මජ්ඣිම නිකාය

උපරි පණ්ණාසකෝ

3.3.5. දන්තභූමි සුත්තං

3.3.5. දමනය වූ භූමියට පත් වීම ගැන වදාළ දෙසුම

ඒවං මේ සුතං: ඒකං සමයං භගවා රාජගහේ විහරති වේළුවනේ කලන්දකනිවාපේ. තේන ඛෝ පන සමයේන අචිරවතෝ සමණුද්දේසෝ අරඤ්ඤකුටිකායං විහරති. අථ ඛෝ ජයසේනෝ රාජකුමාරෝ ජංඝාවිහාරං අනුචංකමමානෝ අනුවිචරමානෝ යේන අචිරවතෝ සමණුද්දේසෝ තේනුපසංකමි. උපසංකමිත්වා අචිරවතේන සමණුද්දේසේන සද්ධිං සම්මෝදි. සම්මෝදනීයං කථං සාරාණීයං වීතිසාරෙත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ ජයසේනෝ රාජකුමාරෝ අචිරවතං සමණුද්දේසං ඒතදවෝච: සුතං මේතං භෝ අග්ගිවෙස්සන, ඉධ භික්ඛු අප්පමත්තෝ ආතාපී පහිතත්තෝ විහරන්තෝ ඵුසෙය්‍ය චිත්තස්ස ඒකග්ගත’න්ති.

මා හට අසන්නට ලැබුනේ මේ විදිහටයි. ඒ දිනවල භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩසිටියේ රජගහ නුවර කලන්දක නිවාප නම් වූ වේළුවනාරාමයේ. ඒ කාලයේ ම අචිරවත සමණුද්දේසයන් වහන්සේ අරණ්‍ය කුටියක වාසය කළා. එදා ජයසේන රාජකුමාරයා ව්‍යායාම පිණිස එම අරණ්‍යයේ එහා මෙහා ඇවිදිමින් සිටියදී අචිරවත සමණුද්දේසයන් වෙත පැමිණුනා. පැමිණ අචිරවත සමණුද්දේසයන් සමඟ සතුටු වුනා. සතුටුවිය යුතු පිළිසඳර කතාබහේ යෙදී එකත්පස්ව වාඩිවුනා. එකත්පස්ව හුන් ජයසේන රාජකුමාරයා අචිරවත සමණුද්දේසයන්ට මෙය පැවසුවා.

“භවත් අග්ගිවෙස්සන, මේ ශාසනයෙහි අප්‍රමාදීව, කෙලෙස් තවන වීරියෙන්, දහමට දිවි පුදා වාසය කරන භික්ෂුව චිත්ත ඒකාග්‍රතාවය ලබනවාය කියල මං අහලා තියෙනවා.”

ඒවමේතං රාජකුමාර, ඒවමේතං රාජකුමාර, ඉධ භික්ඛු අප්පමත්තෝ ආතාපී පහිතත්තෝ විහරන්තෝ ඵුසෙය්‍ය චිත්තස්ස ඒකග්ගතන්ති.

“පින්වත් රාජකුමාරය, ඒක එහෙමම තමයි. පින්වත් රාජකුමාරය, ඒක එහෙමම තමයි. මේ ශාසනයෙහි අප්‍රමාදීව, කෙලෙස් තවන වීරියෙන්, දහමට දිවි පුදා වාසය කරන භික්ෂුව චිත්ත ඒකාග්‍රතාවය ලබනවා.”

සාධු මේ භවං අග්ගිවෙස්සනෝ යථාසුතං යථාපරියත්තං ධම්මං දේසේතූති.

“භවත් අග්ගිවෙස්සන, ඔබවහන්සේ ධර්මය අසා ඇති පිළිවෙලට, පුහුණු කළ පිළිවෙලට මට ධර්ම දේශනා කරන සේක් නම් මැනවි.”

න ඛෝ තේ අහං රාජකුමාර, සක්කෝමි යථාසුතං යථාපරියත්තං ධම්මං දේසේතුං. අහං චරහි තේ රාජකුමාර, යථාසුතං යථාපරියත්තං ධම්මං දේසෙය්‍යං, ත්වඤ්ච මේ භාසිතස්ස අත්ථං න ආජානෙය්‍යාසි. සෝ මමස්ස කිලමථෝ, සා මමස්ස විහේසාති.

“පින්වත් රාජකුමාරය, අසා ඇති පිළිවෙලට, පුහුණු කළ පිළිවෙලට බණ කියන්නට මට පුළුවන්කමක් නෑ. පින්වත් රාජකුමාරය, මං අසා ඇති පිළිවෙලට, පුහුණු කළ පිළිවෙලට ඔබට බණ කියනවා නම්, ඔබත් මා කියන්නා වූ ධර්මයේ අර්ථ අවබෝධ කරන්නේ නැත්නම්, එතකොට එය මට මහන්සියක් වේවි. එය මට වෙහෙසක් වේවි.”

දේසේතු මේ භවං අග්ගිවෙස්සනෝ යථාසුතං යථාපරියත්තං ධම්මං, අප්පේවනාමාහං භෝතෝ අග්ගිවෙස්සනස්ස භාසිතස්ස අත්ථං ආජානෙය්‍යන්ති.

“භවත් අග්ගිවෙස්සන, ඔබවහන්සේ ඇසූ පිළිවෙලට, පුහුණු කළ පිළිවෙලට මට ධර්ම දේශනා කරන සේක්වා! මම භවත් අග්ගිවෙස්සනයන්ගේ බණට අනුව ඒ අර්ථ දැනගන්නවා නම් තමයි හොඳ.”

දේසෙය්‍යං ඛෝ තේ අහං රාජකුමාර, යථාසුතං යථාපරියත්තං ධම්මං, සචේ මේ ත්වං භාසිතස්ස අත්ථං ආජානෙය්‍යාසි ඉච්චේතං කුසලං. නෝ චේ මේ ත්වං භාසිතස්ස අත්ථං ආජානෙය්‍යාසි. යථා සකේ තිට්ඨෙය්‍යාසි න මං තත්ථ උත්තරිං පටිපුච්ඡෙය්‍යාසීති.

“පින්වත් රාජකුමාරය, මා ඇසූ පිළිවෙලට, පුහුණු කළ පිළිවෙලට ඔබට බණ කියන්නම්. එතකොට ඔබ මා කියන බණේ අර්ථ අවබෝධ කරගත්තොත් ඒක තමයි කුසලය. මා කියූ බණෙහි අර්ථ ඔබ අවබෝධ කරගත්තේ නැත්නම්, ඒ විදිහටම තමන්ගේ දැනුම අනුව ඉන්න. ඒ ගැන මගෙන් වැඩිපුර ප්‍රශ්න කරන්න එපා!”

දේසේතු මේ භවං අග්ගිවෙස්සනෝ යථාසුතං යථාපරියත්තං ධම්මං. සචේ අහං භෝතෝ අග්ගිවෙස්සනස්ස භාසිතස්ස අත්ථං ආජානිස්සාමි. ඉච්චේතං කුසලං, නෝ චේ අහං භෝතෝ අග්ගිවෙස්සනස්ස භාසිතස්ස අත්ථං ආජානිස්සාමි. යථා සකේ තිට්ඨිස්සාමි. නාහං තත්ථ භවන්තං අග්ගිවෙස්සනං උත්තරිං පටිපුච්ඡිස්සාමීති.

“භවත් අග්ගිවෙස්සන, ඔබවහන්සේ ඇසූ පිළිවෙලට, පුහුණු කළ පිළිවෙලට මට ධර්මය දේශනා කරන සේක්වා! ඉදින් මං භවත් අග්ගිවෙස්සනයන්ගේ බණෙහි අර්ථය තේරුම් ගත්තොත් ඒක කුසලයක් තමයි. යම්හෙයකින් භවත් අග්ගිවෙස්සනයන්ගේ බණෙහි අර්ථය මට නොතේරුනොත් මං එය නොතේරුන හැටියටම ඉන්නම්. මං ඒ ගැන භවත් අග්ගිවෙස්සනයන්ගෙන් වැඩිමනක් ප්‍රශ්න කිරීම් කරන්නට යන්නේ නැහැ.”

අථ ඛෝ අචිරවතෝ සමණුද්දේසෝ ජයසේනස්ස රාජකුමාරස්ස යථාසුතං යථාපරියත්තං ධම්මං දේසේසි. ඒවං වුත්තේ ජයසේනෝ රාජකුමාරෝ අචිරවතං සමණුද්දේසං ඒතදවෝච: ‘අට්ඨානමේතං භෝ අග්ගිවෙස්සන, අනවකාසෝ යං භික්ඛු අප්පමත්තෝ ආතාපී පහිතත්තෝ විහරන්තෝ ඵුසෙය්‍ය චිත්තස්ස ඒකග්ගත’න්ති. අථ ඛෝ ජයසේනෝ රාජකුමාරෝ අචිරවතස්ස සමණුද්දේසස්ස අට්ඨානතඤ්ච අනවකාසතඤ්ච පවේදෙත්වා උට්ඨායාසනා පක්කාමි.

එතකොට අචිරවත සමණුද්දේසයන් වහන්සේ තමන් ඇසූ පිළිවෙලට, පුහුණු කළ පිළිවෙලට ජයසේන රාජකුමාරයාට ධර්මය දේශනා කළා. එසේ දේශනා කළ විට ජයසේන රාජකුමාරයා අචිරවත සමණුද්දේසයන්ට මෙහෙම කිව්වා. “භවත් අග්ගිවෙස්සන, යම් භික්ෂුවක් මේ ශාසනයෙහි අප්‍රමාදීව, කෙලෙස් තවන වීරියෙන්, දහමට දිවි පුදා වාසය කරද්දී චිත්ත ඒකාග්‍රතාවය ලබනවා යන කරුණක් ඇද්ද, ඒක වෙන්න පුළුවන් එකක් නොවෙයි. අවකාශ රහිත දෙයක්ම යි” කියල ජයසේන රාජකුමාරයා අචිරවත සමණුද්දේසයන් වහන්සේ හට චිත්ත සමාධිය පිණිස භික්ෂුවට ඉඩක් නැති බවත්, අවකාශ නැති බවත් ප්‍රකාශ කොට හුනස්නෙන් නැගිට පිටත් වුනා.

අථ ඛෝ අචිරවතෝ සමණුද්දේසෝ අචිරපක්කන්තේ ජයසේනේ රාජකුමාරේ යේන භගවා තේනුපසංකමි. උපසංකමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ අචිරවතෝ සමණුද්දේසෝ යාවතකෝ අහෝසි ජයසේනේන රාජකුමාරේන සද්ධිං කථාසල්ලාපෝ, තං සබ්බං භගවතෝ ආරෝචේසි.

එතකොට අචිරවත සමණුද්දේසයන් වහන්සේ ජයසේන රාජකුමාරයා පිටත්ව ගොස් නොබෝ වේලාවකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත පැමිණුනා. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ආදරයෙන් වන්දනා කොට එකත්පස්ව වාඩිවුනා. එකත්පස්ව හුන් අචිරවත සමණුද්දේසයන් වහන්සේ ජයසේන රාජකුමාරයා සමඟ යම් බඳු කතා බහක් ඇතිවුනාද, ඒ සියල්ල භාග්‍යවතුන් වහන්සේට සැලකළා.

