මා හට අසන්නට ලැබුනේ මේ විදිහට යි. එසමයෙහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩසිටියේ සැවැත් නුවර ජේතවනය නම් වූ අනේපිඬු සිටුතුමා ගේ ආරාමයේ. ඒ දිනවල එක්තරා ගෘහපතියෙකු ගේ ප්‍රිය වූ, මනාප වූ, එක ම පුත් කුමරා මරණයට පත් වුනා. ඉතින් ඒ දරුවා ගේ මරණය නිසා ඔහු ගේ රැකීරක්ෂා කටයුතු කිසිවක් කෙරෙන්නෙ නෑ. ආහාරපාන ගන්නෙත් නෑ. ඔහු ආදාහනය කළ තැනට නැවත නැවත ගොස් හඬනවා. “අහෝ! එක ම පුතේ, කොහිද ඔබ? අහෝ! එක ම පුතේ, කොහිද ඔබ?” කියලා.
එදා ඒ ගෘහපතියා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත පැමිණියා. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වන්දනා කොට එකත්පස්ව වාඩි වුනා. එකත්පස්ව වාඩි වුන ඒ ගෘහපතියා ගෙන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය අසා වදාළා. “පින්වත් ගෘහපතිය, ඔබ ගේ ඉන්ද්‍රියයන් තියෙන්නෙ තමන් ගේ සිත අනුව නො වෙයි. ඔබේ ඉන්ද්‍රියයන් ගේ කිසියම් වෙනසක් තියෙනවා.”
“අනේ ස්වාමීනී, මගේ ඉන්ද්‍රියයන් ගේ වෙනසක් නැතිව තියේවි ද? ස්වාමීනී, මගේ ඉතා ම ප්‍රිය වූ, මනාප වූ, එක ම පුත් කුමාරයා කලුරිය කළා නෙව. ඔහු ගේ කාලක්‍රියාව නිසා කිසි වැඩපළක් කෙරෙන්නෙත් නැහැ. කෑමක් බීමක් ගන්නටත් බැහැ. ඒ මං නිතර නිතර ආදාහනය කළ තැනට ගිහින් ‘අහෝ! එක ම පුතේ, කොහිද ඔබ? අහෝ! එක ම පුතේ, කොහිද ඔබ?’ කිය කියා හඬනවා.”
“පින්වත් ගෘහපතිය, එය එසේ ම තමයි. පින්වත් ගෘහපතිය, ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් ඇද්ද, එය ප්‍රිය වූ දෙයිනුයි උපදින්නේ. ප්‍රිය වූ දෙයිනුයි හටගන්නේ.”
“ස්වාමීනී, ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදිනවා යැයි කියන, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නවා යැයි කියන, ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙළීම් ඇද්ද, එය කෙසේ නම් හටගන්නවා ද? ස්වාමීනී, එසේ නොවේ. ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ආනන්දයක් නෙව. සොම්නසක් නෙව.”
මෙසේ ඒ ගෘහපතිය භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළ ධර්මය නො පිළිගෙන, ප්‍රතික්ෂේප කොට හුනස්නෙන් නැගිට පිටත්ව ගියා.
