මා හට අසන්නට ලැබුනේ මේ විදිහටයි. ඒ දිනවල භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩසිටියේ රජගහනුවර කලන්දක නිවාප නම් වූ වේළුවනයෙහිය. ඒ දිනවල ආයුෂ්මත් සමිද්ධි තෙරුන් වනගත කුටියකයි වාසය කළේ.
එදා පෝතලී පුත්‍ර තාපසයා ව්‍යායාම පිණිස එහාට මෙහාට ඇවිදිමින් සිටියදී ආයුෂ්මත් සමිද්ධි තෙරුන් වෙත පැමිණුනා. පැමිණ ආයුෂ්මත් සමිද්ධි තෙරුන් සමඟ සතුටු වුනා. සතුටු විය යුතු පිළිසඳර කතා බහේ යෙදිලා එකත්පස්ව වාඩිවුනා. එකත්පස්ව හුන් පෝතලී පුත්‍ර තාපසයා ආයුෂ්මත් සමිද්ධි තෙරුන්ට මෙය පැවසුවා.
“ආයුෂ්මත් සමිද්ධි, මං ශ්‍රමණ ගෞතමයන් ඉදිරියේදීම යි මෙය ඇසුවේ. ඉදිරියේදීම යි පිළිගත්තෙත්. ඒ කියන්නේ කයින් කෙරෙන කර්මයන් ගෙන් කිසි වැඩක් නැහැ. වචනයෙන් කෙරෙන කර්මයන්ගෙනුත් කිසි වැඩක් නැහැ. මනසින් කෙරෙන කර්මයන් විතරයි සත්‍යය’ කියලා. ඒ වගේම ‘යම් සමාපත්තියකට සමවැදුන විට කිසිවක් නොවිඳියිද, එවැනි සමාපත්තියකුත් තියෙනවා’ කියලා.”
ආයුෂ්මත් පෝතලී පුත්‍ර, ඔය කථාව නම් කියන්න එපා! ආයුෂ්මත් පෝතලී පුත්‍ර, ඔය කථාව නම් කියන්න එපා! භාග්‍යවතුන් වහන්සේට අභූතයෙන් චෝදනා කරන්න එපා! භාග්‍යවතුන් වහන්සේට අභූතයෙන් චෝදනා කිරීම හොඳ දෙයක් නම් නොවෙයි. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඔවැනි දෙයක් වදාරන්නේ නැහැම යි. ඒ කියන්නේ කයින් කෙරෙන කර්මයන්ගෙන් කිසි වැඩක් නැහැ. වචනයෙන් කෙරෙන කර්මයන්ගෙනුත් කිසි වැඩක් නැහැ. මනසින් කෙරෙන කර්මයන් විතරයි සත්‍යය’ කියලා. ඒ වගේම ‘යම් සමාපත්තියකට සමවැදුන විට කිසිවක් නොවිඳියිද, එවැනි සමාපත්තියකුත් තියෙනවා’ කියලා.”
“ආයුෂ්මත් සමිද්ධි, තමුන්නාන්සේ පැවිදි වී බොහෝ කල් ගත වෙනවාද?”
“එච්චර කලක් නෑ, ආයුෂ්මත. තුන් අවුරුද්දයි.”
“එහෙම නම් අපි මේ ගැන මහතෙරුන් වහන්සේලා අරභයා මොනවා කියන්නද? මේ නවක භික්ෂුව ශාස්තෘන් වහන්සේව ආරක්ෂා කරගන්නට හිතන් ඉන්නෙත් ඔය විදිහට නම්. ආයුෂ්මත් සමිද්ධි, චේතනාවන් පහළ කොට කයෙන්, වචනයෙන්, මනසින් කර්මයක් කළාට පස්සේ ඔහු විඳින්නේ කවර විඳීමක්ද?”
“ආයුෂ්මත් පෝතලී පුත්‍ර, චේතනාවන් පහළ කොට කයෙන්, වචනයෙන්, මනසින් කර්මයක් කළාට පස්සේ ඔහු විඳින්නේ දුකයි.”
එතකොට පෝතලී පුත්‍ර තාපසයා ආයුෂ්මත් සමිද්ධි තෙරුන්ගේ ප්‍රකාශය පිළිගත්තේ නෑ. ප්‍රතික්ෂේප කළෙත් නෑ. නොපිළිගෙන, ප්‍රතික්ෂේප නොකොට, හුනස්නෙන් නැගිට පිටත්ව ගියා.
එවිට ආයුෂ්මත් සමිද්ධි තෙරුන් පෝතලී පුත්‍ර තාපසයා පිටත්ව ගොස් නොබෝ වේලාවකින් ආයුෂ්මත් ආනන්දයන් වෙත පැමිණුනා. පැමිණ ආයුෂ්මත් ආනන්දයන් සමඟ සතුටු වුනා. සතුටු විය යුතු පිළිසඳර කතා බහේ යෙදිලා එකත්පස්ව වාඩිවුනා. එකත්පස්ව හුන් ආයුෂ්මත් සමිද්ධි තෙරුන් පෝතලී පුත්‍ර තාපසයා සමඟ යම් කථාබහක් ඇතිවුනාද, ඒ සියල්ල ආයුෂ්මත් ආනන්දයන් වහන්සේට පැවසුවා.