ඒවං වුත්තේ භගවා අචිරවතං සමණුද්දේසං ඒතදවෝච: ‘තං කුතෙත්ථ අග්ගිවෙස්සන, ලබ්භා යං තං නෙක්ඛම්මේන ඤාතබ්බං, නෙක්ඛම්මේන දට්ඨබ්බං, නෙක්ඛම්මේන පත්තබ්බං, නෙක්ඛම්මේන සච්ඡිකාතබ්බං, තං වත ජයසේනෝ රාජකුමාරෝ කාමමජ්ඣේ වසන්තෝ කාමේ පරිභුඤ්ජන්තෝ කාමවිතක්කේහි ඛජ්ජමානෝ කාමපරිළාහේන පරිඩය්හමානෝ කාමපරියේසනාය උස්සුක්කෝ ඤස්සති වා දක්ඛිති වා සච්ඡි වා කරිස්සතී’ති නේතං ඨානං විජ්ජති. සෙය්‍යථාපිස්සු අග්ගිවෙස්සන, ද්වේ හත්ථිදම්මා වා අස්සදම්මා වා ගෝදම්මා වා සුදන්තා සුවිනීතා, ද්වේ හත්ථිදම්මා වා අස්සදම්මා වා ගෝදම්මා වා අදන්තා අවිනීතා. තං කිං මඤ්ඤසි අග්ගිවෙස්සන, යේ තේ ද්වේ හත්ථිදම්මා වා අස්සදම්මා වා ගෝදම්මා වා සුදන්තා සුවිනීතා, අපි නු තේ දන්තාව දන්තකාරණං ගච්ඡෙය්‍යුං, දන්තාව දන්තභූමිං සම්පාපුණෙය්‍යුන්ති:

එසේ පැවසූ විට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අචිරවත සමණුද්දේසයන් හට මෙය පැවසුවා. “පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, යමක් කාමයන්ගෙන් නික්මීමෙන් ම දැනගත යුතුද, කාමයන්ගෙන් නික්මීමෙන් ම දැකගත යුතුද, කාමයන්ගෙන් නික්මීමෙන් ම පැමිණිය යුතුද, කාමයන්ගෙන් නික්මීමෙන් ම සාක්ෂාත් කළ යුතුද, එය ඔය විදිහට කොහොම නම් ලබන්නටද? කාමය මැද වාසය කරන, කාමයන් අනුභව කරමින් ඉන්න, කාම විතර්කයන් විසින් තමන්ව කකා සිටින, කාම දැවිල්ලෙන් දැවි දැවී ඉන්න, කාමය ම සොයන්නට වෙහෙසෙමින් ඉන්න ඔය ජයසේන රාජකුමාරයා, ඒකාන්තයෙන්ම ඒ දහම දැනගන්නේය, දකින්නේය, සාක්ෂාත් කරන්නේය යන කාරණය නම් වෙන්න පුළුවන් දෙයක් නොවෙයි.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, ඒක මේ වගේ දෙයක්. දමනය වූ ඇත්තු දෙන්නෙක් ඉන්නවා. එහෙම නැත්නම් අශ්වයන් දෙන්නෙක් ඉන්නවා. එහෙම නැත්නම් ගවයන් දෙන්නෙක් ඉන්නවා. මොවුන් ඉතාමත් හොඳින් දමනය වෙලයි ඉන්නේ. හොඳින් හික්මිලයි ඉන්නේ. ඒ වගේම දමනය කරන්නට ගෙනා ඇත්තු දෙන්නෙක් හෝ ගවයන් දෙන්නෙක් හෝ අශ්වයන් දෙන්නෙක් හෝ ඉන්නවා. හැබැයි ඔවුන් දමනය වෙලත් නෑ. හික්මිලත් නෑ. පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, මේ ගැන කුමක්ද සිතන්නේ? අර හොඳින් දමනය වූ, හොඳින් හික්මුණු ඇත්තු දෙන්නා හෝ අශ්වයින් දෙන්නා හෝ ගවයින් දෙන්නා හෝ ඉන්නවා නෙව. ඔවුන් දමනය වෙලාම, දමනය වූ බවට පත්වුනා නොවේද?”

ඒවං භන්තේ.

“එසේය, ස්වාමීනී”

යේ පන තේ ද්වේ හත්ථිදම්මා වා අස්සදම්මා වා ගෝදම්මා වා අදන්තා අවිනීතා, අපි නු තේ අදන්තාව දන්තකාරණං ගච්ඡෙය්‍යුං. අදන්තාව දන්තභූමිං සම්පාපුණෙය්‍යුං. සෙය්‍යථාපි තේ ද්වේ හත්ථිදම්මා වා අස්සදම්මා වා ගෝදම්මා වා සුදන්තා සුවිනීතාති:

“එතකොට දමනය නොවුණු, නොහික්මුණු ඇත්තු දෙන්නා හෝ අශ්වයෝ දෙන්නා හෝ ගවයන් දෙන්නා හෝ දමනය නොවී සිටිද්දීම දමනය වූ බවට පත්වෙනවාද? දමනය නොවී සිටිද්දීම දමනය වූ ස්වභාවයට පැමිණෙනවාද? ඒ කිව්වේ අර හොඳින් දමනය වුණු, හොඳින් හික්මුණු ඇත්තු දෙන්නා වගේ, අශ්වයන් දෙන්නා වගේ, ගවයන් දෙන්නා වගේ වෙනවාද?”

නෝ හේතං භන්තේ.

“ස්වාමීනී, එහෙම වෙන්නේ නෑ.”

ඒවමේව ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, යං තං නෙක්ඛම්මේන ඤාතබ්බං නෙක්ඛම්මේන දට්ඨබ්බං නෙක්ඛම්මේන පත්තබ්බං නෙක්ඛම්මේන සච්ඡිකාතබ්බං, තං වත ජයසේනෝ රාජකුමාරෝ කාමමජ්fක්‍ධ් වසන්තෝ කාමේ පරිභුඤ්ජන්තෝ කාමවිතක්කේහි ඛජ්ජමානෝ කාමපරිළාහේන පරිඩය්හමානෝ කාමපරියේසනාය උස්සුක්කෝ ඤස්සති වා දක්ඛිති වා සච්ඡි වා කරිස්සතීති නේතං ඨානං විජ්ජති.

“පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, මේකත් ඒ විදිහම තමයි. යමක් කාමයන්ගෙන් නික්මීමෙන්ම දැනගත යුතුද, කාමයන්ගෙන් නික්මීමෙන් ම දැකගත යුතුද, කාමයන්ගෙන් නික්මීමෙන් ම පැමිණිය යුතුද, කාමයන්ගෙන් නික්මීමෙන් ම සාක්ෂාත් කළ යුතුද, එය ඔය විදිහට කොහොම නම් ලබන්නටද? කාමය මැද වාසය කරන, කාමයන් අනුභව කරමින් ඉන්න, කාම විතර්කයන් විසින් තමන්ව කකා සිටින, කාම දැවිල්ලෙන් දැවි දැවී ඉන්න, කාමය ම සොයන්නට වෙහෙසෙමින් ඉන්න ඔය ජයසේන රාජකුමාරයා, ඒකාන්තයෙන්ම ඒ දහම දැනගන්නේය, දකින්නේය, සාක්ෂාත් කරන්නේය යන කාරණය නම් වෙන්න පුළුවන් දෙයක් නොවෙයි.

සෙය්‍යථාපි අග්ගිවෙස්සන, ගාමස්ස වා නිගමස්ස වා අවිදූරේ මහාපබ්බතෝ, තමේනං ද්වේ සහායකා තම්හා ගාමා වා නිගමා වා නික්ඛමිත්වා හත්ථවිලංඝකේන යේන සෝ පබ්බතෝ, තේනුපසංකමෙය්‍යුං. උපසංකමිත්වා ඒකෝ සහායකෝ හෙට්ඨා පබ්බතපාදේ තිට්ඨෙය්‍ය. ඒකෝ සහායකෝ උපරිපබ්බතං ආරෝහෙය්‍ය. තමේනං හෙට්ඨා පබ්බතපාදේ ඨිතෝ සහායකෝ උපරිපබ්බතේ ඨිතං සහායකං ඒවං වදෙය්‍ය: ‘යං සම්ම කිං ත්වං පස්සසි උපරිපබ්බතේ ඨිතෝ’ති: සෝ ඒවං වදෙය්‍ය: ‘පස්සාමි ඛෝ අහං සම්ම, උපරිපබ්බතේ ඨිතෝ ආරාමරාමණෙය්‍යකං වනරාමණෙය්‍යකං භූමිරාමණෙය්‍යකං පොක්ඛරණීරාමණෙය්‍යකන්ති. සෝ ඒවං වදෙය්‍ය: අට්ඨානං ඛෝ ඒතං සම්ම, අනවකාසෝ යං ත්වං උපරිපබ්බතේ ඨිතෝ පස්සෙය්‍යාසි ආරාමරාමණෙය්‍යකං වනරාමණෙය්‍යකං භූමිරාමණෙය්‍යකං පොක්ඛරණීරාමණෙය්‍යකන්ති. තමේනං උපරිපබ්බතේ ඨිතෝ සහායකෝ හෙට්ඨිමපබ්බතපාදං ඕරෝහිත්වා තං සහායකං බාහායං ගහෙත්වා උපරිපබ්බතං ආරෝපෙත්වා මුහුත්තං අස්සාසෙත්වා ඒවං වදෙය්‍ය: ‘යං සම්ම කිං ත්වං පස්සසි උපරිපබ්බතේ ඨිතෝති. සෝ ඒවං වදෙය්‍ය: ‘පස්සාමි ඛෝ අහං සම්ම, උපරිපබ්බතේ ඨිතෝ ආරාමරාමණෙය්‍යකං වනරාමණෙය්‍යකං භූමිරාමණෙය්‍යකං පොක්ඛරණීරාමණෙය්‍යකන්ති. සෝ ඒවං වදෙය්‍ය: ‘ඉදානේව ඛෝ තේ සම්ම, භාසිතං: ‘මයං ඒවං ආජානාම: අට්ඨානං ඛෝ ඒතං සම්ම, අනවකාසෝ යං ත්වං උපරිපබ්බතේ ඨිතෝ පස්සෙය්‍යාසි ආරාමරාමණෙය්‍යකං ….(පෙ)…. පොක්ඛරණීරාමණෙය්‍යකන්ති. ඉදානේව ච පන තේ භාසිතං: ‘මයං ඒවං ආජානාම: පස්සාමි ඛෝ අහං සම්ම, උපරිපබ්බතේ ඨිතෝ ආරාමරාමණෙය්‍යකං ….(පෙ)…. පොක්ඛරණීරාමණෙය්‍යකන්ති. සෝ ඒවං වදෙය්‍ය: තථා හි පනාහං සම්ම, ඉමිනා මහතා පබ්බතේන ආවුතෝ දට්ඨෙය්‍යං නාද්දසන්ති.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, මෙවැනි දෙයක් තියෙනවා. ගමකට හෝ නියම් ගමකට හෝ නුදුරින් විශාල පර්වතයක් තියෙනවා. ඉතින් යහළුවන් දෙදෙනෙක් ඒ ගමෙන් හෝ නියම් ගමෙන් හෝ නික්මී එකිනෙකාගේ අත් අල්ලාගෙන ඒ පර්වතය ළඟට එනවා. ඇවිත් එක යාළුවෙක් පහළ ඉන්නවා. අනිත් එක්කෙනා පර්වතය උඩට නගිනවා. එතකොට පර්වතයේ පහළ ඉන්න යාළුවා, පර්වතය මුදුනේ ඉන්න යහළුවාට මෙහෙම කියනවා. ‘එම්බා යහළුව, කන්ද මුදුනේ සිටිද්දී ඔබට මොනවද පෙනෙන්නේ?’ එතකොට ඔහු මෙහෙම කියනවා. ‘යහළුවා, මේ කන්ද මුදුනේ සිටිද්දී මට ලස්සන ආරාම පේනවා. ලස්සන වනාන්තර පේනවා. ලස්සන බිම් පේනවා. ලස්සන පැන් පොකුණු පේනවා’ කියලා. එතකොට අර බිම හිටපු එක්කෙනා මෙහෙම කියනවා. ‘එම්බා යහළුව, ඕක වෙන්න පුළුවන් එකක් නොවෙයි. අවකාශ රහිත ම යි. කඳු මුදුනට නැග ඔබ ලස්සන ආරාම දකිනවාය, ලස්සන වනාන්තර දකිනවාය, ලස්සන භූමි දකිනවාය, ලස්සන පැන් පොකුණු දකිනවාය කියන එක වෙන්න පුළුවන් දෙයක් නොවෙයි’ කියලා. එතකොට අර කන්ද උඩ හිටපු යාළුවා කන්දේ පහළට බැහැලා අනිත් යාළුවාව අතින් අල්ලාගෙන ආයෙමත් කන්ද උඩට නගිනවා. නැගලා මොහොතක් විවේක අරගෙන, මෙහෙම කියනවා. ‘යහළුවා, කන්ද මුදුනේ ඔබට පේන්නේ මොනවාද?’ ඔහු මෙහෙම කියනවා. ‘යහළුව, කන්ද මුදුනේ ඉන්න මට ලස්සන ආරාම පේනවා. ලස්සන වනාන්තර පේනවා. ලස්සන භූමි භාග පේනවා. ලස්සන පැන් පොකුණු පේනවා’ කියලා. එතකොට ඔහු මෙහෙම කියනවා. ‘ඉතින් යහළුවා, ඔබ දැන් මට මෙහෙම කිව්වා නේද? අපි මෙහෙම දන්නවාය, එම්බා යහළුව, ඔබ කන්ද මුදුනේ ඉඳලා ලස්සන ආරාම ….(පෙ)…. ලස්සන පැන්පොකුණු දකිනවාය කියන එක වෙන්න පුළුවන් එකක් නොවේය, අවකාශ රහිතයි කියලා. දැන් ඔබ මෙහෙමත් කියනවා. අපි මේ විදිහට දන්නවාය කියල. යහළුවා, මං පර්වතය උඩට නැග්ගාම ලස්සන ආරාම පේනවාය ….(පෙ)…. ලස්සන පැන් පොකුණු පේනවාය’ කියලා. එතකොට ඒ යාළුවා මෙහෙම කිව්වා. ‘යහළුව, ඒක ඇත්ත. මේ විශාල පර්වතයෙන් වැහිලා හිටපු නිසයි දැක ගත යුතු දේ මං දැක්කේ නැත්තේ.’

