක් නෑ. පින්වත් රජතුමා මව් පාර්ශවයෙනුත්, පිය පාර්ශවයෙනුත් යන දෙපාර්ශවයෙන්ම පිරිසිදු වූ සුජාත උපතක් ලද කෙනෙක් නෙව. සත්වෙනි මීමුතු පරම්පරාවල් දක්වාම පිරිසිදු කුල ප්‍රවේණියක් තියෙනවා නෙව. එනිසාම කුලපාරිශුද්ධිය මුල් කොට කිසිවෙකුගෙන් උපහාස ලබා නෑ නෙව. ගැරහුම් ලබා නෑ නෙව. භවත් රජතුමාණන් ඔය කාරණාව ද දැන සිටින සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් යාගය කරන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් දන් දෙන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් සතුටු වන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් අභ්‍යන්තර සිතම පහදවා ගන්නා සේක්වා!
භවත් රජතුමා හට මහායාගය කරන අතරේදී මෙවැනි දේවල් කියන අය සිටිය හැකියි. “මහාවිජිත රජතුමා නම් මහායාගයක් කරන්නේ. ඒ වුණාට ඔහු රූපවත් කෙනෙක් නොවෙයි නෙව. සොඳුරු පෙනුමක් ඇති කෙනෙක් නොවෙයි නෙව. දුටුවන් පහදින කෙනෙක් නොවෙයි නෙව. උතුම් වර්ණ සෞන්දර්යයෙන් යුතු කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. රන්වන් පැහැ ඇති කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. බ්‍රහ්මයාගේ බඳු ශරීරාලෝකය ඇති කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. දැකීමට පවා ඉඩකඩ අපහසුවෙන් ලැබිය යුතු කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. ….(පෙ)…. ඒ වුනාට ඔහු සැපසම්පතින් ආඪ්‍ය කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. මහා ධනවතෙක් නෙවෙයි නෙව. මහාභෝග ඇති කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. බොහෝ මිල මුදල් ඇති කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. බොහෝ පාරිභෝගික උපකරණ ඇති කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. බොහෝ ධනධාන්‍ය ඇති කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. අටුකොටු පිරීගිය සම්පත් ඇති කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. ….(පෙ)…. ඒ වුනාට ඔහු බලවන්ත නෑ නෙව. රජ අණට සවන් දෙන රජුගේ අවවාදයට අනුව කටයුතු කරන ඇත්, අස්, රිය, පාබල යන චතුරංගනී සේනාවෙන් සමන්විත නෑ නෙව. රජුගේ යසස් තේජසින් විරුද්ධ පාක්ෂිකයන් තැවී යන සුළු නෑ නෙව. ….(පෙ)…. ඒ වුනාට ඔහු ශ්‍රද්ධාවන්ත නෑ නෙව, පරිත්‍යාගශීලී නෑ නෙව, දානපති කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. ශ්‍රමණ-බ්‍රාහ්මණවරුන් හට ද දුගී මගී යාචකාදීන්ට ද විවෘත වූ දොරටුවලින් යුක්ත නෑ නෙව. හැමට පානය කළ හැකි පැන් ඇති පොකුණක් මෙන් සිටිමින් දන් පින් කරන්නේ නෑ නෙව. ….(පෙ)…. ඒ වුනාට ඔහු තමා ඉගෙන ගන්නා ඒ ඒ කරුණු පිළිබඳව බහුශ්‍රැත නෑ නෙව.
මේ පවසන දේ තුළ තිබෙන්නේ මේ අර්ථයි. මේ කියමන තුළ තිබෙන්නේ මේ අර්ථයයි කියලා ඒ ඒ පැවසූ කරුණු පිළිබඳව අර්ථ දන්නේ නෑ නෙව. ….(පෙ)…. ඒ වුනාට ඔහු ඤාණවන්ත නෑ නෙව. ව්‍යක්ත නෑ නෙව. බුද්ධිමත් නෑ නෙව. අතීත අනාගත වර්තමාන කරුණු පිළිබඳව අරුත් සිතන්නට දක්ෂ නෑ නෙව කියලා.
භවත් රජතුමාණන් හට ඔය අයුරින් කියන අය සිටියත් ධර්මානුකූලව නම් එහෙම කියන කෙනෙක් නෑ. පින්වත් රජතුමාණන් ඤාණවන්තයි. ව්‍යක්තයි. ඉතා බුද්ධිමත්. අතීත අනාගත වර්තමාන කරුණු පිළිබඳව අරුත් සිතන්නට දක්ෂයි. භවත් රජතුමාණන් ඔය කාරණාව ද දැනසිටින සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් යාගය කරන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් දන් දෙන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් සතුටු වන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් අභ්‍යන්තර සිතම පහදවා ගන්නා සේක්වා!
භවත් රජතුමා හට මහායාගය කරන අතරේදී මෙවැනි දේවල් කියන අය සිටිය හැකියි. “මහාවිජිත රජතුමා නම් මහායාගයක් කරන්නේ. ඒ වුණාට පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා මව් පාර්ශවයෙනුත්, පිය පාර්ශවයෙනුත්, යන දෙපාර්ශවයෙන්ම පිරිසිදු වූ සුජාත උපතක් ලද කෙනෙක් නොවෙයි නෙව. සත්වෙනි මීමුතු පරම්පරාවල් දක්වාම පිරිසිදු කුල ප්‍රවේණියක් නෑ නෙව. කුලපාරිශුද්ධිය මුල් කොට කිසිවෙකුගෙන් උපහාස නොලබා නෑ නෙව. ගැරහුම් නොලබා නෑ නෙව. නමුත් භවත් රජතුමා ඔය විදිහේ මහා යාගයක් නම් කරනවා” කියලා. භවත් රජතුමාණන් හට ඔය අයුරින් කියන අය සිටියත් ධර්මානුකූලව නම් එහෙම කියන කෙනෙක් නෑ. පින්වත් රජතුමාණෙනි, පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා මව් පාර්ශවයෙනුත්, පිය පාර්ශවයෙනුත් යන දෙපාර්ශවයෙන්ම පිරිසිදු වූ සුජාත උපතක් ලද කෙනෙක් නෙව. සත්වෙනි මීමුතු පරම්පරාවල් දක්වාම පිරිසිදු කුල ප්‍රවේණියක් තියෙනවා නෙව. එනිසාම කුලපාරිශුද්ධිය මුල් කොට කිසිවෙකුගෙන් උපහාස ලබා නෑ නෙව. ගැරහුම් ලබා නෑ නෙව. භවත් රජතුමාණන් ඔය කාරණාව ද දැනසිටින සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් යාගය කරන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් දන් දෙන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් සතුටු වන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් අභ්‍යන්තර සිතම පහදවා ගන්නා සේක්වා!
භවත් රජතුමා හට මහායාගය කරන අතරේදී මෙවැනි දේවල් කියන අය සිටිය හැකියි. “මහාවිජිත රජතුමා නම් මහායාගයක් කරන්නේ. ඒ වුනාට පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා වේද හදාරණ කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. මන්ත්‍රධාරී කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. ඉතිහාසය පස්වෙනි කොට ඇති වේදසමයාගත භාෂා ශාස්ත්‍රයන්හි නිපුණත්වයක් ඇති, අක්ෂර ප්‍රභේද ගැන හසල බුද්ධිය ඇති, ත්‍රිවේද පාරප්‍රප්ත කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. වේදසමයාගත පද පාඨ දන්නා කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. ව්‍යාකරණ දන්නා කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. ලෝකායත ශාස්ත්‍රයෙහි, මහාපුරුෂ ලක්ෂණ ශාස්ත්‍රයෙහි නිපුණ කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. ….(පෙ)…. ඒ වුනාට පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා සිල්වත් නෑ නෙව. වැඩුණු සිල් ඇති කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. වැඩුණු සීලයෙන් සමන්විත කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. ….(පෙ)…. ඒ වුනාට පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා නුවණැති කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. ප්‍රඥාවන්ත කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව. යාග කිරීම පිණිස යාග හැන්ද එසවීමේදී පළමුකොට හෝ දෙවනුව හෝ කරන කෙනෙක් නෙවෙයි නෙව” කියලා. භවත් රජතුමාණන් හට ඔය අයුරින් කියන අය සිටියත් ධර්මානුකූලව නම් එහෙම කියන කෙනෙක් නෑ.
පින්වත් රජතුමාණෙනි, පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා නුවණැති කෙනෙක් නෙව, ප්‍රඥාවන්ත කෙනෙක් නෙව. යාග කිරීම පිණිස යාග හැන්ද එසවීමේදී පළමුකොට හෝ දෙවනුව හෝ කරන කෙනෙක් නෙව. භවත් රජතුමාණන් ඔය කාරණාව ද දැන සිටින සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් යාගය කරන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් දන් දෙන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් සතුටු වන සේක්වා! භවත් රජතුමාණන් අභ්‍යන්තර සිතම පහදවා ගන්නා සේක්වා!
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා මහාවිජිත රජ්ජුරුවන්ට යාගය කරමින් සිටියදී මේ කරුණු දහසය තුළින් සිත දැනුවත් කළා. එහි සමාදන් කෙරෙව්වා. උත්සාහවත් කෙරෙව්වා. සතුටු කෙරෙව්වා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒ යාගයේදී ගවයන් මැරුවේ නෑ. එළු බැටළුවන් මැරුවේ නෑ. කුකුළන් ඌරන් මැරුවේ නෑ. තවත් විවිධාකාර වූ සතුන් මැරුවේ නෑ. යාග කණු සැකසීම පිණිස ගස් කැපුවේ නෑ. යාග බිම සකස් කිරීම පිණිස තණකොළ කැපුවෙත් නෑ. ඔහුගේ යම් දාසයන් ඉන්නවා නම්, මෙහෙකරුවන් ඉන්නවා නම්, කම්කරුවන් ඉන්නවා නම් ඔවුන්ව පවා වේවැල් කස ආදී පහරවල්වලින් භය කෙරෙව්වේ නෑ. තැති ගැන්වූයේ නෑ. කඳුළු වැගුරුණු මුහුණින් හඬව හඬවා වැඩ ගත්තේ නෑ. එසේ නමුත් යමෙක් යම් දෙයක් කිරීමට කැමැති නම් ඔවුන් ඒ දේ කළා. යමක් කිරීමට අකැමැති නම් ඔවුන් එය කළේ නෑ. යමක් කැමැති නම් එය කළා. යමක් අකැමැති නම් එය කළේ නෑ. ගිතෙල්, තල තෙල්, වෙඬරු, දී කිරි, මී පැණි, සකුරු ආදී දෙයින් යුතු කැඳබත්වලින් ඒ යාගය අවසන් වුනා.
ඉතින් පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, රජතුමාගේ අවවාද පරිදි කටයුතු කරන ඒ නියම්ගම්වැසි රටවැසි රාජකීය පිරිසත්, නියම්ගම්වැසි රටවැසි ඇමැති පිරිසත්, නියම්ගම්වැසි රටවැසි සම්භාවනීය බ්‍රාහ්මණ පිරිසත්, නියම්ගම්වැසි රටවැසි සම්භාවනීය ගිහි පිරිසත් බොහෝ ධනධාන්‍යාදී තෑගි භෝග ගෙන මහාවිජිත රජු ළඟට ගිහින් මෙහෙම කියා සිටියා. “දේවයන් වහන්ස, මේ බොහෝ ධනය දේවයන් වහන්සේ උදෙසාමයි අරගෙන ආවේ. එය දේවයන් වහන්සේ පිළිගන්නා සේක්වා!”
“භවත්නි, කම් නැත. මගේත් මේ බොහෝ ධනධාන්‍යාදී සම්පත් තිබෙන්නේ ධාර්මික ලෙස ගත් බදු ආදියෙන් රැස්කරගෙනයි. එනිසා එයත් ඔබටම වේවා! මාගේ ධනයෙනුත් තව අරගෙන යන්න.”
රජතුමා විසින් නොපිළිගත් ඒ ධනය ඇති ඔවුන් එකත්පස්ව බැහැරට ගොස් මේ විදිහට සාකච්ඡා කළා. “අපි මේ ගෙනාපු තෑගි භෝග ධනය ආයෙමත් තම තමන්ගේ නිවෙස්වලට අරගෙන යන එක අපට ගැලපෙන දෙයක් නොවේ” මහාවිජිත රජ්ජුරුවෝ මහායාගයක් කරනවා. ඒනිසා අපි ඒ යාගයටම අනුයාග කරන අය බවට පත් වෙමු.”
එතකොට පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, යාග ශාලාවේ නැගෙනහිර දිශාවේ දන්හල් පිහිටෙව්වේ රජුට අනුයුක්ත වූ ඒ නියම්ගම්වැසි, ජනපදවැසි රාජකීය පිරිසයි. යාග ශාලාවේ දකුණු දිශාවේ දන්හල් පිහිටෙව්වේ රජුට අනුයුක්ත වූ ඒ නියම්ගම්වැසි, ජනපදවැසි ඇමැති පිරිසයි. යාග ශාලාවේ බටහිර දිශාවේ දන්හල් පිහිටෙව්වේ රජුට අනුයුක්ත වූ ඒ නියම්ගම්වැසි, ජනපදවැසි සම්භාවනීය බ්‍රාහ්මණ පිරිසයි. යාග ශාලාවේ උතුරු දිශාවේ දන්හල් පිහිටෙව්වේ රජුට අනුයුක්ත වූ ඒ නියම්ගම්වැසි, ජනපදවැසි සම්භාවනීය ගිහි පිරිසයි. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒ යාගයේදී ගවයන් මැරුවේ නෑ. එළු බැටළුවන් මැරුවේ නෑ. කුකුළන් ඌරන් මැරුවේ නෑ. තවත් විවිධාකාර වූ සතුන් මැරුවේ නෑ. යාග කණු සැකසීම පිණිස ගස් කැපුවේ නෑ. යාග බිම සකස් කිරීම පිණිස තණකොළ කැපුවෙත් නෑ. ඔහුගේ යම් දාසයන් ඉන්නවා නම්, මෙහෙකරුවන් ඉන්නවා නම්, කම්කරුවන් ඉන්නවා නම් ඔවුන්ව පවා වේවැල් කස ආදී පහරවල්වලින් භය කෙරෙව්වේ නෑ. තැතිගැන්වූයේ නෑ. කඳුළු වැගුරුණු මුහුණින් හඬව හඬවා වැඩ ගත්තේ නෑ. එසේ නමුත් යමෙක් යම් දෙයක් කිරීමට කැමැති නම් ඔවුන් ඒ දේ කළා. යමක් කිරීමට අකැමැති නම් ඔවුන් එය කළේ නෑ. යමක් කැමැති නම් එය කළා. යමක් ඇකැමැති නම් එය කළේ නෑ. ගිතෙල්, තල තෙල්, වෙඬරු, දී කිරි, මී පැණි, සකුරු ආදී දෙයින් යුතු කැඳබත්වලින් ඒ යාග අවසන් වුණා.
මේ විදිහට යාගයට අවසර ගත් පක්ෂ හතරයි. මහාවිජිත රජ්ජුරුවෝ අංග අටකින් සමන්විතයි. පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා අංග හතරකින් සමන්විතයි. ත්‍රිවිධ කාලසම්පත්තියකින් යුක්තයි. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මෙයට තමයි කියන්නේ ත්‍රිවිධ යාග සම්පත් හා යාගයට අවශ්‍ය පිරිකර දහසය කියලා.