මෙසේ පැවසූ විට ආයුෂ්මත් ආනන්දයන් ආයුෂ්මත් සමිද්ධි තෙරුන්ට මෙය පැවසුවා. “ප්‍රිය ආයුෂ්මත් සමිද්ධි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බැහැදකින්නට ඉතා හොඳ කථා පඬුරක් නෙව මේ තියෙන්නේ. ආයුෂ්මත් සමිද්ධි, යමු. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා ගොස් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මේ කරුණ සැළකරමු. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ පිළිබඳව වදාරන්නේ යම් අයුරකින්ද, ඒ අයුරින් එය මතක තබා ගනිමු.”
“එසේ ය, ආයුෂ්මත” කියා ආයුෂ්මත් සමිද්ධි තෙරුන් ආයුෂ්මත් ආනන්ද තෙරුන්ට පිළිතුරු දුන්නා. ආයුෂ්මත් ආනන්දයන්ද, ආයුෂ්මත් සමිද්ධි තෙරුන්ද භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා පැමිණුනා. පැමිණ භාගවතුන් වහන්සේට ආදරයෙන් වන්දනා කොට එකත්පස්ව වාඩිවුනා. එකත්පස්ව හුන් ආයුෂ්මත් ආනන්දයන් පෝතලී පුත්‍ර තාපසයා සමඟ ආයුෂ්මත් සමිද්ධි තෙරුන්ගේ යම් කතාබහක් ඇතිවුනාද, ඒ සියල්ල භාග්‍යවතුන් වහන්සේට සැළ කළා.
මෙසේ පැවසූ විට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් ආනන්දයන්ට මෙය පැවසුවා. “පින්වත් ආනන්ද, මං පෝතලී පුත්‍ර නම් වූ තාපසයෙකුගේ දැකීමක් වත් දන්නෙ නෑ. එහෙම එකේ මෙවැනි කතාබහක් කොහොම නම් සිදුවන්නටද? නමුත් පින්වත් ආනන්ද, පෝතලී පුත්‍ර පරිබ්‍රාජකයාගේ බෙදා විග්‍රහ කළ යුතු ප්‍රශ්නයට සමිද්ධි නම් වූ හිස් පුරුෂයා විසින් දීලා තියෙන්නේ ඒක පාක්ෂික උත්තරයක්.
මෙසේ වදාළ විට ආයුෂ්මත් උදායී තෙරුන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය පැවසුවා. “ස්වාමීනී, ඉදින් ආයුෂ්මත් සමිද්ධි තෙරුන් මේ අදහසින් වෙන්න ඇති ඔය කථාව කියන්න ඇත්තේ. ඒ කියන්නේ ‘විඳින්නා වූ යමක් ඇද්ද, එය තිබෙන්නේ දුක තුළයි’ යන අර්ථයෙන් වෙන්න ඇති.
එවිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් ආනන්දයන් අමතා වදාළා. “පින්වත් ආනන්ද, මේ උදායී නම් හිස් පුරුෂයාගේ වැරදි වැටහීමේ හැටි බලන්න. පින්වත් ආනන්ද, මං දැනගත්තා දැන් මේ උදායී හිස් පුරුෂයා ඔලුව උස්ස උස්සා සූදානම් වෙනකොට නුවණින් තොරව තමයි මෙය කරන්නේ කියලා. පින්වත් ආනන්ද, පෝතලී පුත්‍ර තාපසයා මුලින්ම ඔය අහලා තියෙන්නේ ත්‍රිවිධ වේදනාව ගැනයි. ඉදින් පින්වත් ආනන්ද, යම් හෙයකින් සමිද්ධි හිස් පුරුෂයා පෝතලී පුත්‍ර තාපසයාගේ ඔය ප්‍රකාශයට මෙහෙම උත්තර දුන්නා නම්, ‘ආයුෂ්මත් පෝතලී පුත්‍රය, චේතනාවන් පහළ කොට කයෙන්, වචනයෙන්, මනසින් සැප විඳීම ඇති වෙන කර්මයක් කළාට පස්සේ ඔහු විඳින්නේ සැපයි. චේතනාවන් පහළ කොට කයෙන්, වචනයෙන්, මනසින් දුක් විඳීම ඇති වෙන කර්මයක් කළාට පස්සේ ඔහු විඳින්නේ දුකයි. චේතනාවන් පහළ කොට කයෙන්, වචනයෙන්, මනසින් දුක් සැප රහිත විඳීම ඇති වෙන කර්මයක් කළාට පස්සේ ඔහු විඳින්නේ දුක් සැප රහිත බවයි’ කියලා, පින්වත් ආනන්ද, සමිද්ධි හිස් පුරුෂයා ඔය විදිහට පෝතලී පුත්‍ර තාපසයාට පිළිතුරු දුන්නා නම්, නියම විදිහට පිළිතුරු දුන්නා වෙනවා.
පින්වත් ආනන්ද, එහෙත් බාල වූ, අව්‍යක්ත වූ, මේ අන්‍යාගමික තාපසවරු කවුද? තථාගතයන් වහන්සේගේ කර්මය පිළිබඳ විග්‍රහයේ විස්තරාත්මක බව කවුරු නම් දන්නවාද? පින්වත් ආනන්ද, තථාගතයන් වහන්සේගේ කර්මය පිළිබඳ විග්‍රහයේ විස්තරාත්මක දෙසුම ඔබ අසනවාද?”
“ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මේ එයට කාලය යි. සුගතයන් වහන්ස, මේ එයට කාලයයි. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කර්මය පිළිබඳව විග්‍රහයේ විස්තරාත්මක දෙසුමක් වදාරණ සේක් නම් භාග්‍යවතුන් වහන්සේගෙන් අසා භික්ෂූන් වහන්සේලා ධාරණය කරගන්නවා.”
“එසේ වී නම් පින්වත් ආනන්ද, සවන් යොමා අසන්න. නුවණින් මෙනෙහි කරන්න. මා කියා දෙන්නම්.”
“එසේය, ස්වාමීනී” කියා ආයුෂ්මත් ආනන්දයන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පිළිතුරු දුන්නා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළා.
“පින්වත් ආනන්ද, මේ ලෝකයෙහි පුද්ගලයන් සතර දෙනෙක් දකින්න ලැබෙනවා. කවර සතර දෙනෙක්ද යත්; පින්වත් ආනන්ද, මෙහිලා මෙලොව කිසියම් පුද්ගලයෙක් සතුන් මරනවා. සොරකම් කරනවා. කාම මිත්‍යාචාරයෙහි යෙදෙනවා. බොරු කියනවා. කේළාම් කියනවා. ඵරුෂ වචන කියනවා. සම්ඵප්ප්‍රලාප කියනවා. අනුන්ගේ දෙය තමන් සතු කරගැනීමට ආශා කරනවා. ද්වේෂ සිත් ඇතිකරගන්නවා. මිත්‍යා දෘෂ්ටික වෙනවා. ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි උපදිනවා.
ඒ වගේම පින්වත් ආනන්ද, මෙහිලා මෙලොව තවත් පුද්ගලයෙක් ඉන්නවා. ඔහුත් සතුන් මරනවා. සොරකම් කරනවා. කාම මිත්‍යාචාරයෙහි යෙදෙනවා. බොරු කියනවා. කේළාම් කියනවා. ඵරුෂ වචන කියනවා. සම්ඵප්ප්‍රලාප කියනවා. අනුන්ගේ දෙය තමන් සතු කරගැනීමට ආශා කරනවා. ද්වේෂ සිත් ඇතිකරගන්නවා. මිත්‍යා දෘෂ්ටික වෙනවා. නමුත් ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව උපදිනවා.
ඒ වගේම පින්වත් ආනන්ද, මෙහිලා මෙලොව කිසියම් පුද්ගලයෙක් ඉන්නවා. ඔහු සතුන් මැරීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. සොරකමින් වැළකී ඉන්නවා. කාම මිත්‍යාචාරයෙන් වැළකී ඉන්නවා. බොරු කීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. කේළාම් කීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. ඵරුෂ වචන කීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. සම්ඵප්ප්‍රලාප කීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. අනුන්ගේ දෙය තමන් සතු කරගැනීමට ආශා කිරීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. ද්වේෂ සිත් ඇතිකරගැනීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. සම්මා දිට්ඨියෙන් යුක්ත වෙනවා. ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව උපදිනවා.
ඒ වගේම පින්වත් ආනන්ද, මෙහිලා මෙලොව කිසියම් පුද්ගලයෙක් ඉන්නවා. ඔහුත් සතුන් මැරීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. සොරකමින් වැළකී ඉන්නවා. කාම මිත්‍යාචාරයෙන් වැළකී ඉන්නවා. බොරු කීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. කේළාම් කීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. ඵරුෂ වචන කීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. සම්ඵප්ප්‍රලාප කීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. අනුන්ගේ දෙය තමන් සතු කරගැනීමට ආශා කිරීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. ද්වේෂ සිත් ඇතිකරගැනීමෙන් වැළකී ඉන්නවා. සම්මා දිට්ඨියෙන් යුක්ත වෙනවා. ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි උපදිනවා.