ඒවමේව ඛෝ අතෝ මහන්තතරේන ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, අවිජ්ජාඛන්ධේන ජයසේනෝ රාජකුමාරෝ ආවුතෝ නිවුතෝ ඕවුතෝ, පරියෝනද්ධෝ. සෝ වත යං තං නෙක්ඛම්මේන ඤාතබ්බං, නෙක්ඛම්මේන දට්ඨබ්බං, නෙක්ඛම්මේන පත්තබ්බං, නෙක්ඛම්මේන සච්ඡිකාතබ්බං, තං වත ජයසේනෝ රාජකුමාරෝ කාමමජ්fක්‍ධ් වසන්තෝ කාමේ පරිභුඤ්ජන්තෝ කාමවිතක්කේහි ඛජ්ජමානෝ කාමපරිළාහේන පරිඩය්හමානෝ කාමපරියේසනාය උස්සුක්කෝ ඤස්සති වා දක්ඛිති වා සච්ඡි වා කරිස්සතීති නේතං ඨානං විජ්ජති. සචේ ඛෝ තං අග්ගිවෙස්සන, ජයසේනස්ස රාජකුමාරස්ස ඉමා ද්වේ උපමා පටිභාසෙය්‍යුං අනච්ඡරියං තේ ජයසේනෝ රාජකුමාරෝ පසීදෙය්‍ය: පසන්නෝ ච තේ පසන්නාකාරං කරෙය්‍යාති.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, ඒ විදිහම තමයි. ඒ මහා පර්වතයට වඩා අතිශයින්ම විශාල වූ අවිද්‍යා ස්කන්ධයෙන් වැහිලයි, වෙලිලයි, එතිලයි, හාත්පසින්ම වෙලිලයි ජයසේන කුමාරයා ඉන්නේ. ඉතින් ඔහු යමක් කාමයන්ගෙන් නික්මීමෙන් ම දැනගත යුතුද, කාමයන්ගෙන් නික්මීමෙන් ම දැකගත යුතුද, කාමයන්ගෙන් නික්මීමෙන් ම පැමිණිය යුතුද, කාමයන්ගෙන් නික්මීමෙන් ම සාක්ෂාත් කළ යුතුද, කාමය මැද වාසය කරන, කාමයන් අනුභව කරමින් ඉන්න, කාම විතර්කයන් විසින් තමන්ව කකා සිටින, කාම දැවිල්ලෙන් දැවි දැවී ඉන්න, කාමය ම සොයන්නට වෙහෙසෙමින් ඉන්න ඔය ජයසේන රාජකුමාරයා, ඒකාන්තයෙන්ම ඒ දහම දැනගන්නේය, දකින්නේය, සාක්ෂාත් කරන්නේය යන කාරණය නම් වෙන්න පුළුවන් දෙයක් නොවෙයි.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, ඉතින් ඔබ ජයසේන රාජකුමාරයාට ඔය උපමා දෙක කිව්වා නම්, ජයසේන රාජකුමාරයා ඔබේ බණට පහදිනවාය කියන කරුණ, පැහැදිලා ඔබට ප්‍රසන්න වූ ආකාරය පවත්වනවාය කියන කරුණ පුදුම දෙයක් නොවෙයි.”

කුතෝ පන මං භන්තේ, ජයසේනස්ස රාජකුමාරස්ස ඉමා ද්වේ උපමා පටිභාසිස්සන්ති අනච්ඡරියා පුබ්බේ අස්සුතපුබ්බා. සෙය්‍යථාපි භගවන්තන්ති.

“අනේ ස්වාමීනී, භාග්‍යවත් බුදුරජාණන් වහන්සේට වැටහෙන පරිද්දෙන් පෙර නොඇසූ විරූ ආශ්චර්යවත් වූ මේ උපමා දෙක ජයසේන රාජකුමාරයාට කියන්නට මට කොහොම නම් පහළ වෙයිද?”

සෙය්‍යථාපි අග්ගිවෙස්සන, රාජා ඛත්තියෝ මුද්ධාවසිත්තෝ නාගවනිකං ආමන්තේති: ඒහි ත්වං සම්ම නාගවනික, රඤ්ඤෝ නාගං අභිරුහිත්වා නාගවනං පවිසිත්වා ආරඤ්ඤකං නාගං අතිපස්සිත්වා රඤ්ඤෝ නාගස්ස ගීවාය උපනිබන්ධාහීති. ඒවං දේවාති ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, නාගවනිකෝ රඤ්ඤෝ ඛත්තියස්ස මුද්ධාවසිත්තස්ස පටිස්සුත්වා රඤ්ඤෝ නාගං අභිරුහිත්වා නාගවනං පවිසිත්වා ආරඤ්ඤකං නාගං අතිපස්සිත්වා රඤ්ඤෝ නාගස්ස ගීවාය උපනිබන්ධති. තමේනං රඤ්ඤෝ නාගෝ අබ්භෝකාසං නීහරති. එත්තාවතා ච ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, ආරඤ්ඤකෝ නාගෝ අබ්භෝකාසං ගතෝ හෝති. එත්ථ ගේධා හි අග්ගිවෙස්සන, ආරඤ්ඤකා නාගා යදිදං නාගවනං, තමේනං නාගවනිකෝ රඤ්ඤෝ ඛත්තියස්ස මුද්ධාවසිත්තස්ස ආරෝචේසි: අබ්භෝකාසගතෝ ඛෝ දේව, ආරඤ්ඤකෝ නාගෝති.

“පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, ඒක මේ වගේ දෙයක්. ඔටුණු පළන් රජෙක් ඉන්නවා. ඔහු ඇතුන් අල්ලන තැනැත්තා අමතා මෙහෙම කියනවා. ‘එම්බා යහළු ඇතුන් අල්ලන තැනැත්ත, ඔබ එන්න. රාජකීය හස්තිරාජයාගේ පිට නැගී ඇත්තු ඉන්න වනානන්තරයට ගිහින් හොඳට ඇතෙක් බලලා රජ්ජුරුවන්ගේ ඇතාගේ බෙල්ලේ ගැටගහලා බඳින්න.’ පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, අර ඇත්තු අල්ලන කෙනා ‘එසේය, දේවයනි’ කියල ඔටුණු පළන් රජතුමාට පිළිතුරු දීලා රජ්ජුරුවන්ගේ ඇතා පිට නැගී වනාන්තරයට යනවා. ගිහින් වනයේ ඉන්න ඇතෙක් දැකලා රාජකීය ඇතාගේ බෙල්ලේ ඌව ගැටගහනවා. ඊට පස්සේ රාජකීය ඇතා අර කැලේ හිටපු ඇතාව එළිමහනට අරගෙන එනවා. පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, මෙපමණකිනුත් කැලේ සිටින ඇතා එළිමහනට පැමිණියා වෙනවා. පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, කැලේ හිටපු ඇතාට ඒ කැලයෙහි යම් ඇත්වනයක් ඇද්ද, ඒ ගැනම යි සිතේ බැඳීම තියෙන්නේ. ඉන්පසු ඇතුන් අල්ලන මිනිසා ඔටුණු පළන් රජ්ජුරුවන්ට දැනුම් දෙනවා ‘දේවයන් වහන්ස, මහා වනයේ හිටපු ඇතාව එළිමහනට අරගෙන ආවා’ කියලා.

