මා හට අසන්නට ලැබුනේ මේ විදිහට යි. ඒ දිනවල භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩ සිටියේ සැවැත් නුවර ජේතවනය නම් වූ අනේපිඬු සිටුතුමා විසින් කරවන ලද ආරාමයෙහි ය. එදා ආයුෂ්මත් මාලුංක්‍යපුත්තයන් හට හුදෙකලාවේ භාවනාවෙන් සිටිය දී මෙවැනි කල්පනාවක් සිතෙහි ඇති වුනා.
“යම් මේ දෘෂ්ඨිගතික දේවල් තියෙනවා නෙව. ඒවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් පිළිතුරු නොදී බැහැර කරල, ප්‍රතික්ෂේප කරල යි තියෙන්නෙ. ඒ කියන්නෙ; ‘ලෝකය සදාකාලික යි ද?’ යන කාරණාව. ‘ලෝකය සදාකාලික නැද්ද?’ යන කාරණාව. ‘ලෝකය කෙලවරින් යුක්ත යි ද?’ යන කාරණාව. ‘ලෝකය කෙලවර රහිත යි ද?’ යන කාරණාව. ‘ජීවයත් එය යි, ශරීරයත් එය යි’ යන කාරණාව. ‘ජීවය අනෙකක්, ශරීරය අනෙකක්’ යන කාරණාව. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටිනවා ද?’ යන කාරණාව. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටින්නේ නැද්ද?’ යන කාරණාව. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටී ද? නො සිටී ද?’ යන කාරණාව. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටින්නෙත් නොවේ ද? නො සිටින්නෙත් නොවේ ද?’ යන කාරණාව.
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ ප්‍රශ්නයන්ට පිළිතුරු වදාරන්නේ නැහැ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ ප්‍රශ්නයන්ට පිළිතුරු නො වදාරන්නේ ය යන කරුණ මට නම් රුස්සන්නෙ නැහැ. එයට මං කැමති නැහැ. ඒ නිසා මං භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ළඟට ගිහින් මේ ගැන විමසන්න ඕනෙ. ඉතින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පිළිතුරු දෙන සේක් නම්; ඒ කියන්නෙ, ‘ලෝකය ශාස්වත යි’ කියල හෝ ‘ලෝකය අශාස්වත යි’ කියල හෝ ‘ලෝකය අන්තවත්’ කියල හෝ ‘ලෝකය අනන්තයි’ කියල හෝ ‘ජීවය එය යි, ශරීරය එය යි’ කියල හෝ ‘ජීවය අනෙකකි, ශරීරය අනෙකකි’ කියල හෝ ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටිනවා’ කියල හෝ ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩ නො සිටිනවා’ කියල හෝ ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටිනවා, නො සිටිනවා’ කියල හෝ ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටින්නෙත් නැත, නො සිටින්නෙත් නැත’ කියල හෝ යන මේ කරුණුයි. එහෙම වුනොත් මං භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ළඟ බඹසර හැසිරෙනවා.
ඉතින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට පිළිතුරු නො දෙන සේක් නම්; ඒ කියන්නෙ, ‘ලෝකය ශාස්වත යි’ කියල හෝ ‘ලෝකය අශාස්වතයි’ කියල හෝ ….(පෙ)…. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටින්නෙත් නැත, නො සිටින්නෙත් නැත’ කියල හෝ යන මේ කරුණු යි. එහෙම වුනොත් මං සිවුරු හැරල ගිහි ජීවිතයට බහිනවා.
ඉතින් ආයුෂ්මත් මාලුංක්‍යපුත්තයන් සවස් වරුවෙහි භාවනාවෙන් නැගිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩසිටි තැනට පැමිණුනා. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ආදරයෙන් වන්දනා කොට එකත්පස්ව වාඩි වුනා. එකත්පස්ව වාඩි වූ ආයුෂ්මත් මාලුංක්‍යපුත්තයන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය වදාළා.