එසේ වදාළ විට ඒ බ්‍රාහ්මණවරු මහා හඬනැගෙන පරිදි උස්හඬින් මහාහඬින් කෑ ගසා කිව්වා “අහෝ! යාගයක් නම් මේකමයි. අහෝ! යාග සම්පත්තිය නම් මේකමයි” කියලා. නමුත් කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා නිශ්ශබ්දව වාඩිවෙලා හිටියා. එතකොට ඒ බ්‍රාහ්මණවරු කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයාට මෙහෙම කිව්වා. “භවත් කූටදන්තයෙනි, ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේගේ මේ සුභාෂිත ධර්මය සුභාෂිතයක් ලෙසම අනුමෝදන් නොවන්නේ මක්නිසාද?”
“භවත්නි, මං ශ්‍රමණ ගෞතමයන්ගේ මේ සුභාෂිත ධර්මය සුභාෂිතයක් ලෙසම අනුමෝදන් නොවෙනවා නොවේ” යම් කෙනෙක් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේගේ සුභාෂිත ධර්ම සුභාෂිතයක් වශයෙන් අනුමෝදන් වෙන්නේ නැතිනම් ඔහුගේ හිසත් කඩා හැලේවි. නමුත් භවත්නි, මට මේ විදිහටයි හිතුණේ. ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ මෙහෙම වදාරන්නේ නෑ නෙව. ඒ කියන්නේ ‘මං අහලා තියෙන්නේ මේ විදිහටයි. මේ විදිහටයි වෙන්න පුළුවන් වෙන්නේ’ කියලා. නමුත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ ‘එතකොට මෙහෙම වුනා. ඉතින් එතකොට මේ විදිහටත් වුනා’ කියලයි වදාරන්නේ. ඒ මට භවත්නි, ඒ ගැන මෙහෙම හිතෙනවා. ඒකාන්තයෙන්ම ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ ඒ කාලේ යාග ස්වාමී වූ මහාවිජිත රජ්ජුරුවෝම වෙන්න ඕන. එක්කෝ ඒ යාගය කරවපු පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා වෙන්න ඕන. භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ, ඔය ආකාරයෙන් යාගයක් කරලා, එහෙමත් නැත්නම් කරවලා කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව ඉපදුණු බවත් දන්නා සේක්ද?”
“පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මං ඔය ආකාරයේ යාගයක් කරලා, කරවලා කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව උපන් බව දන්නවා. ඒ කාලයේ ඒ යාගය කරවපු පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණයා වෙලා හිටියේ මමයි.”
“භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති අන්‍ය වූ යාගයක් තියෙනවාද?”
“පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති අන්‍ය වූ යාගයක් තියෙනවා.
“භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති ඒ අන්‍ය වූ යාගය කුමක්ද?”
“පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, සිල්වත් පැවිදි උතුමන් උදෙසා කුල පරම්පරාවෙන් දෙන යම් නිති දන් වැටවල් තියෙනවා. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, අන්න ඒ දානය කලින් කියපු මේ ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගයක්මයි.”
භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, මේ ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගය බවට ඒ කුල පරම්පරාවෙන් එන නිත්‍ය දානය පත්වෙන්නේ කවර හේතුවක් නිසාද? කවර ප්‍රත්‍යයක් නිසාද?”
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මෙන්න මේ විදිහේ යාගයන්ට නම් රහතන් වහන්සේලා හෝ රහත් මගට පිළිපන් උතුමන් හෝ වඩින්නේ නෑ. ඒකට හේතුව මොකක්ද? පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, එබඳු මහායාගවලදී දන් දෙන උදවියට ‘පෝලිමේ වරෙල්ලා’ කියමින් දඬුවලින් පහර දෙනවා. ගෙල අල්ලා ඇද දමනවා. අන්න ඒ නිසයි මේ විදිහේ යාගයන්ට නම් රහතන් වහන්සේලා හෝ රහත් මගට පිළිපන් උතුමන් හෝ වඩින්නේ නැත්තේ. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය සිල්වත් පැවිදි උතුමන් උදෙසා කුල පරම්පරාවෙන් නිති දන්වැට පවත්වන තැන් ඇද්ද, අන්න එබඳු තැන්වලට නම් පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, රහතන් වහන්සේලා හෝ රහත් මගට පිළිපන් උතුමන් හෝ වඩිනවා. ඒකට හේතුව මොකක්ද? පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, එබඳු මහායාගවලදී දන් දෙන උදවියට ‘පෝලිමේ වරෙල්ලා’ කියමින් දඬුවලින් පහර දෙන්නේ නෑ. ගෙල අල්ලා ඇද දමන්නේ නෑ. අන්න ඒ නිසයි මේ විදිහේ යාගයන්ට නම් රහතන් වහන්සේලා හෝ රහත් මගට පිළිපන් උතුමන් හෝ වඩින්නේ. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මේ ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගය බවට ඒ කුල පරම්පරාවෙන් එන නිත්‍ය දානය පත්වෙන්නේ මේ හේතුව නිසයි. මේ ප්‍රත්‍ය නිසයි.
“භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති අන්‍ය වූ යාගයක් තියෙනවාද?”
“පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති අන්‍ය වූ යාගයක් තියෙනවා.”
“භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති ඒ අන්‍ය වූ යාගය කුමක්ද?”
“පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, යම් කෙනෙක් සිව් දිශාවෙන් වඩින සංඝයා උදෙසා විහාරයක් කරවනවා නම්, පින්වත් බ්‍රාහ්මණය මෙය ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති ඒ යාගයයි.”
“භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා, මේ විහාර පූජාවටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති අන්‍ය වූ යාගයක් තියෙනවාද?”
“පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා, මේ විහාර පූජාවටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති අන්‍ය වූ යාගයක් තියෙනවා.”
“භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා, මේ විහාර පූජාවටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති ඒ අන්‍ය වූ යාගය කුමක්ද?”
“පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, යම් කෙනෙක් පැහැදුණු සිතින් යුතුව බුදුරජාණන් වහන්සේව සරණ යනවා නම්, ශ්‍රී සද්ධර්මය සරණ යනවා නම්, ආර්ය සංඝ රත්නය සරණ යනවා නම් පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා, මේ විහාර පූජාවටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති ඒ යාගය නම් මෙයයි.”
“භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා, මේ විහාර පූජාවටත් වඩා, මේ තෙරුවන් සරණ යාමටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති අන්‍ය වූ යාගයක් තියෙනවාද?”
“පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා, මේ විහාර පූජාවටත් වඩා, මේ තෙරුවන් සරණ යාමටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති අන්‍ය වූ යාගයක් තියෙනවා.”
“භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා, මේ විහාර පූජාවටත් වඩා, මේ තෙරුවන් සරණ යාමටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති ඒ අන්‍ය වූ යාගය කුමක්ද?”
“පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, යම් කෙනෙක් පැහැදුණු සිතින් යුතුව තිසරණයෙහි පිහිටා ප්‍රාණඝාතයෙන් වැළකී සිටීම නම් වූ, සොරකමින් වැළකී සිටීම නම් වූ, වැරදි කාමසේවනයෙන් වැළකී සිටීම නම් වූ, බොරුකීමෙන් වැළකී සිටීම නම් වූ, මත්පැන් මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතයෙන් වැළකී සිටීම නම් වූ ශික්ෂාපද සමාදන් වෙනවා නම්, පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මෙය වනාහී ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා, මේ විහාර පූජාවටත් වඩා, මේ තෙරුවන් සරණ යාමටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති ඒ යාගයයි.”
“භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා, මේ විහාර පූජාවටත් වඩා, මේ තෙරුවන් සරණ යාමටත් වඩා, මේ සිල්පදවලටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති අන්‍ය වූ යාගයක් තියෙනවාද?”
“පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා, මේ විහාර පූජාවටත් වඩා, මේ තෙරුවන් සරණ යාමටත් වඩා, මේ සිල්පදවලටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති අන්‍ය වූ යාගයක් තියෙනවා.”
“භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඔය ත්‍රිවිධ යාගසම්පත්වලටත් වඩා, යාගපිරිකර දහසයටත් වඩා, කුල පරම්පරාවෙන් එන මේ නිත්‍ය දන්වැටටත් වඩා, මේ විහාර පූජාවටත් වඩා, මේ තෙරුවන් සරණ යාමටත් වඩා, මේ සිල්පදවලටත් වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති ඒ අන්‍ය වූ යාගය කුමක්ද?”
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මෙහි අරහත් වූ, සම්මාසම්බුද්ධ වූ, විජ්ජාචරණ සම්පන්න වූ, සුගත වූ, ලෝකවිදූ වූ, අනුත්තර පුරිසදම්මසාරථි වූ, සත්ථා දේවමනුස්සානං වූ, බුද්ධ වූ, භගවා වූ තථාගතයන් වහන්සේ ලෝකයෙහි උපත ලබනවා. උන්වහන්සේ දෙවියන් සහිත වූ, මරුන් සහිත වූ, බඹුන් සහිත වූ, ශ්‍රමණ බමුණන් සහිත වූ දෙව්මිනිස් ප්‍රජාවෙන් යුතු මේ ලෝකය තමා විසින් උපදවා ගත් විශිෂ්ට ඤාණයෙන් සාක්ෂාත් කරලා ලෝකයට කියාදෙනවා. උන්වහන්සේ දහම් දෙසනවා. ආරම්භය කළ්‍යාණ වූත්, මැද කළ්‍යාණ වූත්, අවසානය කළ්‍යාණ වූත්, අර්ථ සහිත වූත්, පැහැදිලි ප්‍රකාශනවලින් යුතු වූත්, මුළුමණින්ම පිරිපුන් පිරිසිදු බඹසර ප්‍රකාශ කරනවා.
එතකොට ගෘහපතියෙක් වේවා, ගෘහපති පුත්‍රයෙක් වේවා කවර හෝ කුලයක උපන් කෙනෙක් වේවා ඒ ධර්මය අසනවා. ඔහු ඒ ධර්මය අසලා තථාගතයන් වහන්සේ කෙරෙහි ශ්‍රද්ධාව උපදවා ගන්නවා. ඉතින් ඔහු ඒ ශ්‍රද්ධාලාභයෙන් යුක්ත වෙලා මේ විදිහට නුවණින් කල්පනා කරනවා. ‘ගිහි ගෙදර වාසය කිරීම හරිම කරදරයක්. කෙලෙස් වැඩෙන මාවතක්. නමුත් පැවිදි ජීවිතය ආකාසය වගේ. ගිහි ගෙදර වාසය කරමින් මුළුමණින්ම පිරිපුන්, මුළුමණින්ම පිරිසිදු, සුදෝසුදු බඹසර වසනවා යන කරුණ ලෙහෙසි එකක් නොවේ. ඒ නිසා මං කෙස් රැවුල් බාලා, කසාවත් පොරොවා ගෙන ගිහි ගෙයින් නික්ම පැවිද්දට ඇතුලත් වෙන එක තමයි හොඳ’ කියලා.
ඔහු පස්සේ කාලෙක ස්වල්ප වූ භෝග සම්පත් අත්හරිනවා. මහත් වූ භෝග සම්පත් අත්හරිනවා. ස්වල්ප වූ නෑදෑයන් අත්හරිනවා. මහත් වූ නෑදෑයන් අත්හරිනවා. කෙස් රැවුල් බාලා, කසාවත් පොරොවා ගෙන ගිහි ගෙයින් නික්ම පැවිදි ජීවිතයට පත්වෙනවා. ඔහු ඔය විදිහට පැවිද්දෙක් වෙලා ප්‍රාතිමෝක්ෂ සංවර සීලයෙන් (පැවිද්දෙක් විසින් රැකගත යුතු නිවනට උපකාරී වන උතුම් සිල්පදවලින්) සංවරව ඉන්නවා. යහපත් ඇවැතුම් පැවැතුම්වලින් යුතු වෙනවා. අණුමාත්‍ර වූ වරදෙහි පවා භය දකිනවා. ශික්ෂාපදවල සමාදන්ව හික්මෙනවා. කුසල් සහගත කායකර්මයෙන් හා වචීකර්මයෙන් යුතු වෙනවා. පිරිසිදු ආජීවයෙන් යුතු වෙනවා. සිල්වත් වෙනවා. අකුසලයෙන් වැළකූ දොරටු ඇතුව ඉන්නවා. නුවණින් සළකා ආහාර ගන්නවා. සිහිනුවණින් යුතුව ඉන්නවා. ලද දෙයින් සතුටුව ඉන්නවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, භික්ෂුව සීලයෙන් යුක්ත වන්නේ කොහොමද? පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මෙහි භික්ෂුව සතුන් මැරිම අත්හැර දාලා සතුන් මැරීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. දඬු මුගුරු අත්හැර දාලා, අවි ආයුධ බැහැර කරලා, පවට ලැජ්ජා ඇතිව ඉන්නවා. සතුන් කෙරෙහි දයාවන්ත වෙනවා, සියලු ප්‍රාණීන් කෙරෙහි හිතානුකම්පීව වාසය කරනවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
