ඛුද්දක නිකාය

උදාන පාළි

4.5. නාග සුත්තං

4.5. හස්තිරාජයා අරභයා වදාළ උදානය

ඒවං මේ සුතං – ඒකං සමයං භගවා කෝසම්බියං විහරති ඝෝසිතාරාමේ. තේන ඛෝ පන සමයේන භගවා ආකිණ්ණෝ විහරති භික්ඛූහි භික්ඛුනීහි උපාසකේහි උපාසිකාහි රාජූහි රාජමහාමත්තේහි තිත්ථියේහි තිත්ථියසාවකේහි. ආකිණ්ණෝ දුක්ඛං, න ඵාසු විහරති.

මා හට අසන්නට ලැබුනේ මේ විදිහටයි. ඒ දිනවල භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩසිටියේ කොසඹෑ නුවර ඝෝෂිතාරාමයේ.

ඒ කාලෙ භික්ෂු, භික්ෂුණී, උපාසක, උපාසිකාවන්ගෙනුත්, රාජ රාජ මහා ඇමතිවරුන්ගෙනුත්, අන්‍යාගමික ශ්‍රාවකයන්ගෙනුත් පිරී ගිය සංකීර්ණ පරිසරයකයි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩසිටියේ. ඒ සංකීර්ණ බව උන්වහන්සේට කරදරයක් වුනා. පහසුවක් වුනේ නෑ.

අථ ඛෝ භගවතෝ ඒතදහෝසි – “අහං ඛෝ ඒතරහි ආකිණ්ණෝ විහරාමි භික්ඛූහි භික්ඛුනීහි උපාසකේහි උපාසිකාහි රාජූහි රාජමහාමත්තේහි තිත්ථියේහි තිත්ථියසාවකේහි. ආකිණ්ණෝ දුක්ඛං, න ඵාසු විහරාමි. යන්නූනාහං ඒකෝ ගණම්හා වූපකට්ඨෝ විහරෙය්‍ය”න්ති.

එතකොට භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙහෙම හිතුනා. ‘භික්ෂු, භික්ෂුණී, උපාසක, උපාසිකාවන්ගෙනුත්, රාජ රාජ මහා ඇමතිවරුන්ගෙනුත්, අන්‍යාගමික ශ්‍රාවකයන්ගෙනුත් පිරී ගිය සංකීර්ණ පරිසරයකයි මං දැන් ඉන්නෙ. පිරිස් පිරී ගිය තැන විසීම කරදරයක්. පහසුවක් නෑ. මට තනියම පිරිසෙන් වෙන්වෙලා හුදෙකලාවේ ගතකරන්න තියෙනවා නම් හොඳයි’ කියලා.

අථ ඛෝ භගවා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය කෝසම්බියං පිණ්ඩාය පාවිසි. කෝසම්බියං පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තෝ සාමං සේනාසනං සංසාමෙත්වා පත්තචීවරමාදාය අනාමන්තෙත්වා උපට්ඨාකේ, අනපලෝකෙත්වා භික්ඛුසංඝං, ඒකෝ අදුතියෝ යේන පාරිලෙය්‍යකං තේන චාරිකං පක්කාමි. අනුපුබ්බේන චාරිකං චරමානෝ යේන පාරිලෙය්‍යකං තදවසරි. තත්‍ර සුදං භගවා පාරිලෙය්‍යකේ විහරති රක්ඛිතවනසණ්ඩේ භද්දසාලමූලේ.