පින්වත් ආනන්ද, මෙහිලා එක්තරා ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ කෙලෙස් තවන වීරියෙන් යුක්ත වෙලා, බලවත් වීරියෙන් යුක්ත වෙලා, බොහෝ මහන්සියෙන් භාවනා කොට, අප්‍රමාදීව භාවනා කොට, හොඳින් මනසිකාර කරලා, යම්බඳු වූ චිත්ත සමාධියක් ඇතිකරගන්නවා. ඒ සමාහිත සිතින් යුතුව මිනිස් ඇස ඉක්මවා ගිය දිවැසින් අර පුද්ගලයාව දකිනවා. ‘මෙලොවදී සතුන් මැරූ, සොරකම් කළ, වැරදි කාමසේවනයෙහි යෙදුනු, බොරු කියූ, කේළාම් කියූ, ඵරුෂ වචන කියූ, සම්ඵප්ප්‍රලාප කියූ, අනුන්ගේ දෙය තමන් සතු කරගන්නට ආශා කළ, ද්වේෂ සිත් ඇතිකරගත්, මිසදිටු පුද්ගලයා කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි ඉපදිලා ඉන්නවා දකිනවා. එතකොට ඔහු මෙහෙම කියනවා. ‘භවත්නි, පාප කර්මයන් තියෙනවාම යි. දුෂ්චරිතයෙහි විපාක තියෙනවාම යි. මං පුද්ගලයෙක්ව දැක්කා. ඔහු මෙලොව සිටිද්දී ප්‍රාණාඝාත කළා. සොරකම් කළා. වැරදි කාම සේවනයෙහි යෙදුනා. බොරු කිව්වා. කේළාම් කිව්වා. ඵරුෂ වචන කිව්වා. හිස් වචන කිව්වා. අනුන්ගේ දෙයට ආශා කළා. ද්වේෂ සිතින් සිටියා. මිසදිටුව සිටියා. දැන් ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි ඉපදිලා ඉන්නවා’ කියලා. ඊටපස්සේ ඔහු මෙහෙමත් කියනවා. භවත්නි, යමෙක් සතුන් මරනවාද, සොරකම් කරනවාද, ….(පෙ)…. මිසදිටු වෙනවාද, ඒ හැමෝම කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි උපදිනවා. යමෙක් ඔය විදිහට දන්නවා නම්, ඒ උදවිය නියම විදිහටම දන්නවා. යමෙක් වෙන විදිහකට දන්නවා නම්, ඒ ඔවුන්ගේ ඤාණය මිත්‍යාවක්’ කියලා. මේ විදිහට ඔහු තමන් දන්නා වූ යමක් ඇද්ද, තමන් දක්නා වූ යමක් ඇද්ද, තමන් තේරුම් ගත් යමක් ඇද්ද, එයම දැඩි ලෙස ග්‍රහණය කරගෙන, එය තුළම බැසගෙන කියනවා. ‘මෙයම යි සත්‍යය. අනෙත් දේවල් හිස්’ ය කියලා.
ඒ වගේම පින්වත් ආනන්ද, මෙහිලා එක්තරා ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ කෙලෙස් තවන වීරියෙන් යුක්ත වෙලා, බලවත් වීරියෙන් යුක්ත වෙලා, බොහෝ මහන්සියෙන් භාවනා කොට, අප්‍රමාදීව භාවනා කොට, හොඳින් මනසිකාර කරලා, යම්බඳු වූ චිත්ත සමාධියක් ඇතිකරගන්නවා. ඒ සමාහිත සිතින් යුතුව මිනිස් ඇස ඉක්මවා ගිය දිවැසින් අර පුද්ගලයාව දකිනවා. ‘මෙලොවදී සතුන් මැරූ, ….(පෙ)…. මිසදිටු පුද්ගලයා කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව ඉපදිලා ඉන්නවා දකිනවා. එතකොට ඔහු මෙහෙම කියනවා. ‘භවත්නි, පාප කර්මයන් කියල දෙයක් නැහැම යි. දුෂ්චරිතයෙහි විපාක නැහැම යි. මං පුද්ගලයෙක්ව දැක්කා. ඔහු මෙලොව සිටිද්දී ප්‍රාණාඝාත කළා. සොරකම් කළා. ….(පෙ)…. මිසදිටුව සිටියා. දැන් ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව ඉපදිලා ඉන්නවා’ කියලා. ඊට පස්සේ ඔහු මෙහෙමත් කියනවා. භවත්නි, යමෙක් සතුන් මරනවාද, සොරකම් කරනවාද, ….(පෙ)…. මිසදිටු වෙනවාද, ඒ හැමෝම කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව උපදිනවා. යමෙක් ඔය විදිහට දන්නවා නම්, ඒ උදවිය නියම විදිහටම දන්නවා. යමෙක් වෙන විදිහකට දන්නවා නම්, ඒ ඔවුන්ගේ ඤාණය මිත්‍යාවක්’ කියලා. මේ විදිහට ඔහු තමන් දන්නා වූ යමක් ඇද්ද, තමන් දක්නා වූ යමක් ඇද්ද, තමන් තේරුම් ගත් යමක් ඇද්ද, එයම දැඩි ලෙස ග්‍රහණය කරගෙන, එය තුළම බැසගෙන කියනවා. ‘මෙයම යි සත්‍යය. අනෙත් දේවල් හිස්’ ය කියලා.