එවේලෙහි බොහෝ සූදුවෙහි ලොල් වූ ධූර්තයන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට නුදුරෙහි පසඇට කෙළිමින් සිටියා. එවිට ඒ ගෘහපතියා අර සූදුවෙහි ලොල් වූ ධූර්තයන් ළඟට ගියා. ගිහින් ඒ ධූර්තයන් හට මෙය පැවසුවා. “භවත්නි, මං මෙහි දී ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ ළඟට ගියා. ගිහින් ශ්‍රමණ ගෞතමයන්ට වන්දනා කොට එකත්පස්ව වාඩි වුනා. එකත්පස්ව වාඩි වූ මට ශ්‍රමණ ගෞතමයන් මෙය කිව්වා නෙව. ‘පින්වත් ගෘහපතිය, ඔබ ගේ ඉන්ද්‍රියයන් තියෙන්නෙ තමන් ගේ සිත අනුව නම් නො වෙයි. ඔබේ ඉන්ද්‍රියයන් ගේ කිසියම් වෙනසක් තියෙනවා.’ කියල. එතකොට මං මෙහෙම කිව්වා. ‘අනේ ස්වාමීනී, මගේ ඉන්ද්‍රියයන් ගේ වෙනසක් නැතිව තියේවි ද? ස්වාමීනී, මගේ ඉතා ම ප්‍රිය වූ, මනාප වූ, එක ම පුත් කුමරයා කලුරිය කළා නෙව. ඔහු ගේ කාලක්‍රියාව නිසා කිසි වැඩපළක් කෙරෙන්නෙත් නැහැ. කෑමක් බීමක් ගන්නටත් බැහැ. ඒ මං නිතර නිතර ආදාහනය කළ තැනට ගිහින් ‘අහෝ! එක ම පුතේ, කොහිද ඔබ? අහෝ! එක ම පුතේ, කොහිද ඔබ?’ කිය කියා හඬනවා කියල.’
එතකොට ශ්‍රමණ ගෞතමයන් මට මෙහෙම පැවසුවා. ‘පින්වත් ගෘහපතිය, එය එසේ ම තමයි. පින්වත් ගෘහපතිය, ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් ඇද්ද, එය ප්‍රිය වූ දෙයිනුයි උපදින්නේ. ප්‍රිය වූ දෙයිනුයි හටගන්නේ’ කියල. එතකොට මං මෙහෙම කිව්වා. ‘ස්වාමීනී, ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදිනවා යැයි කියන, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නවා යැයි කියන, ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙළීම් ඇද්ද, එය කෙසේ නම් හටගන්නවා ද? ස්වාමීනී, එසේ නොවේ. ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ආනන්දයක් නෙව. සොම්නසක් නෙව’ කියල. ඉතින් භවත්නි, මං ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ වදාළ ධර්මය නො පිළිගෙන, ප්‍රතික්ෂේප කොට හුනස්නෙන් නැගිට පිටත්ව ගියා.”
“එම්බා ගෘහපතිය, එය එසේම තමයි. එම්බා ගෘහපතිය, එය එසේම තමයි. ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ආනන්දයක් සොම්නසක් නෙව.” එවිට ඒ ගෘහපතියා මාගේ අදහස මේ සූදු ලොල් ධූර්තයන් සමඟ හොඳින් ගැලපෙනවා කියා පිටත්ව ගියා.
මෙම කතා ප්‍රවෘත්තිය අනුපිළිවෙලින් රාජමාළිගාව තුළට ත් ගියා.
එදා පසේනදී කොසොල් රජු මල්ලිකා දේවිය ඇමතුවා. “මල්ලිකාවෙනි, ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ මෙය වදාරණ ලදැයි කියන්නේ. ඒ කියන්නේ; ‘ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම්’ ය කියල.”
“භවත් මහාරාජ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් එය වදාරණ ලද්දේ නම් එය එසේම තමයි.”
මෙසේ මේ මල්ලිකාව “ශ්‍රමණ ගෞතමයන් විසින් යමක් කියයි ද, එය ඒ අයුරින් ම අනුමෝදන් වෙනවා නෙව. ‘භවත් මහාරාජ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් එය වදාරණ ලද්දේ නම් එය එසේම තමයි’ කියා. ඒක මේ වගේ දෙයක්. ආචාර්යවරයා අන්තේවාසිකයාට යමක් කියනවා ද, ‘එය එසේ ම යි ආචාර්යපාදයෙනි, එය එසේ ම යි ආචාර්යපාදයෙනි’ කියනවා වගේ. ඒ වගෙයි මල්ලිකා, නුඹත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් විසින් යමක් කියයි ද, එය ඒ අයුරින් ම අනුමෝදන් වෙනවා නෙව. ‘භවත් මහාරාජ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් එය වදාරණ ලද්දේ නම් එය එසේම තමයි’ කියා. එම්බා මල්ලිකා, මෙතැන නො සිට නො පෙනී පල.”
