අංගුත්තර නිකාය

ඡක්ක නිපාතෝ

6.1.3.8. දුතිය සමය සුත්තං

6.1.3.8. සුදුසු කාලය ගැන වදාළ දෙවෙනි දෙසුම

ඒකං සමයං සම්බහුලා ථේරා භික්ඛූ බාරාණසියං විහරන්ති ඉසිපතනේ මිගදායේ. අථ ඛෝ තේසං ථේරානං භික්ඛූනං පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තානං මණ්ඩලමාලේ සන්නිපතිතානං සන්නිසින්නානං අයමන්තරාකථා උදපාදි: “කෝ නු ඛෝ ආවුසෝ සමයෝ මනෝභාවනීයස්ස භික්ඛුනෝ දස්සනාය උපසංකමිතුන්ති”.

එක් සමයෙක්හි බොහෝ ස්ථවිර භික්ෂූහු බරණැස ඉසිපතන මිගදායෙහි වැඩවාසය කරති. එකල්හී පසුබත් කාලයෙහි පිණ්ඩපාතයෙන් වැළකී මණ්ඩලමාලයෙහි රැස් ව හුන් ඒ ස්ථවිර භික්ෂූන් අතර මේ කථාව ඇති විය.

“ආයුෂ්මත්නි, මනෝභාවනීය භික්ෂුවක් දැකීම පිණිස එළඹෙන්නට සුදුසු කල් කවරේ ද?”

ඒවං වුත්තේ අඤ්ඤතරෝ භික්ඛු තේ භික්ඛූ ඒතදවෝච: “යස්මිං ආවුසෝ සමයේ මනෝභාවනීයෝ භික්ඛු පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තෝ පාදේ පක්ඛාලෙත්වා නිසින්නෝ හෝති පල්ලංකං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා, සෝ සමයෝ මනෝභාවනීයස්ස භික්ඛුනෝ දස්සනාය උපසංකමිතුන්ති.

මෙසේ පැවසූ කල්හී එක්තරා භික්ෂුවක් ඒ භික්ෂූන්ට මෙය පැවසුවේ ය.

“ආයුෂ්මත්නි, යම් කලෙක මනෝභාවනීය භික්ෂුව පසුබත පිණ්ඩපාතයෙන් වැළකී පෙරළා පැමිණ පා දෝවනය කොට පළඟක් බැඳ කය ඍජු කොට භාවනා අරමුණෙහි සිහිය පිහිටුවාගෙන වාසය කරයි ද, මනෝභාවනීය භික්ෂුවක් දැකීම පිණිස එළඹෙන්නට එය සුදුසු කාලය යි.”

ඒවං වුත්තේ අඤ්ඤතරෝ භික්ඛු තං භික්ඛුං ඒතදවෝච: න ඛෝ ආවුසෝ සෝ සමයෝ මනෝභාවනීයස්ස භික්ඛුනෝ දස්සනාය උපසංකමිතුං. යස්මිං ආවුසෝ සමයේ මනෝභාවනීයෝ භික්ඛු පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තෝ පාදේ පක්ඛාලෙත්වා නිසින්නෝ හෝති පල්ලංකං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා, චාරිත්තකිලමථෝපිස්ස තස්මිං සමයේ අප්පටිප්පස්සද්ධෝ හෝති, භත්තකිලමථෝපිස්ස තස්මිං සමයේ අප්පටිප්පස්සද්ධෝ හෝති. තස්මා න ඛෝ සෝ අසමයෝ මනෝභාවනීයස්ස භික්ඛුනෝ දස්සනාය උපසංකමිතුං. යස්මිං ආවුසෝ සමයේ මනෝභාවනීයෝ භික්ඛු සායන්හසමයං පතිසල්ලානා වුට්ඨිතෝ විහාරපච්ඡායායං නිසින්නෝ හෝති පල්ලංකං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා, සෝ සමයෝ මනෝභාවනීයස්ස භික්ඛුනෝ දස්සනාය උපසංකමිතුන්ති.

මෙසේ පැවසූ කල්හී තවත් භික්ෂුවක් ඒ භික්ෂුවට මෙය පැවසුවේ ය.

