ඛුද්දක නිකාය

ථේර ගාථා

20.1.4. රට්ඨපාලත්ථේරගාථා

20.1.4. රට්ඨපාල තෙරුන්ගේ ගාථා

769. පස්ස චිත්තකතං බිම්බං අරුකායං සමුස්සිතං,
ආතුරං බහුසංකප්පං යස්ස නත්ථි ධුවං ඨිති.

769. හොඳ හැටියට ඇට නහර ගලපලා ලස්සනට තිබෙන මේ ශරීරයේ ඇත්ත දිහා බලන්න. අඥාන ජනයා ආශාවෙන් හිතන්නෙම මේ ශරීරය ගැනමයි. මේ ශරීරය ලෙඩ වෙලා යන දෙයක්. ස්ථිර පැවැත්මක් නැති දෙයක්.

770. පස්ස චිත්තකතං රූපං මණිනා කුණ්ඩලේන ච,
අට්ඨිං තචේන ඕනද්ධං සහ වත්ථේහි සෝභති.

770. මුතු මැණික් ආභරණවලින් සරසලා තිබුණත් මේ ශරීරයේ සත්‍ය තත්ත්වයමයි. බලන්ට ඕනෑ. හමකින් ඔතා තිබෙන මේ ඇට ගොඩ ලස්සනට පේන්නෙ ඇඳුම නිසා.

771. අලත්තකකතා පාදා මුඛං චුණ්ණකමක්ඛිතං,
අලං බාලස්ස මෝහාය නෝ ච පාරගවේසිනෝ.

771. දෙපාවල පාට ගාලා තිබුණත්, සුවඳ විට හපලා මුඛය සුවඳ කළත්, මෝඩ ජනතාවගේ මෝහයට විතරයි ඒක ගැලපෙන්නෙ. නිවන සොයා යන කෙනෙකුට ඒකෙන් පලක් නෑ.

772. අට්ඨපාදකතා කේසා නෙත්තා අඤ්ජනමක්ඛිතා
අලං බාලස්ස මෝහාය නෝ ච පාරගවේසිනෝ.

772. කෙණ්ඩා මෝස්තර දමලා, ඇස් පාට කරල තිබුණත්, මෝඩ ජනතාවගේ මෝහයට විතරයි ඒක ගැලපෙන්නෙ. නිවන සොයා යන කෙනෙකුට ඒකෙන් පලක් නෑ.

773. අඤ්ජනීව නවා චිත්තා පූතිකායෝ අලංකතෝ,
අලං බාලස්ස මෝහාය නෝ ච පාරගවේසිනෝ.

773. මේ කුණු ශරීරය කොයිතරම් ලස්සනට සරසලා අලංකාර කරලා අළුත් භාජනයක් වගේ තැබුවත් මෝඩ ජනතාවගේ මෝහයට විතරයි ඒක ගැලපෙන්නෙ. නිවන සොයා යන කෙනෙකුට ඒකෙන් පලක් නෑ.

774. ඕදහි මිගවෝ පාසං නාසදා වාගුරං මිගෝ,
භුත්වා නිවාපං ගච්ඡාම කන්දන්තේ මිගබන්ධකේ.

774. මුව වැද්දා මුවන් අල්ලන්ට උගුල් අටවලා තියෙන්නෙ. ඒ වුණාට මේ පාර නම් මුවා උගුලට අහුවුණේ නෑ. මුව වැද්දා හඬ හඬා සිටිද්දී අපි ගොදුරු කාලා පැනලා යනවා.

775. ඡින්නෝ පාසෝ මිගවස්ස නාසදා වාගුරං මිගෝ,
භුත්වා නිවාපං ගච්ඡාම සෝචන්තේ මිගලුද්දකේ.

775. මුව වැද්දාගේ උගුල කඩලා දැම්මා. මුවා උගුලට අහුවුණේ නෑ. මුව වැද්දා දුක් වෙවී ඉන්න කොට අපි ගොදුරු කාලා පැනලා යනවා.