අථ ඛෝ අග්ගිවෙස්සන තමේනං රාජා ඛත්තියෝ මුද්ධාවසිත්තෝ හත්ථිදමකං ආමන්තේසි: ඒහි ත්වං සම්ම හත්ථිදමක, ආරඤ්ඤකං නාගං දමයාහි ආරඤ්ඤකානඤ්චේව සීලානං අභිනිම්මදනාය, ආරඤ්ඤකානඤ්චේව සරසංකප්පානං අභිනිම්මදනාය, ආරඤ්ඤකානඤ්චේව දරථකිලමථපරිළාහානං අභිනිම්මදනාය, ගාමන්තේ අභිරමාපනාය, මනුස්සකන්තේසු සීලේසු සමාදපනායාති. ඒවං දේවාති ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, හත්ථිදමකෝ රඤ්ඤෝ ඛත්තියස්ස මුද්ධාවසිත්තස්ස පටිස්සුත්වා මහන්තං ථම්භං පඨවියං නිඛණිත්වා ආරඤ්ඤකස්ස නාගස්ස ගීවායං උපනිබන්ධති. ආරඤ්ඤකානඤ්චේව සීලානං අභිනිම්මදනාය, ආරඤ්ඤකානඤ්චේව සරසංකප්පානං අභිනිම්මදනාය, ආරඤ්ඤකානඤ්චේව දරථකිලමථපරිළාහානං අභිනිම්මදනාය, ගාමන්තේ අභිරමාපනාය මනුස්සකන්තේසු සීලේසු සමාදපනාය. තමේනං හත්ථිදමකෝ යා සා වාචා නේලා කණ්ණසුඛා පේමනීයා හදයංගමා පෝරී බහුජනකන්තා බහුජනමනාපා, තථාරූපාහි වාචාහි සමුදාචරති. යතෝ ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, ආරඤ්ඤකෝ නාගෝ හත්ථිදමකස්ස යා සා වාචා නේලා කණ්ණසුඛා පේමනීයා හදයංගමා පෝරී බහුජනකන්තා බහුජනමනාපා, තථාරූපාහි වාචාහි සමුදාචරියමානෝ සුස්සූසති. සෝතං ඕදහති. අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨපේති. තමේනං හත්ථිදමකෝ උත්තරිං තිණඝාසෝදකං අනුප්පවෙච්ඡති.

එතකොට පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, ඒ ඔටුණු පළන් රජතුමා ඇතුන් හික්මවන කෙනෙකු ඇමතුවා. ‘එම්බා යහළුව, ඇතුන් හික්මවන තැනැත්ත, ඔබ එන්න. කැලෙන් ගෙනාපු ඇතා දමනය කරන්න. වනාන්තරයේ සිටීමෙන් ඇතා තුළ තිබුණු ගතිගුණ හොඳින් දමනය කිරීම පිණිස, අරණ්‍යයේ සිටීමෙන් ඇතා තුළ හටගත් කල්පනා හොඳින් දමනය කිරීම පිණිස, අරණ්‍යවාසයෙන්ම ඇතාට ඇති වූ යම් කරදර පීඩා වෙහෙස ඇත්නම් ඒවා හොඳින් දමනය කිරීම පිණිස, ගමෙහි සිත් අලවා ගැනීම පිණිස, මිනිසුන් කැමැති වන ගතිගුණවල පිහිටුවීම පිණිස ඇතාව දමනය කරන්න.’

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, ඒ ඇතුන් දමනය කරන පුද්ගලයා ‘එසේය, දේවයන් වහන්ස’ කියල ඔටුණු පළන් රජතුමාට පිළිතුරු දී විශාල ටැඹක් පොළොවෙහි හිටවලා වනාන්තරයෙන් ගෙනාපු ඇතාගේ බෙල්ල ඒ කණුවේ ගැටගහනවා. එහෙම කරන්නේ ඇතා තුළ තිබෙන කැලේ ගතිය සංසිඳවන්නයි. කැලේට ආශා සිතුවිලි ඇතිවීම සංසිඳුවන්නයි. කැලේ වාසයෙන් ඇති වූ කරදර, පීඩා, වෙහෙස සංසිඳුවන්නයි. ගමට ආශාව ඇතිකරවන්නයි. මිනිසුන්ගේ සිත් අලවන ගතිගුණ වලට පුහුණු කරවන්නයි. ඉතින් ඇතුන් දමනය කරන පුද්ගලයා යම් වචනයක් නිදොස්ද, කනට ඉතා මිහිරියිද, ප්‍රේමාන්විතද, හෘදයාංගමද, ශිෂ්ටසම්පන්නයිද, බොහෝ ජනයා කැමති මනාප වෙයිද, එබඳු වූ වචනවලින් අර ඇතාට කතා කරනවා.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, යම් දවසක අර කැලෙන් ගෙනාපු ඇතා ඇත්තු දමනය කරන පුද්ගලයා ගේ කනට නිදොස් වූ, මිහිරි වූ, පෙම්වත් වූ, හෘදයාංගම වූ, ශිෂ්ට සම්පන්න වූ, බොහෝ ජනයා කැමති වූ වචන අසයිද, එය ඇසීමට කන් යොමු කරයිද, ඒ වචනවල අර්ථ තේරුම් ගන්න මහන්සි ගනියිද, එතකොට ඇත්තු දමනය කරන පුද්ගලයා ඇතා ළඟට තණ කොළත්, වතුරත් කිට්ටු කරනවා.

යතෝ ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, ආරඤ්ඤකෝ නාගෝ හත්ථිදමකස්ස තිණඝාසෝදකං පතිගණ්හාති. තත්‍ර හත්ථිදමකස්ස ඒවං හෝති: ජීවිස්සති ඛෝදානි ආරඤ්ඤකෝ නාගෝ’ති. තමේනං හත්ථිදමකෝ උත්තරිං කාරණං කාරේති. ආදිය භෝ, නික්ඛිප භෝති. යතෝ ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, ආරඤ්ඤකෝ නාගෝ හත්ථිදමකස්ස ආදානනික්ඛේපේ වචනකරෝ හෝති ඕවාදපතිකරෝ. තමේනං හත්ථිදමකෝ උත්තරිං කාරණං කාරේති. අභික්කම භෝ පටික්කම භෝති. යතෝ ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, ආරඤ්ඤකෝ නාගෝ හත්ථිදමකස්ස අභික්කමපටික්කමේ වචනකරෝ හෝති, ඕවාදපතිකරෝ. තමේනං හත්ථිදමකෝ උත්තරිං කාරණං කාරේති. උට්ඨහ භෝ, නිසීද භෝති. යතෝ ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, ආරඤ්ඤකෝ නාගෝ හත්ථිදමකස්ස උට්ඨානනිසජ්ජාය වචනකරෝ හෝති, ඕවාදපතිකරෝ. තමේනං හත්ථිදමකෝ උත්තරිං ආනෙඤ්ජං නාම කාරණං කාරේති. මහන්ත’ස්ස ඵලකං සොණ්ඩාය උපනිබන්ධති. තෝමරහත්ථෝ ච පුරිසෝ උපරිගීවාය නිසින්නෝ හෝති. සමන්තතෝ ච තෝමරහත්ථා පුරිසා පරිවාරෙත්වා ඨිතා හොන්ති. හත්ථිදමකෝ ච දීඝතෝමරයට්ඨිං ගහෙත්වා පුරතෝ ඨිතෝ හෝති. සෝ ආනෙඤ්ජකරණං කාරියමානෝ නේව පුරිමේ පාදේ චෝපේති, න පච්ඡිමේ පාදේ චෝපේති, න පුරිමං කායං චෝපේති, න පච්ඡිමං කායං චෝපේති, න සීසං චෝපේති, න කණ්ණේ චෝපේති, න දන්තේ චෝපේති, න නංගුට්ඨං චෝපේති, න සොණ්ඩං චෝපේති, සෝ හෝති ආරඤ්ඤකෝ නාගෝ ඛමෝ සත්තිප්පහාරානං අසිප්පහාරානං උසුප්පහාරානං පරසත්ථප්පහාරානං භේරිපණවවංසසංඛදෙණ්ඩිමනින්නාදසද්දානං සබ්බවංකදෝසනිහිතනින්නීතකසාවෝ රාජරහෝ රාජභොග්ගෝ රඤ්ඤෝ අංගන්තේව සංඛං ගච්ඡති.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, කැලෙන් ගෙනාපු ඇතා යම් දවසක ඇත්තු දමනය කරන පුද්ගලයාගේ තණ බඳුනත්, දිය බඳුනත් පිළිගන්නවාද, එතකොට ඇතුන් දමනය කරන පුද්ගලයාට මෙහෙම හිතෙනවා. ‘හරි. දැන් ඉතින් මේ කැලෙන් ගෙනාපු ඇතා ජීවත් වෙනවා’ කියලා. ඊට පස්සේ ඇතුන් දමනය කරන්නා තවදුරටත් ඔහුව හික්මවනවා. ‘භවත, ඔසවන්න. භවත බිම තබන්න’ කියලා. පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, යම් දිනක පටන් ඇතුන් දමනය කරන්නාගේ එසවීම්, බිමතැබීම් ආදී වචනවලට කීකරුව ඒ අවවාදයට අනුව ඒ කැලෙන් ගෙනා ඇතා කටයුතු කරයිද, එතකොට ඇතුන් දමනය කරන තැනැත්තා තවදුරටත් ඔහුව හික්මවනවා. ‘භවත, දැන් ඔහොමම ඉස්සරහට යන්න. භවත, ආපහු හැරිලා එන්න’ කියලා.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, යම් දිනෙක පටන් ඇතුන් දමනය කරන්නාගේ ඉදිරියට ගමන් කරවීම, හැරී ඒම ආදී වචනවලට කීකරුව ඒ අවවාදයට අනුව කැලෙන් ගෙනා ඇතා කටයුතු කරයිද, ඇතුන් දමනය කරන තැනැත්තා ඔහුව තවදුරටත් හික්මවනවා. ‘භවත, දැන් හිටගන්න. භවත, වාඩිවෙන්න’ කියලා.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, යම් දිනෙක පටන් ඇතුන් දමනය කරන්නාගේ හිටගන්න, වාඩිවෙන්න ආදී වචනවලට කීකරුව ඒ අවවාදයට අනුව කැලෙන් ගෙනා ඇතා කටයුතු කරයිද, ඇතුන් දමනය කරන තැනැත්තා ඔහුව තවදුරටත් ආනෙඤ්ජ කියන පුහුණුවට යොමුකරනවා. ‘ඇතාගේ සොඬෙහි විශාල ඵලකයක් බඳිනවා. හෙණ්ඩුව අතින් ගත් පුරුෂයෙක් ඇතාගේ බෙල්ල මත වාඩිවෙනවා. හෙණ්ඩුව ගත් පුරුෂයන් හාත්පසින් පිරිවරාගෙන හිටගන්නවා. ඇතුන් දමනය කරන පුද්ගලයා දිග හෙණ්ඩුවක් අරගෙන ඉදිරියෙන්ම හිටගෙන ඉන්නවා. ඉතින් ඔහු ආනෙඤ්ජ කියන පුහුණුව කරද්දී ඉස්සරහා පාද සොලවන්නේ නෑ. පසු පාද සොලවන්නේ නෑ. පෙරකය සොලවන්නේ නෑ. පසුකය සොලවන්නේ නෑ. හිස සොලවන්නේ නෑ. කන් සොලවන්නේ නෑ. දළ සොලවන්නේ නෑ. නගුට සොලවන්නේ නෑ. සොඬ සොලවන්නේ නෑ. එතකොට ඒ කැලෙන් ගෙනාපු හස්තියා ආයුධ පහර, කඩු පහර, හී පහර, අනුන්ගේ ආයුධ පහර, බෙර හඬ, පනා බෙර හඬ, වස්දඬු හඬ, සක් හඬ ආදී ඝෝෂාවන්ද ඉවසනවා. සියලු වංක, දොස් දුරු කළ, සියලු කහට බැහැර කළ, රජුටම සුදුසු වූ, රාජ පරිභෝජනීය වූ, රජුගේම අවයවයක්ය යන තත්වයට ඇතා පත්වෙනවා.