“ස්වාමීනී, හුදෙකලාවේ භාවනාවෙන් කල් ගෙවූ මට මෙවැනි විතර්කයක් සිතට ආවා. ‘යම් මේ දෘෂ්ඨිගතික දේවල් තියෙනවා නෙව. ඒවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් පිළිතුරු නොදී බැහැර කරල, ප්‍රතික්ෂේප කරල යි තියෙන්නෙ. ඒ කියන්නෙ; ‘ලෝකය සදාකාලික යි ද?’ යන කාරණාව. ‘ලෝකය සදාකාලික නැද්ද?’ යන කාරණාව ….(පෙ)…. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටින්නෙත් නොවේ ද? නො සිටින්නෙත් නොවේ ද?’ යන කාරණාව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ ප්‍රශ්නයන්ට පිළිතුරු වදාරන්නෙ නැහැ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ ප්‍රශ්නයන්ට පිළිතුරු නො වදාරන්නේ ය යන කාරණාව මට රුස්සන්නෙ නෑ. එයට මං කැමති නෑ. ඒ නිසා මම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ළඟට පැමිණ ඒ ගැන විමසන්න ඕන. ඉතින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පිළිතුරු දෙන සේක් නම්, ඒ කියන්නෙ; ‘ලෝකය ශාස්වත’ යි කියල හෝ ‘ලෝකය අශාස්වත’ යි කියල හෝ ….(පෙ)…. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටින්නෙත් නැත, නො සිටින්නෙත් නැත’ කියල හෝ යන මේ කරුණු යි. එහෙම වුනොත් මං භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ළඟ බඹසර හැසිරෙනවා. ඉතින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට පිළිතුරු නො දෙන සේක් නම්; ඒ කියන්නෙ, ‘ලෝකය ශාස්වත යි’ කියල හෝ ‘ලෝකය අශාස්වත යි’ කියල හෝ ….(පෙ)….‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටින්නෙත් නැත, නො සිටින්නෙත් නැත’ කියල හෝ යන මේ කරුණු යි. එහෙම වුනොත් මං සිවුරු හැරල ගිහි ජීවිතයට බහිනවා.
ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘ලෝකය ශාස්වත යි’ යන්න දන්නා සේක් නම්, ‘ලෝකය ශාස්වත යි’ කියා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට වදාරණ සේක්වා. ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘ලෝකය අශාස්වත යි’ යන්න දන්නා සේක් නම්, ‘ලෝකය අශාස්වත යි’ කියා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට වදාරණ සේක්වා. ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘ලෝකය ශාස්වත යි’ කියා හෝ ‘ලෝකය අශාස්වත යි’ කියා හෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නො දන්නා සේක් නම්, එය නො දන්නා කෙනෙකුට, නො දක්නා කෙනෙකුට තිබෙන හොඳම ඍජු දෙය නම්, ‘නො දනිමි’යි ‘නො දකිමි’යි කියා පැවසීම යි.
ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘ලෝකය අන්තවත් ය’ යන්න දන්නා සේක් නම්, ‘ලෝකය අන්තවත් ය’ කියා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට වදාරණ සේක් වා. ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘ලෝකය අනන්ත යි’ යන්න දන්නා සේක් නම්, ‘ලෝකය අනන්ත යි’ කියා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට වදාරණ සේක් වා. ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘ලෝකය අන්තවත් ය’ කියා හෝ ‘ලෝකය අනන්තවත් ය’ කියා හෝ නො දන්නා සේක් නම්, එය නො දන්නා කෙනෙකුට, නො දක්නා කෙනෙකුට තිබෙන හොඳම ඍජු දෙය නම්, ‘නො දනිමි’යි ‘නො දකිමි’යි කියා පැවසීම යි.
ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘ජීවය ද එය යි, ශරීරය ද එය යි.’ යන්න දන්නා සේක් නම්, ‘ජීවය ද එය යි, ශරීරය ද එය යි.’ කියා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට වදාරණ සේක්වා. ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘ජීවය අනෙකකි, ශරීරය අනෙකකි’ යන්න දන්නා සේක් නම්, ‘ජීවය අනෙකකි, ශරීරය අනෙකකි’ කියා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට වදාරණ සේක්වා. ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘ජීවය ද එය යි, ශරීරය ද එය යි’ කියා හෝ ‘ජීවය අනෙකකි, ශරීරය අනෙකකි.’ කියා හෝ නො දන්නා සේක් නම්, එය නො දන්නා කෙනෙකුට, නො දක්නා කෙනෙකුට තිබෙන හොඳම ඍජු දෙය නම්, ‘නො දනිමි’යි ‘නො දකිමි’යි කියා පැවසීම යි.
ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘තථාගතයන් මරණින් මතු වැඩසිටින බව.’ දන්නා සේක් නම්, ‘තථාගතයන් මරණින් මතු වැඩසිටින බව.’ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට වදාරණ සේක්වා. ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘තථාගතයන් මරණින් මතු වැඩ නොසිටින බව’ දන්නා සේක් නම්, ‘තථාගතයන් මරණින් මතු වැඩ නොසිටින බව’ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට වදාරණ සේක්වා. ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘තථාගතයන් මරණින් මතු වැඩසිටින බව’ හෝ ‘තථාගතයන් මරණින් මතු වැඩ නොසිටින බව’ හෝ නො දන්නා සේක් නම්, එය නො දන්නා කෙනෙකුට, නො දක්නා කෙනෙකුට තිබෙන හොඳම ඍජු දෙය නම්, ‘නො දනිමි’යි ‘නො දකිමි’යි කියා පැවසීම යි.
ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘තථාගතයන් මරණින් මතු වැඩසිටින, නො සිටින බව.’ දන්නා සේක් නම්, ‘තථාගතයන් මරණින් මතු වැඩසිටින, නො සිටින බව’ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට වදාරණ සේක්වා. ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘තථාගතයන් මරණින් මතු නොම වැඩසිටින, නොම නො සිටින බව’ දන්නා සේක් නම්, ‘තථාගතයන් මරණින් මතු නොම වැඩසිටින, නොම නොසිටින බව.’ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට වදාරණ සේක්වා. ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘තථාගතයන් මරණින් මතු වැඩසිටින, නො සිටින බව’ හෝ ‘තථාගතයන් මරණින් මතු නොම වැඩසිටින, නොම නො සිටින බව’ හෝ නො දන්නා සේක් නම්, එය නො දන්නා කෙනෙකුට, නො දක්නා කෙනෙකුට තිබෙන හොඳම ඍජු දෙය නම්, ‘නො දනිමි’යි ‘නො දකිමි’යි කියා පැවසීම යි.”
“මාලුංක්‍යපුත්ත, කිම? සැබැවින් ම මං ඔබට මෙවැනි දෙයක් පැවසුවා ද? ‘පින්වත් මාලුංක්‍යපුත්ත, ඔබ එන්න. මා සමීපයෙහි බඹසර හැසිරෙන්න. එතකොට; ‘ලෝකය සදාකාලික යි ද?’ යන කාරණාව. ‘ලෝකය සදාකාලික නැද්ද?’ යන කාරණාව ….(පෙ)…. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටින්නෙත් නැත, නො සිටින්නෙත් නැත’ කියල හෝ යන මේ කරුණු වලට මම ඔබට පිළිතුරු දෙන්නම් කියල පැවසුවා ද?”
“ස්වාමීනී, එහෙම වුනේ නැහැ.”
“ඒ වගේ ම ඔබ මට මෙහෙම කිව්ව ද? ‘ස්වාමීනී, මං භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ළඟ බඹසර හැසිරෙන්නම්. එතකොට ‘ලෝකය සදාකාලික යි ද?’ යන කාරණාව. ‘ලෝකය සදාකාලික නැද්ද?’ යන කාරණාව ….(පෙ)…. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටින්නෙත් නැත, නො සිටින්නෙත් නැත’ කියල හෝ යන මේ කරුණු වලට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට පිළිතුරු දෙනවා නො වේද?’ කියල.”
“ස්වාමීනී, එහෙම වුනේ නැහැ.”
“එහෙම නම්, පින්වත් මාලුංක්‍යපුත්ත, මා ඔබට මෙහෙම කිව්වෙ නැත්නම්, ‘පින්වත් මාලුංක්‍යපුත්ත, ඔබ එන්න. මා සමීපයෙහි බඹසර හැසිරෙන්න. එතකොට; ‘ලෝකය සදාකාලික යි ද?’ යන කාරණාව. ‘ලෝකය සදාකාලික නැද්ද?’ යන කාරණාව ….(පෙ)…. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටින්නෙත් නැත, නො සිටින්නෙත් නැත’ කියල හෝ යන මේ කරුණු වලට මම ඔබට පිළිතුරු දෙන්නම් කියල.
