මා හට අසන්නට ලැබුනේ මේ විදිහටයි. එසමයෙහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මහත් භික්ෂුසංඝයා සමඟ කෝසල ජනපදයෙහි චාරිකාවෙහි වඩිද්දී කොසොල් රට නගරවින්ද නම් බ්‍රාහ්මණ ගමට වැඩම කොට එහි වැඩසිටියා. එතකොට නගරවින්ද ගමෙහි බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතිවරුන්ට මෙය අසන්නට ලැබුනා.
“ශාක්‍ය කුලයෙන් නික්ම පැවිදි වූ, ශාක්‍ය පුත්‍ර වූ, ගෞතම නම් වූ ශ්‍රමණයන් වහන්සේ නමක් කෝසල ජනපදයෙහි චාරිකාවේ වඩින අතරේ නගරවින්ද ගමට මහත් භික්ෂු පිරිසක් සමඟ වැඩම කොට ඉන්නවා. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ පිළිබඳව මේ ආකාර වූ ඉතා සුන්දර කීර්ති ඝෝෂාවක් දසත පැන නැගී තිබෙනවා” ඒ කියන්නේ;
‘ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ මේ කරුණු හේතුවෙන් අරහං වන සේක. සම්මාසම්බුද්ධ වන සේක. විජ්ජාචරණ සම්පන්න වන සේක. සුගත වන සේක. ලෝකවිදූ වන සේක. අනුත්තරෝ පුරිසදම්ම සාරථී වන සේක. සත්ථා දේවමනුස්සානං වන සේක. බුද්ධ වන සේක. භගවා වන සේක’ කියලා.
ඒ වගේම උන්වහන්සේ මේ දෙවියන් සහිත, මරුන් සහිත, බඹුන් සහිත, ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයින් සහිත, දෙව් මිනිස් ප්‍රජාවෙන් යුතු ලෝකයා හට ස්වකීය වූ විශිෂ්ට ඤාණයෙන් සාක්ෂාත් කරගත් ධර්මයක් දේශනා කරනවා. උන්වහන්සේ ධර්මය දේශනා කරනවා. මුල කල්‍යාණ වූ, මැද කල්‍යාණ වූ, සමාප්තිය කල්‍යාණ වූ, අර්ථ සහිත වූ, පැහැදිලි ප්‍රකාශන මාධ්‍යයකින් හෙබියා වූ මුළුමනින්ම පිරිපුන්, පිරිසිදු නිවන් මඟ ප්‍රකාශ කරනවා. මෙබඳු වූ රහතුන්ගේ දැක්ම කොතරම් අගේද” කියා ඒ බ්‍රාහ්මණවරුන් අතර කතාබහ ඇතිවුනා.
ඉතින් නගරවින්ද ගමේ බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතිවරුන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා පැමිණියා. එසේ පැමිණි ඇතැම් කෙනෙක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ආදරයෙන් වන්දනා කොට එකත්පස්ව වාඩිවුනා. ඇතැමෙක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමඟ සතුටු වුනා. සතුටු විය යුතු පිළිසඳර කතා බහේ යෙදී එකත්පස්ව වාඩිවුනා. ඇතැමෙක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දෙසට ඇඳිලි බැඳ වන්දනා කොට එකත්පස්ව වාඩිවුනා. ඇතැම් කෙනෙක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉදිරියේ තම නම් ගොත් හෙළිකොට එකත්පස්ව වාඩිවුනා. ඇතැම් කෙනෙක් නිහඬවම එකත්පස්ව වාඩිවුනා. එකත්පස්ව හුන් නගරවින්දවාසී බමුණු ගෘහපතිවරුන්ට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළා.
“පින්වත් ගෘහපතිවරුනි, ඉදින් අන්‍යාගමික තාපසවරුන් ඔබෙන් මෙහෙම ඇසුවොත්, ‘එම්බා ගෘහපතිවරුනි, කෙබඳු ගතිගුණ ඇති ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයින්ටද සත්කාර නොකළ යුත්තේ? ගෞරව නොකළ යුත්තේ? බුහුමන් නොකළ යුත්තේ? නොපිදිය යුත්තේ?’ කියලා. පින්වත් ගෘහපතිවරුනි, ඔය විදිහට අසන ප්‍රශ්නය උදෙසා ඒ අන්‍යාගමික තාපසවරුන්ට පිළිතුරු දිය යුත්තේ මෙහෙමයි.