776. පස්සාමි ලෝකේ සධනේ මනුස්සේ
ලද්ධාන විත්තං න දදන්ති මෝහා,
ලුද්ධා ධනං සන්නිචයං කරොන්ති
භිය්‍යෝව කාමේ අභිපත්ථයන්ති.

776. මං දැකලා තියෙනවා ලෝකෙ ඉන්න ධනවත්ම මිනිසුන්. ඔවුන්ට ධනය ලැබුණාම එයට රැවටෙනවා. කාටවත් දෙන්නෙ නෑ. ලෝභකමින් ධනය එකතු කරල තව තවත් ධනයම ප්‍රාර්ථනා කරනවා.

777. රාජා පසය්හ පඨවිං විජෙත්වා
සසාගරන්තං මහිමාවසන්තෝ,
ඕරං සමුද්දස්ස අතිත්තරූපෝ
පාරං සමුද්දස්ස’පි පත්ථයේථ.

777. රජ කෙනෙක් සාගරය පවුර කරගෙන මුළු ලෝකෙම ජය ගත්තත් එයාට තෘප්තියක් නෑ. එයා කැමතියි සාරගයෙන් එතෙර තිබෙන රටකත් රජ කරන්න.

778. රාජා ච අඤ්ඤේ ච බහූ මනුස්සා
අවීතතණ්හා මරණං උපෙන්ති,
ඌනාව හුත්වාන ජහන්ති දේහං
කාමේහි ලෝකම්හි න හත්ථි තිත්ති.

778. ඒ රජුත් අනෙක් බොහෝ මිනිස්සුත් තණ්හාව සමග මයි මරණයට පත්වෙන්නෙ. ජීවිත අතහරින්නෙ සෑහීමකට පත්වෙලා නොවෙයි. මේ කාම ලෝකයේ තෘප්තියට පත්වීමක් නම් නෑ මයි.

779. කන්දන්ති නං ඤාති පකිරිය කේසේ
අහෝ වතා නෝ අමරාති චාහු,
වත්ථේන නං පාරුතං නීහරිත්වා
චිතං සමෝධාය තතෝ ඩහන්ති.

779. කවුරු හරි මැරුණට පස්සේ නෑදෑයෝ එකතු වෙලා කෙහෙවලු කඩාගෙන අඬා වැලපෙනවා. ‘අනේ! අපේ මේ ඤාතියා අමරණීය වේවා!’ කියලා කියනවා. ඊට පස්සේ රෙද්දකින් ඔතල දර සෑයට දාලා ගිනි තියනවා.

780. සෝ ඩය්හති සූලේහි තුජ්ජමානෝ
ඒකේන වත්ථේන පහාය භෝගේ,
න මීයමානස්ස භවන්ති තාණා
ඤාතී ච මිත්තා අථ වා සහායා.

780. හැම සම්පතක්ම අතහැරල ඒ මැරුණ කෙනා අන්තිමේදී එකම එක වස්ත්‍රයකින් ඔතාගෙන හුල් වලින් පහර කාල පිච්චිලා යනවා. අවසන් වෙනවා. ඒ මැරුණ කෙනාගෙ ආරක්ෂාවට නෑදෑයෝ, යාළු මිත්‍රයෝ කවුරුත් නෑ.

781. දායාදකා තස්ස ධනං හරන්ති
සත්තෝ පන ගච්ඡති යේන කම්මං,
න මීයමානං ධනමන්වේති කිඤ්චි
පුත්තා ච දාරා ච ධනඤ්ච රට්ඨං.

781. එයාගෙ වස්තුව උරුමක්කාරයෝ ඇවිල්ලා අරගෙන යනවා. කර්මානුරූපව එයා එයාගෙ ගමන ගියා. නමුත් එයාගෙ පස්සෙන් යන්න අඹු දරුවන් මිල මුදල් රට රාජ්‍ය මොකවත් නෑ.