ඒවමේව ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, ඉධ තථාගතෝ ලෝකේ උප්පජ්ජති අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ සුගතෝ ලෝකවිදූ අනුත්තරෝ පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දේවමනුස්සානං බුද්ධෝ භගවා. සෝ ඉමං ලෝකං සදේවකං සමාරකං සබ්‍රහ්මකං සස්සමණබ්‍රාහ්මණිං පජං සදේවමනුස්සං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති. සෝ ධම්මං දේසේති ආදිකල්‍යාණං මජ්ඣේකල්‍යාණං පරියෝසානකල්‍යාණං සාත්ථං සබ්‍යඤ්ජනං කේවලපරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්‍රහ්මචරියං පකාසේති.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, ඔය විදිහම තමයි මෙලොව අරහත් වූ, සම්මාසම්බුදු වූ, විජ්ජාචරණ සම්පන්න වූ, සුගත වූ, ලෝකවිදූ වූ, අනුත්තරෝ පුරිසදම්ම සාරථී වූ, සත්ථා දේවමනුස්සානං වූ, බුද්ධ වූ, භගවත් වූ තථාගතයන් වහන්සේ ලෝකයෙහි පහළ වෙනවා. ඒ තථාගතයන් වහන්සේ දෙවියන් සහිත වූ, මරුන් සහිත වූ, බඹුන් සහිත වූ, ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් සහිත වූ, දෙවි මිනිස් ප්‍රජාවෙන් යුතු ලෝකයා හට ස්වකීය විශිෂ්ට වූ ඤාණයෙන් සාක්ෂාත් කරන ලද ධර්මය දේශනා කරනවා. ඒ තථාගතයන් වහන්සේ මුල කල්‍යාණ වූ, මධ්‍යයෙහි කල්‍යාණ වූ, අවසානය කල්‍යාණ වූ, අර්ථ සහිත වූ, පැහැදිලි ප්‍රකාශන මාධ්‍යයෙන් හෙබි, ධර්මය දේශනා කරනවා. මුළුමනින්ම පිරිපුන්, පිරිසිදු වූ නිවන් මඟ බඹසර ප්‍රකාශ කරනවා.

ෙතං ධම්මං සුණාති ගහපති වා ගහපතිපුත්තෝ වා අඤ්ඤතරස්මිං වා කුලේ පච්චාජාතෝ. සෝ තං ධම්මං සුත්වා තථාගතේ සද්ධං පටිලභති. සෝ තේන සද්ධාපටිලාභේන සමන්නාගතෝ ඉති පටිසඤ්චික්ඛති: “සම්බාධෝ ඝරාවාසෝ රජාපථෝ, අබ්භෝකාසෝ පබ්බජ්ජා. නයිදං සුකරං අගාරං අජ්ඣාවසතා ඒකන්තපරිපුණ්ණං ඒකන්තපරිසුද්ධං සංඛලිඛිතං බ්‍රහ්මචරියං චරිතුං. යන්නූනාහං කේසමස්සුං ඕහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජෙය්‍ය”න්ති. සෝ අපරේන සමයේන අප්පං වා භෝගක්ඛන්ධං පහාය මහන්තං වා භෝගක්ඛන්ධං පහාය අප්පං වා ඤාතිපරිවට්ටං පහාය මහන්තං වා ඤාතිපරිවට්ටං පහාය කේසමස්සුං ඕහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජති.

එතකොට ගෘහපතියෙක් හෝ වේවා, ගෘහපති පුත්‍රයෙක් හෝ වේවා, යම් කිසි කුලයක උපන් කෙනෙක් ඒ ධර්මය අසනවා. ඔහු ඒ ධර්මය ඇසීමෙන් පසු තථාගතයන් වහන්සේ කෙරෙහි ශ්‍රද්ධාව උපදවා ගන්නවා. ඔහු ඒ ශ්‍රද්ධා ලාභයෙන් යුක්තව මේ අයුරින් නුවණින් සලකා බලනවා. ‘ගෘහ වාසය කරදර සහිතයි. කෙලෙස් උපදවන මගකුයි තියෙන්නෙ. නමුත් පැවිදි බව අභ්‍යාවකාශය වගෙයි. ගිහි ගෙදර වාසය කරන කෙනෙකුට ඒකාන්ත පරිපූර්ණ වූ, ඒකාන්ත පාරිශුද්ධ වූ, පිරිසිදු කළ සංඛයක් බඳු වූ මේ ශාසන බ්‍රහ්මචරියාවෙහි හැසිරෙන එක ලෙහෙසි දෙයක් නොවෙයි. මා ගිහිගෙයින් නික්ම කෙස්, රැවුල් බහා කසාවත් දරා, සසුනෙහි පැවිදි වෙන එක තමයි හොඳ’ කියා නුවණින් සලකනවා. ඉතින් ඔහු පසු කලෙක ස්වල්ප වූ දේපල වස්තුව වේවා අත්හරිනවා. මහත් වූ දේපල වස්තුව වේවා අත්හරිනවා. ස්වල්ප වූ නෑදෑ පිරිස් වේවා අත්හරිනවා. මහත් වූ නෑදෑ පිරිස් වේවා අත්හරිනවා. ගිහි ගෙයින් නික්මෙනවා. කෙස් රැවුල් බහා, කසාවත් දරා, සසුනෙහි පැවිදි වෙනවා.

එත්තාවතා ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, අරියසාවකෝ අබ්භෝකාසගතෝ හෝති. එත්ථ ගේධා හි අග්ගිවෙස්සන, දේවමනුස්සා, යදිදං පඤ්චකාමගුණා. තමේනං තථාගතෝ උත්තරිං විනේති: ‘ඒහි ත්වං භික්ඛු සීලවා හෝහි. පාතිමොක්ඛසංවරසංවුතෝ විහරාහි, ආචාරගෝචරසම්පන්නෝ, අණුමත්තේසු වජ්ජේසු භයදස්සාවී සමාදාය සික්ඛස්සු සික්ඛාපදේසූ’ති.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, මෙපමණකින් ආර්ය ශ්‍රාවකයා එළිමහනට ආවා වෙනවා. පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, යම් මේ පඤ්ච කාම ගුණයක් ඇද්ද, දෙවි මිනිසුන් ඇලී ඉන්නේ ඒකටම යි. තථාගතයන් වහන්සේ අර ශ්‍රාවකයාව තවදුරටත් හික්මවනවා.

යතෝ ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, අරියසාවකෝ සීලවා හෝති. පාතිමොක්ඛසංවරසංවුතෝ විහරති. ආචාරගෝචරසම්පන්නෝ, අණුමත්තේසු වජ්ජේසු භයදස්සාවී, සමාදාය සික්ඛති සික්ඛාපදේසු. තමේනං තථාගතෝ උත්තරිං විනේති: ‘ඒහි ත්වං භික්ඛු ඉන්ද්‍රියේසු ගුත්තද්වාරෝ හෝහි. චක්ඛුනා රූපං දිස්වා මා නිමිත්තග්ගාහී. මානුබ්‍යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණමේනං චක්ඛුන්ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදෝමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවෙය්‍යුං, තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජ. රක්ඛ චක්ඛුන්ද්‍රියං. චක්ඛුන්ද්‍රියේ සංවරං ආපජ්ජ. සෝතේන සද්දං සුත්වා ….(පෙ)…. ඝානේන ගන්ධං ඝායිත්වා ….(පෙ)…. ජිව්හාය රසං සායිත්වා ….(පෙ)…. කායේන ඵොට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා ….(පෙ)…. මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය මා නිමිත්තග්ගාහී මානුබ්‍යඤ්ජනග්ගාහී, යත්වාධිකරණමේනං මනින්ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදෝමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවෙය්‍යුං, තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජ. රක්ඛ මනින්ද්‍රියං. මනින්ද්‍රියේ සංවරං ආපජ්ජා’ති.

‘පින්වත් භික්ෂුව, එන්න. සිල්වත් වෙන්න. ප්‍රාතිමෝක්ෂ සංවර සීලයෙන් සංවරව වසන්න. යහපත් ඇවතුම් පැවතුම්වලින් යුක්ත වෙන්න. ඉතා කුඩා වරදේ පවා භය දකින්න. ශික්ෂා පදවල සමාදන්ව හොඳින් හික්මෙන්න.’

ඉතින් පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, යම් දවසක භික්ෂුව සිල්වත් වෙයිද, ප්‍රාතිමෝක්ෂ සංවරයෙන්ද සංවර වී වසයිද, යහපත් ඇවතුම් පැවතුම්වලින් යුතු වෙයිද, ඉතා කුඩා වරදක් කරන්නටත් බිය වෙයිද, ශික්ෂා පදවල සමාදන් වී හික්මෙයිද එතකොට තථාගතයන් වහන්සේ ඒ භික්ෂුව වැඩිදුරටත් හික්මවනවා. ‘පින්වත් භික්ෂුව, එන්න. ඇස්, කන් ආදී ඉන්ද්‍රියයන් හොඳින් සංවර කරගෙන ඉන්න. ඒ කියන්නේ ඇස නම් වූ ඉන්ද්‍රිය අසංවරව ඉන්න කොට ලෝභ, ද්වේෂ ආදී පාපී අකුසල ධර්මයන් තමාගේ පස්සෙන් පන්නනවා නම්, ඇසින් රූප දැක එබඳු වූ නිමිති නොගෙන ඉන්න. ඒ නිමිතිවල කොටසක් වත් නොගෙන ඉන්න. ඇස සංවර කරගැනීමට පිළිපදින්න. ඇස නම් වූ ඉන්ද්‍රිය රකින්න. ඇස නම් වූ ඉන්ද්‍රියේ සංවර බවට පැමිණෙන්න. කනෙන් ශබ්දයක් අසා ….(පෙ)…. නාසයෙන් ආඝ්‍රාණය කොට ….(පෙ)…. දිවෙන් රස විඳ ….(පෙ)…. කයින් පහස ලබා ….(පෙ)…. මනස නම් වූ ඉන්ද්‍රිය අසංවරව ඉන්න කොට ලෝභ, ද්වේෂ ආදී පාපී අකුසල ධර්මයන් තමාගේ පස්සෙන් පන්නනවා නම්, මනසින් අරමුණු දැන එබඳු වූ නිමිති නොගෙන ඉන්න. ඒ නිමිතිවල කොටසක්වත් නොගෙන ඉන්න. මනස සංවර කරගැනීමට පිළිපදින්න. මනස නම් වූ ඉන්ද්‍රිය රකින්න. මනස නම් වූ ඉන්ද්‍රියේ සංවර බවට පැමිණෙන්න.’