යම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණවරුන් ඇසෙන් දකින රූප කෙරෙහි රාගය දුරු කොට නැත්නම්, ද්වේෂය දුරුකොට නැත්නම්, මෝහය දුරුකොට නැත්නම්, තමා තුළ නොසන්සිඳුනු සිතින් යුතුව, කයෙන්, වචනයෙන්, මනසින් හොඳ නරක දෙකේම හැසිරෙනවා නම්, එබඳු ගතිගුණ ඇති ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණවරුන්ටයි සත්කාර නොකළ යුත්තේ. ගෞරව නොකළ යුත්තේ. බුහුමන් නොකළ යුත්තේ. නොපිදිය යුත්තේ. මක් නිසාද යත්; අපි ත් ඇසෙන් දකින රූප කෙරෙහි රාගය දුරු කොට නැහැ, ද්වේෂය දුරුකොට නැහැ, මෝහය දුරුකොට නැහැ, තමා තුළ නොසන්සිඳුනු සිතින් යුතුව, කයෙන්, වචනයෙන්, මනසින් හොඳ නරක දෙකේම හැසිරෙනවා. ඉතින් අපට වඩා විශේෂ හැසිරීමක් ඔවුන් තුළ දකින්නට නැති නිසා අපගේ හැසිරීමත් එක්ක එය සමානයි. ඒ නිසයි ඒ භවත් ශ්‍රමණ බමුණන්ට සත්කාර නොකළ යුත්තේ. ගෞරව නොකළ යුත්තේ. බුහුමන් නොකළ යුත්තේ. නොපිදිය යුත්තේ.
යම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණවරුන් කනෙන් අසන ශබ්ද කෙරෙහි ….(පෙ)…. නාසයට දැනෙන ගඳ සුවඳ කෙරෙහි ….(පෙ)…. දිවට දැනෙන රසය කෙරෙහි ….(පෙ)…. කයට දැනෙන පහස කෙරෙහි ….(පෙ)…. මනසට සිතෙන අරමුණු කෙරෙහි රාගය දුරු කොට නැත්නම්, ද්වේෂය දුරුකොට නැත්නම්, මෝහය දුරුකොට නැත්නම්, තමා තුළ නොසන්සිඳුනු සිතින් යුතුව, කයෙන්, වචනයෙන්, මනසින් හොඳ නරක දෙකේම හැසිරෙනවා නම්, එබඳු ගතිගුණ ඇති ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණවරුන්ටයි සත්කාර නොකළ යුත්තේ. ගෞරව නොකළ යුත්තේ. බුහුමන් නොකළ යුත්තේ. නොපිදිය යුත්තේ. මක් නිසාද යත්; අපිත් මනසට සිතෙන අරමුණු කෙරෙහි රාගය දුරු කොට නැහැ, ද්වේෂය දුරුකොට නැහැ, මෝහය දුරුකොට නැහැ, තමා තුළ නොසන්සිඳුනු සිතින් යුතුව, කයෙන්, වචනයෙන්, මනසින් හොඳ නරක දෙකේම හැසිරෙනවා. ඉතින් අපට වඩා විශේෂ හැසිරීමක් ඔවුන් තුළ දකින්නට නැති නිසා අපගේ හැසිරීමත් එක්ක එය සමානයි. ඒ නිසයි ඒ භවත් ශ්‍රමණ බමුණන්ට සත්කාර නොකළ යුත්තේ. ගෞරව නොකළ යුත්තේ. බුහුමන් නොකළ යුත්තේ. නොපිදිය යුත්තේ. පින්වත් ගෘහපතිවරුනි, එසේ අසන ලද ප්‍රශ්නයට ඒ අන්‍යාගමික තාපසයන් හට පිළිතුරු දිය යුත්තේ ඔය විදිහටයි.
පින්වත් ගෘහපතිවරුනි, ඉදින් අන්‍යාගමික තාපසවරුන් ඔබෙන් මෙහෙම ඇසුවොත්, ‘එම්බා ගෘහපතිවරුනි, කෙබඳු ගතිගුණ ඇති ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයින්ටද සත්කාර කළ යුත්තේ? ගෞරව කළ යුත්තේ? බුහුමන් කළ යුත්තේ? පිදිය යුත්තේ?’ කියලා. පින්වත් ගෘහපතිවරුනි, ඔය විදිහට අසන ප්‍රශ්නය උදෙසා ඒ අන්‍යාගමික තාපසවරුන්ට පිළිතුරු දිය යුත්තේ මෙහෙමයි.