පින්වත් ආනන්ද, මෙහිලා එක්තරා ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ කෙලෙස් තවන වීරියෙන් යුක්ත වෙලා, බලවත් වීරියෙන් යුක්ත වෙලා, බොහෝ මහන්සියෙන් භාවනා කොට, අප්‍රමාදීව භාවනා කොට, හොඳින් මනසිකාර කරලා, යම් බඳු වූ චිත්ත සමාධියක් ඇතිකරගන්නවා. ඒ සමාහිත සිතින් යුතුව මිනිස් ඇස ඉක්මවා ගිය දිවැසින් අර පුද්ගලයාව දකිනවා. ‘මෙලොවදී සතුන් මැරීමෙන් වැළකුණු, සොරකමින් වැළකුණු, වැරදි කාමසේවනයෙන් වැළකුණු, බොරුවෙන් වැළකුණු, කේළමින් වැළකුණු, ඵරුෂ වචනයෙන් වැළකුණු, සම්ඵප්ප්‍රලාපයෙන් වැළකුණු, අනුන්ගේ දෙය තමන් සතු කරගන්නට ආශා නොකළ, ද්වේෂ සිත් ඇති නොකරගත්, සම්දිටු පුද්ගලයා කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව ඉපදිලා ඉන්නවා දකිනවා. එතකොට ඔහු මෙහෙම කියනවා. ‘භවත්නි, පුණ්‍ය කර්මයන් තියෙනවාම යි. සුචරිතයෙහි විපාක තියෙනවාම යි. මං පුද්ගලයෙක්ව දැක්කා. ඔහු මෙලොව සිටිද්දී ප්‍රාණාඝාතයෙන් වැළකී සිටියා. සොරකමින් වැළකී සිටියා ….(පෙ)…. සම්මා දිට්ඨියෙන් යුතුව සිටියා. දැන් ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව ඉපදිලා ඉන්නවා’ කියලා. ඊට පස්සේ ඔහු මෙහෙමත් කියනවා. භවත්නි, යමෙක් සතුන් මැරීමෙන් වළකිනවාද, සොරකමින් වළකිනවාද, ….(පෙ)…. සම්මා දිට්ඨියෙන් යුතු වෙනවාද, ඒ හැමෝම කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව උපදිනවා. යමෙක් ඔය විදිහට දන්නවා නම්, ඒ උදවිය නියම විදිහටම දන්නවා. යමෙක් වෙන විදිහකට දන්නවා නම්, ඒ ඔවුන් ගේ ඤාණය මිත්‍යාවක්’ කියලා. මේ විදිහට ඔහු තමන් දන්නා වූ යමක් ඇද්ද, තමන් දක්නා වූ යමක් ඇද්ද, තමන් තේරුම් ගත් යමක් ඇද්ද, එයම දැඩි ලෙස ග්‍රහණය කරගෙන, එය තුළම බැසගෙන කියනවා. ‘මෙයම යි සත්‍යය. අනිත් දේවල් හිස්’ ය කියලා.
පින්වත් ආනන්ද, මෙහිලා එක්තරා ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ කෙලෙස් තවන වීරියෙන් යුක්ත වෙලා, බලවත් වීරියෙන් යුක්ත වෙලා, බොහෝ මහන්සියෙන් භාවනා කොට, අප්‍රමාදීව භාවනා කොට, හොඳින් මනසිකාර කරලා, යම්බඳු වූ චිත්ත සමාධියක් ඇතිකරගන්නවා. ඒ සමාහිත සිතින් යුතුව මිනිස් ඇස ඉක්මවා ගිය දිවැසින් අර පුද්ගලයාව දකිනවා. ‘මෙලොවදී සතුන් මැරීමෙන් වැළකුණු, සොරකමින් වැළකුණු, වැරදි කාමසේවනයෙන් වැළකුණු, බොරුවෙන් වැළකුණු, කේළමින් වැළකුණු, ඵරුෂ වචනයෙන් වැළකුණු, සම්ඵප්ප්‍රලාපයෙන් වැළකුණු, අනුන්ගේ දෙය තමන් සතු කරගන්නට ආශා නොකළ, ද්වේෂ සිත් ඇති නොකරගත්, සම්දිටු පුද්ගලයා කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි ඉපදිලා ඉන්නවා දකිනවා. එතකොට ඔහු මෙහෙම කියනවා. ‘භවත්නි, පුණ්‍ය කර්මයන් නැහැම යි. සුචරිතයෙහි විපාක නැහැම යි. මං පුද්ගලයෙක්ව දැක්කා. ඔහු මෙලොව සිටිද්දී ප්‍රාණාඝාතයෙන් වැළකී සිටියා. සොරකමින් වැළකී සිටියා ….(පෙ)…. සම්මා දිට්ඨියෙන් යුතුව සිටියා. දැන් ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි ඉපදිලා ඉන්නවා’ කියලා. ඊට පස්සේ ඔහු මෙහෙමත් කියනවා. භවත්නි, යමෙක් සතුන් මැරීමෙන් වළකිනවාද, සොරකමින් වළකිනවාද, ….(පෙ)…. සම්මා දිට්ඨියෙන් යුතු වෙනවාද, ඒ හැමෝම කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි උපදිනවා. යමෙක් ඔය විදිහට දන්නවා නම්, ඒ උදවිය නියම විදිහටම දන්නවා. යමෙක් වෙන විදිහකට දන්නවා නම්, ඒ ඔවුන්ගේ ඤාණය මිත්‍යාවක්’ කියලා. මේ විදිහට ඔහු තමන් දන්නා වූ යමක් ඇද්ද, තමන් දක්නා වූ යමක් ඇද්ද, තමන් තේරුම් ගත් යමක් ඇද්ද, එයම දැඩි ලෙස ග්‍රහණය කරගෙන, එය තුළම බැසගෙන කියනවා. ‘මෙයම යි සත්‍යය. අනෙත් දේවල් හිස්’ ය කියලා.