නුදුන් දේ ගැනීම අත්හැරලා නුදුන් දේ ගැනීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. දුන් දේ පමණක් පිළිගන්නවා. දුන් දේ පමණක් පිළිගනු කැමති වෙනවා. සොර රහිත සිතින් යුතු වූ පිරිසිදු සිතින් යුතු වූ ජීවිතයකින් වාසය කරනවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
අබ්‍රහ්මචාරී බව අත්හැරලා බ්‍රහ්මචාරීව ඉන්නවා. ලාමක දෙයක් වූ මෛථූන සේවනයෙන් වැළකී එය දුරින්ම දුරුකර දමනවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
බොරු කීම අත්හැරලා, බොරු කීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. සත්‍යය කතා කරනවා. ඇත්තෙන් ඇත්ත ගලපනවා. ස්ථිරව පිහිටලා කතාකරනවා. පිළිගත හැකි දේ කතා කරනවා. ලෝකයාව රවටන්නේ නෑ. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
කේලාම් කීම අත්හැරලා කේලාම් කීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙතැනින් අහලා මේ අය බිඳවන්නට අතන කියන්නේ නෑ. අතනින් අහලා ඒ උදවිය බිඳවන්නට මෙතැන කියන්නේ නෑ. මේ අයුරින් බිඳුණු උදවිය සමගි කරවනවා. සමගි වූවන්ට අනුබල දෙනවා. සමගි වූවන් හා වාසයට කැමතියි. සමගි වූවන් හා එක්ව වසනවා. සමගි වූවන් සමඟ සතුටු වෙනවා. සාමය උදෙසා සාමකාමී වචන කතා කරනවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
පරුෂ වචනය අත්හැරලා පරුෂ වචනයෙන් වැළකී ඉන්නවා. යම් වචනයක් දොස් රහිත නම්, කනට සැප නම්, ආදරවන්ත නම්, හෘදයාංගම නම්, ශිෂ්ට සම්පන්න නම්, බොහෝ ජනයා කැමති නම්, බොහෝ ජනයාට ප්‍රියමනාප නම් එබඳු වූ වචන පවසනවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
තේරුමක් නැති කතා බහ අත්හැරලා තේරුමක් නැති කතා කීමෙන් වැළකී සිටිනවා. කල් යල් බලා කතා කරනවා. ඇත්ත කතා කරනවා. අර්ථවත් දෙය කතා කරනවා. ධර්මයම කතා කරනවා. විනයම කතා කරනවා. සිත්හි ලා දරාගැනීමට සුදුසු, වෙලාවට ගැලපෙන උපදේශ සහිත වූ, මදිපාඩුකම් නොතබා, ප්‍රමාණවත් පරිදි, දෙලොව යහපත පිණිස වූ දේ පවසනවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
පැළවෙන බීජ හා පැළ වුන ගස් කොළන් විනාශ කිරීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. එක් වරුවේ බොජුන් වළඳනවා. රාත්‍රී ආහාරයෙන් වැළකී විකාල භෝජනයෙන් වැළකී ඉන්නවා. නැටුම්, ගැයුම්, වැයුම් හා විසූක දර්ශනයන් නැරඹීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. මල් සුවඳ විලවුන් දැරීමෙන්ද, ඇඟපත සැරසීමෙන්ද, විසිතුරු වස්ත්‍රාභරණයෙන් සැරසීමෙන්ද වැළකී ඉන්නවා. ප්‍රමාණය ඉක්ම වූ උස් ආසනද, වටිනා සුඛෝපභෝගී ආසනද පරිහරණයෙන් වැළකී ඉන්නවා. රන් රිදී මිල මුදල් පිළිගැනීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. අමු ධාන්‍ය පිළිගැනීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. අමු මස් පිළිගැනීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. ස්ත්‍රීන්, කුමරියන් පිළිගැනීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. දැසි දස්සන් පිළිගැනීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. එළු බැටළුවන් පිළිගැනීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. කුකුළන්, ඌරන් පිළිගැනීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. ඇතුන්, ගවයන්, අසුන්, වෙළඹුන් පිළිගැනීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. කෙත් වතු පිළිගැනීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. ගිහි කටයුතු සඳහා දූත මෙහෙවර කිරීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. වෙළ හෙළඳාම් කිරීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. තරාදියෙන් රැවටීම, නොවටිනා දෙයින් රැවටීම, මිනුමෙන් රැවටීම යන මෙයින් වැළකී ඉන්නවා. අල්ලස් ගෙන හිමිකරුවන්ගේ දේ අහිමි කිරීම, වංචා කිරීම, බාල දේ වටිනා දේ හැටියට පෙන්වීම ආදී නොයෙක් වංචනික දෙයින් වැළකී ඉන්නවා. අත්පා කැපීම්, මැරීම්, බන්ධන කිරීම්, මං පැහැර ගැනීම්, ගම් පැහැර ගැනීම් ආදී සැහැසි දෙයින් වැළකී සිටිනවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
චූලසීලය නිමාවිය
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා මේ විදිහේ පැළවෙන දේ හා ගස් කොළන් ආදිය වනසමින් ඉන්නවා. ඒ කියන්නේ; මුලින් පැළවෙන දේවල්, කඳින් පැළවෙන දේවල්, පුරුකින් පැළවෙන දේවල්, දල්ලෙන් පැළවෙන දේවල්, පස්වෙනුවට බිජුවටින් පැළවෙන දේවල් යන ආදිය වනසමින් ඉන්නවා. ගස් කොළන් සිඳලීම් ආදී මෙවැනි දේවල්වලිනුත්, මෙවැනි වෙනත් දේවල්වලිනුත් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා මේ ආකාර වූ දේ රැස්කරගෙන පරිභෝග කරමින් වාසය කරනවා. ඒ කියන්නේ; කෑම වර්ග රැස්කරලා තියාගන්නවා. බීම වර්ග රැස්කරලා තියාගන්නවා. වස්ත්‍ර රැස්කරලා තියාගන්නවා. යාන වාහන රැස් කරලා තියාගන්නවා. ඇඳ පුටු මේස රැස්කරලා තියාගන්නවා. සුවඳ වර්ග රැස්කරලා තියාගන්නවා. තවත් ආමිස රැස්කරලා තියාගන්නවා. මෙවැනි හෝ මෙවැනි වෙනත් දේවල් හෝ රැස්කරගෙන පරිහරණය කිරීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා මේ ආකාරයේ විසූක දර්ශනයන් නැරඹීමෙහි යෙදිලා ඉන්නවා. ඒ කියන්නේ; නැටුම්, ගැයුම්, වැයුම්, නාටක, පැරණි කතා රඟදැක්වීම්, අත්තාල ගසා නැටීම්, වේතාල නැටීම්, බෙර වාදන කිරීම්, රඟමඬලෙහි දේවතාවන්ට පූජා පිණිස නැටීම්, උණ ගසින් කරන ක්‍රීඩා, මිනී ඇට මැද තබා වටකොට නැටීම්, ඇත් යුද බැලීම්, අශ්ව යුද බැලීම්, ගොන් පොර බැලීම්, එළු පොර බැලීම්, බැටළු පොර බැලීම්, කුකුළු පොර බැලීම්, වටු පොර බැලීම්, පොලු හරඹ බැලීම්, මිටි හරඹ බැලීම්, මල්ලව පොර බැලීම්, යුද සේනා බලන්නට යෑම, බලසෙන් ගණින තැන් බලන්නට යාම, බලසෙනඟ විසිරුවන තැන් බලන්නට යාම ආදී දේවල්වල යෙදෙමින් ඉන්නවා. මෙවැනි දේවල්වලිනුත්, මෙවැනි වෙනත් දේවල්වලින් යුතු විසූක දර්ශන නැරඹීම්වලින් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා තමාව ප්‍රමාදයට පත් කරවන මේ ආකාර වූ සූදු කෙළියෙන් කල් යවනවා. ඒ කියන්නේ; හතරැස් කොටු අටකින් යුතුව කරන සූදුව, කොටු දහයකින් කරන සූදුව, අහසේ රූ අඳිමින් කරන සූදුව, කොටු පැනීමෙන් කරන සූදුව, සන්තික නම් වූ සූදුව, දාදු කැටයෙන් කරන සූදුව, කල්ලි ගැසුම, බූරුවා ගැසීම, ගුළ කෙළිය, නළා පිඹීම, කරණම් ගැසීම, මුගුරක් ගෙන උඩ යට වැටෙන පරිදි උඩට ගැසීම, කොළවලින් කළ ගොටුවලින් තරඟෙට වැලි මැනීම, කුඩා රිය තරඟ, කුඩා දුනුවලින් විදීමේ තරඟ, අකුරු ලිවීමේ සෙල්ලම, සිතූ දේ කියන සෙල්ලම, විකලාංග අනුකරණයෙන් හිනැස්සීමේ සෙල්ලම ආදී දේ කිරීමයි. මේ දෙයිනුත්, මෙවැනි තවත් දේවල් ඇත්නම් එයිනුත් වැළකී ප්‍රමාදයට පත්වන සූදුවෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා මේ ආකාර වූ පමණ ඉක්මවා උස් වූ ආසනත්, වටිනා සුඛෝපභෝගී ආසනත් පරිහරණය කරනවා. ඒ කියන්නේ; දිග හාන්සි පුටු, කවිච්චි, ලොකු පලස් යෙදූ ආසන, විසිතුරු ගෙත්තම් කළ එළු ලොම් ඇතිරිලි, සුදු එළු ලොමින් කළ ඇතිරිලි, මල් යෙදූ එළු ලොමින් කළ ඇතිරිලි, පුළුන් යෙදූ මෙට්ට, සත්ව රූපවලින් සැරසූ එළු ලොම් ඇතිරිලි, මුළුමණින්ම එළු ලොමින් කළ ඇතිරිලි, රන් නූලෙන් සැරසූ කලාල, පට නූලෙන් කළ කලාල, නාටිකාංගනාවන් ඒ මත නැටිය හැකි එළු ලොමින් කළ කලාල, ඇතුන් පිට යොදන ඇතිරිලි, අසුන් පිට යොදන ඇතිරිලි, රථවල යොදන ඇතිරිලි, අඳුන් දිවි සමෙන් කළ ඇතිරිලි, කදලි මුව සමින් කළ කලාල, හිස දෙපැත්තට රතු විල්ලුද කොට්ට තබා රතු උඩුවියන් බැඳ සැදූ වටිනා යහන් ආදිය පරිහරණය කරයි. මෙවැනි දෙයිනුත්, මෙවැනි වෙන දේවල්වලිනුත් වැළකී උස් අසුන් මහා අසුන් පරිහරණයෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා මේ ආකාරයෙන් ඇඟපත සැරසීමෙන් හා විසිතුරු වස්ත්‍රාභරණ පැළඳීමෙන් යුක්තව කල් ගෙවනවා. ඒ කියන්නේ; සුවඳ වර්ග ඇඟ තවරා සිරුර සිනිඳු කිරීම, තෙල් වර්ග ගා සම්බාහනය කොට සිරුර හැඩ කිරීම, සුවඳපැන් නෑම, උරහිස් ආදියෙහි මස් වැඩීමට මුගුරෙන් තැලීම, කැඩපතින් මුහුණ බලා සැරසීම, ඇස්වල අඳුන් ගෑම, මල් හා සුවඳ විලවුන් දැරීම, මුව සුවඳ කිරීම, මුව විලවුන් දැරීම, අත්වල ආභරණ දැමීම, හිසෙහි කුඩුම්බි දැරීම. විසිතුරු සැරයැටි දැරීම, විසිතුරු බෙහෙත් නල දැරීම, විසිතුරු කඩු දැරීම, විසිතුරු කුඩ දැරීම, විසිතුරු පාවහන් දැරීම, නළල් පට දැරීම, මැණික් පැළඳීම, චාමර දැරීම, දිග වාටි ඇති සුදු වස්ත්‍ර දැරීම ආදියෙන් යුතුවෙයි. මෙවැනි දෙයිනුත්, මෙවැනි වෙන දේවල්වලිනුත් වැළකී ඇඟපත සැරසීම් හා විසිතුරු වස්ත්‍රාභරණ සැරසීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා මෙබඳු වූ තිරිසන් කතාවල යෙදී වාසය කරනවා. ඒ කියන්නේ; රජවරුන් ගැන කථා, සොරුන් ගැන කථා, මහ ඇමතිවරුන් ගැන කථා, හමුදාවන් ගැන කථා, භය ඇතිවෙන දේවල් ගැන කථා, ආහාර වර්ග ගැන කථා, බොන දේවල් ගැන කථා, ඇඳුම් පැළඳුම් ගැන කථා, ඇඳ පුටු ගැන කථා, මල් වර්ග ගැන කථා, සුවඳ වර්ග ගැන කථා, නෑදෑයන් ගැන කථා, යාන වාහන ගැන කථා, ගම්මාන ගැන කථා, නියම් ගම්මාන ගැන කථා, නගර ගැන කථා, රටවල් ගැන කථා, ස්ත්‍රීන් ගැන කථා, පුරුෂයින් ගැන කථා, කුමාරයින් ගැන කථා, කුමාරියන් ගැන කථා, ශූරයින් ගැන කථා, මංමාවත් ගැන කථා, වළං පොලේ දේවල් ගැන කථා, මියගිය උදවිය ගැන කථා, තව තව දේවල් ගැන කථා, ලෝකය ගැන කථා, සාගරය ගැන කථා, මෙහෙමයි වුනේ මෙහෙමයි නොවුනේ කියන දේ ගැන කතා කරකර ඉන්නවා, මෙවැනි දෙයිනුත්, මෙවැනි වෙන දේවල්වලිනුත් වැළකී මෙබඳු වූ තිරිසන් කතාවෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා මේ ආකාරයෙන් එකිනෙකා අතර බැණ දොඩා ගන්නා කතාවෙන් යුතුවයි ඉන්නේ. ඒ කියන්නේ; “නුඹ මේ ධර්ම විනය දන්නේ නෑ. මම තමයි මේ ධර්ම විනය දන්නේ, ආ … එහෙමද එතකොට නුඹද මේ ධර්ම විනය දන්නේ? නුඹ ඉන්නේ මිථ්‍යා වැඩපිළිවෙලකයි. මම තමයි නියම වැඩ පිළිවෙල තුළ ඉන්නේ. මං කරුණු සහිතවයි කියන්නේ. නුඹේ කීම කරුණු රහිතයි. නුඹ කලින් කිව යුතු දේ පස්සේ කිව්වා. පස්සේ කිව යුතු දේ කලින් කිව්වා. නුඹ කලක් තිස්සේ කියපු දේ කණපිට පෙරළුනා. මා විසින් නුඹට වාද නංවලයි තියෙන්නේ. නුඹට නිග්‍රහ කරලයි තියෙන්නේ. වාදයෙන් නිදහස් වීමට මගක් හොයාගෙන පලයන්. පුළුවන් නම් ලිහාගනින්” යනාදිය කියමින් ආරවුල් හදාගන්නවා. මෙවැනි දෙයිනුත්, මෙවැනි වෙන දේවල්වලිනුත් වැළකී මෙබඳු වූ බැණ දොඩාගන්නා කතාවෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා ගිහියන්ගේ පණිවිඩ පණත් ගෙන යන මෙබඳු වූ දූත මෙහෙවරෙහි යෙදෙනවා. ඒ කියන්නේ; “මෙහෙ යන්න, අසවල් තැනට එන්න, මේක (අපේ මේ පණිවිඩය) අරන් යන්න. අසවල් තැනට මේක අරන් යන්න” යනාදී රජුන්ගේ, රාජමහා ඇමැතිවරුන්ගේ, ක්ෂත්‍රීයයන්ගේ, බ්‍රාහ්මණයන්ගේ, ගෘහපතියන්ගේ, කුමාරවරුන්ගේ, පණිවිඩ පණත් ගෙනියනවා. මෙවැනි දෙයිනුත් මෙවැනි වෙන දේවල්වලිනුත් වැළකී මෙබඳු වූ පණිවිඩ පණත් ගෙනයන ගිහියන්ගේ දූත මෙහෙවරෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා කුහක (උඩින් වෙන ජීවිතයක් පෙන්වමින් යමින් වෙනත් ජීවිතයක් ගෙවමින් නැති ගුණ පෙන්වා) ජීවිත ගෙවනවා. ලාභ සත්කාර ලැබෙන විදිහට (පුහු වර්ණනා කිරීම්, තොඳොල් කිරීම්, නැති ගුණ කීම් ආදී) චාටු බස් කියනවා. දායකයින් හට නොදී බැරි තත්වයට පත්වෙන ආකාරයේ නිමිති දක්වමින් කතා කරනවා. තමන්ට ලැබෙන විදිහට අනුන්ට ගරහනවා. ලාභයෙන් ලාභය හොයනවා. මෙවැනි දෙයිනුත්, මෙවැනි වෙන දේවල්වලිනුත් වැළකී මෙබඳු වූ කුහක කමින් චාටුබස්වලින් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