ඉක්බිති මල්ලිකා දේවිය, නාළිජංඝ බ්‍රාහ්මණයා ඇමතුවා. “එම්බා බ්‍රාහ්මණය, එන්න. ඔබ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත යන්න. ගිහින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගේ ශ්‍රී පාද පද්මය මාගේ වචනයෙන් නළල බිම තබා වඳින්න. අල්පාබාධ බව ත්, අල්ප පීඩා ඇති බව ත්, සැහැල්ලු බව ත්, කාය බලය ත්, පහසු විහරණය ත් විමසන්න. ඉන්පසු මෙය ත් අසන්න. ‘ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් මෙම වචනය වදාරා තිබෙනවා ද? ඒ කියන්නේ; ‘ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම්’ ය කියල. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් අයුරකින් පවසයි ද එය හොඳින් ඉගෙන ගෙන මට දැනුම් දුන්නා. තථාගතයන් වහන්සේලා බොරු නො කියති.” “එසේය භවතී” කියා නාළිජංඝ බ්‍රාහ්මණයා මල්ලිකා දේවියට පිළිතුරු දී භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත පැමිණුනා. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමඟ සතුටු වුණා. සතුටු විය යුතු පිළිසඳර කතාව කොට නිමවා එකත්පස්ව වාඩි වුණා. එකත්පස්ව හුන් නාළිජංඝ බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය පැවසුවා. “භවත් ගෞතමයෙනි, මල්ලිකා දේවී තොමෝ භවත් ගෞතමයන් ගේ ශ්‍රී පදා පද්මය නළල බිම තබා වන්දනා කරන්නී. භවත් ගෞතමයන් ගෙන් අල්පාබාධ බව ත්, අල්ප පීඩා ඇති බව ත්, සැහැල්ලු බව ත්, කාය බලය ත්, පහසු විහරණය ත් විමසයි. එසේ ම මෙය ද පවසයි. ‘ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් මෙම වචනය වදාරා තිබෙනවා ද? ඒ කියන්නේ; ‘ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම්’ ය කියල.”
“පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, එය එසේ ම තමයි. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය එය එසේ ම තමයි. ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් උපදින්නේ ප්‍රිය වූ දෙයිනුයි. හටගන්නේ ප්‍රිය වූ දෙයිනුයි.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, එය මේ අයුරිනුත් ‘ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම්’ යන කාරණය තේරුම් ගන්නට පුළුවනි. මෙය කලින් සිදු වූ දෙයක්. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මේ සැවැත් නුවර ම එක්තරා කාන්තාවක ගේ මෑණියන් කලුරිය කළා. මව ගේ මරණය නිසා ඒ කාන්තාව උමතු වුනා. චිත්ත වික්ෂේපයට පත් වුණා. පාරක් පාරක් ගානේ, හතරමං හන්දියක් ගානේ ගිහින් මෙහෙම කියනවා. ‘මාගේ මෑණියන් දකින්නට ලැබුණා ද? මාගේ මෑණියන් දකින්නට ලැබුනා ද?’ කියල.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, එය මේ අයුරිනුත් ‘ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම්’ යන කාරණය තේරුම් ගන්නට පුළුවනි. මෙය කලින් සිදු වූ දෙයක්. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මේ සැවැත් නුවර ම එක්තරා කාන්තාවක ගේ පියාණන් කලුරිය කළා. ….(පෙ)…. සොහොයුරා කලුරිය කළා. ….(පෙ)…. නැගණිය කළුරිය කළා ….(පෙ)…. පුතා කලුරිය කළා. ….(පෙ)…. දියණිය කළුරිය කළා ….(පෙ)…. ස්වාමියා කළුරිය කළා. තම ස්වාමියා ගේ මරණය නිසා ඒ කාන්තාව උමතු වුනා. චිත්ත වික්ෂේපයට පත් වුනා. පාරක් පාරක් ගානේ, හතරමං හන්දියක් ගානේ ගිහින් මෙහෙම කියනවා. ‘මාගේ ස්වාමි පුරුෂයා දකින්නට ලැබුනා ද? මාගේ ස්වාමි පුරුෂයා දකින්නට ලැබුණා ද?’ කියල.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, එය මේ අයුරිනුත් ‘ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම්’ යන කාරණය තේරුම් ගන්නට පුළුවනි. මෙය කලින් සිදු වූ දෙයක්. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මේ සැවැත් නුවර ම එක්තරා පුරුෂයෙකු ගේ මෑණියන් කලුරිය කළා. මව ගේ මරණය නිසා ඒ පුරුෂයා උමතු වුනා. චිත්ත වික්ෂේපයට පත් වුනා. පාරක් පාරක් ගානේ, හතරමං හන්දියක් ගානේ ගිහින් මෙහෙම කියනවා. ‘මාගේ මෑණියන් දකින්නට ලැබුනා ද? මාගේ මෑණියන් දකින්නට ලැබුනා ද?’ කියල.