යතෝ ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, අරියසාවකෝ ඉන්ද්‍රියේසු ගුත්තද්වාරෝ හෝති. තමේනං තථාගතෝ උත්තරිං විනේති: ඒහි ත්වං භික්ඛු, භෝජනේ මත්තඤ්ඤූ හෝහි. පටිසංඛායෝනිසෝ ආහාරං ආහාරෙය්‍යාසි. නේව දවාය න මදාය න මණ්ඩනාය න විභූසනාය, යාවදේව ඉමස්ස කායස්ස ඨිතියා යාපනාය, විහිංසූපරතියා බ්‍රහ්මචරියානුග්ගහාය. ඉති පුරාණඤ්ච වේදනං පටිහංඛාමි. නවඤ්ච වේදනං න උප්පාදෙස්සාමි. යාත්‍රා ච මේ භවිස්සති අනවජ්ජතා ච ඵාසුවිහාරෝ චාති.

එතකොට පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, යම් දවසක භික්ෂුව සංවර කරගත් ඉඳුරන් ගෙන් යුතුව ඉන්නවාද, තථාගතයන් වහන්සේ ඔහුව වැඩිදුරටත් හික්මවනවා. ‘පින්වත් භික්ෂුව, මෙහි එන්න. අවබෝධයෙන් යුක්තව දන් වළඳන්න. ඒ කියන්නේ නුවණින් විමසමින්ම ආහාර ගන්න. මේ ආහාර ගන්නේ ජවය පිණිස නොවෙයි; මත් වීම පිණිස නොවෙයි; ඇඟපත සැරසීමට නොවෙයි; අඩු තැන් පුරවා ගැනීමට නොවෙයි; මේ ශරීරයේ පැවැත්ම පිණිස විතරයි. යැපෙන්නට විතරයි. වෙහෙස සංසිඳවා ගන්න විතරයි. බඹසර ජීවිතයට රුකුල් දීම පිණිස විතරයි. මේ අයුරින් පැරණි බඩගිනි වේදනා මං බැහැර කරනවා. අලුතින් බඩගිනි වේදනාවක් උපදවන්නේ නෑ. මගේ ජීවිතය නිවැරදි ලෙස පහසුවෙන් පවත්වාගෙන යනවා’ කියලා.

යතෝ ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, අරියසාවකෝ භෝජනේ මත්තඤ්ඤූ හෝති. තමේනං තථාගතෝ උත්තරිං විනේති: ඒහි ත්වං භික්ඛු, ජාගරියං අනුයුත්තෝ විහරාහි. දිවසං චංකමේන නිසජ්ජාය ආවරණීයේහි ධම්මේහි චිත්තං පරිසෝධේහි. රත්තියා පඨමං යාමං චංකමේන නිසජ්ජාය ආවරණීයේහි ධම්මේහි චිත්තං පරිසෝධේහි. රත්තියා මජ්ක්‍ධිමං යාමං දක්ඛිණේන පස්සේන සීහසෙය්‍යං කප්පෙය්‍යාසි පාදේ පාදං අච්චාධාය සතෝ සම්පජානෝ උට්ඨානසඤ්ඤං මනසිකරිත්වා. රත්තියා පච්ඡිමං යාමං පච්චුට්ඨාය චංකමේන නිසජ්ජාය ආවරණීයේහි ධම්මේහි චිත්තං පරිසෝධේහී’ති.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, යම් දවසක භික්ෂුව වළඳන දානය පිළිබඳව අවබෝධයෙන් යුක්ත නම්, තථාගතයන් වහන්සේ ඔහුව වැඩිදුරටත් හික්මවනවා. ‘පින්වත් භික්ෂුව, එන්න. නිදිවරාගෙන ඉන්න පුරුදු වෙන්න. ඒ මෙහෙමයි. දවල් කාලෙදී සක්මන් කරමින්, වාඩි වී භාවනා කරමින් නීවරණ ධර්මයන් ගෙන් සිත පිරිසිදු කරන්න. රාත්‍රියේ මුල් යාමයේ දී සක්මනින්ද, වාඩි වී භාවනා කිරීමෙන්ද නීවරණ ධර්මයන්ගෙන් සිත පිරිසිදු කරන්න. රෑ මැදියම් යාමේදී දකුණු පැත්තට ඇලවෙලා දකුණු පාදය උඩින් වම් පාදය මදක් මෑත් කොට තබාගෙන මං පාන්දරින් නැගිටිනවා යන අදහස දැඩි කොට ගෙන හොඳ සිහි නුවණින් යුතුව සිංහ සෙය්‍යාවෙන් සැතපෙන්න. රාත්‍රියේ පාන්දර ජාමෙට නැගිට සක්මන් කරමිනුත්, වාඩි වී භාවනා කරමිනුත් නීවරණ ධර්මයන් ගෙන් සිත පිරිසිදු කරන්න.’

යතෝ ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, අරියසාවකෝ ජාගරියං අනුයුත්තෝ හෝති. තමේනං තථාගතෝ උත්තරිං විනේති: ඒහි ත්වං භික්ඛු, සතිසම්පජඤ්ඤේන සමන්නාගතෝ හෝහි. අභික්කන්තේ පටික්කන්තේ සම්පජානකාරී, ආලෝකිතේ විලෝකිතේ සම්පජානකාරී, සම්මිඤ්ජිතේ පසාරිතේ සම්පජානකාරී, සංඝාටිපත්තචීවරධාරණේ සම්පජානකාරී, අසිතේ පීතේ ඛායිතේ සායිතේ සම්පජානකාරී, උච්චාරපස්සාවකම්මේ සම්පජානකාරී, ගතේ ඨිතේ නිසින්නේ සුත්තේ ජාගරිතේ භාසිතේ තුණ්හීභාවේ සම්පජානකාරී හෝහී’ති.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, යම් දවසක භික්ෂුව නිදිවරාගෙන භාවනා කිරීමෙහි යෙදෙනවාද, එතකොට තථාගතයන් වහන්සේ ඔහුව තවදුරටත් හික්මවනවා. ‘පින්වත් භික්ෂුව, එන්න. ඉතා සිහි නුවණින් යුතුව ඉන්න. ඒ කියන්නේ, ඉදිරියට යන කොටත්, ආපසු හැරී එන කොටත් එය සිහි නුවණින්ම කරන්න. ඉදිරිය බලන විටත්, වටපිට බලන විටත් සිහි නුවණින්ම කරන්න. අත් පා හකුලන විටත්, දිගහරින විටත්, සිහි නුවණින්ම කරන්න. දෙපට සිවුරු, තනිපොට සිවුරු, පාත්‍ර ආදිය පාවිච්චි කරන විටත් සිහි නුවණින්ම කරන්න. දන් වළඳන විට, යමක් පානය කරන විට, අනුභව කරන විට, යමක් රස විඳින විට සිහි නුවණින්ම කරන්න. වැසිකිළි කැසිකිළි යන විට පවා සිහි නුවණින්ම කරන්න. ගමන් කරන විටත්, නැවතී සිටින විටත්, වාඩි වී ඉන්න විටත්, නිදන විටත්, නිදිවරන විටත්, කථා බස් කරන විටත්, නිහඬව සිටින විටත් සිහි නුවණින්ම කරන්න.’

යතෝ ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, අරියසාවකෝ සතිසම්පජඤ්ඤේන සමන්නාගතෝ හෝති. තමේනං තථාගතෝ උත්තරිං විනේති: ඒහි ත්වං භික්ඛු, විවිත්තං සේනාසනං භජ, අරඤ්ඤං රුක්ඛමූලං පබ්බතං කන්දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්ථං අබ්භෝකාසං පලාලපුඤ්ජන්ති. සෝ විවිත්තං සේනාසනං භජති අරඤ්ඤං රුක්ඛමූලං පබ්බතං කන්දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්ථං අබ්භෝකාසං පලාලපුඤ්ජං. සෝ පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තෝ නිසීදති පල්ලංකං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා. සෝ අභිජ්ඣං ලෝකේ පහාය විගතාභිජ්ඣේන චේතසා විහරති. අභිජ්ඣාය චිත්තං පරිසෝධේති. බ්‍යාපාදපදෝසං පහාය අව්‍යාපන්නචිත්තෝ විහරති සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී. බ්‍යාපාදපදෝසා චිත්තං පරිසෝධේති. ථීනමිද්ධං පහාය විගතථීනමිද්ධෝ විහරති ආලෝකසඤ්ඤී සතෝ සම්පජානෝ, ථීනමිද්ධා චිත්තං පරිසෝධේති. උද්ධච්චකුක්කුච්චං පහාය අනුද්ධතෝ විහරති අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තෝ. උද්ධච්චකුක්කුච්චා චිත්තං පරිසෝධේති. විචිකිච්ඡං පහාය තිණ්ණවිචිකිච්ඡෝ විහරති අකථංකථී කුසලේසු ධම්මේසු. විචිකිච්ඡාය චිත්තං පරිසෝධේති.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, යම් දවසක භික්ෂුව සිහි නුවණින් යුක්තව වාසය කරයිද, එතකොට තථාගතයන් වහන්සේ ඔහුව තවදුරටත් හික්මවනවා. ‘පින්වත් භික්ෂුව, එන්න. හුදෙකලා සේනාසන තියෙනවා නෙව. ඒ කියන්නේ අරණ්‍යය, රුක් සෙවන, කඳු, දියඇලි, ගිරිගුහා, සොහොන්, වන ගැබ, එළිමහන, පිදුරුගෙවල් ආදිය තියෙනවා නෙව. අන්න ඒවා ඇසුරේ ඉන්න’ කියලා. එතකොට ඔහු අරණ්‍යය, රුක් සෙවන, කඳු, දියඇලි, ගිරිගුහා, සොහොන්, වන ගැබ, එළිමහන, පිදුරුගෙවල් ආදිය ඇසුරු කරගෙන ඉන්නවා.

ඉතින් ඒ භික්ෂුව සවස් වරුවේ පිණ්ඩපාතයෙන් වැළකිලා පළඟක් බැඳගෙන වාඩිවෙනවා. කය ඍජු කරගෙන භාවනා අරමුණෙහි සිහිය පිහිටුවාගෙන ඉන්නවා. ඔහු තමාගේ ලෝකයේ ඇති ලෝභය ප්‍රහාණය කොට, ලෝභය බැහැර වූ සිතින් වාසය කරනවා. ලෝභයෙන් සිත පිරිසිදු කරනවා. ද්වේෂය බැහැර කොට ද්වේෂ රහිත සිතින් වාසය කරනවා. සියලු ප්‍රාණීන් කෙරෙහි හිතානුකම්පීව වාසය කරනවා. ද්වේෂයෙන් හිත පිරිසිදු කරනවා. නිදිමත, අලස බව ප්‍රහාණය කොට, එය බැහැර වූ සිතින් වාසය කරනවා. ආලෝක සඤ්ඤාවෙන් යුතුව, සිහි නුවණින් යුතුව, නිදිමත අලස බවින් සිත පිරිසිදු කරනවා. සිතේ විසිරීමත්, පසුතැවිල්ලත් ප්‍රහාණය කොට, සිතේ විසිරීමෙන් තොරව තමා තුළ සංසිඳුණු සිතින් වාසය කරනවා. සිතේ විසිරීමෙනුත්, පසුතැවිල්ලෙනුත් සිත පිරිසිදු කරනවා. සැකය ප්‍රහාණය කොට, සැකයෙන් එතෙර වී වාසය කරනවා. කුසල ධර්මයන් පිළිබඳව ‘අරක කොහොමද? මේක කොහොමද?’ යන සැකයෙන් තොරව වාසය කරනවා. සැකයෙන් සිත පිරිසිදු කරනවා.