එදා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ උදේ වරුවේ සිවුරු පොරොවාගෙන, පාත්‍ර සිවුරු අරගෙන කොසඹෑ නුවරට පිඬුසිඟා වැඩියා. කොසඹෑ නුවර පිණ්ඩපාතෙ වැඩම කරලා හවස් වරුවේ ආපසු වැඩියා. තමන් වහන්සේ විසින්ම කුටියේ ආසන තැන්පත් කළා. පාත්‍ර සිවුරු අරගත්තා. උපස්ථායක භික්ෂූන් ඇමතුවේ නෑ. භික්ෂුසංඝයාට දන්වා වදාළේ නෑ. දෙවැන්නෙක් නැතිව, හුදෙකලාවේම පාරිලෙය්යක වනය බලා චාරිකාවේ වැඩියා. අනුපිළිවෙළින් චාරිකාවේ වඩිමින් පාරිලෙය්යක වනයට පැමිණ වදාළා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒ පාරිලෙය්යක ගම අසල ‘රක්ඛිත’ නම් වන ගොමුවේ, සුවිශාල වූ සල් රුක් සෙවනක වැඩසිටියා.

අඤ්ඤතරෝපි ඛෝ හත්ථිනාගෝ ආකිණ්ණෝ විහරති, හත්ථීහි හත්ථිනීහි හත්ථිකලභේහි හත්ථිච්ඡාපේහි. ඡින්නග්ගානි චේව තිණානි ඛාදති, ඕභග්ගෝභග්ගඤ්චස්ස සාඛාභංගං ඛාදන්ති, ආවිලානි ච පානීයානි පිවති, ඕගාහා චස්ස උත්තිණ්ණස්ස හත්ථිනියෝ කායං උපනිඝංසන්තියෝ ගච්ඡන්ති. ආකිණ්ණෝ දුක්ඛං, න ඵාසු විහරති. අථ ඛෝ තස්ස හත්ථිනාගස්ස ඒතදහෝසි – ‘අහං ඛෝ ඒතරහි ආකිණ්ණෝ විහරාමි හත්ථීහි හත්ථිනීහි හත්ථිකලභේහි හත්ථිච්ඡාපේහි, ඡින්නග්ගානි චේව තිණානි ඛාදාමි, ඕභග්ගෝභග්ගඤ්ච මේ සාඛාභංගං ඛාදන්ති, ආවිලානි ච පානීයානි පිවාමි, ඕගාහා ච මේ උත්තිණ්ණස්ස හත්ථිනියෝ කායං උපනිඝංසන්තියෝ ගච්ඡන්ති, ආකිණ්ණෝ දුක්ඛං, න ඵාසු විහරාමි. යන්නූනාහං ඒකෝ ගණම්හා වූපකට්ඨෝ විහරෙය්‍ය’න්ති.

එක්තරා ඇත් රජෙක්, ඇතුන්, ඇතින්නියන්, ඇත් නාම්බන්, ඇත් පැටවුන්ගෙන් පිරී ගිය ඇත් රැළක හිටියා. ඒ ඇත් රජුට කන්න ලැබුනේ දළු නැති තණ කොළයි. ඒ ඇත් රජු විසින්ම බිඳ බිඳ හෙළන කොළ අතු තමයි අනිත් ඇත්තු කන්නෙ. ඇත් රජුට බොන්නට ලැබෙන්නෙ කැළඹුණු වතුරමයි. වතුරෙන් ගොඩට එන ඇතින්නියොත් ඇත් රජාගේ ඇගේ හැප්පිලා තමයි යන්නෙ. මෙහෙම පිරිස මැද්දෙ සිටීම කරදරයක් වුනා. පහසුවක් වුනේ නෑ.

එතකොට ඒ ඇත් රජාට මෙහෙම හිතුනා. ‘මට දැන් ඉන්න වෙලා තියෙන්නෙ. ඇත්තු, ඇතින්නියන්, ඇත් නාම්බන්, ඇත් පැටවුන් ගැවසී ගිය තැනකයි. දළු නැති තණ කොළ තමයි කන්න වෙලත් තියෙන්නෙ. මං කඩන කොළ අතුත් මේ අනිත් ඈයෝ කනවා. බොර වෙච්ච වතුර තමයි බොන්න වෙලා තියෙන්නෙ. වතුරෙන් ගොඩට එන ඇතින්නියොත් යන්නෙ මගේ ඇඟේ හැප්පීගෙනයි. පිරිස ගැවසුන තැනක ඉන්න එක මහා කරදරයක්. පහසුවක් නෑ. මමත් තනියම, පිරිසෙන් වෙන් වෙලා, හුදෙකලාවෙම ඉන්න එක තමයි හොඳ’ කියලා.