මධ්‍යම සීලය නිමාවිය
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා මෙවැනි වූ තිරශ්චීන විද්‍යාවෙන් යුතුව මිථ්‍යා ආජීවයෙන් ජීවත්වෙනවා. ඒ කියන්නේ; ශාරීරික අංග බලා ඵලාඵල කියනවා, නිමිති බලා ඵලාඵල කියනවා, උත්පාත බලා ඵලාඵල කියනවා, සිහින ඵලාඵල කියනවා, ශාරීරික ලක්ෂණ බලා ඵලාඵල කියනවා, මීයන් කෑ වස්ත්‍ර බලා ඵලාඵල කියනවා, ගිනි පූජා පවත්වනවා, හැන්දෙන් පූජා පවත්වනවා, ධාන්‍ය පොතුවලින් පූජා පවත්වනවා. කණ නම් සහලින් කළ පූජා පවත්වනවා, සහලින් පූජා පවත්වනවා, ගිතෙලින් පූජා පවත්වනවා, තල තෙලින් පූජා පවත්වනවා, විශේෂ කොට කරන පූජා පවත්වනවා, සතුන් මරා ලේ පුදා කරන පූජා පවත්වනවා, අංග විද්‍යාව, වාස්තු විද්‍යාව, දේශපාලන විද්‍යාව, වාසනාව උරගා බැලීමේ (ලොතරැයි) විද්‍යාව, භූත විද්‍යාව, පොළොව යට බිම් ගෙයක ඉඳ මැතිරීමෙන් කරන (භූරි) විද්‍යාව, සර්ප විද්‍යාව, විෂ විද්‍යාව, වෘශ්චික විද්‍යාව, මූෂික විද්‍යාව, පක්ෂි විද්‍යාව, විශාල පක්ෂි විද්‍යාව, ඉදුණු දේ මුල් කොට අනාවැකි කියන විද්‍යාව, මතුරන ලද ඊතල විද ආරක්ෂා කරන විද්‍යාව, මෘග පක්ෂ යනාදී මිථ්‍යා ආජීවයෙන් ජීවත් වෙනවා. මෙවැනි දෙයිනුත්, මෙවැනි වෙන දේවල්වලිනුත් වැළකී මෙබඳු වූ තිරශ්චීන විද්‍යාවෙන් යුතු මිථ්‍යා ආජීවයෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා මෙබඳු වූ තිරශ්චීන විද්‍යාවෙන් යුතුව මිථ්‍යා ආජීවයෙන් ජීවත් වෙනවා. ඒ කියන්නේ; මැණික්වල සුභ අසුභ ලකුණු කීම, දඬුවල සුභ අසුභ ලකුණු කීම, වස්ත්‍රවල සුභ අසුභ ලකුණු කීම, කඩු ආදී සලකුණුවලින් සුභාසුභ කීම, ඊතල ආදී සලකුණුවලින් සුභාසුභ කීම, දුනු ආදී සලකුණුවලින් සුභාසුභ කීම, ආයුධ ආදී සලකුණුවලින් සුභාසුභ කීම, ස්ත්‍රීන්ගේ හැඩරුවින් සුභාසුභ ලකුණු කීම, පුරුෂයන්ගේ හැඩරුවින් සුභාසුභ ලකුණු කීම, දරුවන්ගේ හැඩරුවින් සුභාසුභ ලකුණු කීම, දැරියන්ගේ හැඩරුවින් සුභාසුභ ලකුණු කීම, දාසයන්ගේ හැඩරුවින් සුභාසුභ ලකුණු කීම, දාසියන්ගේ හැඩරුවින් සුභාසුභ ලකුණු කීම, ඒ ඒ කටයුතු සඳහා තෝරා ගත යුතු ඇතුන්ගේ ලකුණු කීම, අසුන්ගේ ලකුණු කීම, ඔටුවන්ගේ ලකුණු කීම, වෘෂභයන්ගේ ලකුණු කීම, ගවයන්ගේ ලකුණු කීම, එළුවන්ගේ ලකුණු කීම, බැටළුවන්ගේ ලකුණු කීම, කුකුළු පොර ආදියට සුදුසු කුකුළන්ගේ ලකුණු කීම, වටුවන්ගේ ලකුණු කීම, සුහුනන් ඇඟ වැටීමේ සහ හඬනැගීමේ ඵලාඵල කීම, කණෙහි පළඳාගත් උපකරණවලින් ඵලාඵල කීම, කැස්බෑවන්ට මතුරා ඵලාඵල කීම, මුවන්ට මතුරා ඵලාඵල කීම ආදී තිරශ්චීන විද්‍යාවෙන් යුතු මිථ්‍යා ආජීවයෙන් කල් ගෙවනවා. මෙවැනි දෙයිනුත්, මෙවැනි වෙන දේවල්වලිනුත් වැළකී මෙබඳු වූ තිරශ්චීන විද්‍යාවෙන් යුතු මිථ්‍යා ආජීවයෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා මෙබඳු වූත් තිරිසන් විද්‍යාවෙන් යුතුව මිථ්‍යා ආජීවයෙන් ජීවිකාව ගෙවනවා. ඒ කියන්නේ; “අසවල් නැකතට රජතුමාගේ යුධ පිණිස නික්මීම වන්නේය. අසවල් නැකතින් ආපසු නුවරට ඇතුළ්වීම සිදු කළ යුත්තේය. අසවල් නැකතින් රට ඇතුළේ සිට පිටත සතුරු රජුන් හමුවීමට රජුගේ ගමන කළ යුත්තේය. අසවල් නැකතින් පිටත සිටින රජවරු රට ඇතුළට පැමිණීම වන්නේය. අසවල් නැකතින් රට ඇතුළේ සිටින රජුගේ ඉවත්වීම සිදුවන්නේය. අසවල් නැකතින් රට ඇතුළේ සිටින රජුට ජය වන්නේය. අසවල් නැකතින් බාහිර රජුනට පරාජය වන්නේය. අසවල් නැකතින් බාහිර රජුන්ට ජය වන්නේය. අසවල් නැකතින් රට ඇතුළේ රජුට පරාජය වන්නේය කියලා ‘මොහුට ජය වෙනවා. මොහුට පරාජය වෙනවා’ ආදී වශයෙන් පවසමින් තිරිසන් විද්‍යාවෙන් යුතු මිථ්‍යා ආජීවයෙන් කල් ගෙවනවා. මෙවැනි දෙයිනුත්, මෙවැනි වෙන දේවල්වලිනුත් වැළකී මෙබඳු වූ තිරශ්චීන විද්‍යාවෙන් යුතු මිථ්‍යා ආජීවයෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා මෙබඳු වූත් තිරිසන් විද්‍යාවෙන් යුතුව මිථ්‍යා ආජීවයෙන් ජීවිකාව ගෙවනවා. ඒ කියන්නේ; “අසවල් දින චන්ද්‍රග්‍රහණයක් සිදුවෙනවා. අසවල් දින සූර්යග්‍රහණයක් සිදුවෙනවා. අසවල් දින නැකත් ග්‍රහණයක් සිදුවෙනවා. අසවල් දින සඳ හිරුගේ නිසි මගින් යෑම සිදුවෙනවා. අසවල් දින සඳ හිරුගේ නොමගින් යෑම සිදුවෙනවා. අසවල් දින නැකත් තරුවල නිසි මගින් යෑම සිදුවෙනවා. අසවල් දින නැකත් තරුවල නොමගින් යෑම සිදුවෙනවා. අසවල් දින උල්කාපාත වැටෙනවා. අසවල් දින අසවල් දිශාවේ උෂ්ණත්වය වැඩිවෙනවා. අසවල් දින භූමිකම්පාවක් සිදුවෙනවා. අසවල් දින වැසි රහිතව අහස ගුගුරනවා. හිරු සඳු හා නැකත්වල උදාව, බැසීම, කෙලෙසීම, පිරිසිදු වීම මේ මේ වෙලාවට සිදුවෙනවා. චන්ද්‍ර ග්‍රහණය ලෝකයට මෙවැනි ඵල විපාක ලබාදෙනවා. සූර්ය ග්‍රහණය ලෝකයට මෙවැනි ඵල විපාක ලබාදෙනවා. නැකත් ග්‍රහණය ලෝකයට මෙවැනි ඵල විපාක ලබාදෙනවා. හිරු සඳුගේ නිසි ගමන මෙවැනි ඵල විපාක ලබාදෙනවා. හිරු සඳුගේ නොමග යෑම මෙවැනි ඵල විපාක ලබාදෙනවා. උල්කාපාත වැටීම මෙවැනි ඵල විපාක ලබාදෙනවා. දිශා දාහය මෙවැනි ඵල විපාක ලබාදෙනවා. භූකම්පන මෙවැනි ඵල විපාක ලබාදෙනවා. වැසි නැතිව අහස ගිගිරීම මෙවැනි ඵල විපාක ලබාදෙනවා. හිරු සඳු හා නැකත්වල උදාව, බැසීම, කෙලෙසීම, පිරිසිදු වීම ලෝකයට මෙවැනි විපාක ලබාදෙනවා” කියලා තිරිසන් විද්‍යාවෙන් යුතුව මිථ්‍යා ආජීවයෙන් ජීවත් වෙනවා. මෙවැනි දෙයිනුත්, මෙවැනි වෙන දේවල්වලිනුත් වැළකී මෙබඳු වූ තිරශ්චීන විද්‍යාවෙන් යුතු මිථ්‍යා ආජීවයෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා මෙබඳු වූත් තිරිසන් විද්‍යාවෙන් යුතුව මිථ්‍යා ආජීවයෙන් ජීවිකාව ගෙවනවා. ඒ කියන්නේ; “මේ කාලයේදී වැස්ස වහිනවා. මේ කාලයේදී නියඟය ඇතිවෙනවා. මේ කාලයේදී ආහාරපානාදියෙන් සරුවෙනවා. මේ කාලයේදී දුර්භික්ෂය ඇතිවෙනවා. මේ කාලයේදී රට සරුවෙනවා. මේ කාලයේදී බිය සැක නැතිව ඉන්නවා. මේ කාලයේදී භය උපදිනවා. මේ කාලයේදී රෝග ඇතිවෙනවා. මේ කාලයේදී නීරෝග බව ඇතිවෙනවා කියමින් ඵලා ඵල පැවසීමත්, මුද්‍රා, ගණිත, සංඛ්‍යාන, කාව්‍ය ශාස්ත්‍ර, ලෝකායත ශාස්ත්‍ර ආදී තිරිසන් විද්‍යාවෙන් යුතුව මිථ්‍යා ආජීවයෙන් ජීවත් වෙනවා. මෙවැනි දෙයිනුත්, මෙවැනි වෙන දේවල්වලිනුත් වැළකී මෙබඳු වූ තිරශ්චීන විද්‍යාවෙන් යුතු මිථ්‍යා ආජීවයෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා මෙබඳු වූත් තිරිසන් විද්‍යාවෙන් යුතුව මිථ්‍යා ආජීවයෙන් ජීවිකාව ගෙවනවා. ඒ කියන්නේ; විවාහයට නැකත් කීම, ආවාහයට නැකත් කීම, වෙන් වූ අඹු සැමියන් එක් කිරීමට නැකත් සෑදීම, එක් වූ අඹු සැමියන් වෙන් කිරීමට නැකත් සෑදීම, දීපු ණය එකතු කිරීමට නැකත් සෑදීම, මුදල් ණයට පොලියට දීමට නැකත් සෑදීම, දියුණු වීමට ගුරුකම් කිරීම, පාළුවී නැති වීමට ගුරුකම් කිරීම, දරුගැබ් රැකෙන්නට ගුරුකම් කිරීම, දිව අගුළු බැඳෙන්නට ගුරුකම් කිරීම, හනු තද කරන්නට ගුරුකම් කිරීම, අත් පෙරලෙන්නට ගුරුකම් කිරීම, හනු සිරවෙන්නට ගුරුකම් කිරීම, කන් අගුළු වැටෙන්නට ගුරුකම් කිරීම, කණ්ණාඩියෙන් භූතයන් කැඳවා ප්‍රශ්න විචාරීම, ගෑණු දරුවන් ලවා පේන කීම, දෙවියන් ලවා පේන කීම, සූර්ය වන්දනාව, මහ බඹු වන්දනාව, මන්ත්‍ර බලයෙන් කටින් ගිනිදැල් පිටකිරීම, මන්ත්‍ර බලෙන් ලක්ෂ්මී පූජා කිරීම යනාදී තිරිසන් විද්‍යාවෙන් යුතුව මිථ්‍යා ආජීවයෙන් ජීවත් වෙනවා. මෙවැනි දෙයිනුත්, මෙවැනි වෙන දේවල්වලිනුත් වැළකී මෙබඳු වූ තිරශ්චීන විද්‍යාවෙන් යුතු මිථ්‍යා ආජීවයෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
ඒ වගේම ඇතැම් භවත් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ඉන්නවා. ඔවුන් ශ්‍රද්ධාවෙන් දුන් දන් අනුභව කරලා මෙබඳු වූත් තිරිසන් විද්‍යාවෙන් යුතුව මිථ්‍යා ආජීවයෙන් ජීවිකාව ගෙවනවා. ඒ කියන්නේ; ශාන්ති කර්ම, බාර ඔප්පු කිරීම, පොළොව යට හිඳ මතුරා ගුරුකම් කිරීම, නපුංසකයා පිරිමියෙකු කිරීම, පිරිමියා නපුංසකයෙකු කිරීම, ගෙවල් තැනීමේ දිශාවන් පෙන්වා දීම, අලුතෙන් නිවාස තැනීමේදී පුද පූජා පැවැත්වීම. වතුර මතුරා මූණ සේදවීම. වතුර මතුරා නැහැවීම, ගිනිපිදීම, ලය විරේක කරවීම, බඩ විරේක කරවීම, වමනය කරවීම, වස්ති කරවීම, ශීර්ෂ විරේකය, කනට තෙල් පිඹීම, ඇස් වෙදකම, නස්න කිරීම, ඇස්වලට අඳුන් සෑදීම, ප්‍රතිඅංජන සෑදීම, ශල්‍යකර්ම කිරීම, ළදරු චිකිත්සාව, කාය චිකිත්සාව, වනවලට බෙහෙත් බැඳීම ආදී තිරිසන් විද්‍යාවෙන් යුතුව මිථ්‍යා ආජීවයෙන් ජීවත් වෙනවා. මෙවැනි දෙයිනුත්, මෙවැනි වෙන දේවල්වලිනුත් වැළකී මෙබඳු වූ තිරශ්චීන විද්‍යාවෙන් යුතු මිථ්‍යා ආජීවයෙන් වැළකී ඉන්නවා. මෙයත් ඔහුගේ සීලයට අයත් දෙයකි.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒ භික්ෂුව වනාහී මේ අයුරින් සීලසම්පන්නව සිටින විට ඒ සීලසංවරය හේතු කොට ගෙන මොනම අයුරකින්වත් බියක් දකින්නේ නෑ. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. ඔටුනු පළන් රජ කෙනෙක් ඉන්නවා. ඔහු සතුරන් පරදවලා බැහැර කරලයි ඉන්නේ. ඉතින් ඔහු සතුරන් හේතුවෙන් මොනම අයුරකින්වත් භයක් දකින්නේ නෑ. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, භික්ෂුවත් ඔය විදිහමයි. මේ අයුරින් සීලසම්පන්නව සිටින විට ඒ සීලසංවරය හේතු කොට ගෙන මොනම අයුරකින්වත් බියක් දකින්නේ නෑ. ඔහු මේ ආර්ය වූ සීලස්කන්ධයෙන් සමන්විතව ආධ්‍යාත්මිකව නිවැරදි සැපයක් විඳිනවා. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඔන්න ඔය විදිහටයි භික්ෂුව සීලසම්පන්න වන්නේ.