එය මේ අයුරිනුත් ‘ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම්’ යන කාරණය තේරුම් ගන්නට පුළුවනි. මෙය කලින් සිදු වූ දෙයක්. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මේ සැවැත් නුවර ම එක්තරා පුරුෂයෙකු ගේ පියාණන් කලුරිය කළා. ….(පෙ)…. සොහොයුරා කලුරිය කළා. ….(පෙ)…. නැගණිය කළුරිය කළා ….(පෙ)…. පුතා කලුරිය කළා. ….(පෙ)…. දියණිය කළුරිය කළා ….(පෙ)…. බිරිඳ කළුරිය කළා. තම බිරිඳ ගේ මරණය නිසා ඒ පුරුෂයා උමතු වුනා. චිත්ත වික්ෂේපයට පත් වුනා. පාරක් පාරක් ගානේ, හතරමං හන්දියක් ගානේ ගිහින් මෙහෙම කියනවා. ‘මාගේ බිරිඳ දකින්නට ලැබුනා ද? මාගේ බිරිඳ දකින්නට ලැබුනා ද?’ කියල.
පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, එය මේ අයුරිනුත් ‘ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම්’ යන කාරණය තේරුම් ගන්නට පුළුවනි. මෙය කලින් සිදු වූ දෙයක්. පින්වත් බ්‍රාහ්මණය, මේ සැවැත් නුවර ම එක්තරා කාන්තාවක් ඤාති කුලයකට ගියා. එහිදී ඒ ඤාතීන් ඇයව ස්වාමියා කෙරෙන් වෙන්කොට වෙන තැනැත්තෙකුට දෙන්නට සූදානම් වුනා. ඇය එයට කැමති වුනේ නෑ. ඉතින් ඒ ස්ත්‍රිය තම ස්වාමියාට මෙය පැවසුවා. ‘ආර්ය පුත්‍රය, මේ ඤාතීන් ඔබ කෙරෙන් මාව ඉවත් කොට වෙනත් කෙනෙකුට දෙන්නට හදනවා. මං එයට කැමති නැහැ’ කියල. එතකොට ඒ පුරුෂයා ‘එහෙම නම් අපි දෙන්නා පරලොව දී එක්වෙමු’ කියා අර ස්ත්‍රිය කඩුවෙන් දෙකඩ කොට කැපුවා. තමා ත් දිවි නසාගත්තා. මේ අයුරිනුත් තේරුම් ගන්නට ඕන ‘ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම්’ බව.”