ඔබත් මට මෙහෙම නො කියනවා නම්, ‘ස්වාමීනී, මං භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ළඟ බඹසර හැසිරෙන්නම්. එතකොට ‘ලෝකය සදාකාලික යි ද?’ යන කාරණාව. ‘ලෝකය සදාකාලික නැද්ද?’ යන කාරණාව ….(පෙ)…. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටින්නෙත් නැත, නො සිටින්නෙත් නැත’ කියල හෝ යන මේ කරුණු වලට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට පිළිතුරු දෙනවා නොවේද?’ කියල. හිස් තැනැත්ත, මෙසේ ඇති කල්හි කවරෙක් නම් කවරෙක්ව ප්‍රතික්ෂේප කරන්ට ද?”
“මාලුංක්‍යපුත්ත, යමෙක් මෙහෙම කියනවා නම්, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම්තාක් මට ‘ලෝකය සදාකාලික යි ද?’ යන කාරණාව. ‘ලෝකය සදාකාලික නැද්ද?’ යන කාරණාව ….(පෙ)…. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටින්නෙත් නැත, නො සිටින්නෙත් නැත’ යන මේවාට, ‘උත්තර නොදෙන සේක් නම්, ඒ තාක් මම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ළඟ බඹසර හැසිරෙන්නෙ නැහැ කියල, මාලුංක්‍යපුත්ත, තථාගතයන් වහන්සේ විසින් ඒවාට පිළිතුරු නොදෙන ලද්දේ ම යි. එකල්හි ඒ පිළිතුරු නො ලැබුණු ඔහු මරණයට පත් වෙලා යාවි.
මාලුංක්‍යපුත්ත, ඒක හරියට මේ වගෙයි බොහෝ සෙයින් විෂ තැවරූ හීයකින් විදින ලද පුරුෂයෙක් ඉන්නවා. එතකොට ඔහු ගේ යහළු මිත්‍රයන්, ලේ ඤාතීන් එකතු වෙලා ඔහුව ශල්‍ය වෛද්‍යවරයෙකු ළඟට රැගෙන යනවා. එහිදී ඔහු මෙහෙම කියනවා. ‘මට මේ ඊ තලය විද්දේ ක්ෂත්‍රියයෙක් ද? බ්‍රාහ්මණයෙක් ද? වෛශ්‍යයෙක් ද? ශුද්‍රයෙක් ද? යන කාරණාව මං යම්තාක් දන්නෙ නැද්ද, මට විද්ද පුරුෂයා ගැන මං යම්තාක් නො දන්නෙම් ද, ඒ තාක් මං මේ ඊ තලය ඉවත් කරන්නෙ නෑ.
ඔහු මෙහෙමත් කියනවා. යම් කෙනෙක් මට විද්දා ද, ඔහු මෙබඳු නම් ඇති කෙනෙක් ය, මෙබඳු ගෝත්‍ර ඇති කෙනෙක් ය කියා මං ඒ පුරුෂයා ව යම් තාක් නො දන්නෙම් ද, ඒ තාක් මං මේ ඊ තලය ඉවත් කරන්නෙ නෑ.
ඔහු මෙහෙමත් කියනවා. යම් කෙනෙක් මට විද්දා ද, ඔහු උස කෙනෙක් ද, ඔහු මිටි කෙනෙක් ද, ඔහු මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ කෙනෙක් ද කියා මං ඒ පුරුෂයා ව යම් තාක් නො දන්නෙම් ද, ඒ තාක් මං මේ ඊ තලය ඉවත් කරන්නෙ නෑ.
ඔහු මෙහෙමත් කියනවා. යම් කෙනෙක් මට විද්දා ද, ඔහු කාල වර්ණ කෙනෙක් ය, ඔහු සෞම්‍ය පැහැ ඇති කෙනෙක් ය, ඔහු දුඹුරු පැහැ ඇති කෙනෙක් ය කියා මං ඒ පුරුෂයා ව යම් තාක් නො දන්නෙම් ද, ඒ තාක් මං මේ ඊ තලය ඉවත් කරන්නෙ නෑ.