782. න දීඝමායුං ලභතේ ධනේන
න චා’පි විත්තේන ජරං විහන්ති,
අප්පං හි තං ජීවිතමාහු ධීරා
අසස්සතං විප්පරිණාමධම්මං.

782. සල්ලි තිබුණා කියලා දීර්ඝායුෂ ලැබෙන්නෙ නෑ. වස්තුව තිබුණා කියලා නාකි නොවී ඉන්ට බෑ. අන්න ඒ නිසයි ප්‍රඥාවන්ත මුනිවරු කියන්නෙ මේ ජීවිතය ඉතා සුළු කලයි තියෙන්නෙ කියලා. සදාකාලික නෑ කියලා. වෙනස් වෙන ස්වභාවයට අයිතියි කියලා.

783. අඩ්ඪා දළිද්දා ච ඵුසන්ති ඵස්සං
බාලෝ ච ධීරෝ ච තථේව ඵුට්ඨෝ,
බාලෝ හි බාල්‍යා වධිතෝ’ව සේති
ධීරෝ ච නෝ වේධති ඵස්සඵුට්ඨෝ.

783. දුප්පත්, පොහොසත් කාටත් අරමුණු වලින් ස්පර්ශය ඇති වෙනවා. නුවණැති, මෝඩ කාටත් අරමුණු වලින් ස්පර්ශය ඇති වෙනවා. මෝඩ තැනැත්තා නුවණ නැති නිසාම ඒ ස්පර්ශයෙන් දුක් විඳිනවා. දුක සේ නිදා ගන්නවා. නුවණැති මුනිවරයා කොයි ස්පර්ශයක් ලැබුණත් අකම්පිතව ඉන්නවා.

784. තස්මා හි පඤ්ඤා’ව ධනේන සෙය්‍යා
යාය වෝසානමිධාධිගච්ඡති,
අබ්‍යෝසිතත්තා හි භවාභවේසු
පාපානි කම්මානි කරෝති මෝහා.

784. මෙයින් පැහැදිලිව පේනවා සල්ලිවලට වඩා ප්‍රඥාව අග්‍ර බව. ඒ ප්‍රඥාවෙන්මයි මේ දුක අවසන් කළ හැක්කේ. නමුත් මෝහය නිසා භවයේ ඇලුණ සත්වයන් පව්ම රැස් කරනවා.

785. උපේති ගබ්භඤ්ච පරඤ්ච ලෝකං
සංසාරමාපජ්ජ පරම්පරාය,
තස්සප්පඤ්චෝ අභිසද්දහන්තෝ
උපේති ගබ්භඤ්ච පරඤ්ච ලෝකං.

785. ඔවුන් මැරුණත් සසර දුකටමයි වැටෙන්නේ. ආයෙ ආයෙමත් මවු කුසකටමයි එන්නෙ. ඔවුන්ගේ මතය පිළිගන්න උදවියට ද ඔච්චරයි සිද්ධ වෙන්නේ.

786. චෝරෝ යථා සන්ධිමුඛේ ගහීතෝ
සකම්මුනා හඤ්ඤති පාපධම්මෝ,
ඒවං පජා පෙච්ච පරම්හි ලෝකේ
සකම්මුනා හඤ්ඤති පාපධම්මා.

786. සොරකම් කරන්ට ගිහින් අහුවෙච්ච හොරෙක් තමන්ගේ පාපී ක්‍රියාව නිසාමයි දුක් විඳින්නෙ. අන්න ඒ වගේ තමන්ගේම පාපී ක්‍රියා නිසාමයි මේ සත්වයන් පරලොවදී දුක් විඳින්නෙ.

787. කාමා හි චිත්‍රා මධුරා මනෝරමා
විරූපරූපේන මථෙන්ති චිත්තං,
ආදීනවං කාමගුණේසු දිස්වා
තස්මා අහං පබ්බජිතොම්හි රාජ.