ෙසෝ ඉමේ පඤ්ච නීවරණේ පහාය චේතසෝ උපක්කිලේසේ පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණේ කායේ කායානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානෝ සතිමා විනෙය්‍ය ලෝකේ අභිජ්ඣාදෝමනස්සං. වේදනාසු ….(පෙ)…. චිත්තේ ….(පෙ)…. ධම්මේසු ධම්මානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානෝ සතිමා විනෙය්‍ය ලෝකේ අභිජ්ඣාදෝමනස්සං. සෙය්‍යථාපි අග්ගිවෙස්සන, හත්ථිදමකෝ මහන්තං ථම්භං පඨවියං නිඛණිත්වා ආරඤ්ඤකස්ස නාගස්ස ගීවායං උපනිබන්ධති ආරඤ්ඤකානඤ්චේව සීලානං අභිනිම්මදනාය, ආරඤ්ඤකානඤ්චේව සරසංකප්පානං අභිනිම්මදනාය, ආරඤ්ඤකානඤ්චේව දරථකිලමථපරිළාහානං අභිනිම්මදනාය, ගාමන්තේ අභිරමාපනාය, මනුස්සකන්තේසු සීලේසු සමාදපනාය. ඒවමේව ඛෝ අග්ගිවෙස්සන, අරියසාවකස්ස ඉමේ චත්තාරෝ සතිපට්ඨානා චේතසෝ උපනිබන්ධනා හොන්ති. ගේහසිතානඤ්චේව සීලානං අභිනිම්මදනාය, ගේහසිතානඤ්චේව සරසංකප්පානං අභිනිම්මදනාය, ගේහසිතානඤ්චේව දරථකිලමථපරිළාහානං අභිනිම්මදනාය, ඤායස්ස අධිගමාය නිබ්බානස්ස සච්ඡිකිරියාය.

ඉතින් ඔහු සිත කිලුටු කරන, ප්‍රඥාව දුර්වල කරන, ඔය පංච නීවරණ ප්‍රහාණය කොට කෙලෙස් තවන වීරියෙන් යුතුව, මනා නුවණින් යුතුව මනා සිහියෙන් යුතුව, ලෝකයෙහි ඇලීම් ගැටීම් දෙක බැහැර කොට කය පිළිබඳව කායානුපස්සනා භාවනාවෙන් වාසය කරනවා. වේදනාවන් පිළිබඳව ….(පෙ)…. සිත පිළිබඳව ….(පෙ)…. කෙලෙස් තවන වීරියෙන් යුතුව, මනා නුවණින් යුතුව මනා සිහියෙන් යුතුව, ලෝකයෙහි ඇලීම් ගැටීම් දෙක බැහැර කොට ධර්මයන් පිළිබඳව ධම්මානුපස්සනා භාවනාවෙන් වාසය කරනවා.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, ඒක මේ වගේ දෙයක්. ඇතුන් දමනය කරන තැනැත්තා විශාල ටැඹක් පොළොවෙහි හිටවලා වනාන්තරයෙන් ගෙනාපු ඇතාගේ බෙල්ල ඒ කණුවේ ගැටගැහුවා නෙව. එහෙම කළේ ඇතා තුළ තිබෙන කැලේ ගතිය සංසිඳවන්නයි. කැලේට ආශා සිතුවිලි ඇතිවීම සංසිඳුවන්නයි. කැලේ වාසයෙන් ඇති වූ කරදර, පීඩා, වෙහෙස සංසිඳුවන්නයි. ගමට ආශාව ඇතිකරවන්නයි. මිනිසුන්ගේ සිත් අලවන ගතිගුණවලට පුහුණුකරන්නයි. පින්වත් අග්ගිවෙස්සන අන්න ඒ විදිහටම ආර්ය ශ්‍රාවකයාට මේ සතර සතිපට්ඨානය තමයි සිත ගැටගහන තැන. ඒක කරන්නේ ගිහි ගෙදරට පුරුදු වෙච්ච ගතිගුණ දමනය කරන්නයි. ගිහිගෙදරට ආශා කරන සිතුවිලි දමනය කරන්නයි. ගිහි සිතුවිලිවලින් ඇති වූ කරදර, පීඩා, වෙහෙස දමනය කරන්නයි. ආර්ය සත්‍යාවබෝධය ඇතිකරවා දෙන්නයි. නිවන අවබෝධ කරවන්නයි.

තමේනං තථාගතෝ උත්තරිං විනේති: ඒහි ත්වං භික්ඛු, කායේ කායානුපස්සී විහරාහි. මා ච කාමූපසංහිතං විතක්කං විතක්කේසි. වේදනාසු ….(පෙ)…. චිත්තේ ….(පෙ)…. ධම්මේසු ධම්මානුපස්සී විහරාහි. මා ච කාමූපසංහිතං විතක්කං විතක්කේසී’ති. සෝ විතක්කවිචාරානං වූපසමා අජ්ඣත්තං සම්පසාදනං චේතසෝ ඒකෝදිභාවං අවිතක්කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං ….(පෙ)…. තතියං ඣානං ….(පෙ)…. චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති.

තථාගතයන් වහන්සේ ඒ ශ්‍රාවකයාව තවදුරටත් හික්මවනවා. පින්වත් භික්ෂුව, ඔබ එන්න. කය පිළිබඳව කායානුපස්සනා භාවනාවෙන් වාසය කරන්න. කාම අරමුණු හා බැඳුණු කල්පනාවල් සිත සිත ඉන්න එපා! වේදනාවන් පිළිබඳව වේදනානුපස්සනා භාවනාවෙන් වාසය කරන්න ….(පෙ)…. සිත පිළිබඳව ….(පෙ)…. ධර්මයන් පිළිබඳව ධම්මානුපස්සනා භාවනාවෙන් වාසය කරන්න. කාම අරමුණු හා බැඳුණු කල්පනාවල් සිත සිත ඉන්න එපා!’

ඉතින් ඔහු විතර්ක විචාර සංසිඳුවාගෙන, තමා තුළ ප්‍රසන්න බව ඇති කරගෙන, සිතේ එකඟ බවින් යුතුව, විතර්ක විචාර රහිත සමාධියෙන් හටගත් ප්‍රීතිය සැපය තියෙන දෙවෙනි ධ්‍යානයත් ලබාගෙන වාසය කරනවා. ඊළඟට තුන්වෙනි ධ්‍යානයත් ….(පෙ)…. ඊළඟට හතරවෙනි ධ්‍යානයත් ලබාගෙන වාසය කරනවා.

සෝ ඒවං සමාහිතේ චිත්තේ පරිසුද්ධේ පරියෝදාතේ අනංගණේ විගතූපක්කිලේසේ මුදුභූතේ කම්මනියේ ඨිතේ ආනෙඤ්ජප්පත්තේ පුබ්බේනිවාසානුස්සතිඤාණාය චිත්තං අභිනින්නාමේති. සෝ අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති. සෙය්‍යථීදං: ඒකම්පි ජාතිං ද්වේපි ජාතියෝ ….(පෙ)…. ඉති සාකාරං සඋද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති.

ඒ භික්ෂුව ඔය විදිහට සමාධිගත සිතක් ඇති වුනාම, සිත පිරිසිදු වුනාම, සිත බබලන කොට, උපක්ලේශ නැති වුනාම, හිත මෘදු වුනාම, අවබෝධයට සුදුසු වුනාම, නොසෙල්වී තිබුනාම, අකම්පිත වුනාම, තමන් කලින් ගත කළ ජීවිත ගැන දැකීමේ නුවණ ලබාගන්න සිත මෙහෙයවනවා. එතකොට ඔහු නොයෙක් ආකාරයේ පෙර ජීවිත ගත කළ හැටි සිහි කරනවා. ඒ කියන්නෙ; එක ජීවිතයක්, ජීවිත දෙකක්, ….(පෙ)…. ඔය විදිහට කරුණු සහිතව, පැහැදිලි විස්තර ඇතිව, නොයෙක් ආකාරයෙන් තමන් ගත කළ අතීත ජීවිත ගැන සිහි කරනවා.

සෝ ඒවං සමාහිතේ චිත්තේ පරිසුද්ධේ පරියෝදාතේ අනංගණේ විගතූපක්කිලේසේ මුදුභූතේ කම්මනියේ ඨිතේ ආනෙඤ්ජප්පත්තේ සත්තානං චුතූපපාතඤාණාය චිත්තං අභිනින්නාමේති. සෝ දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන සත්තේ පස්සති චවමානේ උපපජ්ජමානේ හීනේ පණීතේ සුවණ්ණේ දුබ්බණ්ණේ සුගතේ දුග්ගතේ යථාකම්මූපගේ සත්තේ පජානාති: ඉමේ වත භොන්තෝ සත්තා කායදුච්චරිතේන සමන්නාගතා …..(පෙ)…. යථාකම්මූපගේ සත්තේ පජානාති.

ඉතින් ඒ භික්ෂුව ඔය විදිහට සමාධිගත සිතක් ඇති වුනාම, සිත පිරිසිදු වුනාම, සිත බබලන කොට, උපක්ලේශ නැති වුනාම, හිත මෘදු වුනාම, අවබෝධයට සුදුසු වුනාම, නොසෙල්වී තිබුනාම, අකම්පිත වුනාම, සත්වයන් චුත වෙන, උපදින හැටි දැකීමේ නුවණ ලබාගන්න සිත මෙහෙයවනවා. එතකොට ඔහු සාමාන්‍ය මිනිසුන්ගේ දර්ශන පථය ඉක්මවා ගිය පිරිසිදු දිවැස් නුවණින් චුත වෙන, උපදින සත්වයන් දකිනවා. උසස් පහත්, ලස්සන කැත, සුගති දුගතිවල කර්මානුරූපව සත්වයන් උපදින හැටි දකිනවා. ‘අනේ, මේ භවත් සත්වයින් කයින් දුසිරිත් කරලා, ….(පෙ)…. සුගති දුගතිවල කර්මානුරූපව සත්වයන් උපදින හැටි දකිනවා.

සෝ ඒවං සමාහිතේ චිත්තේ පරිසුද්ධේ පරියෝදාතේ අනංගණේ විගතූපක්කිලේසේ මුදුභූතේ කම්මනියේ ඨිතේ ආනෙඤ්ජප්පත්තේ ආසවානං ඛයඤාණාය චිත්තං අභිනින්නාමේති. සෝ ඉදං දුක්ඛන්ති යථාභූතං පජානාති. අයං දුක්ඛසමුදයෝති යථාභූතං පජානාති. අයං දුක්ඛනිරෝධෝති යථාභූතං පජානාති. අයං දුක්ඛනිරෝධගාමිනීපටිපදාති යථාභූතං පජානාති. ඉමේ ආසවාති යථාභූතං පජානාති. අයං ආසවසමුදයෝති යථාභූතං පජානාති. අයං ආසවනිරෝධෝති යථාභූතං පජානාති. අයං ආසවනිරෝධගාමිනීපටිපදාති යථාභූතං පජානාති. තස්ස ඒවං ජානතෝ ඒවං පස්සතෝ කාමාසවාපි චිත්තං විමුච්චති. භවාසවාපි චිත්තං විමුච්චති. අවිජ්ජාසවාපි චිත්තං විමුච්චති. විමුත්තස්මිං විමුත්තමිති ඤාණං හෝති. ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායාති පජානාති.