ඔහු මෙහෙමත් කියනවා. යම් කෙනෙක් මට විද්දා ද, ඔහු අසවල් ගමේ සිට පැමිණි කෙනෙක් ය, නියම් ගමේ සිට පැමිණි කෙනෙක් ය ඔහු නගරයේ සිට පැමිණි කෙනෙක් ය කියා මං ඒ පුරුෂයා ව යම් තාක් නො දන්නෙම් ද, ඒ තාක් මං මේ ඊ තලය ඉවත් කරන්නෙ නෑ.
ඔහු මෙහෙමත් කියනවා. යම් දෙයකින් මට විද්දා ද, ඒ දෙය චාපයක් වේවා, කෝදණ්ඩක් වේවා කුමකින් සදන ලද දුන්නක් දැයි කියා මං ඒ දුන්න යම් තාක් නො දන්නෙම් ද, ඒ තාක් මං මේ ඊ තලය ඉවත් කරන්නෙ නෑ.
ඔහු මෙහෙමත් කියනවා. යම් දෙයකින් මට විද්දා ද, ඒ දෙය වරා නූලෙන් කළ දෙයක් වේවා, හුණ රැහැනින් කළ දෙයක් වේවා, නහර වැලින් කළ දෙයක් වේවා, සණ වැහැරින් කළ දෙයක් වේවා, කීර කොළ වලින් කළ දෙයක් වේවා, යම් දුනු දිය ඇද්ද යම් තාක් ඒ දුනු දිය නො දන්නෙම් ද, ඒ තාක් මං මේ ඊ තලය ඉවත් කරන්නෙ නෑ.
ඔහු මෙහෙමත් කියනවා. යම් දෙයකින් මට විද්දා ද, ඒ ඊතලය අමු ලීයකින් කළ දෙයක් වේවා, රෝපණය කොට සැදූ දෙයක් වේවා, ඒ හීය යම් තාක් නො දන්නෙම් ද, ඒ තාක් මං මේ ඊ තලය ඉවත් කරන්නෙ නෑ.
ඔහු මෙහෙමත් කියනවා. යම් දෙයකින් මට විද්දා ද, ඒ ඊ තලය කෙළවර ගිජුලිහිණියෙකු ගේ වේවා, උකුස්සෙකු ගේ වේවා, රාජාලියෙකු ගේ වේවා, මොණරෙකු ගේ වේවා, ලිහිණියෙකු ගේ වේවා, යමෙකු ගේ පිහාටු වලින් අග වෙලන ලද්දේ ද යම් තාක් ඒ බව නො දන්නෙම් ද, ඒ තාක් මං මේ ඊ තලය ඉවත් කරන්නෙ නෑ.
ඔහු මෙහෙමත් කියනවා. යම් දෙයකින් මට විද්දා ද, ඒ ඊ තලය යම් ගවයෙකු ගේ නහරින් වේවා, මිහිගවයෙකු ගේ නහරින් වේවා, වළසෙකු ගේ නහරින් වේවා, වඳුරෙකු ගේ නහරින් වේවා වෙලන ලද්දේ ද යම් තාක් ඒ බව නො දන්නෙම් ද, ඒ තාක් මං මේ ඊ තලය ඉවත් කරන්නෙ නෑ.
ඔහු මෙහෙමත් කියනවා. යම් දෙයකින් මට විද්දා ද, ඒ හී තුඩ යම් මුවහත ඇති උලකින් වේවා, වේකණ්ඩයකින් වේවා, යකඩ තලයකින් වේවා, සතෙකු ගේ දතින් වේවා, කරවීර පත්‍ර වලින් වේවා කරන ලද්දේ නම්, යම් තාක් ඒ බව නො දන්නෙම් ද, ඒ තාක් මං මේ ඊ තලය ඉවත් කරන්නෙ නෑ කියල කියනව නම්, මාලුංක්‍යපුත්ත, ඒ පුරුෂයාට නම් එය දැනගන්නට ලැබෙන්නෙ නෑ. ඒ කිසිවක් නො දැන ම ඒ පුරුෂයා මැරිල යාවි.