787. පින්වත් රජතුමනි, මේ කාමයන් විචිත්‍ර තමයි. මිහිරි තමයි. සිත ඇදී යනවා තමයි. ඒ වුණත් ඒ තුළින් මේ සිත නොයෙක් විදිහට කලබල වෙලා යනවා. කාමයේ තිබෙන මේ ආදීනව දැකලයි මං මහණ වුණේ.

788. දුමප්ඵලානීව පතන්ති මානවා
දහරා ච වුද්ධා ච සරීරභේදා,
ඒතම්පි දිස්වා පබ්බජිතොම්හි රාජ
අපණ්ණකං සාමඤ්ඤමේව සෙය්‍යෝ.

788. පුංචි අයත් වැඩිහිටියොත් කවුරුත් මැරිලා යන්නෙ ගස්වල ගෙඩි වැටෙනවා වගේ. පින්වත් රජතුමනි, ඒවා දැකලයි මං මහණ වුණේ. මේ ශ්‍රමණ ජීවිතය කිසි කරදරයක් නෑ. ඒ වගේම උතුම් ජීවිතයක්.

789. සද්ධායාහං පබ්බජිතෝ උපේතෝ ජිනසාසනේ,
අවඤ්ඣා මය්හං පබ්බජ්ජා අනණෝ භුඤ්ජාමි භෝජනං.

789. මං මහණ වුණේ ශ්‍රද්ධාවෙන්මයි. බුදු සසුනට පැමිණුනේ ශ්‍රද්ධාවෙන්මයි. ඒ මගේ මහණකම වඳ පීදුන එකක් නොවේ. මං දානෙ වළඳන්නෙ කිසි ණයක් නැතිව.

790. කාමේ ආදිත්තතෝ දිස්වා ජාතරූපානි සත්ථතෝ,
ගබ්භවොක්කන්තිතෝ දුක්ඛං නිරයේසු මහබ්භයං.

790. මං කාමයන් දුටුවෙ ගිනි ජාලාවක් වගේ. රන් රිදී දැක්කෙ අවි ආයුධ වගේ. මවු කුසේ ඉපදීමේ ඉඳල නිරය දක්වාම තියෙන්නෙ දුක නම් වූ මහා බියයි.

791. ඒතමාදීනවං ඤත්වා සංවේගං අලභිං තදා,
සෝ’හං විද්ධෝ තදා සන්තෝ සම්පත්තෝ ආසවක්ඛයං.

791. මං මේ ආදීනවය දැක්කා. මට මා තුළම සංවේගය ඇති වුණා. ඉස්සර මට කෙලෙස් හුල්වලින් පහර ලැබුණා. ඒ වුණාට දැන් ඒ සියළු කෙලෙස් නැති කරල අරහත්වයට පත්වෙලයි මං ඉන්නෙ.

792. පරිචිණ්ණෝ මයා සත්ථා කතං බුද්ධස්ස සාසනං,
ඕහිතෝ ගරුකෝ භාරෝ භවනෙත්ති සමූහතා.

792. මං ශාස්තෘන් වහන්සේව ගෞරවයෙන් ඇසුරු කළා. බුදු සසුන සම්පූර්ණ කරගත්තා. කෙලෙස් බර පැත්තකින් තිබ්බා. භව රැහැන් මුලින්ම කඩල දැම්මා.

793. යස්සත්ථාය පබ්බජිතෝ අගාරස්මානගාරියං,
සෝ මේ අත්ථෝ අනුප්පත්තෝ සබ්බසංයෝජනක්ඛයෝ’ති.

793. මං ගිහි ජීවිතය අත්හැරල මහණ වුණේ ලොකු පැතුමක් ඇතිව. මගේ ඒ අදහස ඉෂ්ට වුණා. හැම බන්ධනයකින්ම නිදහස් වුණා. අරහත්වය ලබාගත්තා.

ඉත්ථං සුදං ආයස්මා රට්ඨපාලෝ ථේරෝ ගාථායෝ අභාසිත්ථා’ති.

මෙය වනාහී ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල නම් රහත් මුනිඳුන් වදාළ ගාථාවන්ය.

ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/kn5_20-1-4/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M