ඉක්බිති නාළිජංඝ බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගේ භාෂිතය සතුටින් පිළිගෙන අනුමෝදන්ව හුනස්නෙන් නැගිට මල්ලිකා දේවිය වෙත ගියා. ගිහින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමඟ යම්තාක් කතා සල්ලාපයක් වූයේ ද, ඒ සියල්ල ම මල්ලිකා දේවියට පැවසුවා. ඉතින් මල්ලිකා දේවිය පසේනදී කොසොල් රජු වෙත ගියා. ගිහින් පසේනදී කොසොල් රජුට මෙය පැවසුවා.
“භවත් මහාරාජ, ඒ කිමැයි සිතව් ද? වජිරී කුමරිය ඔබට ප්‍රිය යි ද?”
“එසේය මල්ලිකාවෙනි. වජිරී කුමරිය, මට ප්‍රිය යි නෙව.”
“මහරජාණෙනි, ඒ කිමැයි සිතව් ද? වජිරී කුමරිය ගේ මරණය වැනි යම්කිසි විපරිණාමයක් සිදුවුවහොත් ඔබ තුළ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් ඇතිවෙනවා ද?”
“මල්ලිකාවෙනි, වජිරී කුමරිය ගේ විපරිණාමය හා වෙනස් වීමෙන් මගේ ජීවිතය වුනත් නැතිවෙලා යන්නට පුළුවනි. එහෙම එකේ කිම? මා තුළ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් ඇතිනොවී තිබේවි ද?”
“මහරජාණෙනි, දන්නා වූ, දක්නා වූ, භාග්‍යවත් අරහත් සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ විසින් යම් කරුණක් අරභයා ‘ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම්’ කියා වදාළ සේක් ද, එසේ වදාළේ ඔය කරුණ අරභයා තමයි.”
“භවත් මහාරාජ, ඒ කිමැයි සිතව් ද? වාසභඛත්තියාව ඔබට ප්‍රිය යි ද?”
“එසේය මල්ලිකාවෙනි. වාසභඛත්තියාව මට ප්‍රිය යි නෙව.”
“මහරජාණෙනි, ඒ කිමැයි සිතව් ද? වාසභඛත්තියාව ගේ මරණය වැනි යම්කිසි විපරිණාමයක් සිදුවුවහොත් ඔබතුළ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් ඇතිවෙනවා ද?”
“මල්ලිකාවෙනි, වාසභඛත්තියාව ගේ විපරිණාමය හා වෙනස් වීමෙන් මගේ ජීවිතය වුනත් නැතිවෙලා යන්නට පුළුවනි. එහෙම එකේ කිම? මා තුළ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් ඇතිනොවී තිබේවි ද?”
“මහරජාණෙනි, දන්නා වූ, දක්නා වූ, භාග්‍යවත් අරහත් සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ විසින් යම් කරුණක් අරභයා ‘ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම්’ කියා වදාළ සේක් ද, එසේ වදාළේ ඔය කරුණ අරභයා තමයි.”
“භවත් මහාරාජ, ඒ කිමැයි සිතව් ද? විඩූඩභ සේනාපති ඔබට ප්‍රිය යි ද?”
“එසේය මල්ලිකාවෙනි. විඩූඩභ සේනාපති මට ප්‍රිය යි නෙව.”
“මහරජාණෙනි, ඒ කිමැයි සිතව් ද? විඩූඩභ සේනාපති ගේ මරණය වැනි යම්කිසි විපරිණාමයක් සිදුවුවහොත් ඔබතුළ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් ඇතිවෙනවා ද?”
“මල්ලිකාවෙනි, විඩූඩභ සේනාපති ගේ විපරිණාමය හා වෙනස් වීමෙන් මගේ ජීවිතය වුනත් නැතිවෙලා යන්නට පුළුවනි. එහෙම එකේ කිම? මා තුළ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් ඇතිනොවී තිබේවි ද?”
“මහරජාණෙනි, දන්නා වූ, දක්නා වූ, භාග්‍යවත් අරහත් සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ විසින් යම් කරුණක් අරභයා ‘ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම්’ කියා වදාළ සේක් ද, එසේ වදාළේ ඔය කරුණ අරභයා තමයි.”
