මා හට අසන්නට ලැබුනේ මේ විදිහටයි. ඒ දිනවල භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩසිටියේ සැවැත් නුවර ජේතවනය නම් වූ අනේපිඬු සිටුතුමාගේ ආරාමයේ. එදා ආයුෂ්මත් කුමාරකස්සපයන් වහන්සේ අන්ධවනයේ වැඩසිටියා. එහිදී එක්තරා දෙවි කෙනෙක් මැදියම් රැයේ මුළු අන්ධවනය ම මහා එළියකින් ආලෝකමත් කරගෙන ආයුෂ්මත් කුමාරකස්සපයන් වහන්සේ ළඟට පැමිණියා. පැමිණ එකත්පස්ව සිටගත්තා. එකත්පස්ව සිටගත් ඒ දෙවියා ආයුෂ්මත් කුමාරකස්සපයන් වහන්සේට මෙන්න මෙහෙම කිව්වා.
“පින්වත් භික්ෂුව, පින්වත් භික්ෂුව, මේ තුඹස රෑ තිස්සෙ දුම් දමනවා. දවල්ට ගිනි ගන්නවා. එතකොට බමුණෙක් මෙහෙම කියනවා. ‘ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයක් අරන් ඇවිත් තුඹස හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ ඤාණවන්තයා ආයුධයක් අරන් ඇවිදින් තුඹස හාරද්දී අගුලක් අහුවුනා. ‘ස්වාමීනී, අගුලක් තියෙනවා නෙ!’ එතකොට බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කියනවා. ‘ඔය අගුල ඔසවා අයින් කරපන්. ඒයි! ඤාණවන්තයා ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ නුවණැත්තා ආයෙමත් හාරගෙන යද්දී ගෙම්බෙක් හම්බ වුනා. ‘ස්වාමීනී, මෙන්න ගෙම්බෙක්!’ එතකොට බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කිව්වා. ‘ඔය ගෙම්බාව උස්සල ගොඩට ගනින්. ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ නුවණැත්තා ආයෙමත් හාරගෙන හාරගෙන යද්දී දෙමං හන්දියක් හම්බ වුනා. ‘ස්වාමීනී, මෙන්න දෙමං හන්දියක්!’ එතකොට බ්‍රාහ්මණයා කියනවා ‘ඔය දෙමං හන්දියත් උස්සල අයින් කරපන්. ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ නුවණැත්තා ආයෙමත් හාරගෙන හාරගෙන යද්දී හිස් භාජනයක් හම්බ වුනා. ‘ස්වාමීනී, මෙන්න හිස් බඳුනක්!’ එතකොට ඒ බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කිව්වා. ‘ඔය හිස් භාජනයත් උස්සල පැත්තකින් තියපන්. ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ නුවණැත්තා ආයෙමත් හාරගෙන යද්දි ඉබ්බෙක් හම්බ වුනා. ‘ස්වාමීනී, මෙන්න ඉබ්බෙක්!’ එතකොට බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කිව්වා. ‘ඔය ඉබ්බාවත් උස්සල පැත්තකින් තියපන්. ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයෙමත් ආයුධයෙන් හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ නුවණැත්තා ආයෙමත් ආයුධයෙන් හාරගෙන යද්දි කඩුවකුයි, මස් කපන කොටේකුයි හම්බ වුනා. ‘මෙන්න ස්වාමීනී කඩුවකුයි, මස් කපන කොටේකුයි හම්බ වුනා.’ එතකොට ඒ බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කිව්වා. ‘ඔය කඩුවයි, මස් කපන කොටෙයි උස්සල පැත්තකින් තියපන්. ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයෙමත් ආයුධයෙන් හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ නුවණැත්තා ආයෙමත් ආයුධයෙන් හාරගෙන යද්දි මස් වැදැල්ලක් දැක්කා. ‘මෙන්න ස්වාමීනී, මස් වැදැල්ලක්!’ එතකොට ඒ බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කිව්වා. ‘ඔය මස් වැදැල්ලත් උස්සල පැත්තකින් තියපන්. ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයෙමත් ආයුධයෙන් හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ නුවණැත්තා ආයෙමත් ආයුධයෙන් හාරගෙන යද්දි නාගරාජයෙක් හම්බ වුනා. ‘මෙන්න ස්වාමීනී, නාගරාජයෙක්!’ එතකොට ඒ බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කිව්වා. ‘ඔව්! ඔය නාගරාජයා ඔහොම හිටපුවාවෙ. ඔය නාගරාජයා එක්ක හැප්පෙන්න යන්න එපා! නාගරාජයාට වන්දනා කරපන්!’ කියලා.
