අංගුත්තර නිකාය

තික නිපාතෝ

3.1.2.6.

තීහි භික්ඛවේ, ධම්මේහි සමන්නාගතෝ භික්ඛු අපණ්ණකතං පටිපදං පටිපන්නෝ හෝති, යෝනි වස්ස ආරද්ධා හෝති. ආසවානං ඛයාය. කතමේහි තීහි? ඉධ භික්ඛවේ, භික්ඛු ඉන්ද්‍රියේසු ගුත්තද්වාරෝ හෝති, භෝජනේ මත්තඤ්ඤූ හෝති, ජාගරියං අනුයුත්තෝ හෝති.

පින්වත් මහණෙනි, කරුණු තුනකින් යුතු භික්ෂුව කරදර රහිත වූ ප්‍රතිපදාවට පැමිණියා වෙනවා. ඔහු ආශ්‍රව ක්ෂය කරන වීරියත් පටන් ගත්තා වෙනවා. කවර කාරණා තුනකින්ද? පින්වත් මහණෙනි, මෙහි භික්ෂුව ඉන්ද්‍රියයන්ගේ දොරවල් වහලයි තියෙන්නේ. වළඳන භෝජනයේ අර්ථයත් දන්නවා. නිදිවැරීමේ යෙදිලා ඉන්නවා.

කථඤ්ච භික්ඛවේ, භික්ඛු ඉන්ද්‍රියේසු ගුත්තද්වාරෝ හෝති? ඉධ භික්ඛවේ, භික්ඛු චක්ඛුනා රූපං දිස්වා න නිමිත්තග්ගාහී හෝති, නානුබ්‍යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණ මේතං චක්ඛුඉන්ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣා දෝමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවෙය්‍යුං, තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජති, රක්ඛති චක්ඛුන්ද්‍රියං, චක්ඛුන්ද්‍රියේ සංවරං ආපජ්ජති. සෝතේන සද්දං සුත්වා – ඝානේන ගන්ධං ඝායිත්වා – ජිව්හාය රසං සායිත්වා – කායේන ඵොට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා – මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය න නිමිත්තග්ගාහී හෝති, නානුබ්‍යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණමේතං මනින්ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣා දෝමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවෙය්‍යුං, තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජති. රක්ඛති මනින්ද්‍රියං, මනින්ද්‍රියේ සංවරං ආපජ්ජති. ඒවං ඛෝ භික්ඛවේ, භික්ඛු ඉන්ද්‍රියේසු ගුත්තද්වාරෝ හෝති.

පින්වත් මහණෙනි, කොහොමද භික්ෂුවක් ඉන්ද්‍රියයන්ගේ දොරවල් වහලා ඉන්නෙ? පින්වත් මහණෙනි, මෙහි භික්ෂුවක් ඇසින් රූපයක් දැකලා ඒකෙ නිමිති ගන්නෙ නෑ. නිමිත්තක කොටසක්වත් ගන්නේ නෑ. යම් විදිහකින් ඇස අසංවර කරගෙන ඉන්න කොට දැඩි ලෝභයත්, දොම්නසත් කියන මේ පාපී අකුසල් පැමිනෙනවා නම්, අන්න ඒවායේ සංවරය පිණිස පිළිපදිනවා. ඇස නැමැති ඉන්ද්‍රිය රකිනවා. ඇස නැමැති ඉන්ද්‍රියේ සංවරයට පත්වෙනවා. කනෙන් ශබ්දයක් අහලා ….(පෙ)…. නාසයෙන් ගඳ සුවඳ දැනගෙන ….(පෙ)…. දිවෙන රස දැනගෙන ….(පෙ)…. කයෙන් පහස ලබලා ….(පෙ)…. මනසින් සිතුවිලි දැනගෙන ඒවායේ නිමිති ගන්නෙ නෑ. නිමිත්තක කොටසක්වත් ගන්නෙ නෑ. යම් විදිහකින් මනස නැමැති ඉන්ද්‍රිය අසංවර කරගෙන ඉන්න කොට දැඩි ලෝභයත්, දොම්නසත් කියන මේ පාපී අකුසල් පැමිනෙනවා නම්, අන්න ඒවායේ සංවරය පිණිස පිළිපදිනවා. මනස නැමැති ඉන්ද්‍රිය රකිනවා. මනස නැමැති ඉන්ද්‍රියේ සංවරයට පත්වෙනවා. පින්වත් මහණෙනි, මෙන්න මේ විදිහට භික්ෂුව ඉන්ද්‍රියයන්ගේ දොරවල් වැහුවා වෙනවා.

කථඤ්ච භික්ඛවේ, භික්ඛු භෝජනේ මත්තඤ්ඤූ හෝති? ඉධ භික්ඛවේ, භික්ඛු පටිසංඛා යෝනිසෝ ආහාරං ආහාරේති, නේව දවාය න මදාය න මණ්ඩනාය න විභූසනාය, යාවදේව ඉමස්ස කායස්ස ඨිතියා යාපනාය, විහිංසූපරතියා බ්‍රහ්මචරියානුග්ගහාය, ඉති පුරාණඤ්ච වේදනං පටිහංඛාමි, නවඤ්ච වේදනං න උප්පාදෙස්සාමි, යාත්‍රා ච මේ භවිස්සති අනවජ්ජතා ච ඵාසුවිහාරෝ චාති. ඒවං ඛෝ භික්ඛවේ, භික්ඛු භෝජනේ මත්තඤ්ඤූ හෝති.

