සංයුත්ත නිකාය

නිදාන වග්ගෝ

1.5.3. දුක්ඛ සුත්තං

1.5.3. දුක ගැන වදාළ දෙසුම

සාවත්‌ථියං….

සැවැත් නුවරදී ……………

දුක්‌ඛස්‌ස භික්ඛවේ සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථංගමඤ්‌ච දේසිස්සාමි. තං සුණාථ ….(පෙ)…. කතමෝ ච භික්ඛවේ දුක්‌ඛස්‌ස සමුදයෝ? චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච රූපේ ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං. තිණ්‌ණං සංගති ඵස්සෝ. ඵස්‌සපච්‌චයා වේදනා. වේදනාපච්‌චයා තණ්‌හා. අයං ඛෝ භික්ඛවේ දුක්‌ඛස්‌ස සමුදයෝ.

“පින්වත් මහණෙනි, දුකේ හටගැනීම ගැනත්, දුකේ නැතිවීම ගැනත් මා ඔබට දේශනා කරන්නම්. එය හොඳින් අසා ගන්න. ….(පෙ)….

පින්වත් මහණෙනි, දුකේ හටගැනීම කියන්නේ මොකක්ද? ඇසත්, රූපත් හේතු කොට ගෙන ඇසේ විඤ්ඤාණය උපදිනවා. ඒ තුනේ එකතු වීම ස්පර්ශයයි. ස්පර්ශය හේතු කොට ගෙන විඳීම ඇති වේ. විඳීම හේතු කොට ගෙන තණ්හාව ඇති වේ. පින්වත් මහණෙනි, දුකේ හටගැනීම කියන්නේ මේකටයි.

ජිව්‌හඤ්‌ච පටිච්‌ච රසේ ච ….(පෙ)…. කායඤ්‌ච පටිච්‌ච ඵොට්‌ඨබ්‌බේ ච ….(පෙ)…. මනඤ්‌ච පටිච්‌ච ධම්මේ ච උප්‌පජ්‌ජති මනෝවිඤ්‌ඤාණං. තිණ්‌ණං සංගති ඵස්සෝ. ඵස්‌සපච්‌චයා වේදනා. වේදනාපච්‌චයා තණ්‌හා. අයං ඛෝ භික්ඛවේ දුක්‌ඛස්‌ස සමුදයෝ.

කනත්, ශබ්දයත් හේතු කොට ගෙන ….(පෙ)…. නාසයත්, ගඳ සුවඳත් හේතු කොට ගෙන ….(පෙ)…. දිවත්, රසයත් හේතු කොට ගෙන ….(පෙ)…. කයත්, පහසත් හේතු කොට ගෙන ….(පෙ)…. මනසත්, අරමුණුත් හේතු කොට ගෙන මනසේ විඤ්ඤාණය උපදිනවා. ඒ තුනේ එකතු වීම ස්පර්ශයයි. ස්පර්ශය හේතු කොට ගෙන විඳීම ඇති වේ. විඳීම හේතු කොට ගෙන තණ්හාව ඇති වේ. පින්වත් මහණෙනි, දුකේ හටගැනීම කියන්නේ මේකටයි.

කතමෝ ච භික්ඛවේ දුක්‌ඛස්‌ස අත්ථංගමෝ? චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච රූපේ ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං. තිණ්‌ණං සංගති ඵස්සෝ. ඵස්‌සපච්‌චයා වේදනා. වේදනාපච්‌චයා තණ්‌හා. තස්‌සායේව තණ්‌හාය අසේසවිරාගනිරෝධා උපාදානනිරෝධෝ. උපාදානනිරෝධා භවනිරෝධෝ. භවනිරෝධා ජාතිනිරෝධෝ. ජාතිනිරෝධා ජරාමරණං සෝකපරිදේවදුක්‌ඛදෝමනස්‌සුපායාසා නිරුජ්‌ඣන්‌ති. ඒවමේතස්‌ස කේවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස නිරෝධෝ හෝති. අයං ඛෝ භික්ඛවේ දුක්‌ඛස්‌ස අත්ථංගමෝ.