මහා සීලය නිමා විය.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, භික්ෂුව අකුසලයන් වැළකූ ද්වාර ඇති ඉඳුරන් ඇතිව ඉන්නේ කොහොමද? පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මෙහිලා භික්ෂුව ඇසින් රූප දැක නිමිති ගන්නේ නෑ. නිමිත්තක කොටසක්වත් ගන්නේ නෑ. යම් හෙයකින් ඇස නමැති ඉන්ද්‍රිය අසංවරව වසන කෙනෙකුට දැඩි ලෝභයත්, දොම්නසත්, පාපී අකුසලත් ඇති වී අර්බුදයක් හටගන්නවා නම්, එහි සංවරය පිණිස පිළිපදිනවා. ඇස රැකගන්නවා. ඇස නැමැති ඉන්ද්‍රියයේ සංවරයට පැමිණෙනවා. කනෙන් ශබ්දයක් අහලා ….(පෙ)…. නාසයෙන් ගන්ධයක් ආඝ්‍රාණය කරලා ….(පෙ)…. දිවෙන් රසයක් රස විඳලා ….(පෙ)…. කයෙන් පහසක් ලබලා ….(පෙ)…. මනසින් අරමුණක් දැනගෙන නිමිති ගන්නේ නෑ. නිමිත්තක කොටසක්වත් ගන්නේ නෑ. යම් හෙයකින් මනස නමැති ඉන්ද්‍රිය අසංවරව වසන කෙනෙකුට දැඩි ලෝභයත්, දොම්නසත්, පාපී අකුසලත් ඇති වී අර්බුදයක් හටගන්නවා නම්, එහි සංවරය පිණිස පිළිපදිනවා. මනස රැකගන්නවා. මනස නැමැති ඉන්ද්‍රියයේ සංවරයට පැමිණෙනවා. ඔහු මේ ආර්ය වූ ඉන්ද්‍රිය සංවරයෙන් යුක්තව ආධ්‍යාත්මිකව පීඩා රහිතව සැපයක් විඳිනවා. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, භික්ෂුව අකුසලයෙන් වැළැක් වූ දොරටු ඇති ඉන්ද්‍රියයන් තුළ ඉන්නේ ඔය විදිහටයි.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, භික්ෂුව සිහිනුවණින් යුතුව සිටින්නේ කොහොමද? පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මෙහිලා භික්ෂුව ඉදිරියට යද්දීත්, ආපසු එද්දීත් එය කරන්නේ සිහි නුවණින්මයි. ඉදිරිය බලද්දී, වටපිට බලද්දී එය කරන්නෙත් සිහි නුවණින්මයි. අතපය හකුළද්දී, දිගහරිද්දී එය කරන්නෙත් සිහිනුවණින්මයි. දෙපට සිවුර, පාත්‍රය, අනෙක් සිවුරු ආදිය දරද්දී එය කරන්නෙත් සිහිනුවණින්මයි. වළඳද්දී, පානය කරද්දී, අනුභව කරද්දී, රස විඳිද්දී එය කරන්නෙත් සිහි නුවණින්මයි. වැසිකිළි කැසිකිළි යාමේදී එය කරන්නෙත් සිහි නුවණින්මයි. ගමන් කරද්දී, සිටගෙන සිටිද්දී, වාඩි වී සිටිද්දී, සැතපෙද්දී, නිදිවරද්දී, කතාබස් කරද්දී, නිහඬව සිටිද්දී එය කරන්නෙත් සිහි නුවණින්මයි. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, භික්ෂුව සිහිනුවණින් යුතු වන්නේ ඔය ආකාරයටයි.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, භික්ෂුව ලද දෙයින් සතුටු වන්නේ කොහොමද? පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මෙහිලා භික්ෂුව කය පරිහරණයට සෑහෙන සිවුරෙන්, කුසගිනි නිවෙන්නට සෑහෙන පිණ්ඩපාතයෙන් සතුටු වෙනවා. ඔහු යම් ම තැනකට පිටත් වෙනවා නම්, පාසිවුරු පමණක් අරගෙන යනවා. ඒක මේ වගේ දෙයක්. කුරුල්ලෙක් යම් ම තැනකට පියඹා යනවා නම්, පියාපත් බර පමණක් සහිතව පියඹනවා වගෙයි. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඔය අයුරින්ම භික්ෂුව කය පරිහරණයට සෑහෙන සිවුරෙන්, කුසගිනි නිවෙන්නට සෑහෙන පිණ්ඩපාතයෙන් සතුටු වෙනවා. ඔහු යම් ම තැනකට පිටත් වෙනවා නම්, පාසිවුරු පමණක් අරගෙන යනවා. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, භික්ෂුව ලද දෙයින් සතුටු වන්නේ ඔය විදිහටයි.
ඔහු මේ ආර්ය වූ සීලස්කන්ධයෙන් යුක්ත වෙලා, මේ ආර්ය වූ ඉන්ද්‍රිය සංවරයෙන් යුක්ත වෙලා, මේ ආර්ය වූ සිහිනුවණින් යුක්ත වෙලා, මේ ආර්ය වූ ලද දෙයින් සතුටුවීමෙන් යුක්ත වෙලා හුදෙකලා සෙනසුනක වාසය කරනවා. ඒ කියන්නේ අරණ්‍යය, රුක්සෙවණ, පර්වතය, දිය ඇල්ල, ගිරිගුහාව, සොහොන, වනගැබ, ගස් කොළන් රහිත හිස් පිටිය, පිදුරු ගෙය ආදියයි. ඔහු පිණ්ඩපාතය වළඳා, දානයෙන් පසු (එවැනි තැනක) පළඟක් බැඳගෙන, කය ඍජු කරගෙන, භාවනා අරමුණෙහි සිහිය පිහිටුවාගෙන වාඩිවෙනවා.
ඔහු ජීවිතය නම් වූ ලෝකය ගැන ඇති විෂම ලෝභය දුරු කොට ඇලීම් රහිත වූ සිතින් වාසය කරනවා. විෂම ලෝභය කෙරෙන් සිත පිරිසිදු කරනවා. තරහ, වෛර ආදිය අත්හැර තරහ නැති සිතින් සියලු සතුන් කෙරෙහි හිතානුකම්පීව වාසය කරනවා. තරහ, වෛර ආදිය කෙරෙන් සිත පිරිසිදු කරනවා. නිදිමත, අලසකම අත්හැර නිදිමත, අලසකමින් බැහැරව ආලෝක සඤ්ඤාවෙන් යුතුව, සිහිනුවණ ඇතිව වාසය කරනවා. නිදිමත, අලසකම කෙරෙන් සිත පිරිසිදු කරනවා. සිතේ විසිරීමත්, පසුතැවීමත් බැහැර කොට නොකැළඹී ගිය සංසිඳුණු සිතින් වාසය කරනවා. සිතේ විසිරීම හා පසුතැවීම කෙරෙන් සිත පිරිසිදු කරනවා. සැකය දුරු කොට කුසල් දහම් ගැන ‘කෙසේද? කෙසේද?’ යනාදී සැකයෙන් එතෙරව වාසය කරනවා. සැකය කෙරෙන් සිත පිරිසිදු කරනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, එය මෙවැනි දෙයක්. පුරුෂයෙක් ණයක් අරගෙන කර්මාන්තයක යොදවනවා. ඔහුගේ ඒ ව්‍යාපාරය සාර්ථක වෙනවා. එතකොට ඔහු යම් පරණ මුල් ණයක් ඇද්ද, එය සම්පූර්ණයෙන්ම ගෙවලා දානවා. එයින් පසු ඔහුට අඹුදරුවන් පෝෂණය පිණිස ලාභයක් ඉතිරිත් වෙනවා. එතකොට ඔහුට මෙහෙම හිතෙනවා. “මං කලින් ණයක් අරගෙනයි ව්‍යාපාරයක යෙදෙව්වේ. ඒ මගේ ව්‍යාපාරය සාර්ථක වුනා. ඒ මං යම් පරණ මුල් ණයක් ඇද්ද එය සම්පූර්ණයෙන්ම ගෙව්වා. අඹුදරුවන් පෝෂණයටත් මට ආදායම ඉතිරි වුනා” කියලා. ඒ හේතුවෙන් ඔහු මහත් සතුටක් ලබනවා. මහත් සොම්නසක් ලබනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. පුරුෂයෙක් රෝගී වෙලා, දුකට පත්වෙලා, දැඩි සේ ගිලන්ව ඉන්නවා. ඔහුට බත් කෑමටවත් පිරියක් නෑ. ඔහුගේ ඇඟේ පතේ ප්‍රාණවත් ගතියක් නෑ. නමුත් පස්සේ කාලෙක ඔහු ඒ රෝගයෙන් මිදුනා. ඔහුට දැන් බත් කෑමත් ප්‍රියයි. ඔහුගේ ඇඟපතත් ප්‍රාණවත්. එතකොට ඔහුට මෙහෙම හිතෙනවා. “මං ඉස්සර රෝගී වෙලා, දුකට පත්වෙලා, දැඩි සේ ගිලන්ව හිටියේ. මට බත් කෑමටවත් පිරියක් තිබුනේ නෑ. මගේ ඇඟේ පතේ ප්‍රාණවත් ගතියක් තිබුනේ නෑ. නමුත් දැන් මං ඒ රෝගයෙන් මිදුනා. මට දැන් බත් කෑමත් ප්‍රියයි. මගේ ඇඟපතත් ප්‍රාණවත්” කියලා. ඒ හේතුවෙන් ඔහු මහත් සතුටක් ලබනවා. මහත් සොම්නසක් ලබනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. පුරුෂයෙක් හිරගෙදරක බන්ධනයකට හසුවෙනවා. නමුත් ඔහු පස්සේ කාලෙක තමන්ගේ ධනය වියදම් නොකොට සුවසේම ඒ බන්ධනාගාරයෙන් නිදහස් වෙනවා. ඔහුගේ සම්පත්වලින් කිසි වියදමක් යන්නේ නෑ. එතකොට ඔහුට මෙහෙම හිතෙනවා. “මං ඉස්සර හිරගෙදරක බන්ධනයකට අහු වුනා. නමුත් ඒ මං දැන් ධන වියදමකින් තොරව සුවසේම ඒ බන්ධනාගාරයෙන් නිදහස් වුනා. මගේ භෝග සම්පත්වලින් කිසිදෙයක් වියදම් වුනේ නෑ” කියලා. ඒ හේතුවෙන් ඔහු මහත් සතුටක් ලබනවා. මහත් සොම්නසක් ලබනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. පුරුෂයෙක් තමාට සිතූ පරිදි ගත කරන්නට බැරි, අනුන්ට යටත් වෙලා වාසය කරන, තමා කැමැති පරිදි යා ගත නොහැකි දාසයෙක් වෙලා හිටියා. ඔහු පස්සේ කාලෙක ඒ දාසබවෙන් නිදහස් වුනා. තමාට සිතූ පරිදි ගත කරන, අනුන්ට යටත් නොවන, තමන් කැමැති පරිදි යා හැකි ජීවිතයක් ලැබුනා. එතකොට ඔහුට මෙහෙම හිතුනා. “මං ඉස්සර තමාට සිතූ පරිදි ගත කරන්නට බැරි, අනුන්ට යටත් වෙලා වාසය කරන, තමා කැමැති පරිදි යා ගත නොහැකි දාසයෙක් වෙලා හිටියා. ඒ මං දැන් ඒ දාසබවෙන් නිදහස් වෙලයි ඉන්නේ. මට සිතූ පරිදි ගත කරන, අනුන්ට යටත් නොවන, මං කැමැති පරිදි යා හැකි ජීවිතයක් ලැබිලා තියෙනවා” කියලා. ඒ හේතුවෙන් ඔහු මහත් සතුටක් ලබනවා. මහත් සොම්නසක් ලබනවා.
68. සෙය්‍යථාපි බ්‍රාහ්මණ පුරිසෝ සධනෝ සභෝගෝ කන්තාරද්ධානමග්ගං පටිපජ්‌ජෙය්‍ය දුබ්‌භික්‌ඛං සප්පටිභයං. සෝ අපරේන සමයේන තං කන්‌තාරං නිත්‌ථරෙය්‍ය, සොත්‌ථිනා ගාමන්‌තං අනුපාපුණෙය්‍ය ඛේමං අප්‌පටිභයං. තස්ස ඒවමස්ස: ‘අහං ඛෝ පුබ්‌බේ සධනෝ සභෝගෝ කන්තාරද්ධානමග්ගං පටිපජ්ජිං දුබ්‌භික්‌ඛං සප්පටිභයං. සො’ම්‌හි ඒතරහි තං කන්‌තාරං නිත්ථිණ්‌ණෝ සොත්‌ථිනා ගාමන්‌තං අනුප්පත්තෝ ඛේමං අප්‌පටිභයන්‌ති. සෝ තතෝනිදානං ලභේථ පාමොජ්‌ජං අධිගච්‌ඡෙය්‍ය සෝමනස්‌සං.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. පුරුෂයෙක් ධනය ඇතිව, භෝග සම්පත් ඇතිව, ආහාරපාන දුලභ වූ, බිය උවදුරු සහිත කාන්තාර ගමනකට පිවිසෙනවා. නමුත් ඔහු පසු කාලෙක ඒ කාන්තාරයෙන් එතෙර වෙනවා. සුවසේම ගමන අවසන් කොට බිය, උවදුරු නැති ආරක්ෂාව ඇති තැනකට පැමිණෙනවා. එතකොට ඔහුට මෙහෙම හිතෙනවා “මං කලින් ධනය ඇතිව, භෝග සම්පත් ඇතිව, ආහාරපාන දුලභ වූ, බිය උවදුරු සහිත කාන්තාර ගමනකට පිවිසුනා. නමුත් දැන් මා ඒ කාන්තාරයෙන් එතෙර වුනා. සුවසේම ගමන අවසන් කොට බිය, උවදුරු නැති ආරක්ෂාව ඇති තැනකට පැමිණුනා” කියලා. ඒ හේතුවෙන් ඔහු මහත් සතුටක් ලබනවා. මහත් සොම්නසක් ලබනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, අන්න ඒ විදිහමයි. භික්ෂුවත් (කලින්) ණයක් ගත්තා වගේ, ලෙඩ වුනා වගේ, හිරේ විලංගුවේ වැටුනා වගේ, වහල් බවට පත්වුනා වගේ, නිරුදක කතරකට පැමිණුනා වගේ මේ පංච නීවරණයන් ප්‍රහාණය නොවී තමා තුළ පවතින හැටි දකිනවා. නමුත් පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒ ණය ගෙවා දමා ණය රහිත වුණා වගේ, රෝගයෙන් නිදහස් වෙලා නීරෝග වුනා වගේ, වියදම් නැතුව හිරෙන් නිදහස් වුනා වගේ, දාසබවෙන් නිදහස් වුනා වගේ, නිරුදක කතර ගෙවා ආරක්ෂා සහිත ක්ෂේම භූමියකට පැමිණුනා වගේ තමයි. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, අන්න ඒ විදිහමයි භික්ෂුව තමා තුළ මේ පංච නීවරණයන් දුරුවී ඇති ආකාරයත් දකින්නේ.
ඔහුට මේ පංච නීවරණයන් තමා තුළ නැති බව දකිද්දී මහත් සතුටක් ඇතිවෙනවා. ඒ ප්‍රමුදිත වීම ඇති කෙනාට ප්‍රීතිය ඇතිවෙනවා. ප්‍රීති මනසක් ඇති කෙනාගේ කය සංසිඳෙනවා. සංසිඳුණු කයින් යුතුව සැපක් විඳිනවා. සැප ඇති කෙනාගේ සිත සමාධිමත් වෙනවා.