අථ ඛෝ සෝ හත්ථිනාගෝ යූථා අපක්කම්ම යේන පාරිලෙය්‍යකං රක්ඛිතවනසණ්ඩෝ භද්දසාලමූලං යේන භගවා තේනුපසංකමි. තත්‍ර සුදං සෝ හත්ථිනාගෝ යස්මිං පදේසේ භගවා විහරති, තං පදේසං අප්පහරිතඤ්ච කරෝති, සොණ්ඩාය භගවතෝ පානීයං පරිභෝජනීයං ච උපට්ඨපේති.

ඉතින් ඒ ඇත් රජා ඇත් රැලෙන් වෙන් වෙලා, පාරිලෙය්යක ගමට ආවා. රක්ඛිත වනගොමුවේ සුවිශාල සල්රුක් සෙවනටත් ආවා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ළඟටත් ගියා. ඊට පස්සේ ඒ ඇත් රජා, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනක වැඩසිටිනවා නම්, එතැන හොඳට තණකොළ ඉවත් කරලා පිරිසිදු කරනවා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වළඳන පැනුත්, පාවිච්චියට ගන්න පැනුත් (පාත්‍රයෙන්) හොඬවැලෙන් අරගෙන එනවා.

අථ ඛෝ භගවතෝ රහෝගතස්ස පතිසල්ලීනස්ස ඒවං චේතසෝ පරිවිතක්කෝ උදපාදි – ‘අහං ඛෝ පුබ්බේ ආකිණ්ණෝ විහාසිං භික්ඛූහි භික්ඛුනීහි උපාසකේහි උපාසිකාහි රාජූහි රාජමහාමත්තේහි තිත්ථියේහි තිත්ථියසාවකේහි, ආකිණ්ණෝ දුක්ඛං, න ඵාසු විහාසිං. සොම්හි ඒතරහි අනාකිණ්ණෝ විහරාමි භික්ඛූහි භික්ඛුනීහි උපාසකේහි උපාසිකාහි රාජූහි රාජමහාමත්තේහි තිත්ථියේහි තිත්ථියසාවකේහි, අනාකිණ්ණෝ සුඛං ඵාසු විහරාමී’ති.

එතකොට භාග්‍යවතුන් වහන්සේට හුදෙකලා විවේකයෙන් සිටිද්දී මෙවැනි කල්පනාවක් ඇතිවුනා. ‘මං ඉස්සර පිරිස් ගැවසී, පිරුණු තැනකයි හිටියේ. භික්ෂු, භික්ෂුණී, උපාසක, උපාසිකාවන්ගෙනුත්, රාජ රාජ මහා ඇමැතිවරුන්ගෙනුත්, අන්‍යාගමික ශ්‍රාවකයන්ගෙනුත් ගැවසිලා, පිරිලා තිබුනා. පිරිස් ගැවසුන තැනක සිටීම හරිම කරදරයි. පහසුවක් නෑ. නමුත් මම දැන් පිරිස් රහිතවයි ඉන්නෙ. භික්ෂු, භික්ෂුණී, උපාසක, උපාසිකා, රාජ රාජ මහා ඇමැතිවරු, අන්‍යාගමික ශ්‍රාවකයන්ගෙන් පිරුණු තැනක් නොවෙයි. පිරිස් රහිතව සිටීම හරිම පහසුයි’ කියලා.