මාලුංක්‍යපුත්ත, අන්න ඒ වගේ ම යි. යමෙක් මෙහෙම කියනවා නම්, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම්තාක් මට ‘ලෝකය සදාකාලික යි ද?’ යන කාරණාව. ‘ලෝකය සදාකාලික නැද්ද?’ යන කාරණාව ….(පෙ)…. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටින්නෙත් නැත, නො සිටින්නෙත් නැත’ යන මේවාට, ‘උත්තර නො දෙන සේක් නම්, ඒ තාක් මම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ළඟ බඹසර හැසිරෙන්නෙ නැහැ කියල කියනවා නම්, මාලුංක්‍යපුත්ත, තථාගතයන් වහන්සේ විසින් ඒවාට පිළිතුරු නො දෙන ලද්දේ ම යි. එකල්හි ඒ පිළිතුරු නො ලැබුණු ඔහු මරණයට පත් වෙලා යාවි.
මාලුංක්‍යපුත්ත, ‘ලෝකය ශාස්වත’ ය යන දෘෂ්ටිය තිබුනා කියල, ඒ හේතුවෙන් නිවන් මග ගමන් කිරීමක් සිදුවෙනවා ද? එහෙම වෙන්නෙ නෑ. ‘ලෝකය අශාස්වත’ ය යන දෘෂ්ටිය තිබුනා කියල, ඒ හේතුවෙනුත් නිවන් මග ගමන් කිරීමක් සිදුවෙනවා ද? එහෙම වෙන්නෙත් නෑ. ඒ වගේ ම මාලුංක්‍යපුත්ත ‘ලෝකය ශාස්වත ය’ කියන දෘෂ්ටිය තිබුනත් ‘ලෝකය අශාස්වත ය’ කියන දෘෂ්ටිය තිබුනත්, ඉපදීම තියෙනවා ම යි. ජරාව තියෙනවා ම යි. මරණය තියෙනවා ම යි. ශෝක වැළපීම්, දුක් දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් තියෙනවා ම යි. මං මෙලොව දී ම අන්න ඒවා නැති කිරීම ගැන යි කියන්නෙ.
මාලුංක්‍යපුත්ත, ‘ලෝකය අන්තවත්’ය යන දෘෂ්ටිය තිබුනා කියල, ඒ හේතුවෙන් නිවන් මග ගමන් කිරීමක් සිදුවෙනවා ද? එහෙම වෙන්නෙ නෑ. ‘ලෝකය අනන්තවත්’ය යන දෘෂ්ටිය තිබුනා කියල, ඒ හේතුවෙනුත් නිවන් මග ගමන් කිරීමක් සිදුවෙනවා ද? එහෙම වෙන්නෙත් නෑ. ඒ වගේ ම මාලුංක්‍යපුත්ත ‘ලෝකය අන්තවත්ය’ කියන දෘෂ්ටිය තිබුනත් ‘ලෝකය අනන්තවත් ය’ කියන දෘෂ්ටිය තිබුනත්, ඉපදීම තියෙනවා ම යි. ජරාව තියෙනවා ම යි. මරණය තියෙනවා ම යි. ශෝක වැළපීම්, දුක් දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් තියෙනවා ම යි. මං මෙලොව දී ම අන්න ඒවා නැති කිරීම ගැන යි කියන්නෙ.
මාලුංක්‍යපුත්ත, ‘ජීවය එය යි. ශරීරය එය යි’ යන දෘෂ්ටිය තිබුනා කියල, ඒ හේතුවෙන් නිවන් මග ගමන් කිරීමක් සිදුවෙනවා ද? එහෙම වෙන්නෙ නෑ. ‘ජීවය අනෙකකි, ශරීරය අනෙකකි’ යන දෘෂ්ටිය තිබුනා කියල, ඒ හේතුවෙනුත් නිවන් මග ගමන් කිරීමක් සිදුවෙනවා ද? එහෙම වෙන්නෙත් නෑ. ඒ වගේ ම මාලුංක්‍යපුත්ත ‘ජීවය එය යි, ශරීරය එය යි’ කියන දෘෂ්ටිය තිබුනත් ‘ජීවය අනෙකකි, ශරීරය අනෙකකි’ කියන දෘෂ්ටිය තිබුනත්, ඉපදීම තියෙනවා ම යි. ජරාව තියෙනවා ම යි. මරණය තියෙනවා ම යි. ශෝක වැළපීම්, දුක් දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් තියෙනවා ම යි. මං මෙලොව දී ම අන්න ඒවා නැති කිරීම ගැන යි කියන්නෙ.