“ආයුෂ්මත, යම් කලෙක මනෝභාවනීය භික්ෂුව පසුබත පිණ්ඩපාතයෙන් වැළකී පෙරළා පැමිණ පා දෝවනය කොට පළඟක් බැඳ කය ඍජු කොට භාවනා අරමුණෙහි සිහිය පිහිටුවාගෙන වාසය කරයි ද, ආයුෂ්මත, මනෝභාවනීය භික්ෂුවක් දැකීම පිණිස එළඹෙන්නට එය සුදුසු කාලය නොවෙයි. එසමයෙහි ඔහුගේ පිණ්ඩපාතයේ හැසිරීමෙන් ලත් වෙහෙස ද සංසිඳුණේ නොවෙයි. එසමයෙහි ඔහුගේ දන් වැළඳීමෙන් හටගත් වෙහෙස ද සංසිඳුණේ නොවෙයි. එහෙයින් මනෝභාවනීය භික්ෂුව දකිනු පිණිස යාමට එය නොකාලය යි. ආයුෂ්මත, යම් කලෙක මනෝභාවනීය භික්ෂුව සවස් වරුවෙහි භාවනාවෙන් නැගිට විහාර සෙවණැල්ලෙහි පළඟක් බැඳ කය ඍජු කොට භාවනා අරමුණෙහි සිහිය පිහිටුවාගෙන හුන්නේ වෙයි ද, මනෝභාවනීය භික්ෂුවක් දැකීම පිණිස එළඹෙන්නට එය සුදුසු කාලය යි.”

ඒවං වුත්තේ අඤ්ඤතරෝ භික්ඛු තං භික්ඛුං ඒතදවෝච: න ඛෝ ආවුසෝ සෝ සමයෝ මනෝභාවනීයස්ස භික්ඛුනෝ දස්සනාය උපසංකමිතුං. යස්මිං ආවුසෝ සමයේ මනෝභාවනීයෝ භික්ඛු සායන්හසමයං පතිසල්ලානා වුට්ඨිතෝ විහාරපච්ඡායායං නිසින්නෝ හෝති පල්ලංකං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා, යදේවස්ස දිවා සමාධිනිමිත්තං මනසිකතං හෝති, තදේවස්ස තස්මිං සමයේ සමුදාචරති. තස්මා න ඛෝ සෝ සමයෝ මනෝභාවනීයස්ස භික්ඛුනෝ දස්සනාය උපසංකමිතුං. යස්මිං ආවුසෝ සමයේ මනෝභාවනීයෝ භික්ඛු රත්තියා පච්චූසසමයං පච්චුට්ඨාය නිසින්නෝ හෝති පල්ලංකං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා, සෝ සමයෝ මනෝභාවනීයස්ස භික්ඛුනෝ දස්සනාය උපසංකමිතුන්ති.

මෙසේ පැවසූ කල්හී තවත් භික්ෂුවක් ඒ භික්ෂුවට මෙය පැවසුවේ ය.

“ආයුෂ්මත, යම් කලෙක මනෝභාවනීය භික්ෂුව සවස් වරුවෙහි භාවනාවෙන් නැගිට විහාර සෙවණැල්ලෙහි පළඟක් බැඳ කය ඍජු කොට භාවනා අරමුණෙහි සිහිය පිහිටුවාගෙන හුන්නේ වෙයි ද, මනෝභාවනීය භික්ෂුවක් දැකීම පිණිස එළඹෙන්නට එය සුදුසු කාලය නොවෙයි. ඒ භික්ෂුව විසින් දහවල් කාලයෙහි යම් සමාධි නිමිත්තක් මෙනෙහි කරන ලද්දේ වෙයි ද, එසමයෙහි ඔහුගේ මනසෙහි ඒ සමාධි නිමිත්ත හැසිරෙයි. එහෙයින් මනෝභාවනීය භික්ෂුව දකිනු පිණිස යාමට එය නොකාලය යි. ආයුෂ්මත, යම් කලක මනෝභාවනීය භික්ෂුව රාත්‍රී පශ්චිම යාමයෙහි නැගිට පළඟක් බැඳ කය ඍජු කොට භාවනා අරමුණෙහි සිහිය පිහිටුවාගෙන හුන්නේ වෙයි ද, මනෝභාවනීය භික්ෂුවක් දැකීම පිණිස එළඹෙන්නට එය සුදුසු කාලය යි.”

ඒවං වුත්තේ අඤ්ඤතරෝ භික්ඛු තං භික්ඛුං ඒතදවෝච: න ඛෝ ආවුසෝ සෝ සමයෝ මනෝභාවනීයස්ස භික්ඛුනෝ දස්සනාය උපසංකමිතුං. යස්මිං ආවුසෝ සමයේ මනෝභාවනීයෝ භික්ඛු රත්තියා පච්චූසසමයං පච්චුට්ඨාය නිසින්නෝ හෝති පල්ලංකං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා, ඕජට්ඨායිස්ස තස්මිං සමයේ කායෝ හෝති. ඵාසුස්ස හෝති බුද්ධානං සාසනං මනසිකාතුං. තස්මා සෝ සමයෝ මනෝභාවනීයස්ස භික්ඛුනෝ දස්සනාය උපසංකමිතුන්ති.