“භවත් මහාරාජ, ඒ කිමැයි සිතව් ද? මාව ඔබට ප්‍රිය යි ද?”
“එසේය මල්ලිකාවෙනි, ඔබව මට ප්‍රිය යි නෙව.”
“මහරජාණෙනි, ඒ කිමැයි සිතව් ද? මගේ මරණය වැනි යම්කිසි විපරිණාමයක් සිදුවුවහොත් ඔබතුළ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් ඇතිවෙනවා ද?”
“මල්ලිකාවෙනි, ඔබ ගේ විපරිණාමය හා වෙනස් වීමෙන් මගේ ජීවිතය වුනත් නැතිවෙලා යන්නට පුළුවනි. එහෙම එකේ කිම? මා තුළ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් ඇතිනොවී තිබේවි ද?”
“මහරජාණෙනි, දන්නා වූ, දක්නා වූ, භාග්‍යවත් අරහත් සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ විසින් යම් කරුණක් අරභයා ‘ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම්’ කියා වදාළ සේක් ද, එසේ වදාළේ ඔය කරුණ අරභයා තමයි.”
“භවත් මහාරාජ, ඒ කිමැයි සිතව් ද? කාසි කෝසල ජනපදවාසීන් ඔබට ප්‍රිය යි ද?”
“එසේය මල්ලිකාවෙනි. කාසි කෝසල ජනපදවාසීන්ව මට ප්‍රිය යි තමා. ඒ වගේ ම මල්ලිකා කාසි කෝසල ජනපදවාසීන් ගේ ආනුභාවයෙන් තමයි මං කසී කොසොල් රටින් උපදින කසී සඳුන් දරන්නේ. මල් සුවඳ විලවුන් දරන්නෙ.”
“මහරජාණෙනි, ඒ කිමැයි සිතව් ද? කාසි කෝසල ජනපදවාසීන් ගේ මරණය වැනි යම්කිසි විපරිණාමයක් සිදුවුවහොත් ඔබ තුළ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් ඇතිවෙනවා ද?”
“මල්ලිකාවෙනි, කාසි කෝසල ජනපදවාසීන් ගේ විපරිණාමය හා වෙනස් වීමෙන් මගේ ජීවිතය වුනත් නැතිවෙලා යන්නට පුළුවනි. එහෙම එකේ කිම? මා තුළ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් ඇතිනොවී තිබේවි ද?”
“මහරජාණෙනි, දන්නා වූ, දක්නා වූ, භාග්‍යවත් අරහත් සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ විසින් යම් කරුණක් අරභයා ‘ප්‍රිය වූ දෙයින් උපදින්නේ, ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නේ ශෝක, වැළපීම්, දුක්, දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම්’ කියා වදාළ සේක් ද, එසේ වදාළේ ඔය කරුණ අරභයා තමයි.”
“මල්ලිකාවෙනි, ආශ්චර්යයක් ම යි! මල්ලිකාවෙනි අද්භූතයක් ම යි! ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ප්‍රඥාවෙන් විනිවිද ගොස් දකිනවා කියල යි මට සිතෙන්නේ. මල්ලිකාවෙනි, එව. මුව දෝවනය කරන්නට පැන් ගෙනෙව.”
එවිට පසේනදී කොසොල් රජු හුනස්නෙන් නැගිට උතුරු සළුව ඒකාංශ කොට පොරවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩසිටි දිශාවට ඇඳිලි බැඳ තුන්වතාවක් මෙම උදානය පැවසුවා. “ඒ භාග්‍යවත් අරහත් සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේට නමස්කාර වේවා! ඒ භාග්‍යවත් අරහත් සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේට නමස්කාර වේවා! ඒ භාග්‍යවත් අරහත් සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේට නමස්කාර වේවා!” කියල.
සාදු! සාදු!! සාදු!!!
ප්‍රිය වූ දෙයින් හටගන්නා දුක ගැන වදාළ දෙසුම නිමා විය.
ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/mn2_2-4-7/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M