ඔහු කාමයන්ගෙන් වෙන්ව, අකුසලයන්ගෙන් වෙන්ව, විතර්ක සහිත වූ, විචාර සහිත වූ, විවේකයෙන් හටගත් ප්‍රීති සුඛය ඇති පළමුවෙනි ධ්‍යානය උපදවාගෙන වාසය කරනවා. ඔහු මේ කයම විවේකයෙන් හටගත් ප්‍රීති සුඛයෙන් හොඳට තෙත් කරනවා. මුළුමණින්ම තෙත් කරනවා. එයින් පුරවනවා. පිරිපුන්ව පුරවනවා. ඔහුගේ සියලු කයෙහි විවේකයෙන් හටගත් ප්‍රීති සුඛයෙන් ස්පර්ශ නොකළ කිසිතැනක් නෑ.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. (රජවරුන් ආදී පිරිස් නහවන) දක්ෂ නහවන්නෙක් හෝ නහවන කෙනෙකුගේ ගෝලයෙක් ඉන්නවා. ඔහු ලෝහ බඳුනක නානසුණු විසුරුවනවා. ඊට පස්සේ දිය ඉස ඉස පිඬු කරනවා. එතකොට ඒ නානසුණු පිඬට අර වතුර කාවදිනවා. හොඳින් තෙත් වෙනවා. ඒ නහන පිඬ ඇතුළත පිටත සෑම තැනම හොඳින් දිය පැතිරිලා තියෙනවා. පිටතට වැගිරෙන්නෙත් නෑ.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඔය විදිහමයි. භික්ෂුව මේ කයම විවේකයෙන් හටගත් ප්‍රීති සුඛයෙන් හොඳට තෙත් කරනවා. මුළුමණින්ම තෙත් කරනවා. එයින් පුරවනවා. පිරිපුන්ව පුරවනවා. ඔහුගේ සියලු කයෙහි විවේකයෙන් හටගත් ප්‍රීති සුඛයෙන් ස්පර්ශ නොකළ කිසිතැනක් නෑ.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, කලින් කියන ලද යාගයන්ට වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගය නම් මෙයයි.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, තවදුරටත් කියනවා නම් භික්ෂුව විතක්ක විචාරයන්ගේ සංසිඳීමෙන් ආධ්‍යාත්මිකව පැහැදීම ඇතිව සිතෙහි මනා එකඟ බවෙන් යුතුව විතර්ක රහිත, විචාර රහිත, සමාධියෙන් හටගත්, ප්‍රීති සුඛය ඇති දෙවෙනි ධ්‍යානය උපදවාගෙන වාසය කරනවා. ඔහු මේ කයම සමාධියෙන් හටගත් ප්‍රීති සුඛයෙන් හොඳට තෙත් කරනවා. මුළුමණින්ම තෙත් කරනවා. එයින් පුරවනවා. පිරිපුන්ව පුරවනවා. ඔහුගේ සියලු කයෙහි සමාධියෙන් හටගත් ප්‍රීති සුඛයෙන් ස්පර්ශ නොකළ කිසිතැනක් නෑ.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. යට දිය උල්පත්වලින් වතුර ගලන ගැඹුරු විලක් තියෙනවා. හැබැයි ඒ විලට නැගෙනහිර පැත්තෙන් වතුර එන මගක් නෑ. දකුණු පැත්තෙන් වතුර එන මගක් නෑ. බටහිර පැත්තෙන් වතුර එන මගක් නෑ. උතුරු පැත්තෙන් වතුර එන මගක් නෑ. වැස්සත් කලින් කලට පිළිවෙලකට වහින්නේ නෑ. එතකොට ඒ විලෙන්ම සීතල දියදහරා උල්පත්වලින් උඩට මතු වෙවී ඒ විලම සීතල ජලයෙන් හොඳට තෙත් කරනවා. මුළුමණින්ම තෙත් කරනවා. වතුරෙන් පුරවනවා. හොඳින් පුරවනවා. ඒ මුළු විලේම සිහිල් ජලයෙන් පහස නොලැබූ කිසි තැනක් නෑ.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඔය විදිහමයි. භික්ෂුව මේ කයම සමාධියෙන් හටගත් ප්‍රීති සුඛයෙන් හොඳට තෙත් කරනවා. මුළුමණින්ම තෙත් කරනවා. එයින් පුරවනවා. පිරිපුන්ව පුරවනවා. ඔහුගේ සියලු කයෙහි සමාධියෙන් හටගත් ප්‍රීති සුඛයෙන් ස්පර්ශ නොකළ කිසිතැනක් නෑ.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, කලින් කියන ලද යාගයන්ට වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගය නම් මෙයයි.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, තවදුරටත් කියනවා නම් භික්ෂුව ප්‍රීතියටද නොඇලීමෙන් උපේක්ෂාවෙන් යුතුව වාසය කරනවා. සිහියෙන් නුවණින් යුතුව කයෙන් සැපයක්ද විඳිනවා. ආර්යයන් වහන්සේලා යම් ධ්‍යානයකට උපේක්ෂා සහගත සිහිය ඇති සැප විහරණය යැයි පවසනවාද, ඒ තුන්වෙනි ධ්‍යානයත් උපදවාගෙන වාසය කරනවා. ඔහු මේ කයම ප්‍රීති රහිත සුඛයෙන් හොඳට තෙත් කරනවා. මුළුමණින්ම තෙත් කරනවා. එයින් පුරවනවා. පිරිපුන්ව පුරවනවා. ඔහුගේ සියලු කයෙහි ප්‍රීති රහිත සුඛයෙන් ස්පර්ශ නොකළ කිසිතැනක් නෑ.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. මහනෙල් විලක හෝ රතු නෙළුම් විලක හෝ සුදු නෙළුම් විලක හෝ ඇතැම් මහනෙල් වේවා, රතු නෙළුම් වේවා, සුදු නෙළුම් වේවා ඒ නෙළුම් ජලයේමයි හටගන්නේ. ජලයේමයි වැඩෙන්නේ. නමුත් ජලයෙන් උඩට ඇවිත් නෑ. ජලය තුළම ගිලී වැඩෙනවා. එතකොට ඒ නෙළුම් අග දක්වාත්, මුල දක්වාත් සීතල දියෙන් හොඳට තෙත් වෙලා තියෙන්නේ. මුළුමණින්ම තෙත් වෙලා තියෙන්නේ. පිරිලා තියෙන්නේ. හැමතැනම පැතිරිලා තියෙන්නේ. ඒ සෑම මහනෙල්වල, රතු නෙළුම්වල, සුදු නෙළුම්වල සීතල දිය නොපැතුරුණු කිසි තැනක් නෑ.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඔය විදිහමයි. භික්ෂුව මේ කයම ප්‍රීති රහිත සුඛයෙන් හොඳට තෙත් කරනවා. මුළුමණින්ම තෙත් කරනවා. එයින් පුරවනවා. පිරිපුන්ව පුරවනවා. ඔහුගේ සියලු කයෙහි ප්‍රීති රහිත සුඛයෙන් ස්පර්ශ නොකළ කිසිතැනක් නෑ.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, කලින් කියන ලද යාගයන්ට වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගය නම් මෙයයි.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, නැවතත් කියනවා නම්, භික්ෂුව සැපයද ප්‍රහාණය කිරීමෙන්, දුකද ප්‍රහාණය කිරීමෙන් කලින්ම සොම්නස් දොම්නස් දෙක ඉක්ම යෑමෙන් දුක් සැප රහිත වූ පාරිශුද්ධ උපේක්ෂා සහගත සතිය ඇති සතරවෙනි ධ්‍යානය උපදවා ගෙන වාසය කරනවා. ඔහු මේ කයම පාරිශුද්ධ වූ ප්‍රභාශ්වර සිතින් පතුරුවා ගෙන වාඩි වී ඉන්නවා. ඔහුගේ සියලු කයෙහි පාරිශුද්ධ වූ ප්‍රභාශ්වර සිතින් ස්පර්ශ නොකළ කිසිතැනක් නෑ.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. සුදු වස්ත්‍රයකින් හිස සහිතව මුළු සිරුරම පොරොවාගෙන වාඩි වී සිටින කෙනෙක් ඉන්නවා. එතකොට ඔහුගේ මුළු කයෙහිම සුදු වස්ත්‍රයෙන් නොවැසුණු කිසි තැනක් නෑ. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, අන්න ඒ වගේමයි, භික්ෂුව මේ කයම පාරිශුද්ධ වූ ප්‍රභාශ්වර සිතින් පතුරුවා ගෙන වාඩි වී ඉන්නවා. ඔහුගේ සියලු කයෙහි පාරිශුද්ධ වූ ප්‍රභාශ්වර සිතින් ස්පර්ශ නොකළ කිසිතැනක් නෑ.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, කලින් කියන ලද යාගයන්ට වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගය නම් මෙයයි.
ඒ භික්ෂුව ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට, කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදුබවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, අකම්පිතව පිහිටි විට, ඤාණදර්ශනය (නුවණින් අවබෝධ වීම) පිණිස සිත යොමු කරයි. ඒ දෙසටම නතු කරයි. එතකොට ඔහු මේ විදිහට දැනගන්නවා. “මාගේ මේ කය වනාහී සතර මහා භූතයන් ගෙන් හටගත්, මව්පියන් නිසා හටගත්, බත් වෑංජන ආදියෙන් වැඩුන, අනිත්‍ය වූ, ඇතිල්ලීම් පිරිමැදීම්වලින් නඩත්තු කළ යුතු වූ, බිඳී වැනසී යන ස්වභාවයට අයත් වූ, රූපවත් (මහාභූත නම් වූ රූපයෙන් හැදුණු) දෙයක්. මාගේ මේ විඤ්ඤාණයද පවතින්නේ මේ සිරුරෙහිමයි. බැඳී තිබෙන්නේත් මෙහිමයි.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. වෛරෝඩි මාණික්‍යයක් තියෙනවා. හරි ලස්සනට පහළ වුණ දෙයක්. අටපට්ටම්. හොඳින් ඔපමට්ටම්. ඉතාමත් හොඳයි. ඉතාම ප්‍රසන්නයි. පිවිතුරුයි. මැණිකක තිබිය යුතු හැම දෙයක්ම තියෙනවා. ඉතින් ඔය මැණික තුළ නිල් වේවා, රන්වන් වේවා, රතු වේවා, සුදු වේවා, පඬු පැහැ වේවා, නූලක් අමුණලා තියෙනවා. එතකොට ඇස් ඇති පුරුෂයෙක් මැණික අතට ගෙන හොඳින් විමසා බලනවා. “මේ වෛරෝඩි මැණික හරි ලස්සනට පහළ වුන දෙයක්. අටපට්ටම්. හොඳින් ඔපමට්ටම්. ඉතාමත් හොඳයි. ඉතාම ප්‍රසන්නයි. පිවිතුරුයි. මැණිකක තිබිය යුතු හැම දෙයක්ම තියෙනවා. මේ මැණික තුළ නිල් වේවා, රන්වන් වේවා, රතු වේවා, සුදු වේවා, පඬු පැහැ වේවා, නූලක් අමුණලා තියෙනවා” කියලා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, අන්න ඒ විදිහමයි, භික්ෂුව ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට, සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, අකම්පිතව පිහිටි විට, ඤාණදර්ශනය (නුවණින් අවබෝධ වීම) පිණිස සිත යොමු කරයි. ඒ දෙසටම නතු කරයි. එතකොට ඔහු මේ විදිහට දැනගන්නවා. “මාගේ මේ කය වනාහී සතර මහා භූතයන්ගෙන් හටගත්, මව්පියන් නිසා හටගත්, බත් වෑංජන ආදියෙන් වැඩුන, අනිත්‍ය වූ, ඇතිල්ලීම්, පිරිමැදීම්වලින් නඩත්තු කළ යුතු වූ, බිඳී වැනසී යන ස්වභාවයට අයත් වූ, රූපවත් (මහාභූත නම් වූ රූපයෙන් හැදුණු) දෙයක්. මාගේ මේ විඤ්ඤාණයද පවතින්නේ මේ සිරුරෙහිමයි. බැඳී තිබෙන්නේත් මෙහිමයි” කියලා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, කලින් කියන ලද යාගයන්ට වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගය නම් මෙයයි.
ඔහු (ඒ භික්ෂුව) ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට, කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, අකම්පිතව පිහිටි විට, මනෝමය කයක් විශේෂයෙන් මැවීම පිණිස සිත යොමු කරයි. ඒ දෙසටම නතු කරයි. ඉතින් ඔහු මේ කයෙන් වෙනත් වූ සියලු අඟපසඟ ඇති, නොපිරිහුණු ඉඳුරන් ඇති රූපී මනෝමය කයක් විශේෂ කොට මවනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. පුරුෂයෙක් මුඤ්ජ තණ ගසෙන් තණ ගොබය ඇදලා ගන්නවා. එතකොට ඔහුට මෙහෙම හිතෙනවා. “මේ මුඤ්ජ තණ ගසයි, මේ තණ ගොබයයි. එතකොට මුඤ්ජ තණ ගස වෙන එකක්. තණ ගොබය වෙන එකක්. නමුත් මුඤ්ජ තණ ගසෙන්මයි තණ ගොබය ඇදලා ගත්තේ” කියලා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. පුරුෂයෙක් කොපුවෙන් කඩුවක් ඇදලා ගන්නවා. එතකොට ඔහුට මෙහෙම හිතෙනවා. “මේ කඩුව. මේ කොපුව. එතකොට කඩුව අනෙකක්, කොපුව අනෙකක්. නමුත් කොපුවෙන් තමයි කඩුව ඇදලා ගත්තේ” කියලා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. පුරුෂයෙක් නයි පෙට්ටියෙන් නයෙකුව ඇදලා ගන්නවා. එතකොට ඔහුට මෙහෙම හිතෙනවා. “මේ තමයි නයා. මේක නයි පෙට්ටිය. එතකොට නයා අනෙකෙක්. නයි පෙට්ටිය අනෙකක්. නමුත් නයි පෙට්ටියෙන් තමයි නයාව ඇදලා ගත්තේ” කියලා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, අන්න ඒ විදිහමයි භික්ෂුව ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට, සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට, කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, මනෝමය කයක් විශේෂයෙන් මැවීම පිණිස සිත යොමු කරයි. ඒ දෙසටම නතු කරයි. ඉතින් ඔහු මේ කයෙන් වෙනත් වූ සියලු අඟපසඟ ඇති, නොපිරිහුණු ඉඳුරන් ඇති රූපී මනෝමය කයක් විශේෂ කොට මවනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, කලින් කියන ලද යාගයන්ට වඩා වැඩකටයුතු අය උත්සාහයන් අය නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගය නම් මෙයයි.
ඔහු (ඒ භික්ෂුව) ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට, සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට, කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, අකම්පිතව පිහිටි විට, ඉර්ධි ප්‍රාතිහාර්ය පිණිස සිත මෙහෙයවයි. එයට සිත නතු කරයි. තනි කෙනෙක්ව ඉඳගෙන බොහෝ දෙනෙක් වශයෙන් පෙනී සිටිනවා. බොහෝ දෙනෙක් වශයෙන් ඉඳගෙන එක්කෙනෙක් වශයෙන් පෙනී සිටිනවා. පෙනෙන්න සළස්වනවා. නොපෙනී යනවා. බිත්තිය විනිවිද, ප්‍රාකාරය විනිවිද, පර්වතය විනිවිද කිසිවක් හා නොගැටී, අහසේ යන්නාක් මෙන් යනවා. ජලයේ වගේ පොළොවෙහි කිඳාබැසීමත්, උඩට මතුවීමත් කරනවා. පොළොව මතුපිට වගේ ජලය මත නොගිලී ඇවිද යනවා. අහසෙහි පියාසරන කුරුල්ලන් පරිද්දෙන් පළඟක් බැඳගෙන අහසේ යනවා. මේ සා මහත් ඉර්ධි ඇති, මහානුභාව ඇති හිරු සඳු පවා අතින් අල්ලනවා. පිරිමඳිනවා. බඹලොව දක්වාම කයෙන් වශී කරගෙන ඉන්නවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. දක්ෂ කුඹල්කරුවෙක් හෝ කුඹල්කරුවෙකුගේ අතවැසියෙක් ඉන්නවා. ඔහු ඉතා හොඳින් සකස් කළ මැට්ටෙන් යම් ම ආකාරයේ භාජනයක් හදන්න කැමැති නම්, ඒ ඒ ආකාරයේ බඳුන් හදනවා. විශේෂයෙන් නිර්මාණය කරනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. දක්ෂ ඇත්දත් කැටයම්කරුවෙක් හෝ ඇත්දත් කැටයම්කරුවෙකුගේ අතවැසියෙක් ඉන්නවා. ඔහු ඉතා හොඳින් සකස් කළ ඇත්දතක යම් ම ආකාරයේ ඇත් දළ කැටයමක් කරන්න කැමති නම්, ඒ ඒ ආකාරයේ ඇත්දළ කැටයම් හදනවා. විශේෂයෙන් නිර්මාණය කරනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. දක්ෂ රන් කැටයම්කරුවෙක් හෝ රන් කැටයම්කරුවෙකුගේ අතවැසියෙක් ඉන්නවා. ඔහු ඉතා හොඳින් සකස් කළ රනක යම් ම ආකාරයේ රන් කැටයමක් කරන්න කැමති නම්, ඒ ඒ ආකාරයේ රන් කැටයම් හදනවා. විශේෂයෙන් නිර්මාණය කරනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, අන්න ඒ විදිහමයි භික්ෂුව ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට, සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට, කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, ඉර්ධි ප්‍රාතිහාර්ය පිණිස සිත මෙහෙයවයි. එයට සිත නතු කරයි. තනි කෙනෙක්ව ඉඳගෙන බොහෝ දෙනෙක් වශයෙන් වශයෙන් පෙනී සිටිනවා. බොහෝ දෙනෙක් වශයෙන් ඉඳගෙන එක්කෙනෙක් වශයෙන් පෙනී සිටිනවා. පෙනෙන්නට සළස්වනවා. නොපෙනී යනවා. බිත්තිය විනිවිද, ප්‍රාකාරය විනිවිද, පර්වතය විනිවිද කිසිවක් හා නොගැටී, අහසේ යන්නාක් මෙන් යනවා. ජලයේ වගේ පොළොවෙහි කිඳාබැසීමත්, උඩට මතුවීමත් කරනවා. පොළොව මතුපිට වගේ ජලය මත නොගිලී ඇවිද යනවා. අහසෙහි පියාසරන කුරුල්ලන් පරිද්දෙන් පළඟක් බැඳ ගෙන අහසේ යනවා. මේසා මහත් ඉර්ධි ඇති, මහානුභාව ඇති හිරු සඳු පවා අතින් අල්ලනවා. පිරිමඳිනවා. බඹලොව දක්වාම කයෙන් වශී කරගෙන ඉන්නවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, කලින් කියන ලද යාගයන්ට වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගය නම් මෙයයි.