තස්සපි ඛෝ හත්ථිනාගස්ස ඒවං චේතසෝ පරිවිතක්කෝ උදපාදි – “අහං ඛෝ පුබ්බේ ආකිණ්ණෝ විහාසිං හත්ථීහි හත්ථිනීහි හත්ථිකලභේහි හත්ථිච්ඡාපේහි, ඡින්නග්ගානි චේව තිණානි ඛාදිං, ඕභග්ගෝභග්ගඤ්ච මේ සාඛාභංගං ඛාදිංසු, ආවිලානි ච පානීයානි පිවාසිං, ඕගාහා ච මේ උත්තිණ්ණස්ස හත්ථිනියෝ කායං උපනිඝංසන්තියෝ අගමංසු, ආකිණ්ණෝ දුක්ඛං, න ඵාසු විහාසිං. සොම්හි ඒතරහි අනාකිණ්ණෝ විහරාමි හත්ථීහි හත්ථිනීහි හත්ථිකලභේහි හත්ථිච්ඡාපේහි, අච්ඡින්නග්ගානි චේව තිණානි ඛාදාමි, ඕභග්ගෝභග්ගඤ්ච මේ සාඛාභංගං න ඛාදන්ති, අනාවිලානි ච පානීයානි පිවාමි, ඕගාහා ච මේ උත්තිණ්ණස්ස හත්ථිනියෝ න කායං උපනිඝංසන්තියෝ ගච්ඡන්ති, අනාකිණ්ණෝ සුඛං ඵාසු විහරාමී’ති.

අර හස්ති රාජයාටත් ඒ විදිහේ කල්පනාවක් ඇතිවුනා. ‘මං ඉස්සර ඇතුන්, ඇතින්නියන්, ඇත් නාම්බන්, ඇත් පැටවුන්ට මැදි වෙලා සංකීර්ණව හිටියේ. දළු නැති තණ කොළයි කෑවෙ. මං කඩන කඩන කොළ අතු එයාලා කෑවා. මඩ වතුරයි බිව්වෙ. වතුරෙන් ගොඩට ආපු ඇතින්නියොත් මගේ ඇඟේ හැප්පීගෙන ගියා. පිරිස්වලට මැදි වෙලා ඉන්න එක කරදරයි. පහසුවක් නෑ’ කියලා. නමුත් මම දැන් පිරිස් රහිතව යි ඉන්නේ. ඇතුන්, ඇතින්නියන්, ඇත්නාම්බන්, ඇත් පැටවුන්ට මැදිවෙලා සංකීර්ණව නොවෙයි ඉන්නේ. දළු ඇති තණකොළයි කන්නේ. මං කඩන කඩන කොළ අතු එයාලා කන්නෙත් නෑ. නොකැළඹුණු වතුරයි බොන්නේ. වතුරෙන් ගොඩට ආපු ඇතින්නියොත් මගේ ඇඟේ හැප්පීගෙන යන්නේ නෑ. පිරිස් රහිතව සිටීම හරිම පහසුයි’ කියලා.

අථ ඛෝ භගවා අත්තනෝ ච පවිවේකං විදිත්වා තස්ස ච හත්ථිනාගස්ස චේතසා චේතෝපරිවිතක්කමඤ්ඤාය තායං වේලායං ඉමං උදානං උදානේසි –

එතකොට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ තමන් වහන්සේගේ විවේකයත් දැනගෙන, ඒ ඇත් රජුගේ කල්පනාවත් තම සිතින් දැන ගෙන, ඒ වෙලාවේ මේ උදානය වදාළා.

ඒතං නාගස්ස නාගේන ඊසාදන්තස්ස හත්ථිනෝ
සමේති චිත්තං චිත්තේන යදේකෝ රමතේ වනේ”ති.

“සුවිශාල දළ යුගලක් ඇති හස්ති රාජයාගේ අදහස හුදෙකලාවෙ වන වාසයෙන් සතුටු වන තථාගතයන් වහන්සේ නම් වූ හස්ති රාජයාගේ අදහසට සිතින් සිත සමාන වුනා.”

සාදු! සාදු!! සාදු!!!

ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/kn1_3-4-5/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M