පින්වත් භික්ෂුව, දැන් ඔබ ඔය ප්‍රශ්න ටික අරගෙන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ළඟට යන්න ඕන. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගෙන් අහන්න ඕන. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඔබට ඕක ලස්සනට තෝරල දේවි. අන්න ඒ විදිහට මතක තියා ගන්නත් ඕන. පින්වත් භික්ෂුව, මම නම් දකින්නේ නෑ මේ දෙවියන් සහිත, මරුන් සහිත, බඹුන් සහිත, ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් සහිත දෙවි මිනිස් ප්‍රජාවෙන් යුතු ලෝකයේ තථාගතයන් වහන්සේගෙන් හරි තථාගත ශ්‍රාවකයෙකුගෙන් හරි අහල මිසක් ඔය ප්‍රශ්නවලට හිත සතුටු වන ආකාරයේ පිළිතුරු දෙන්න වෙන කෙනෙක් ඉන්නවා ය කියලා.” ඒ දෙවියා ඔය විදිහට කිව්වා. එහෙම කියල එතන ම නොපෙනී ගියා.
ඊට පස්සේ ආයුෂ්මත් කුමාරකස්සපයන් වහන්සේ ඒ රාත්‍රිය ගෙවිල ගියාට පස්සෙ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ළඟට ගියා. ගිහින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වන්දනා කරල එකත්පස්ව වාඩිවුනා. එකත්පස්ව වාඩිවුණු ආයුෂ්මත් කුමාර කස්සපයන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය පැවසුවා.
“ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ඊයේ මැදියම් යාමයේ මුළු අන්ධවනය ම ඒකාලෝක කරගෙන එක්තරා දෙවියෙක් මා ළඟට ආවා. ඇවිදින් පැත්තකින් හිටගත්තා. ස්වාමීනී, පැත්තකින් හිටගත්තු ඒ දෙවියා මට මේ විදිහට යමක් කිව්වා.
“පින්වත් භික්ෂුව, පින්වත් භික්ෂුව, මේ තුඹස රෑ තිස්සෙ දුම් දමනවා. දවල්ට ගිනි ගන්නවා. එතකොට බමුණෙක් මෙහෙම කියනවා. ‘ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයක් අරන් ඇවිත් තුඹස හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ ඤාණවන්තයා ආයුධයක් අරන් ඇවිදින් තුඹස හාරද්දී අගුලක් අහුවුනා. ‘ස්වාමීනී, අගුලක් තියෙනවා නෙ!’ එතකොට බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කියනවා. ‘ඔය අගුල ඔසවා අයින් කරපන්. ඒයි! ඤාණවන්තයා ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියල. ඉතින් ඒ නුවණැත්තා ආයෙමත් හාරගෙන යද්දී ගෙම්බෙක් හම්බ වුනා. ‘ස්වාමීනී, මෙන්න ගෙම්බෙක්!’ එතකොට බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කිව්වා. ‘ඔය ගෙම්බාව උස්සල ගොඩට ගනින්. ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ නුවණැත්තා ආයෙමත් හාරගෙන හාරගෙන යද්දී දෙමං හන්දියක් හම්බ වුනා. ‘ස්වාමීනී, මෙන්න දෙමං හන්දියක්!’ එතකොට බ්‍රාහ්මණයා කියනවා ‘ඔය දෙමං හන්දියත් උස්සල අයින් කරපන්. ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ නුවණැත්තා ආයෙමත් හාරගෙන හාරගෙන යද්දී හිස් භාජනයක් හම්බ වුනා. ‘ස්වාමීනී, මෙන්න හිස් බඳුනක්!’ එතකොට ඒ බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කිව්වා. ‘ඔය හිස් භාජනයත් උස්සල පැත්තකින් තියපන්. ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ නුවණැත්තා ආයෙමත් හාරගෙන යද්දි ඉබ්බෙක් හම්බ වුනා. ‘ස්වාමීනී, මෙන්න ඉබ්බෙක්!’ එතකොට බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කිව්වා. ‘ඔය ඉබ්බාවත් උස්සල පැත්තකින් තියපන්. ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයෙමත් ආයුධයෙන් හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ නුවණැත්තා ආයෙමත් ආයුධයෙන් හාරගෙන යද්දි කඩුවකුයි, මස් කපන කොටේකුයි හම්බ වුනා. ‘මෙන්න ස්වාමීනී කඩුවකුයි, මස් කපන කොටේකුයි හම්බ වුනා.’ එතකොට ඒ බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කිව්වා. ‘ඔය කඩුවයි, මස් කපන කොටෙයි උස්සල පැත්තකින් තියපන්. ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයෙමත් ආයුධයෙන් හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ නුවණැත්තා ආයෙමත් ආයුධයෙන් හාරගෙන යද්දි මස් වැදැල්ලක් දැක්කා. ‘මෙන්න ස්වාමීනී, මස් වැදැල්ලක්!’ එතකොට ඒ බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කිව්වා. ‘ඔය මස් වැදැල්ලත් උස්සල පැත්තකින් තියපන්. ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයෙමත් ආයුධයෙන් හාරපන්’ කියලා. ඉතින් ඒ නුවණැත්තා ආයෙමත් ආයුධයෙන් හාරගෙන යද්දි නාගරාජයෙක් හම්බ වුනා. ‘මෙන්න ස්වාමීනී, නාගරාජයෙක්!’ එතකොට ඒ බ්‍රාහ්මණයා මෙහෙම කිව්වා. ‘ඔව්! ඔය නාගරාජයා ඔහොම හිටපුවාවෙ. ඔය නාගරාජයා එක්ක හැප්පෙන්න යන්න එපා! නාගරාජයාට වන්දනා කරපන්!’ කියලා.
පින්වත් භික්ෂුව, දැන් ඔබ ඔය ප්‍රශ්න ටික අරගෙන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ළඟට යන්න ඕන. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගෙන් අහන්න ඕන. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඔබට ඕක ලස්සනට තෝරල දේවි. අන්න ඒ විදිහට මතක තියා ගන්නත් ඕන. පින්වත් භික්ෂුව, මම නම් දකින්නේ නෑ මේ දෙවියන් සහිත, මරුන් සහිත, බඹුන් සහිත, ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් සහිත දෙවි මිනිස් ප්‍රජාවෙන් යුතු ලෝකයේ තථාගතයන් වහන්සේගෙන් හරි තථාගත ශ්‍රාවකයෙකුගෙන් හරි අහල මිසක් ඔය ප්‍රශ්නවලට හිත සතුටු වන ආකාරයේ පිළිතුරු දෙන්න වෙන කෙනෙක් ඉන්නවා ය කියලා.’ ස්වාමීනී, ඒ දෙවියා ඔය විදිහට කිව්වා. එහෙම කියල එතන ම නොපෙනී ගියා.