පින්වත් මහණෙනි, කොහොමද භික්ෂුව වළඳන භෝජනයේ අර්ථය දැන ගන්න කෙනෙක් වෙන්නේ? පින්වත් මහණෙනි, මෙහි භික්ෂුව නුවණින් හිතලා බලලා තමයි ආහාර වළඳන්නෙ. ‘ජවය පිණිස නොවෙයි, මත් වීම පිණිස නොවෙයි. ශරීරය වඩවලා ලස්සන කරගන්න වත්, කය සරසවන්නවත් නොවෙයි. මේ කයේ පැවැත්ම පිණිසත්, යැපීම පිණිසත්, වෙහෙස නිවා ගැනීම පිණිසත්, බඹසර ජීවිතයට අනුග්‍රහ පිණිසත්මයි. මේ විදිහට තිබුනු බඩගිනි වේදනාවන් නැති කර දමමි, අලුත් බඩගිනි වේදනාවන් නූපදවමි. මාගේ මේ ජීවන යාත්‍රාවත් සිදුවෙනවා. නිවැරදි බවත්, පහසු විහරණයත් සිදුවෙනවා’ කියලා. පින්වත් මහණෙනි, මෙන්න මේ විදිහට භික්ෂුව වළඳන ආහාරයේ අර්ථය දන්නා කෙනෙක් වෙනවා.

කථඤ්ච භික්ඛවේ, භික්ඛු ජාගරියං අනුයුත්තෝ හෝති? ඉධ භික්ඛවේ, භික්ඛු දිවසං චංකමේන නිසජ්ජාය ආවරණීයේහි ධම්මේහි චිත්තං පරිසෝධේති, රත්තියා පඨමං යාමං චංකමේන නිසජ්ජාය ආවරණීයේහි ධම්මේහි චිත්තං පරිසෝධේති, රත්තියා මජ්ඣිමං යාමං දක්ඛිණේන පස්සේන සීහසෙය්‍යං කප්පේති, පාදේ පාදං අච්චාධාය සතෝ සම්පජානෝ උට්ඨානසඤ්ඤං මනසිකරිත්වා, රත්තියා පච්ඡිමං යාමං පච්චුට්ඨාය චංකමේන නිසජ්ජාය ආවරණීයේහි ධම්මේහි චිත්තං පරිසෝධේති. ඒවං ඛෝ භික්ඛවේ, භික්ඛු ජාගරියං අනුයුත්තෝ හෝති. ඉමේහි ඛෝ භික්ඛවේ, තීහි ධම්මේහි සමන්නාගතෝ භික්ඛු අපණ්ණකතං පටිපදං පටිපන්නෝ හෝති. යෝනි චස්ස ආරද්ධා හෝති ආසවානං ඛයායාති.

පින්වත් මහණෙනි, කොහොමද භික්ෂුව නිදිවැරීමේ යෙදුණු කෙනෙක් වෙන්නේ? පින්වත් මහණෙනි, මෙහි භික්ෂුව දහවල් කාලයේ සක්මන් කිරීමෙනුත් වාඩි වී භාවනා කිරීමෙනුත් චිත්ත දියුණුව වසා තිබෙන කෙලෙස් ඉවත් කරමින් සිත පිරිසිදු කරනවා. රාත්‍රියේ පළමු වෙනි යාමයේ සක්මන් කිරීමෙනුත් වාඩි වී භාවනා කිරීමෙනුත් චිත්ත දියුණුව වසා තිබෙන කෙලෙස් ඉවත් කරමින් සිත පිරිසිදු කරනවා. රාත්‍රියේ මධ්‍යම යාමයේ දකුණු පැත්තට හැරිලා එක් පාදයක් උඩ අනෙක් පාදය මඳක් පිටුපසට කරලා තියලා, සිහියෙනුත් නුවණිනුත් යුතුව, නැගී සිටීමේ අදහස සිහිකරලා සිංහයෙකුගේ විලාශයෙන් ඇලවෙනවා. ඊට පස්සේ රාත්‍රී පසු යාමයේ නැගිටලා සක්මන් කිරීමෙනුත් හිඳිමිනුත් චිත්ත දියුණුව වසා තිබෙන කෙලෙස් ඉවත් කරමින් සිත පිරිසිදු කරනවා. පින්වත් මහණෙනි, මේ විදිහට භික්ෂුව නිදිවැරීමේ යෙදුණු කෙනෙක් වෙනවා. පින්වත් මහණෙනි, මේ කාරණා තුනෙන් යුතු භික්ෂුව කරදර රහිත වූ ප්‍රතිපදාවට පැමිණියා වෙනවා. ඔහු ආශ්‍රවයන් ක්ෂය කරන වීරියත් පටන් ගත්තා වෙනවා.

ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/an1_3-1-2-6/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M