මාලුංක්‍යපුත්ත, ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩ සිටී’ යන දෘෂ්ටිය තිබුනා කියල, ඒ හේතුවෙන් නිවන් මග ගමන් කිරීමක් සිදුවෙනවා ද? එහෙම වෙන්නෙ නෑ. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩ නො සිටී’ යන දෘෂ්ටිය තිබුනා කියල, ඒ හේතුවෙනුත් නිවන් මග ගමන් කිරීමක් සිදුවෙනවා ද? එහෙම වෙන්නෙත් නෑ. ඒ වගේ ම මාලුංක්‍යපුත්ත, ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩ සිටී’ කියන දෘෂ්ටිය තිබුනත් ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩ නො සිටී’ කියන දෘෂ්ටිය තිබුනත්, ඉපදීම තියෙනවා ම යි. ජරාව තියෙනවා ම යි. මරණය තියෙනවා ම යි. ශෝක වැළපීම්, දුක් දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් තියෙනවා ම යි. මං මෙලොව දී ම අන්න ඒවා නැති කිරීම ගැන යි කියන්නෙ.
මාලුංක්‍යපුත්ත, ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩ සිටී, නො සිටී’ යන දෘෂ්ටිය තිබුනා කියල, ඒ හේතුවෙන් නිවන් මග ගමන් කිරීමක් සිදුවෙනවා ද? එහෙම වෙන්නෙ නෑ. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩ නොම සිටී, නොම නො සිටී’ යන දෘෂ්ටිය තිබුනා කියල, ඒ හේතුවෙනුත් නිවන් මග ගමන් කිරීමක් සිදුවෙනවා ද? එහෙම වෙන්නෙත් නෑ. ඒ වගේ ම මාලුංක්‍යපුත්ත, ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩ සිටී, නො සිටී’ කියන දෘෂ්ටිය තිබුනත් ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩ නොම සිටී, නොම නො සිටී’ කියන දෘෂ්ටිය තිබුනත්, ඉපදීම තියෙනවා ම යි. ජරාව තියෙනවා ම යි. මරණය තියෙනවා ම යි. ශෝක වැළපීම්, දුක් දොම්නස්, සුසුම් හෙලීම් තියෙනවා ම යි. මං මෙලොව දී ම අන්න ඒවා නැති කිරීම ගැන යි කියන්නෙ.
එනිසා මාලුංක්‍යපුත්ත, මා විසින් පිළිතුරු නො දුන් දෙය, පිළිතුරු නො දුන් දෙයක් ලෙස ම මතක තබාගන්න. මා විසින් ප්‍රකාශ කරන ලද දෙය, ප්‍රකාශ කරන ලද දෙයක් වශයෙන් ම මතක තබාගන්න. මාලුංක්‍යපුත්ත, මා විසින් ප්‍රකාශ නො කරන ලද්දේ කුමක් ද? ‘ලෝකය ශාස්වත ය’ යන්න මා විසින් ප්‍රකාශ නො කරන ලද්දේ ය. ‘ලෝකය අශාස්වත ය’ යන්න මා විසින් ප්‍රකාශ නො කරන ලද්දේ ය. ‘ලෝකය අන්තවත් ය’ යන්න මා විසින් ප්‍රකාශ නො කරන ලද්දේ ය. ‘ලෝකය අනන්තවත් ය’ යන්න මා විසින් ප්‍රකාශ නො කරන ලද්දේ ය. ‘ජීවය එය යි, ශරීරය එය යි’ යන්න මා විසින් ප්‍රකාශ නො කරන ලද්දේ ය. ‘ජීවය අනෙකකි, ශරීරය අනෙකකි’ යන්න මා විසින් ප්‍රකාශ නො කරන ලද්දේ ය. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටී’ යන්න මා විසින් ප්‍රකාශ නො කරන ලද්දේ ය. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩ නො සිටී’ යන්න මා විසින් ප්‍රකාශ නො කරන ලද්දේ ය. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩසිටී, නො සිටී’ යන්න මා විසින් ප්‍රකාශ නො කරන ලද්දේ ය. ‘තථාගතයන් වහන්සේ මරණින් මතු වැඩ නොම සිටී, නොම නො සිටී’ යන්න මා විසින් ප්‍රකාශ නො කරන ලද්දේ ය.