යම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණවරුන් ඇසෙන් දකින රූප කෙරෙහි රාගය දුරු කොට ඇත්නම්, ද්වේෂය දුරු කොට ඇත්නම්, මෝහය දුරු කොට ඇත්නම්, තමා තුළ සන්සිඳුනු සිතින් යුතුව, කයෙන්, වචනයෙන්, මනසින් යහපතෙහි හැසිරෙනවා නම්, එබඳු ගතිගුණ ඇති ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණවරුන්ටයි සත්කාර කළ යුත්තේ. ගෞරව කළ යුත්තේ. බුහුමන් කළ යුත්තේ. පිදිය යුත්තේ. මක් නිසාද යත්; අපි ඇසෙන් දකින රූප කෙරෙහි රාගය දුරු කොට නැහැ, ද්වේෂය දුරුකොට නැහැ, මෝහය දුරුකොට නැහැ, තමා තුළ නොසන්සිඳුනු සිතින් යුතුව, කයෙන්, වචනයෙන්, මනසින් හොඳ නරක දෙකේම හැසිරෙනවා. ඉතින් අපට වඩා විශේෂ හැසිරීමක් ඔවුන් තුළ දකින්නට තිබෙන නිසා අපගේ හැසිරීමත් එක්ක බලද්දී එය ශ්‍රේෂ්ඨයි. ඒ නිසයි ඒ භවත් ශ්‍රමණ බමුණන්ට සත්කාර කළ යුත්තේ. ගෞරව කළ යුත්තේ. බුහුමන් කළ යුත්තේ. පිදිය යුත්තේ.
යම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණවරුන් කනෙන් අසන ශබ්ද කෙරෙහි ….(පෙ)…. නාසයට දැනෙන ගඳ සුවඳ කෙරෙහි ….(පෙ)…. දිවට දැනෙන රසය කෙරෙහි ….(පෙ)…. කයට දැනෙන පහස කෙරෙහි ….(පෙ)…. මනසට සිතෙන අරමුණු කෙරෙහි රාගය දුරු කොට ඇත්නම්, ද්වේෂය දුරු කොට ඇත්නම්, මෝහය දුරු කොට ඇත්නම්, තමා තුළ සන්සිඳුනු සිතින් යුතුව, කයෙන්, වචනයෙන්, මනසින් යහපතෙහි හැසිරෙනවා නම්, එබඳු ගතිගුණ ඇති ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණවරුන්ටයි සත්කාර කළ යුත්තේ. ගෞරව කළ යුත්තේ. බුහුමන් කළ යුත්තේ. පිදිය යුත්තේ. මක් නිසාද යත්; අපි මනසට සිතෙන අරමුණු කෙරෙහි රාගය දුරු කොට නැහැ, ද්වේෂය දුරුකොට නැහැ, මෝහය දුරුකොට නැහැ, තමා තුළ නොසන්සිඳුනු සිතින් යුතුව, කයෙන්, වචනයෙන්, මනසින් හොඳ නරක දෙකේම හැසිරෙනවා. ඉතින් අපට වඩා විශේෂ හැසිරීමක් ඔවුන් තුළ දකින්නට තිබෙන නිසා අපගේ හැසිරීමත් එක්ක බලද්දී එය ශ්‍රේෂ්ඨයි. ඒ නිසයි ඒ භවත් ශ්‍රමණ බමුණන්ට සත්කාර කළ යුත්තේ. ගෞරව කළ යුත්තේ. බුහුමන් කළ යුත්තේ. පිදිය යුත්තේ. පින්වත් ගෘහපතිවරුනි, එසේ අසන ලද ප්‍රශ්නයට ඒ අන්‍යාගමික තාපසයන් හට පිළිතුරු දිය යුත්තේ ඔය විදිහටයි.
ඉදින් පින්වත් ගෘහපතිවරුනි, අන්‍යාගමික තාපසවරුන් ඔබෙන් මේ විදිහටත් අසන්නට පුළුවනි. හොඳයි ආයුෂ්මතුනි, යම් හෙයකින් ඔබ ඒ ආයුෂ්මතුන් වහන්සේලා ගැන මෙහෙම කියනවා නෙව. ‘ඒකාන්තයෙන්ම ඒ ආයුෂ්මතුන් වහන්සේලා වීතරාගීවයි ඉන්නේ. එහෙම නැත්නම් රාගය දුරුකිරීම පිණිස පිළිපන්නාය කියලා. වීතදෝෂීවයි ඉන්නේ. එහෙම නැත්නම් ද්වේෂය දුරුකිරීම පිණිස පිළිපන්නාය කියලා. වීතමෝහීව යි ඉන්නේ. එහෙම නැත්නම් මෝහය දුරුකිරීම පිණිස පිළිපන්නාය කියලා’ කියනවා නෙව. ඉතින් ඒ ආයුෂ්මතුන්ලාගේ ස්වභාවය මොකක්ද? වැඩපිළිවෙල මොකක්ද?