ස්වාමීනී, තුඹස කියන්නේ මොකක්ද? රෑ තිස්සෙ දුම් දාන්නෙ මොනවාද? දවල් කාලෙට ගිනි ගන්නෙ මොනවාද? බ්‍රාහ්මණයා කියන්නෙ කවුද? ඤාණවන්තයා කියන්නෙ කවුද? ආයුධය කියන්නෙ මොකක්ද? හාරනවා කියන්නෙ මොකක්ද? අගුල මොකක්ද? ගෙම්බා කවුද? දෙමං හන්දිය මොකක්ද? හිස් භාජනේ මොකක්ද? ඉබ්බා කවුද? කඩුවයි මස් කපන කොටෙයි කියන්නෙ මොකක්ද? මස් වැදැල්ල කියන්නෙ මොකක්ද? නාග රාජයා කියන්නෙ කවුද?”
“පින්වත් භික්ෂුව, ‘තුඹස’ කියල කියන්නෙ මේ ශරීරෙට කියන තවත් නමක්. මව්පියන් නිසා හටගත්ත, බත් මාළුපිනිවලින් හැදෙන වැඩෙන, අනිත්‍ය වූ, ඉලීම් පිරිමැදීම් කරන, බිඳී යන ස්වභාවයට අයිති මේ සිරුරටයි තුඹස කියල කියන්නෙ.
පින්වත් භික්ෂුව, රෑ තිස්සෙ හිත හිතා ඉන්නවා කල්පනා කර කර ඉන්නවා දවල් කාලෙ කරන්න ඕන දේවල් ගැන. ඒකට තමයි ‘රෑ තිස්සෙ දුම් දානවා’ කියල කියන්නෙ.
පින්වත් භික්ෂුව, රෑ තිස්සෙ හිත හිතා ඉඳලා කල්පනා කර කර ඉඳලා දවල් කාලෙදි සිතින්, කයින්, වචනයෙන් කටයුතු කරනවා. ඕකට තමයි කියන්නෙ ‘දවල් කාලෙ ගිනි ගන්නවා’ කියලා.
පින්වත් භික්ෂුව, ‘බ්‍රාහ්මණයා’ කියල කියන්නෙ අරහත් සම්මා සම්බුදු තථාගතයන් වහන්සේට කියන නමක්.
පින්වත් භික්ෂුව, ‘ඤාණවන්තයා’ කියල කියන්නෙ නිවන් මගෙහි හික්මෙන භික්ෂුවට කියන නමක්.
පින්වත් භික්ෂුව, ‘ආයුධය’ කියල කියන්නෙ ලෝකෝත්තර ප්‍රඥාවට කියන නමක්.
පින්වත් භික්ෂුව, ‘හාරනවා’ කියල කියන්නෙ පටන් ගත්තු වීරියට කියන නමක්.
පින්වත් භික්ෂුව, ‘අගුල’ කියල කියන්නෙ අවිද්‍යාවට කියන නමක්. අගුල උස්සල අයින් කරන්න කියල කියන්නෙ අවිද්‍යාව දුරු කරන්න කියන එක. ‘ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියල කියපු කතාවෙ තේරුම ඔන්න ඕකයි.
පින්වත් භික්ෂුව, ‘ගෙම්බා’ කියල කියන්නෙ බලවත් ක්‍රෝධයට කියන නමක්. ගෙම්බව උස්සල අයින් කරන්න කියල කියන්නෙ බලවත් ක්‍රෝධය අයින් කරන්න කියන එක. ‘ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියල කියපු කතාවෙ තේරුම ඔන්න ඕකයි.
පින්වත් භික්ෂුව, ‘දෙමං හන්දිය’ කියල කියන්නෙ සැකයට කියන නමක්. දෙමං හන්දිය උස්සල අයින් කරන්න කියල කිව්වෙ සැකය අතහරින්න කියන එකයි. ‘ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියල කියපු කතාවෙ තේරුම ඔන්න ඕකයි.