මෙසේ පැවසූ කල්හී තවත් භික්ෂුවක් ඒ භික්ෂුවට මෙය පැවසුවේ ය.

“ආයුෂ්මත, යම් කලෙක මනෝභාවනීය භික්ෂුව රාත්‍රී පශ්චිම යාමයෙහි නැගිට පළඟක් බැඳ කය ඍජු කොට භාවනා අරමුණෙහි සිහිය පිහිටුවාගෙන හුන්නේ වෙයි ද, එසමයෙහි ඒ භික්ෂුවගේ කයෙහි ඕජස් නැගී සිටියේ වෙයි. ඒ භික්ෂුවට බුදුරජුන්ගේ ශාසනය මෙනෙහි කරන්නට පහසු වෙයි. එහෙයින් මනෝභාවනීය භික්ෂුවක් දැකීම පිණිස එළඹෙන්නට එය සුදුසු කාලය නොවෙයි.”

ඒවං වුත්තේ ආයස්මා මහාකච්චානෝ ථේරේ භික්ඛූ ඒතදවෝච: “සම්මුඛා මේතං ආවුසෝ භගවතෝ සුතං, සම්මුඛා පටිග්ගහීතං-”

මෙසේ පැවසූ කල්හී ආයුෂ්මත් මහා කච්චානයන් වහන්සේ ස්ථවිර භික්ෂූන් වහන්සේලාට මෙය වදාළහ.

“ආයුෂ්මත්නි, මා විසින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙතින් මෙකරුණ අසන ලද්දේ ය. උන්වහන්සේ වෙතින් පිළිගන්නා ලද්දේ ය.

“ඡයිමේ භික්ඛු, සමයා මනෝභාවනීයස්ස භික්ඛුනෝ දස්සනාය උපසංකමිතුං. කතමේ ඡ:

‘භික්ෂුව, මනෝභාවනීය භික්ෂුවක් දැකීම පිණිස එළඹෙන්නට සුදුසු කල් සයකි. ඒ කවර සය කාලයක් ද යත්;

(1) ඉධ භික්ඛු, යස්මිං සමයේ භික්ඛු කාමරාගපරියුට්ඨිතේන චේතසා විහරති කාමරාගපරේතේන, උප්පන්නස්ස ච කාමරාගස්ස නිස්සරණං යථාභූතං නප්පජානාති. තස්මිං සමයේ මනෝභාවනීයෝ භික්ඛු උපසංකමිත්වා ඒවමස්ස වචනීයෝ: අහං ඛෝ ආවුසෝ කාමරාගපරියුට්ඨිතේන චේතසා විහරාමි කාමරාගපරේතේන, උප්පන්නස්ස ච කාමරාගස්ස නිස්සරණං යථාභූතං නප්පජානාමි. සාධු වත මේ ආයස්මා කාමරාගස්ස පහානාය ධම්මං දේසේතූති. තස්ස මනෝභාවනීයෝ භික්ඛු කාමරාගස්ස පහානාය ධම්මං දේසේති. අයං භික්ඛු, පඨමෝ සමයෝ මනෝභාවනීයස්ස භික්ඛුනෝ දස්සනාය උපසංකමිතුං.

භික්ෂුව, මෙහිලා යම් කලෙක භික්ෂුවක් කාමරාගයෙන් වෙළී, කාමරාගයෙන් යටකොට ගත් සිතින් වාසය කරයි නම්, උපන්නා වූ කාමරාගයෙන් නිදහස් වීම ඒ අයුරින් ම නොදනියි නම් එසමයෙහි මනෝභාවනීය භික්ෂුවක් කරා එළඹ ඔහුට මෙසේ කිව යුත්තේ ය. ‘ආයුෂ්මත, මම වනාහී කාමරාගයෙන් පීඩිත ව, කාමරාගයට යටවුණු සිතින් වාසය කරමි. උපන් කාමරාගයෙන් නිදහස් වීමක් ද ඒ වූ සැටියෙන් ම නොදන්නෙමි. ආයුෂ්මත් තෙමේ ඒකාන්තයෙන් කාමරාගයේ ප්‍රහාණය පිණිස මට දහම් දෙසන්නේ නම් මැනැවැ’ යි. මනෝභාවනීය භික්ෂුව ඔහුට කාමරාගය ප්‍රහාණය වීම පිණිස ධර්මය දෙසයි. භික්ෂුව මනෝභාවනීය භික්ෂුවක් දැකීම පිණිස එළඹෙන්නට සුදුසු වූ මේ පළමු කාලය යි.