පින්වත් ගෘහපතිවරුනි, ඔය විදිහට ඇසුවොත් ඒ අන්‍යාගමික තාපසවරුන්ට පිළිතුරු දියයුත්තේ මෙහෙමයි. ‘ඒක ඇත්ත. ඒ ආයුෂ්මතුන් වහන්සේලා අරණ්‍යවල, ඈත වනසෙනසුන්වල, හුදෙකලා සේනාසනවල තමයි වාසය කරන්නේ. යම්බඳු රූපයක් දැක දැක සිත ඇලී වාසය කරනවා නම්, ඇසින් දැක්ක යුතු එබඳු රූප ඒ වනයේ නැහැ. යම් බඳු ශබ්දයක් අස අසා සිත ඇලී වාසය කරනවා නම්, කනෙන් ඇසිය යුතු එබඳු ශබ්ද ඒ වනයේ නැහැ. යම් බඳු ගඳ සුවඳක් දැන දැන සිත ඇලී වාසය කරනවා නම්, නාසයෙන් දත යුතු එබඳු ගඳසුවඳ ඒ වනයේ නැහැ. යම් බඳු රසයක් විඳ විඳ සිත ඇලී වාසය කරනවා නම්, දිවෙන් වින්ඳ යුතු එබඳු රස ඒ වනයේ නැහැ. යම් බඳු පහසක් දැන දැන සිත ඇලී වාසය කරනවා නම්, කයෙන් දත යුතු එබඳු පහස ඒ වනයේ නැහැ. ආයුෂ්මතුනි, අපි යම් හෙයකින් මේ විදිහට කියනවා නම්, ‘ඒකාන්තයෙන්ම ඒ ආයුෂ්මතුන් වහන්සේලා වීතරාගීවයි ඉන්නේ. එහෙම නැත්නම් රාගය දුරුකිරීම පිණිස පිළිපන්නාය කියලා. වීතදෝෂීවයි ඉන්නේ. එහෙම නැත්නම් ද්වේෂය දුරුකිරීම පිණිස පිළිපන්නාය කියලා. වීතමෝහීවයි ඉන්නේ. එහෙම නැත්නම් මෝහය දුරුකිරීම පිණිස පිළිපන්නාය’ කියලා මේක තමයි ඒ ආකාරය. මේක තමයි ඒ වැඩපිළිවෙල. පින්වත් ගෘහපතිවරුනි, එසේ විමසුවොත් ඒ අන්‍යාගමික තාපසවරුන්ට උත්තර දෙන්නට තියෙන්නේ ඔය විදිහටයි.
මෙසේ වදාළ විට නගරවින්දවාසී බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතිවරු භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙසේ කියා සිටියා. “පින්වත් ගෞතමයන් වහන්ස, හරිම සුන්දරයි! පින්වත් ගෞතමයන් වහන්ස, හරිම සුන්දරයි! පින්වත් ගෞතමයන් වහන්ස, මේ ගැන අපට මේ විදිහටයි හිතෙන්නෙ.
යටිකුරු වෙච්ච දෙයක් උඩට හැරෙව්වා වගෙයි. සැඟවෙච්ච දෙයක් විවෘත කළා වගෙයි. මං මුළා වූ කෙනෙකුට මාර්ගය පෙන්වුවා වගෙයි. අඳුරේ සිටින උදවියට රූප දකින්ට තෙල් පහන් දැල්වූවා වගෙයි. ඔන්න ඔය විදිහටයි පින්වත් ගෞතමයන් වහන්සේ විසින් නොයෙක් ආකාරයෙන් ශ්‍රී සද්ධර්මය වදාළේ. ඉතින් අපිත් පින්වත් ගෞතමයන් වහන්සේව සරණ යනවා. ශ්‍රී සද්ධර්මයත් සරණ යනවා. ශ්‍රාවක සඟරුවනත් සරණ යනවා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අද පටන් දිවි ඇති තුරාවට තෙරුවන් සරණ ගිය උපාසකවරු වශයෙන් අපව පිළිගන්නා සේක්වා!”
සාදු! සාදු!! සාදු!!!
නගරවින්ද ගමේදී වදාළ දෙසුම නිමා විය.
ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/mn3_3-5-8/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M