පින්වත් මහණෙනි, දුකේ නැතිවීම කියන්නේ මොකක්ද? ඇසත්, රූපත් හේතු කොට ගෙන ඇසේ විඤ්ඤාණය උපදිනවා. ඒ තුනේ එකතු වීම ස්පර්ශයයි. ස්පර්ශය හේතු කොට ගෙන විඳීම ඇති වේ. විඳීම හේතු කොට ගෙන තණ්හාව ඇති වේ. ඒ තණ්හාව සහමුලින්ම නොඇල්මෙන් නිරුද්ධ වීමෙන් උපාදාන නිරුද්ධ වෙලා යනවා. උපාදාන නිරුද්ධ වීමෙන් භවය නිරුද්ධ වෙලා යනවා. භවය නිරුද්ධ වීමෙන් ඉපදීමෙන් ඉපදීම නිරුද්ධ වෙලා යනවා. ඉපදීම නිරුද්ධ වීමෙන් ජරා මරණ, සෝක, වැළපීම්, කායික දුක්, මානසික දුක්, සුසුම් හෙළීම් නිරුද්ධ වෙලා යනවා. ඔය ආකාරයටයි මේ මුළු මහත් දුක් රැසම නිරුද්ධ වෙලා යන්නේ. පින්වත් මහණෙනි, දුකේ නැතිවීම කියන්නේ මේකටයි.

සෝතඤ්‌ච පටිච්‌ච සද්දේ ච උප්‌පජ්‌ජති සෝතවිඤ්‌ඤාණං ….(පෙ)…. ඝානඤ්‌ච පටිච්‌ච ගන්ධේ ච උප්පජ්ජති ඝාන විඤ්ඤාණං ….(පෙ)…. ජිව්‌හඤ්‌ච පටිච්‌ච රසේ ච ….(පෙ)…. කායඤ්‌ච පටිච්‌ච ඵොට්‌ඨබ්‌බේ ච ….(පෙ)…. මනඤ්‌ච පටිච්‌ච ධම්මේ ච උප්‌පජ්‌ජති මනෝවිඤ්‌ඤාණං. තිණ්‌ණං සංගති ඵස්සෝ. ඵස්‌සපච්‌චයා වේදනා. වේදනා පච්‌චයා තණ්‌හා. තස්‌සායේව තණ්‌හාය අසේසවිරාගනිරෝධා උපාදානනිරෝධෝ. උපාදානනිරෝධා භවනිරෝධෝ. භවනිරෝධා ජාතිනිරෝධෝ. ජාතිනිරෝධා ජරාමරණං සෝකපරිදේවදුක්‌ඛදෝමනස්‌සුපායාසා නිරුජ්‌ඣන්‌ති. ඒවමේතස්‌ස කේවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස නිරෝධෝ හෝති. අයං ඛෝ භික්ඛවේ දුක්‌ඛස්‌ස අත්ථංගමෝ’ති.

කනත්, ශබ්දයත් හේතු කොට ගෙන ….(පෙ)…. නාසයත්, ගඳ සුවඳත් හේතු කොට ගෙන ….(පෙ)…. දිවත්, රසයත් හේතු කොට ගෙන ….(පෙ)…. කයත්, පහසත් හේතු කොට ගෙන ….(පෙ)…. මනසත්, අරමුණුත් හේතු කොට ගෙන මනසේ විඤ්ඤාණය උපදිනවා. ඒ තුනේ එකතු වීම ස්පර්ශයයි. ස්පර්ශය හේතු කොට ගෙන විඳීම ඇති වේ. විඳීම හේතු කොට ගෙන තණ්හාව ඇති වේ. ඒ තණ්හාව සහමුලින්ම නොඇල්මෙන් නිරුද්ධ වීමෙන් උපාදාන නිරුද්ධ වෙලා යනවා. උපාදාන නිරුද්ධ වීමෙන් භවය නිරුද්ධ වෙලා යනවා. භවය නිරුද්ධ වීමෙන් ඉපදීමෙන් ඉපදීම නිරුද්ධ වෙලා යනවා. ඉපදීම නිරුද්ධ වීමෙන් ජරා මරණ, සෝක, වැළපීම්, කායික දුක්, මානසික දුක්, සුසුම් හෙළීම් නිරුද්ධ වෙලා යනවා. ඔය ආකාරයටයි මේ මුළු මහත් දුක් රැසම නිරුද්ධ වෙලා යන්නේ. පින්වත් මහණෙනි, දුකේ නැතිවීම කියන්නේ මේකටයි.

සාදු! සාදු!! සාදු!!!

දුක්ඛ සූත්‍රය නිමා විය.

ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/sn2_1-5-3/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M