ඔහු (ඒ භික්ෂුව) ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, අකම්පිතව පිහිටි විට, දිව්‍ය වූ ශ්‍රවණය පිණිස සිත යොමු කරනවා. එයට සිත නතු කරනවා. එතකොට ඔහු මිනිසුන්ගේ සවන් දීමේ හැකියාව ඉක්මවා ගිය පිරිසිදු වූ, දිව්‍ය වූ ශ්‍රවණයෙන් මානුෂික වූත්, දිව්‍ය වූත් දෙයාකාර වූ දුර ළඟ ශබ්දයන් අසනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. දිගු ගමනකට පිළිපන් පුරුෂයෙක් ඉන්නවා. ඔහු බෙර හඬත්, මිහිඟු බෙර හඬත්, සක්, පනා බෙර, ගැට බෙර හඬත් අසනවා. එතකොට ඔහුට මෙහෙම හිතෙනවා. “මේක බෙර හඬක්, මේ තමයි මිහිඟු බෙර හඬ, මේක සක් හඬ, මේක පනා බෙර හඬ, මේක ගැට බෙර හඬ” කියලා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, අන්න ඒ විදිහමයි. භික්ෂුව ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට, සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට, කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, දිව්‍ය වූ ශ්‍රවණය පිණිස සිත යොමු කරනවා. එයට සිත නතු කරනවා. එතකොට ඔහු මිනිසුන්ගේ සවන් දීමේ හැකියාව ඉක්මවා ගිය පිරිසිදු වූ, දිව්‍ය වූ ශ්‍රවණයෙන් මානුෂික වූත්, දිව්‍ය වූත් දෙයාකාර වූ දුර ළඟ ශබ්දයන් අසනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, කලින් කියන ලද යාගයන්ට වඩා වැඩකටයුතු අඩු උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගය නම් මෙයයි.
ඔහු (ඒ භික්ෂුව) ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට, සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට, කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, අකම්පිතව පිහිටි විට, අනුන්ගේ සිත් පිරිසිඳ දන්නා නුවණ පිණිස සිත යොමු කරයි. එයට සිත නතු කරයි. එතකොට ඔහු වෙනත් සත්වයන්ගේ, වෙනත් පුද්ගලයන්ගේ සිත තම සිතින් පිරිසිඳ දැනගන්නවා. රාග සහිත සිත රාග සහිත සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. රාග රහිත සිත වීතරාගී සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. ද්වේෂ සහිත සිත ද්වේෂ සහිත සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. ද්වේෂ රහිත සිත වීතදෝසී සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. මෝහ සහිත සිත මෝහ සහිත සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. මෝහ රහිත සිත වීතමෝහී සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. හැකුළුණු සිත හැකිළුණු සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. විසිරුණු සිත විසිරුණු සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. සමාධිමත් සිත සමාධිමත් සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. සමාධි රහිත සිත සමාධි රහිත සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. නොදියුණු සිත නොදියුණු සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. දියුණු සිත දියුණු සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. එකඟ වෙන සිත එකඟ වෙන සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. එකඟ නොවෙන සිත එකඟ නොවෙන සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. කෙලෙසුන්ගෙන් මිදුණු සිත කෙලෙසුන්ගෙන් මිදුණු සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. කෙලෙසුන්ගෙන් නොමිදුණු සිත කෙලෙසුන්ගෙන් නොමිදුණු සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. ලස්සනට සැරසෙන්නට කැමති ස්ත්‍රියක් හෝ පුරුෂයෙක් හෝ දරුවෙක් හෝ තරුණයෙක් හෝ ඉන්නවා. ඔහු පිරිසිදු දීප්තිමත් කණ්ණාඩියක් ඉදිරියේ හෝ පැහැදිලි දිය ඇති බඳුනකින් හෝ තමන්ගේ මුව මඬල හොඳින් විමසා බලනවා. එතකොට දොස් ඇති තැන දොස් ඇති තැන වශයෙන් දැනගන්නවා. දොස් නැති තැන දොස් නැති තැන වශයෙන් දැනගන්නවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, අන්න ඒ විදිහමයි. භික්ෂුව ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට, සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට, කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, අනුන්ගේ සිත් පිරිසිඳ දන්නා නුවණ පිණිස සිත යොමු කරයි. එයට සිත නතු කරයි.
එතකොට ඔහු වෙනත් සත්වයන්ගේ, වෙනත් පුද්ගලයන්ගේ සිත තම සිතින් පිරිසිඳ දැනගන්නවා. රාග සහිත සිත රාග සහිත සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. රාග රහිත සිත වීතරාගී සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. ද්වේෂ සහිත සිත ද්වේෂ සහිත සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. ද්වේෂ රහිත සිත වීතදෝසී සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. මෝහ සහිත සිත මෝහ සහිත සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. මෝහ රහිත සිත වීතමෝහී සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. හැකුළුණු සිත ….(පෙ)…. විසිරුණු සිත ….(පෙ)…. සමාධිමත් සිත ….(පෙ)…. සමාධි රහිත සිත ….(පෙ)…. නොදියුණු සිත ….(පෙ)…. දියුණු සිත ….(පෙ)…. එකඟ වෙන සිත ….(පෙ)…. එකඟ නොවෙන සිත ….(පෙ)…. කෙලෙසුන්ගෙන් මිදුණු සිත කෙලෙසුන්ගෙන් මිදුණු සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා. කෙලෙසුන්ගෙන් නොමිදුණු සිත කෙලෙසුන්ගෙන් නොමිදුණු සිතක් වශයෙන් දැනගන්නවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, කලින් කියන ලද යාගයන්ට වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගය නම් මෙයයි.
ඔහු (ඒ භික්ෂුව) ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, අකම්පිතව පිහිටි විට, කලින් ජීවිතය ගත කළ ආකාරය දන්නා නුවණ පිණිස සිත යොමු කරයි. එයට සිත නතු කරයි. ඉතින් ඔහු නොයෙක් ආකාරයෙන් කලින් ජීවිත ගෙවූ හැටි (ආපස්සට) සිහිකරනවා. ඒ කියන්නේ එක ජීවිතයක්, ජීවිත දෙකක්, ජීවිත තුනක්, ජීවිත හතරක්, ජීවිත පහක්, ජීවිත දහයක්, ජීවිත විස්සක්, ජීවිත තිහක්, ජීවිත හතළිහක්, ජීවිත පනහක්, ජීවිත සියයක්, ජීවිත දහසක්, ජීවිත ලක්ෂයක්; අනේකවිධ වූ සංවට්ට කල්පයන්ද, අනේකවිධ වූ විවට්ට කල්පයන්ද, අනේකවිධ වූ සංවට්ට විවට්ට කල්පයන්ද සිහිකරනවා. “මං ඉස්සර සිටියේ අසවල් තැන, එතකොට මගේ නම මේකයි. ගෝත්‍ර නාමය මේකයි. හැඩරුව මෙහෙමයි. කෑම බීම මෙහෙමයි. දුක් සැප වින්ඳේ මේ විදිහටයි. මේ විදිහටයි ජීවිතය අවසන් වුනේ. ඒ මං එතැනින් චුත වුනා. අසවල් තැන උපන්නා. එතකොට මගේ නම වුනේ මේකයි. ගෝත්‍රනාමය මේකයි. හැඩරුව වුනේ මෙහෙමයි. කෑවේ බිව්වේ මෙහෙමයි. සැප දුක් වින්ඳේ මෙහෙමයි. මේ විදිහටයි ජීවිතය අවසන් වුනේ. මං එතැනින් චුත වුනා. මේ ලෝකෙ උපන්නා” ආදී වශයෙන් ආකාර සහිතව සවිස්තරව අනේක ප්‍රකාර වූ කලින් ගත කළ ජීවිත ගැන සිහි කරනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. පුරුෂයෙක් තමන්ගේ ගමෙන් වෙනත් ගමකට යනවා. ඒ ගමෙන් තවත් ගමකට යනවා. ඒ ගමෙන් යළි තමන්ගේ ගමට එනවා. එතකොට ඔහුට මෙහෙම හිතෙනවා. “මං මගේ ගමෙන් අසවල් ගමට ගියා. මං එහෙදී මෙහෙමයි හිටියේ. මෙහෙමයි වාඩි වුනේ. මෙහෙමයි කතාබහ කළේ. මෙහෙමයි නිශ්ශබ්දව සිටියේ. ඉතින් මං ඒ ගමෙනුත් අසවල් ගමට ගියා. එහෙ හිටියේ මේ විදිහටයි. වාඩිවුනේ මේ විදිහටයි. කතාබස් කළේ මේ විදිහටයි. නිහඬව සිටියේ මේ විදිහටයි. ඒ මං ඒ ගමෙන් මගේ ගමටම නැවත ආවා” කියලා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, අන්න ඒ විදිහමයි භික්ෂුව ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට, සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට, කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, කලින් ජීවිතය ගත කළ ආකාරය දන්නා නුවණ පිණිස සිත යොමු කරයි. එයට සිත නතු කරයි. ඉතින් ඔහු නොයෙක් ආකාරයෙන් කලින් ජීවිත ගෙවූ හැටි (ආපස්සට) සිහිකරනවා. ඒ කියන්නේ එක ජීවිතයක්, ජීවිත දෙකක්, ජීවිත තුනක්, ජීවිත හතරක්, ජීවිත පහක්, ජීවිත දහයක්, ජීවිත විස්සක්, ජීවිත තිහක්, ජීවිත හතළිහක්, ජීවිත පනහක්, ජීවිත සියයක්, ජීවිත දහසක්, ජීවිත ලක්ෂයක්; අනේකවිධ වූ සංවට්ට කල්පයන්ද, අනේකවිධ වූ විවට්ට කල්පයන් ද, අනේකවිධ වූ සංවට්ට විවට්ට කල්පයන්ද සිහිකරනවා. “මං ඉස්සර සිටියේ අසවල් තැන, එතකොට මගේ නම මේකයි. ගෝත්‍ර නාමය මේකයි. හැඩරුව මෙහෙමයි. කෑම බීම මෙහෙමයි. දුක් සැප වින්ඳේ මේ විදිහටයි. මේ විදිහටයි ජීවිතය අවසන් වුනේ. ඒ මං එතැනින් චුත වුනා. අසවල් තැන උපන්නා. එතකොට මගේ නම වුනේ මේකයි. ගෝත්‍රනාමය මේකයි. හැඩරුව වුනේ මෙහෙමයි. කෑවේ බිව්වේ මෙහෙමයි. සැප දුක් වින්ඳේ මෙහෙමයි. මේ විදිහටයි ජීවිතය අවසන් වුනේ. මං එතැනින් චුත වුනා. මේ ලෝකෙ උපන්නා” ආදී වශයෙන් ආකාර සහිතව සවිස්තරව අනේක ප්‍රකාර වූ කලින් ගත කළ ජීවිත ගැන සිහිකරනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය කලින් කියන ලද යාගයන්ට වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගය නම් මෙයයි.
ඔහු (ඒ භික්ෂුව) ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, අකම්පිතව පිහිටි විට, සත්වයන්ගේ චුතියත්, උපතත් දකිනා නුවණ පිණිස සිත පිහිටුවනවා. එයට සිත නතු කරනවා. එතකොට ඒ භික්ෂුව මිනිසුන්ගේ දැකීමේ හැකියාව ඉක්මවා ගිය පිරිසිදු වූ දිවැසින් චුත වන්නා වූත්, උපදින්නා වූත් සත්වයන් දකිනවා. ඒ ඒ කර්මයන්ට අනුව හීන ප්‍රණීත වූත්, යහපත් අයහපත් වූත්, සුගති දුගතිවල සිටින්නා වූ සත්වයන් දකිනවා. “අහෝ! මේ භවත් සත්වයන් කයින් දුෂ්චරිතයෙහි යෙදීම නිසා, වචනයෙන් දුෂ්චරිතයෙහි යෙදීම නිසා, මනසින් දුෂ්චරිතයෙහි යෙදීම නිසා, ආර්යයන් වහන්සේලාට අපහාස කරලා, මිසදිටු වෙලා, මිසදිටු දේවල් සමාදන් වෙලා ඉඳලා තියෙනවා. ඔවුන් කය බිඳී මරණයෙන් මත්තේ අපාය නම් වූ දුගතිය නම් වූ විනිපාත නම් වූ නිරයේ ඉපදිලා ඉන්නවා. ඒ වගේම මේ භවත් සත්වයන් කයින් සුචරිතයෙහි යෙදීම නිසා, වචනයෙන් සුචරිතයෙහි යෙදීම නිසා, මනසින් සුචරිතයෙහි යෙදීම නිසා, ආර්යයන් වහන්සේලාට අපහාස නොකොට, සම්දිටු වෙලා, සම්දිටු දේවල් සමාදන් වෙලා ඉඳලා තියෙනවා. ඔවුන් කය බිඳී මරණයෙන් මත්තේ සුගතිය නම් වූ, ස්වර්ග ලෝකයෙහි ඉපදිලා ඉන්නවා” කියලා. මේ විදිහට මිනිසුන්ගේ දැකීමේ හැකියාව ඉක්මවා ගිය පිරිසිදු වූ දිවැසින් චුත වන්නා වූත්, උපදින්නා වූත් සත්වයන් දකිනවා. ඒ ඒ කර්මයන්ට අනුව හීන ප්‍රණීත වූත්, යහපත් අයහපත් වූත්, සුගති දුගතිවල සිටින්නා වූ සත්වයන් දකිනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. හතරමං හන්දියක තට්ටු නිවසක් තියෙනවා. එහි ඇස් ඇති පුරුෂයෙක් සිටගෙන බලාගෙන ඉන්නවා. ඔහු (පහළ) ගෙට ඇතුළු වන්නා වූත්, නික්මෙන්නා වූත්, වීදියේ එහාට මෙහාට ඇවිදින්නා වූත්, හතරමං හන්දිය මැද වාඩි වී සිටින්නා වූත් මිනිසුන් දකිනවා. එතකොට ඔහුට මෙහෙම හිතෙනවා “මේ මිනිසුන් ගෙට ඇතුළු වෙනවා. මේ උදවිය ගෙයින් නික්මෙනවා. මේ උදවිය වීදියේ එහාට මෙහාට ඇවිදිනවා. මේ උදවිය හතරමං හන්දිය මැද වාඩිවෙලා ඉන්නවා” කියලා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, අන්න ඒ විදිහමයි භික්ෂුව ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට, සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට, කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, සත්වයන්ගේ චුතියත්, උපතත් දකිනා නුවණ පිණිස සිත පිහිටුවනවා. එයට සිත නතු කරනවා. එතකොට ඒ භික්ෂුව මිනිසුන්ගේ දැකීමේ හැකියාව ඉක්මවා ගිය පිරිසිදු වූ දිවැසින් චුත වන්නා වූත්, උපදින්නා වූත් සත්වයන් දකිනවා. ඒ ඒ කර්මයන්ට අනුව හීන ප්‍රණීත වූත්, යහපත් අයහපත් වූත්, සුගති දුගතිවල සිටින්නා වූ සත්වයන් දකිනවා. “අහෝ! මේ භවත් සත්වයන් කයින් දුෂ්චරිතයෙහි යෙදීම නිසා, වචනයෙන් දුෂ්චරිතයෙහි යෙදීම නිසා, මනසින් දුෂ්චරිතයෙහි යෙදීම නිසා, ආර්යයන් වහන්සේලාට අපහාස කරලා, මිසදිටු වෙලා, මිසදිටු දේවල් සමාදන් වෙලා ඉඳලා තියෙනවා. ඔවුන් කය බිඳී මරණයෙන් මත්තේ අපාය නම් වූ දුගතිය නම් වූ විනිපාත නම් වූ නිරයේ ඉපදිලා ඉන්නවා.