පින්වත් ආනන්ද, යම් ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ මෙහෙම කියනවා නම්, ‘භවත්නි, පාප කර්මයන් තියෙනවාම යි. දුෂ්චරිතයෙහි විපාක තියෙනවාම යි’ කියලා ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශය මං අනුමත කරනවා. ඒ වගේම ඔහු මෙහෙමත් කියනවාද, ‘මං පුද්ගලයෙක්ව දැක්කා ඔහු මෙහි සිටිද්දී සතුන් මැරුවා, සොරකම් කළා ….(පෙ)…. මිසදිටුව සිටියා. දැන් ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි ඉපදිලා ඉන්නවා’ කියලා ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශයත් මං අනුමත කරනවා. ඊළඟට ඔහු මෙබඳු වූ ප්‍රකාශයක් කළාද, ඒ කියන්නේ ‘යමෙක් සතුන් මරනවා නම්, සොරකම් කරනවා නම්, ….(පෙ)…. මිසදිටුවෙන් යුතු නම්, ඒ හැමෝම කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි උපදිනවා’ ය කියලා, ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශය මං අනුමත කරන්නේ නෑ. ඒ වගේම ඔහු මෙහෙමත් කියනවා නම්, ‘යමෙක් මේ විදිහට දැනගත්තොත් තමයි ඒ උදවිය හරියට දැනගත්තා වෙන්නේ. යමෙක් වෙන විදිහකට දැනගත්තොත් ඔවුන්ගේ ඒ ඤාණය මිත්‍යාවක්’ කියලා, ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශයත් මං අනුමත කරන්නේ නෑ. ඒ වගේම ඔහු තමා දැනගත් දෙය, තමා දැක ගත් දෙය, තමා තේරුම් ගත් දෙය පමණක් ගෙන එයට බැඳිලා, එයම දැඩි කොට ගෙන, එහිම බැසගෙන කියනවා නම්, ‘මේකම යි සත්‍යය, අනෙත් ඒවා බොරුය’ කියලා ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශයත් මං අනුමත කරන්නේ නෑ. මක් නිසාද යත්; පින්වත් ආනන්ද, තථාගතයන් වහන්සේගේ කර්මය පිළිබඳ විග්‍රහයෙහි විස්තරාත්මක අවබෝධය ඔයිට වෙනස් නිසයි.
පින්වත් ආනන්ද, යම් ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ මෙහෙම කියනවා නම්, ‘භවත්නි, පාප කර්මයන් නැහැම යි. දුෂ්චරිතයෙහි විපාක නැහැම යි’ කියලා ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශය මං අනුමත කරන්නේ නෑ. ඒ වගේම ඔහු මෙහෙමත් කියනවාද, ‘මං පුද්ගලයෙක්ව දැක්කා ඔහු මෙහි සිටිද්දී සතුන් මැරුවා, සොරකම් කළා ….(පෙ)…. මිසදිටුව සිටියා. දැන් ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව ඉපදිලා ඉන්නවා’ කියලා ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශය මං අනුමත කරනවා. ඊළඟට ඔහු මෙබඳු වූ ප්‍රකාශයක් කළාද, ඒ කියන්නේ ‘යමෙක් සතුන් මරනවා නම්, සොරකම් කරනවා නම්, ….(පෙ)…. මිසදිටුවෙන් යුතු නම්, ඒ හැමෝම කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව උපදිනවා’ ය කියලා, ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශය මං අනුමත කරන්නේ නෑ. ඒ වගේම ඔහු මෙහෙමත් කියනවා නම්, ‘යමෙක් මේ විදිහට දැනගත්තොත් තමයි ඒ උදවිය හරියට දැනගත්තා වෙන්නේ. යමෙක් වෙන විදිහකට දැනගත්තොත් ඔවුන්ගේ ඒ ඤාණය මිත්‍යාවක්’ කියලා, ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශයත් මං අනුමත කරන්නේ නෑ. ඒ වගේම ඔහු තමා දැනගත් දෙය, තමා දැකගත් දෙය, තමා තේරුම් ගත් දෙය පමණක් ගෙන එයට බැඳිලා, එයම දැඩි කොට ගෙන, එහිම බැසගෙන කියනවා නම්, ‘මේකම යි සත්‍යය, අනෙත් ඒවා බොරුය’ කියලා ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශයත් මං අනුමත කරන්නේ නෑ. මක් නිසාද යත්; පින්වත් ආනන්ද, තථාගතයන් වහන්සේගේ කර්මය පිළිබඳ විග්‍රහයෙහි විස්තරාත්මක අවබෝධය ඔයිට වෙනස් නිසයි.
පින්වත් ආනන්ද, යම් ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ මෙහෙම කියනවා නම්, ‘භවත්නි, පුණ්‍ය කර්මයන් තියෙනවාම යි. සුචරිතයෙහි විපාක තියෙනවාම යි’ කියලා ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශය මං අනුමත කරනවා. ඒ වගේම ඔහු මෙහමත් කියනවාද, ‘මං පුද්ගලයෙක්ව දැක්කා ඔහු මෙහි සිටිද්දී සතුන් මැරීමෙන් වැළකී සිටියා, සොරකමින් වැළකී සිටියා, ….(පෙ)…. සම්මා දිට්ඨියෙන් යුතුව සිටියා. දැන් ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව ඉපදිලා ඉන්නවා’ කියලා ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශයත් මං අනුමත කරනවා. ඊළඟට ඔහු මෙබඳු වූ ප්‍රකාශයක් කළාද, ඒ කියන්නේ ‘යමෙක් සතුන් මැරීමෙන් වැළකී සිටිනවා නම්, සොරකමින් වැළකී සිටිනවා නම්, ….(පෙ)…. සම්මා දිට්ඨියෙන් යුක්ත නම්, ඒ හැමෝම කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව උපදිනවා’ ය කියලා, ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශය මං අනුමත කරන්නේ නෑ. ඒ වගේම ඔහු මෙහෙමත් කියනවා නම්, ‘යමෙක් මේ විදිහට දැනගත්තොත් තමයි ඒ උදවිය හරියට දැනගත්තා වෙන්නේ. යමෙක් වෙන විදිහකට දැනගත්තොත් ඔවුන්ගේ ඒ ඤාණය මිත්‍යාවක්’ කියලා, ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශයත් මං අනුමත කරන්නේ නෑ. ඒ වගේම ඔහු තමා දැනගත් දෙය, තමා දැකගත් දෙය, තමා තේරුම් ගත් දෙය පමණක් ගෙන එයට බැඳිලා, එයම දැඩි කොට ගෙන, එහි ම බැසගෙන කියනවා නම්, ‘මේකම යි සත්‍ය ය, අනෙත් ඒවා බොරු ය’ කියලා ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශයත් මං අනුමත කරන්නේ නෑ. මක් නිසාද යත්; පින්වත් ආනන්ද, තථාගතයන් වහන්සේගේ කර්මය පිළිබඳ විග්‍රහයෙහි විස්තරාත්මක අවබෝධය ඔයිට වෙනස් නිසයි.