(2) පුන ච පරං භික්ඛු, යස්මිං සමයේ භික්ඛු ව්‍යාපාදපරියුට්ඨිතේන චේතසා විහරති ….(පෙ)…. (3) ථිනමිද්ධපරියුට්ඨිතේන චේතසා විහරති ….(පෙ)…. (4) උද්ධච්චකුක්කුච්චපරියුට්ඨිතේන චේතසා විහරති ….(පෙ)…. (5) විචිකිච්ඡාපරියුට්ඨිතේන චේතසා විහරති ….(පෙ)…. (6) යං නිමිත්තං ආගම්ම යං නිමිත්තං මනසිකරෝතෝ අනන්තරා ආසවානං ඛයෝ හෝති, තං නිමිත්තං න ජානාති, න පස්සති. තස්මිං සමයේ මනෝභාවනීයෝ භික්ඛු උපසංකමිත්වා ඒවමස්ස වචනීයෝ: අහං ඛෝ ආවුසෝ යං නිමිත්තං ආගම්ම යං නිමිත්තං මනසිකරෝතෝ අනන්තරා ආසවානං ඛයෝ හෝති, තං නිමිත්තං න ජානාමි, න පස්සාමි. සාධු වත මේ ආයස්මා ආසවානං ඛයාය ධම්මං දේසේතූති. තස්ස මනෝභාවනීයෝ භික්ඛු ආසවානං ඛයාය ධම්මං දේසේති. අයං භික්ඛු ඡට්ඨෝ සමයෝ මනෝභාවනීයස්ස භික්ඛුනෝ දස්සනාය උපසංකමිතුං.

තව ද භික්ෂුව, යම් කලෙක භික්ෂුවක් ද්වේෂයෙන් වෙළී, ද්වේෂයෙන් යටකොට ගත් සිතින් වාසය කරයි නම්, ….(පෙ)…. තව ද භික්ෂුව, යම් කලෙක භික්ෂුවක් ථීනමිද්ධයෙන් වෙළී, ථිනමිද්ධයෙන් යටකොට ගත් සිතින් වාසය කරයි නම්, ….(පෙ)…. තව ද භික්ෂුව, යම් කලෙක භික්ෂුවක් උද්ධච්ච කුක්කුච්චයෙන් වෙළී, උද්ධච්ච කුක්කුච්චයෙන් යටකොට ගත් සිතින් වාසය කරයි නම්, ….(පෙ)…. තව ද භික්ෂුව, යම් කලෙක භික්ෂුවක් විචිකිච්ඡාවෙන් වෙළී, විචිකිච්ඡාවෙන් යටකොට ගත් සිතින් වාසය කරයි නම්, ….(පෙ)…. තව ද භික්ෂුව, යම් කලෙක භික්ෂුවක් යම් නිමිත්තකට පැමිණ යම් නිමිත්තක් මෙනෙහි කරන කල්හී මේ ජීවිතයේදී ම ආශ්‍රවයන්ගේ ක්ෂය වීම වෙයි ද, ඒ නිමිත්ත නොදනියි නම්, නොදකියි නම්, එසමයෙහි මනෝභාවනීය භික්ෂුවක් කරා එළඹ ඔහුට මෙසේ කිව යුත්තේ ය. ‘ආයුෂ්මත, මම වනාහී යම් නිමිත්තකට පැමිණ යම් නිමිත්තක් මෙනෙහි කරන කල්හී මේ ජීවිතයේදී ම ආශ්‍රවයන්ගේ ක්ෂය වීම වෙයි ද, ඒ නිමිත්ත නොදනිමි. නොදකිමි. ආයුෂ්මත් තෙමේ මට ආශ්‍රවයන්ගේ ක්ෂය වීම පිණිස දහම් දෙසන්නේ නම් මැනැවැ’ යි. මනෝභාවනීය භික්ෂුව ඔහුට ආශ්‍රවයන්ගේ ක්ෂය වීම පිණිස ධර්මය දෙසයි. භික්ෂුව මනෝභාවනීය භික්ෂුවක් දැකීම පිණිස එළඹෙන්නට සුදුසු වූ මේ සයවෙනි කාලය යි.’

සම්මුඛා මේතං ආවුසෝ භගවතෝ සුතං, සම්මුඛා පටිග්ගහීතං: ඉමේ ඛෝ භික්ඛු, ඡ සමයා මනෝභාවනීයස්ස භික්ඛුනෝ දස්සනාය උපසංකමිතුන්ති.

ආයුෂ්මත්නි, ‘භික්ෂුව, මේ වනාහී මනෝභාවනීය භික්ෂුවක් දැකීම පිණිස එළඹෙන්නට සුදුසු කල් සය යි’ යනුවෙන් මා විසින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙතින් මෙකරුණ අසන ලද්දේ ය. උන්වහන්සේ වෙතින් පිළිගන්නා ලද්දේ ය.

සාදු! සාදු!! සාදු!!!

දුතිය සමය සූත්‍රය නිමා විය.

ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/an4_6-1-3-8/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M