ඒ වගේම මේ භවත් සත්වයන් කයින් සුචරිතයෙහි යෙදීම නිසා, වචනයෙන් සුචරිතයෙහි යෙදීම නිසා, මනසින් සුචරිතයෙහි යෙදීම නිසා, ආර්යයන් වහන්සේලාට අපහාස නොකොට, සම්දිටු වෙලා, සම්දිටු දේවල් සමාදන් වෙලා ඉඳලා තියෙනවා. ඔවුන් කය බිඳී මරණයෙන් මත්තේ සුගති නම් වූ, ස්වර්ග ලෝකයෙහි ඉපදිලා ඉන්නවා” කියලා. මේ විදිහට මිනිසුන්ගේ දැකීමේ හැකියාව ඉක්මවා ගිය පිරිසිදු වූ දිවැසින් චුත වන්නා වූත්, උපදින්නා වූත් සත්වයන් දකිනවා. ඒ ඒ කර්මයන්ට අනුව හීන ප්‍රණීත වූත්, යහපත් අයහපත් වූත්, සුගති දුගතිවල සිටින්නා වූ සත්වයන් දකිනවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, කලින් කියන ලද යාගයන්ට වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගය නම් මෙයයි.
ඔහු (ඒ භික්ෂුව) ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට, සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට, කෙලෙසුන්ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, අකම්පිතව පිහිටි විට, ආශ්‍රවයන් ක්ෂය වීම පිළිබඳ දන්නා නුවණ පිණිස සිත පිහිටුවනවා. සිත එයට නතු කරනවා. එතකොට ඔහු මෙය දුක නම් වූ ආර්ය සත්‍යයයි කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. මෙය දුකේ හටගැනීම නම් වූ ආර්ය සත්‍යයයි කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. මෙය දුක නිරුද්ධ වීම නම් වූ ආර්ය සත්‍යයයි කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. මෙය දුක නිරුද්ධ වීම පිණිස පවතින මාර්ගය නම් වූ ආර්ය සත්‍යයයි කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. මේවා ආශ්‍රවයන් කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. මෙය ආශ්‍රවයන්ගේ හටගැනීම කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. මෙය ආශ්‍රව නිරුද්ධ වීම කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. මෙය ආශ්‍රව නිරුද්ධ වීම පිණිස පවතින ප්‍රතිපදාව කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. ඒ භික්ෂුව ඔය විදිහට දැනගනිද්දී, ඔය විදිහට දැකගනිද්දී කාම ආශ්‍රවයන්ගෙන් සිත නිදහස් වෙනවා. භව ආශ්‍රවයන් ගෙන් සිත නිදහස් වෙනවා. අවිද්‍යා ආශ්‍රවයන්ගෙන් සිත නිදහස් වෙනවා. නිදහස් වූ විට නිදහස් වුන බවට ඤාණය ඇතිවෙනවා. ‘ඉපදීම ක්ෂය වුනා. බඹසර වාසය සම්පූර්ණ කළා. කළ යුතු දෙය කළා. නිවන පිණිස කළයුතු වෙනත් දෙයක් නැත්තේ’ යැයි අවබෝධයෙන් ම දැනගන්නවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, ඒක මේ වගේ දෙයක්. පර්වත මුදුනක ජලාශයක් තියෙනවා. එහි ජලය ඉතා හොඳයි. හරිම ප්‍රසන්නයි. කැළඹිලා නෑ. එතැන ඇස් ඇති පුරුෂයෙක් ඒ ඉවුරේ සිටගෙන ජලාශය දෙස බලා සිටිනවා. එතකොට ඔහුට සිප්පිබෙල්ලනුත්, සක්බෙල්ලනුත්, කැටකැබලිත්, මාළු රංචු ආදියත් හැසිරෙන අයුරු, සිටින අයුරු දකින්නට ලැබෙනවා. එතකොට ඔහුට මෙහෙම හිතෙනවා. “මේක ඉතා හොඳ ජලය ඇති හරිම ප්‍රසන්න වූ නොකැළඹුණු දිය ඇති විලක්. මෙහි මේ සිප්පිබෙල්ලන්, සක්බෙල්ලන්, කැටකැබලිති, මාළු රංචුත් හැසිරෙනවා නෙව. ඉන්නවා නෙව” කියලා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, අන්න ඒ විදිහමයි භික්ෂුව ඔය අයුරින් සිත සමාධිමත් වූ විට, සිත පිරිසිදු වූ විට, ප්‍රභාෂ්වර වූ විට, කෙලෙසුන් ගෙන් බාධා රහිත වූ විට, උපක්ලේශ බැහැර වූ විට, මෘදු බවට පත් වූ විට, කර්මණ්‍ය (ඕනෑම දෙයකට හැරවිය හැකි පරිදි සකස්) වූ විට, ස්ථිරව පිහිටි විට, ආශ්‍රවයන් ක්ෂය වීම පිළිබඳ දන්නා නුවණ පිණිස සිත පිහිටුවනවා. සිත එයට නතු කරනවා. එතකොට ඔහු මෙය දුක නම් වූ ආර්ය සත්‍යයයි කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. මෙය දුකේ හටගැනීම නම් වූ ආර්ය සත්‍යයයි කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. මෙය දුක නිරුද්ධ වීම නම් වූ ආර්ය සත්‍යයයි කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. මෙය දුක නිරුද්ධ වීම පිණිස පවතින මාර්ගය නම් වූ ආර්ය සත්‍යයයි කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. මේවා ආශ්‍රවයන් කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. මෙය ආශ්‍රවයන්ගේ හටගැනීම කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. මෙය ආශ්‍රව නිරුද්ධ වීම කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා. මෙය ආශ්‍රව නිරුද්ධ වීම පිණිස පවතින ප්‍රතිපදාව කියලා යථාර්ථ වශයෙන්ම දැනගන්නවා.
ඒ භික්ෂුව ඔය විදිහට දැනගනිද්දී, ඔය විදිහට දැකගනිද්දී කාම ආශ්‍රවයන්ගෙන් සිත නිදහස් වෙනවා. භව ආශ්‍රවයන්ගෙන් සිත නිදහස් වෙනවා. අවිද්‍යා ආශ්‍රවයන්ගෙන් සිත නිදහස් වෙනවා. නිදහස් වූ විට නිදහස් වුන බවට ඤාණය ඇතිවෙනවා. ‘ඉපදීම ක්ෂය වුනා. බඹසර වාසය සම්පූර්ණ කළා. කළ යුතු දෙය කළා. නිවන පිණිස කළයුතු වෙනත් දෙයක් නැත්තේ’ යැයි අවබෝධයෙන් ම දැනගන්නවා.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය කලින් කියන ලද යාගයන්ට වඩා වැඩකටයුතු අඩු, උත්සාහයන් අඩු නමුත් මහත් ප්‍රතිඵල ඇති මහත් ආනිශංස ඇති යාගය නම් මෙයයි. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මේ යාග සම්පතට වඩා උත්තරීතර හෝ ප්‍රණීතතර හෝ අන්‍ය වූ යාග සම්පතක් නම් නෑ.”
මෙසේ වදාළ විට කුටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය සැළ කළා. “භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඉතා සුන්දරයි. භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඉතා සුන්දරයි. යටට හරවා තිබූ දෙයක් උඩු අතට හැරෙව්වා වගෙයි. වහලා තිබුණු දෙයක් ඇරලා පෙන්නුවා වගෙයි. මං මුළාවූවන්ට නියම මග පෙන්වා දෙනවා වගෙයි. ඇස් ඇති උදවියට රූප දකින්න අඳුරෙහි තෙල් පහනක් දල්වාගෙන දරා සිටිනවා වගෙයි. ඔය විදිහට භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ විසින් නොයෙක් අයුරින් ශ්‍රී සද්ධර්මය වදාළා. මේ මමත් භවත් ගෞතමයන් වහන්සේව සරණ යනවා. ශ්‍රී සද්ධර්මයත් ආර්ය මහා සංඝ රත්නයත් සරණ යනවා. භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ, මං ගැන අද පටන් දිවි තිබෙන තුරාවටම තෙරුවන් සරණ ගිය උපාසකයෙක් ලෙස සළකන සේක්වා! භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඒ මං ලොකු ගවයන් හත්සිය දෙනාත්, ගොන්නාම්බන් හත්සිය දෙනාත්, නහඹු වැස්සියන් හත්සිය දෙනාත්, එළුවන් හත්සිය දෙනාත්, තරුණ බැටළුවන් හත්සිය දෙනාත් නිදහස් කරනවා. ජීවිතය දෙනවා. ඔවුන් නිල් තණ කත්වා! සිහිල් පැන් බොත්වා! ඔවුන්ට ද සිහිලැල් පවන් හමත්වා!”
එතකොට කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා හට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අනුපිළිවෙළ කථාව වදාළා. ඒ කියන්නේ; දන් දීමේ අනුසස් ගැන කථාව, සිල් රැකීමෙහි අනුසස් ගැන කථාව, සුගතියෙහි උපත ගැන කථාව, කාමයන්හි ඇති පීඩාකාරීබව ගැන කථාව, කෙලෙස් නිසා ඇතිවන කිළුට ගැන කථාව, එයින් නික්මීමෙන් ලැබෙන ආනිසංස ගැන කථාව වදාළා. එතකොට යම් වෙලාවක කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා එයට සවන් දීම නිසා යහපත් සිතක් ඇති වුනාද, මෘදු සිතක් ඇති වුනාද, නීවරණ බැහැර වුන සිතක් ඇති වුනාද, සතුටින් ඔද වැඩුණු සිතක් ඇති වුනාද, පහන් වූ සිතක් ඇති වුනාද, එය දැන වදාළ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බුදුවරයන් වහන්සේලාගේ යම් සුවිශේෂී සාමුක්කංසික දේශනාවක් ඇද්ද ඒ කියන්නේ; දුක්ඛාර්ය සත්‍යය, සමුදය ආර්ය සත්‍යය, නිරෝධ ආර්ය සත්‍යය, දුක්ඛ නිරෝධගාමිනී පටිපදා ආර්ය සත්‍යය යන චතුරාර්ය සත්‍යය වදාළා.
කළු පැල්ලම් නැති පිරිසිදු වස්ත්‍රයකට සායම් පොවද්දී ඉතා හොඳින් ඒ සායම් උරාගන්නේ යම් සේ ද ඒ අයුරින්ම කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා හටත් ඒ ආසනයේදීම හේතු ප්‍රත්‍යයන්ගෙන් හටගන්නා ස්වභාවයෙන් යුතු යමක් ඇද්ද ඒ හේතු ප්‍රත්‍යයන් නැතිවීමෙන් ඒවා නිරුද්ධ වී යන ස්වභාවයට අයත් වන්නේය කියලා කෙලෙස් රහිත වූ අවිද්‍යා මල රහිත වූ දහම් ඇස පහළ වුනා.
එතකොට ධර්මය දැකපු, ධර්මයට පැමිණි, ධර්මය අවබෝධ කළ, ධර්මයෙහි බැසගත්, සැකයෙන් එතෙර වුන, ‘කෙසේද, කෙසේද’ කියන අවිශ්වාසයෙන් බැහැර වුන, ආර්ය සත්‍ය ධර්මය තුළ විශාරදභාවටය පත් වුණ, ශාස්තෘ ශාසනය තුළ බාහිර උපකාර වුනා නොසොයන බවට පත් වුන කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය පවසා සිටියා. “භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ භික්ෂු සංඝයා සමඟ හෙට දවසෙහි දානය පිණිස මාගේ ආරාධනය පිළිගන්නා සේක්වා!” භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිශ්ශබ්දව වැඩසිටීමෙන් එම ඇරයුම පිළිගෙන වදාළා.
ඉන්පසු කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ එම ආරාධනය පිළිගෙන වදාළ බව දැන අසුනෙන් නැගිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වන්දනා කොට, ප්‍රදක්ෂිණා කොට පිටත් වුනා. ඉතින් කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා ඒ රැය ඇවෑමෙන් තම යාග ශාලාවේ වැළඳිය යුතු, අනුභව කළ යුතු ප්‍රණීත වූ දන්පැන් සකසා “භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, දන්පැන් පිළියෙළ කොට තිබෙනවා. දැන් වඩින්නට කාලයයි” කියලා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට කාලය දන්වා යැව්වා.
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙරවරු සමයෙහි සිවුරු හැඳ පොරොවා, පාසිවුරු ගෙන භික්ෂු සංඝයා සමඟ කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයාගේ යාග ශාලාව වෙත වැඩම කළා. වැඩම කොට පණවන ලද ආසනයෙහි වැඩසිටියා. එතකොට කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා බුදු රජුන් ප්‍රමුඛ වූ භික්ෂු සංඝයා ප්‍රණීත වූ වළඳන, අනුභව කරන දැයින් සිය අතින් මනාකොට පිළිගැන්වූවා. හොඳින් පැවරුවා. ඊට පස්සේ කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයා වළඳා අවසන් කොට පාත්‍රයෙන් බැහැර වූ අත් ඇති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අසළින් එක්තරා මිටි අසුනක් ගෙන එකත්පස්ව වාඩි වුණා. එකත්පස්ව වාඩි වුණ කූටදන්ත බ්‍රාහ්මණයාට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ධර්ම කතාවෙන් කරුණු පැහැදිලි කරවලා, සමාදන් කරවලා, උත්සාහවත් කරවලා, සතුටු කරවලා, අසුනෙන් නැගිට නික්ම වදාළා.
සාදු! සාදු!! සාදු!!!
පස්වෙනි කූටදන්ත සූත්‍රය නිමාවිය.
ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/dn1_5/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M