පින්වත් ආනන්ද, යම් ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ මෙහෙම කියනවා නම්, ‘භවත්නි, පුණ්‍ය කර්මයන් නැහැම යි. සුචරිතයෙහි විපාක නැහැම යි’ කියලා ඔහු ගේ ඒ ප්‍රකාශය මං අනුමත කරන්නේ නෑ. ඒ වගේම ඔහු මෙහෙමත් කියනවාද, ‘මං පුද්ගලයෙක්ව දැක්කා ඔහු මෙහි සිටිද්දී සතුන් මැරීමෙන් වැළකී සිටියා, සොරකමින් වැළකී සිටියා, ….(පෙ)…. සම්මා දිට්ඨියෙන් යුතුව සිටියා. දැන් ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි ඉපදිලා ඉන්නවා’ කියලා ඔහු ගේ ඒ ප්‍රකාශය මං අනුමත කරනවා. ඊළඟට ඔහු මෙබඳු වූ ප්‍රකාශයක් කළාද, ඒ කියන්නේ ‘යමෙක් සතුන් මැරීමෙන් වැළකී සිටිනවා නම්, සොරකමින් වැළකී සිටිනවා නම්, ….(පෙ)…. සම්මා දිට්ඨියෙන් යුක්ත නම්, ඒ හැමෝම කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි උපදිනවා’ ය කියලා, ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශය මං අනුමත කරන්නේ නෑ. ඒ වගේම ඔහු මෙහෙමත් කියනවා නම්, ‘යමෙක් මේ විදිහට දැනගත්තොත් තමයි ඒ උදවිය හරියට දැනගත්තා වෙන්නේ. යමෙක් වෙන විදිහකට දැනගත්තොත් ඔවුන්ගේ ඒ ඤාණය මිත්‍යාවක්’ කියල, ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශයත් මං අනුමත කරන්නේ නෑ. ඒ වගේම ඔහු තමා දැනගත් දෙය, තමා දැකගත් දෙය, තමා තේරුම් ගත් දෙය පමණක් ගෙන එයට බැඳිලා, එයම දැඩි කොට ගෙන, එහිම බැසගෙන කියනවා නම්, ‘මේකම යි සත්‍ය ය, අනෙත් ඒවා බොරු ය’ කියලා ඔහුගේ ඒ ප්‍රකාශයත් මං අනුමත කරන්නේ නෑ. මක් නිසාද යත්; පින්වත් ආනන්ද, තථාගතයන් වහන්සේ ගේ කර්මය පිළිබඳ විග්‍රහයෙහි විස්තරාත්මක අවබෝධය ඔයිට වෙනස් නිසයි.
පින්වත් ආනන්දය, මෙහිලා යම් පුද්ගලයෙක් සතුන් මරනවා. සොරකම් කරනවා. ….(පෙ)…. මිත්‍යා දෘෂ්ටියෙන් යුක්ත වෙනවා. ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි උපදිනවා. ඔහු විසින් දුක් විඳීමට හේතුවන පාප කර්ම කරලා තියෙන්නේ කලින්ම යි. ඒ වගේම මේ දුක් විඳීමට හේතු වන ඒ පාප කර්මයම යි ඔහු පස්සේ කරලත් තියෙන්නේ. මරණාසන්න කාලයේදී ත් ඔහු කරලා තියෙන්නේ මිත්‍යා දෘෂ්ටික වෙලා, මිත්‍යා දෘෂ්ටිය සමාදන් වෙලා හිටපු එකයි. ඒ නිසයි ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි ඉපදුනේ. යම්හෙයකින් ඔහු මෙලොවදී සතුන් මරනවාද, සොරකම් කරනවාද, ….(පෙ)…. මිත්‍යා දෘෂ්ටියෙන් යුක්ත වෙනවාද, ඒ කර්මයේ විපාක මෙලොවදී ම ලැබෙනවා. එහෙම නැත්නම්, ඊළඟ ආත්මභාවයේ විපාක දෙනවා. එහෙම නැත්නම් කවදා හෝ වෙනතැනකදී විපාක දෙනවා.