ඉතින් ඒ භික්ෂුව ඔය විදිහට සමාධිගත සිතක් ඇති වුනාම, සිත පිරිසිදු වුනාම, සිත බබලන කොට, උපක්ලේශ නැති වුනාම, හිත මෘදු වුනාම, අවබෝධයට සුදුසු වුනාම, නොසෙල් වී තිබුනාම, අකම්පිත වුනාම, ආශ්‍රව ක්ෂය කළ බවට අවබෝධය ලැබීමේ නුවණ ලබාගන්න සිත මෙහෙයවනවා. ඉතින් ඒ භික්ෂුව ‘මේක තමයි දුක’ කියල යථාර්ථය අවබෝධ කරනවා. ‘මේක තමයි දුකේ හටගැනීම’ කියල යථාර්ථය අවබෝධ කරනවා. ‘මේ තමයි දුකේ නිරුද්ධ වීම’ කියල යථාර්ථය අවබෝධ කරනවා. ‘මේ තමයි දුක් නිරුද්ධ වීමේ මාර්ගය’ කියල යථාර්ථය අවබෝධ කරනවා. ‘මේවා තමයි ආශ්‍රව’ කියල යථාර්ථය අවබෝධ කරනවා. ‘මේ තමයි ආශ්‍රවයන් ගේ හටගැනීම’ කියල යථාර්ථය අවබෝධ කරනවා. ‘මේ තමයි ආශ්‍රව නිරුද්ධ වීම’ කියල යථාර්ථය අවබෝධ කරනවා. ‘මේ තමයි ආශ්‍රව නිරුද්ධ වීමේ මාර්ගය’ කියල යථාර්ථය අවබෝධ කරනවා.

ඔය විදිහට ඒ භික්ෂුව යථාර්ථය දැනගන්න කොට, යථාර්ථය දැකගන්න කොට, කාම ආශ්‍රවයෙනුත් සිත නිදහස් වෙනවා. භව ආශ්‍රවයෙනුත් සිත නිදහස් වෙනවා. අවිජ්ජා ආශ්‍රවයෙනුත් සිත නිදහස් වෙනවා. ආශ්‍රවයන් ගෙන් සිත නිදහස් වුනාම සියලු දුකින් තමන් නිදහස් වූ බවට අවබෝධය ඇති වෙනවා. ‘ඉපදීම නැති වුනා. බඹසර වාසය සම්පූර්ණ කළා. කළ යුතු දේ කළා. නිවන පිණිස වෙන කළයුතු දෙයක් නෑ’ කියල දැනගන්නවා.

සෝ හෝති, භික්ඛු ඛමෝ සීතස්ස උණ්හස්ස ජිඝච්ඡාය පිපාසාය ඩංසමකසවාතාතපසිරිංසපසම්ඵස්සානං දුරුත්තානං දුරාගතානං වචනපථානං උප්පන්නානං සාරීරිකානං වේදනානං දුක්ඛානං තිප්පානං ඛරානං කටුකානං අසාතානං අමනාපානං පාණහරානං අධිවාසකජාතිකෝ හෝති. සබ්බරාගදෝසමෝහනිහතනින්නීතකසාවෝ ආහුණෙය්‍යෝ පාහුණෙය්‍යෝ දක්ඛිණෙය්‍යෝ අඤ්ජලිකරණීයෝ අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලෝකස්සාති.

ඒ අරහත් භික්ෂුව සීතල, රස්නය, බඩගින්න, පිපාසය, මැසි මදුරු පහස, අව් සුළංවලින් ඇතිවන පීඩාවන්, සර්පාදීන්ගෙන් ඇතිවෙන පීඩාවන්, නපුරු ලෙස පවසන, නපුරු ලෙස පැමිණි දරුණු වචන, උපන් ශාරීරික වේදනා, ඉතා තියුණු වූ, දුක් වූ, කටුක වූ, කර්කශ වූ, අමිහිරි වූ, අමනාප වූ, ප්‍රාණය නිරුද්ධ වෙන තරමේ ශාරීරික වේදනා වුනත් ඉවසන කෙනෙක් වෙනවා. සියලු රාග, ද්වේෂ, මෝහ දුරුකළ, සියලු කසට බැහැර කළ ඒ ශ්‍රාවකයා ආහුනෙය්‍යයි. පාහුනෙය්‍යයි. දක්ඛිණෙය්‍යයි. අඤ්ජලිකරණීයයි. ලොවට උතුම් පින්කෙතයි.

මහල්ලකෝ චේපි අග්ගිවෙස්සන, රඤ්ඤෝ නාගෝ අදන්තෝ අවිනීතෝ කාලංකරෝති. අදන්තමරණං මහල්ලකෝ රඤ්ඤෝ නාගෝ කාලංකතෝත්වේව සංඛං ගච්ඡති. මජ්ඣිමෝ චේපි අග්ගිවෙස්සන, රඤ්ඤෝ නාගෝ ….(පෙ)…. දහරෝ චේපි අග්ගිවෙස්සන, රඤ්ඤෝ නාගෝ අදන්තෝ අවිනීතෝ කාලංකරෝති. අදන්තමරණං දහරෝ රඤ්ඤෝ නාගෝ කාලංකතෝත්වේව සංඛං ගච්ඡති. ඒවමේව ඛෝ අග්ගිවෙස්සන ථේරෝ චේපි භික්ඛු අඛීණාසවෝ කාලංකරෝති. අදන්තමරණං ථේරෝ භික්ඛු කාලංකතෝත්වේව සංඛං ගච්ඡති. මජ්ඣිමෝ චේපි අග්ගිවෙස්සන භික්ඛු ….(පෙ)…. නවෝ චේපි අග්ගිවෙස්සන, භික්ඛු අඛීණාසවෝ කාලංකරෝති. අදන්තමරණං නවෝ භික්ඛු කාලංකතෝත්වේව සංඛං ගච්ඡති.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, වයසට ගියත්, රජ්ජුරුවන්ගේ ඇතා කලුරිය කරන්නේ දමනය නොවී නම්, නොහික්මී නම්, මහලු වුනත් රජ්ජුරුවන්ගේ ඇතා දමනය නොවුණු මරණයෙන් කළුරිය කළා කියලයි කියන්නේ. පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, මධ්‍යම වයසේදී රජ්ජුරුවන්ගේ ඇතා ….(පෙ)…. පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, ළදරු වයසේදී රජ්ජුරුවන්ගේ ඇතා කලුරිය කරන්නේ දමනය නොවී නම්, නොහික්මී නම්, ළදරු වුනත් රජ්ජුරුවන්ගේ ඇතා දමනය නොවුණු මරණයෙන් කළුරිය කළා කියලයි කියන්නේ.

ඒ වගෙයි පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, ස්ථවිර භික්ෂුවක් වුනත් කළුරිය කරන්නේ ඛීණාශ්‍රව රහත් කෙනෙක් හැටියට නොවෙයි නම්, ඒ ස්ථවිර භික්ෂුව දමනය නොවූ මරණයකින්ම කළුරිය කළා කියලයි කියන්නේ. පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, මධ්‍යම භික්ෂුවක් වුනත් කළුරිය කරන්නේ ….(පෙ)…. පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, නවක භික්ෂුවක් වුනත් කළුරිය කරන්නේ ඛීණාශ්‍රව රහත් කෙනෙක් හැටියට නොවෙයි නම්, ඒ නවක භික්ෂුව දමනය නොවූ මරණයකින්ම කළුරිය කළා කියලයි කියන්නේ.

පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, වයසට ගියත්, රජ්ජුරුවන්ගේ ඇතා කලුරිය කරන්නේ හොඳින් දමනය වෙලා නම්, හොඳින් හික්මිලා නම්, මහලු වුනත් රජ්ජුරුවන්ගේ ඇතා දමනය වූ මරණයෙන් කළුරිය කළා කියලයි කියන්නේ. පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, මධ්‍යම වයසේදී රජ්ජුරුවන්ගේ ඇතා ….(පෙ)…. පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, ළදරු වයසේදී රජ්ජුරුවන්ගේ ඇතා කලුරිය කරන්නේ හොඳින් දමනය වෙලා නම්, හොඳින් හික්මිලා නම්, ළදරු වුනත් රජ්ජුරුවන්ගේ ඇතා දමනය වූ මරණයෙන් කළුරිය කළා කියලයි කියන්නේ.

මහල්ලකෝ චේපි අග්ගිවෙස්සන, රඤ්ඤෝ නාගෝ සුදන්තෝ සුවිනීතෝ කාලංකරෝති. දන්තමරණං මහල්ලකෝ රඤ්ඤෝ නාගෝ කාලංකතෝත්වේව සංඛං ගච්ඡති. මජ්ඣිමෝ චේපි අග්ගිවෙස්සන, රඤ්ඤෝ නාගෝ ….(පෙ)…. දහරෝ චේපි අග්ගිවෙස්සන, රඤ්ඤෝ නාගෝ සුදන්තෝ සුවිනීතෝ කාලංකරෝති. දන්තමරණං දහරෝ රඤ්ඤෝ නාගෝ කාලංකතෝත්වේව සංඛං ගච්ඡති. ඒවමේව ඛෝ අග්ගිවෙස්සන ථේරෝ චේපි භික්ඛු ඛීණාසවෝ කාලංකරෝති. දන්තමරණං ථේරෝ භික්ඛු කාලංකතෝත්වේව සංඛං ගච්ඡති. මජ්ඣිමෝ චේපි අග්ගිවෙස්සන, භික්ඛු ….(පෙ)…. නවෝ චේපි අග්ගිවෙස්සන භික්ඛු ඛීණාසවෝ කාලංකරෝති. දන්තමරණං නවෝ භික්ඛු කාලංකතෝත්වේව සංඛං ගච්ඡති.

ඒ වගෙයි පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, ස්ථවිර භික්ෂුවක් වුනත් කළුරිය කරන්නේ ඛීණාශ්‍රව රහත් කෙනෙක් හැටියට නම්, ඒ ස්ථවිර භික්ෂුව දමනය වූ මරණයකින්ම කළුරිය කළා කියලයි කියන්නේ. පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, මධ්‍යම භික්ෂුවක් වුනත් කළුරිය කරන්නේ ….(පෙ)…. පින්වත් අග්ගිවෙස්සන, නවක භික්ෂුවක් වුනත් කළුරිය කරන්නේ ඛීණාශ්‍රව රහත් කෙනෙක් හැටියට නම්, ඒ නවක භික්ෂුව දමනය වූ මරණයකින්ම කළුරිය කළා කියලයි කියන්නේ.

ඉදමවෝච භගවා අත්තමනෝ අචිරවතෝ සමණුද්දේසෝ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දීති.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ උතුම් දේශනය වදාළා. ඒ දේශනය ගැන ඒ අචිරවත සමණුද්දේසයන් වහන්සේ ගොඩක් සතුටු වුනා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළ මේ දේශනය සතුටින් පිළිගත්තා.

සාදු! සාදු!! සාදු!!!

දන්තභූමි සුත්තං පඤ්චමං.

දමනය වූ භූමියට පත්වීම ගැන වදාළ දෙසුම නිමා විය.

ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/mn3_3-3-5/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M