පින්වත් භික්ෂුව, ‘හිස් භාජනය’ කියල කියන්නෙ චිත්ත දියුණුවට බාධා කරන කරුණු පහට (පංච නීවරණ) කියන නමක්. කාම අරමුණුවලට ඇති ආශාව, තරහ ඇතිවීම, නිදිමත හා අලස බව, හිතේ විසිරීමත් පසුතැවිල්ලත්, සැකය යන මේවාටයි චිත්ත දියුණුවට බාධක වූ කරුණු පහ කියල කියන්නෙ. හිස් භාජනය උස්සල අයින් කරන්න කියල කියන්නෙ පංච නීවරණ අතහරින්න කියන එකයි. ‘ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියල කියපු කතාවෙ තේරුම ඔන්න ඕකයි.
පින්වත් භික්ෂුව, ‘ඉබ්බා’ කියල කියන්නෙ උපාදානස්කන්ධ පහට කියන නමක්. එනම්, රූප උපාදානස්කන්ධය, වේදනා උපාදානස්කන්ධය, සඤ්ඤා උපාදානස්කන්ධය, සංඛාර උපාදානස්කන්ධය, විඤ්ඤාණ උපාදානස්කන්ධය කියන මේවායි. ඉබ්බාව උස්සල අයින් කරන්න කියල කිව්වේ උපාදානස්කන්ධ පහ අතහරින්න කියන එකයි. ‘ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියල කියපු කතාවෙ තේරුම ඔන්න ඕකයි.
පින්වත් භික්ෂුව, ‘කඩුවයි මස් කපන කොටෙයි’ කියල කියන්නෙ මේ කාම ගුණ පහට කියන නමක්. ඇසින් දකින රූප තියෙනවා ඉතා ලස්සන, ප්‍රියමනාප, සිත්කළු, කෙලෙස් හටගන්නා, කනෙන් අහන ශබ්ද ….(පෙ)…. නාසයෙන් දැනෙන ගඳ සුවඳ ….(පෙ)…. දිවට දැනෙන රස ….(පෙ)…. කයට දැනෙන පහස තියෙනවා ඉතා ලස්සන, ප්‍රියමනාප, සිත්කළු, කෙලෙස් හටගන්නා. ඒවාටයි කාම ගුණ කියන්නෙ. කඩුවයි මස් කපන කොටෙයි අයින් කරල තියන්න කියන්නෙ පංච කාම ගුණයන් අතහරින්න කියන එකයි. ‘ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියල කියපු කතාවෙ තේරුම ඔන්න ඕකයි.
පින්වත් භික්ෂුව, ‘මස් වැදැල්ල’ කියල කියන්නෙ ආශ්වාදයෙන් ඇලීමට කියන නමක්. මස් වැදැල්ල උස්සල අයින් කරන්න කියල කිව්වෙ නන්දිරාගය අතහරින්න කියන එකයි. ‘ඒයි! ඤාණවන්තයා, ආයුධයෙන් තවත් හාරපන්’ කියල කියපු කතාවෙ තේරුම ඔන්න ඕකයි.
පින්වත් භික්ෂුව, ‘නාගරාජයා’ කියල කියන්නෙ ආශ්‍රවයන් ක්ෂය කළ රහතන් වහන්සේට කියන නමක්. ‘ඔව්! ඔය නාගරාජයා ඔහොම හිටපුවාවෙ! නාගරාජයා එක්ක හැප්පෙන්න යන්න එපා! නාග රාජයාට වන්දනා කරන්න! කියල කියපු කතාවේ තේරුම ඕකයි.”
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යි මෙම දෙසුම වදාළේ. ආයුෂ්මත් කුමාර කස්සපයන් වහන්සේ ගොඩාක් සතුටු වුනා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළ මෙම දෙසුම ඉතා සතුටින් පිළිගත්තා.
සාදු! සාදු!! සාදු!!!
තුඹසක් මුල්කොට ගෙන වදාළ දෙසුම නිමා විය.
ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/mn1_1-3-3/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M