පින්වත් ආනන්දය, මෙහිලා යම් පුද්ගලයෙක් සතුන් මරනවා. සොරකම් කරනවා. ….(පෙ)…. මිත්‍යා දෘෂ්ටියෙන් යුක්ත වෙනවා. ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව උපදිනවා. ඔහු විසින් සැප විඳීමට හේතුවන පුණ්‍ය කර්ම කරලා තියෙන්නේ ඊට කලින්ම යි. ඒ වගේම මේ සැප විඳීමට හේතු වන ඒ පුණ්‍ය කර්මයම යි ඔහු ඊට පස්සේ කරලත් තියෙන්නේ. මරණාසන්න කාලයේදී ත් ඔහු කරලා තියෙන්නේ සම්මා දෘෂ්ටික වෙලා, සම්මා දිට්ඨිය සමාදන් වෙලා හිටපු එකයි. ඒ නිසයි ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව ඉපදුනේ. යම් හෙයකින් ඔහු මෙලොවදී සතුන් මරනවාද, සොරකම් කරනවාද, ….(පෙ)…. මිත්‍යා දෘෂ්ටියෙන් යුක්ත වෙනවාද, ඒ කර්මයේ විපාක මෙලොවදී ම ලැබෙනවා. එහෙම නැත්නම්, ඊළඟ ආත්මභාවයේ විපාක දෙනවා. එහෙම නැත්නම් කවදා හෝ වෙනතැනකදී විපාක දෙනවා.
පින්වත් ආනන්දය, මෙහිලා යම් පුද්ගලයෙක් සතුන් මැරීමෙන් වළකිනවා. සොරකමින් වළකිනවා. ….(පෙ)…. සම්මා දිට්ඨියෙන් යුක්ත වෙනවා. ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව උපදිනවා. ඔහු විසින් සැප විඳීමට හේතුවන පුණ්‍ය කර්ම කරලා තියෙන්නේ කලින්ම යි. ඒ වගේම මේ සැප විඳීමට හේතු වන ඒ පුණ්‍ය කර්මයම යි ඔහු පස්සේ කරලත් තියෙන්නේ. මරණාසන්න කාලයේදී ත් ඔහු කරලා තියෙන්නේ සම්මා දිට්ඨික වෙලා, සම්මා දිට්ඨිය සමාදන් වෙලා හිටපු එකයි. ඒ නිසයි ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොව ඉපදුනේ. ඒ වගේම යම් හෙයකින් ඔහු මෙලොවදී සතුන් මැරීමෙන් වැළකී සිටිනවාද, සොරකමින් වැළකී සිටිනවාද, ….(පෙ)…. සම්මා දිට්ඨියෙන් යුක්ත වෙනවාද, ඒ කර්මයේ විපාක මෙලොවදී ම ලැබෙනවා. එහෙම නැත්නම්, ඊළඟ ආත්මභාවයේ විපාක දෙනවා. එහෙම නැත්නම් කවදා හෝ වෙනතැනකදී විපාක දෙනවා.
පින්වත් ආනන්දය, මෙහිලා යම් පුද්ගලයෙක් සතුන් මැරීමෙන් වළකිනවා. සොරකමින් වළකිනවා. ….(පෙ)…. සම්මා දිට්ඨියෙන් යුක්ත වෙනවා. ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි උපදිනවා. ඔහු විසින් දුක් විඳීමට හේතුවන පාප කර්ම කරලා තියෙන්නේ ඊට කලින්ම යි. ඒ වගේම මේ දුක් විඳීමට හේතු වන ඒ පාප කර්මයම යි ඔහු ඊට පස්සේ කරලත් තියෙන්නේ. මරණාසන්න කාලයේදී ත් ඔහු කරලා තියෙන්නේ මිත්‍යා දෘෂ්ටික වෙලා, මිත්‍යා දෘෂ්ටිය සමාදන් වෙලා හිටපු එකයි. ඒ නිසයි ඔහු කය බිඳී මරණින් මතු අපාය නම් වූ, දුගතිය නම් වූ, විනිපාත නම් වූ නිරයෙහි ඉපදුනේ. ඒ වගේම යම් හෙයකින් ඔහු මෙලොවදී සතුන් මැරීමෙන් වැළකී සිටිනවාද, සොරකමින් වැළකී සිටිනවාද, ….(පෙ)…. සම්මා දිට්ඨියෙන් යුක්ත වෙනවාද, ඒ කර්මයේ විපාක මෙලොවදී ම ලැබෙනවා. එහෙම නැත්නම්, ඊළඟ ආත්මභාවයේ විපාක දෙනවා. එහෙම නැත්නම් කවදා හෝ වෙනතැනකදී විපාක දෙනවා.
පින්වත් ආනන්ද, ඔය විදිහට අකුසලය මැඬලන අකුසල කර්ම තියෙනවා. කුසලය මැඬලන අකුසල කර්ම තියෙනවා. කුසලය මැඬලන කුසල කර්ම තියෙනවා. අකුසලය මැඬලන කුසල කර්ම තියෙනවා.
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ උතුම් දේශනය වදාළා. ඒ දේශනය ගැන ආයුෂ්මත් ආනන්දයන් වහන්සේ ගොඩක් සතුටු වුනා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළ මේ දේශනය සතුටින් පිළිගත්තා.
සාදු! සාදු!! සාදු!!!
කර්මය විග්‍රහය ගැන වදාළ විස්තරාත්මක දෙසුම නිමා විය.
ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/mn3_3-4-6/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M