මාලුංක්‍යපුත්ත, මා විසින් මේවා දැන් කිසිවක් ප්‍රකාශ නො කරන ලද්දේ කවර හේතුවක් නිසා ද? මාලුංක්‍යපුත්ත, මේවාට පිළිතුරු දීම යහපත උදාකරන දෙයක් නොවේ. නිවන් මඟට මුල් වන දේකුත් නොවේ. කලකිරීමට උපකාර වන දේකුත් නොවේ. ඇල්ම දුරුවීමට උපකාරී වන දේකුත් නොවේ. ඇල්ම නිරුද්ධ වීමට උපකාරී වන දේකුත් නොවේ. සංසිඳීම පිණිස උපකාරී වන දේකුත් නොවේ. විශිෂ්ට ඤාණය පිණිස උපකාරී වන දේකුත් නොවේ. ආර්ය සත්‍යාවබෝධය පිණිස උපකාරී වන දේකුත් නොවේ. නිවන පිණිස උපකාරී වන දේකුත් නොවේ. මා විසින් මෙය ප්‍රකාශ නො කරන ලද්දේ ඒ නිසයි.
මාලුංක්‍යපුත්ත, මා විසින් ප්‍රකාශ කරන ලද්දේ කුමක් ද? ‘මෙය දුක යැ’යි මා විසින් ප්‍රකාශ කරන ලද්දේ ය. ‘මෙය දුකෙහි හටගැනීම යැ’යි මා විසින් ප්‍රකාශ කරන ලද්දේ ය. ‘මෙය දුක නිරුද්ධ වීම යැ’යි මා විසින් ප්‍රකාශ කරන ලද්දේ ය. ‘මෙය දුක නිරුද්ධ වීම පිණිස පවතින ප්‍රතිපදාව යැ’යි මා විසින් ප්‍රකාශ කරන ලද්දේ ය.
මාලුංක්‍යපුත්ත, මා විසින් මෙම චතුරාර්ය සත්‍යය ප්‍රකාශ කොට තිබෙන්නේ කවර හේතුවක් නිසා ද? මාලුංක්‍යපුත්ත, මෙය තමයි යහපත පිණිස පවතින්නේ. මෙය තමයි නිවන් මඟට මුල් වන්නේ. මෙය තමයි අවබෝධයෙන් ම කලකිරීමට උපකාර වන්නේ. මෙය තමයි නො ඇල්මට උපකාර වන්නේ. මෙය තමයි ඇල්ම නිරුද්ධ වීමට උපකාර වන්නේ. මෙය තමයි සංසිඳීමට උපකාර වන්නේ. මෙය තමයි විශිෂ්ට ඤාණය පිණිස උපකාර වන්නේ. මෙය තමයි අවබෝධය පිණිස උපකාර වන්නේ. මෙය තමයි නිවන පිණිස උපකාර වන්නේ.
මාලුංක්‍යපුත්ත, අන්න ඒ නිසයි මා විසින් එය ප්‍රකාශ කරන ලද්දේ. එනිසා මාලුංක්‍යපුත්ත, මා විසින් ප්‍රකාශ නො කළ දෙය, ප්‍රකාශ නො කළ දෙයක් වශයෙන් ම මතක තබාගන්න. මා විසින් ප්‍රකාශ කළ දෙය ප්‍රකාශ කළ දෙයක් වශයෙන් ම මතක තබාගන්න.”
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළ සේක. සතුටු සිත් ඇති ආයුෂ්මත් මාලුංක්‍යපුත්තයන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළ මෙම දේශනය ඉතාම සතුටින් පිළිගත්තා.
සාදු! සාදු!! සාදු!!!
මාලුංක්‍යපුත්ත තෙරුන්ට වදාළ කුඩා දෙසුම නිමා විය.
ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/mn2_2-2-3/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M