මා විසින් මෙසේ අසා දැනගන්නා ලදී.
එකල භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩ සිටියේ සැවැත් නුවර පූර්වාරාම නම් වූ මිගාර මාතාවගේ ප්‍රාසාදයෙහිය. එසමයෙහි උපෝසථ දිනයක් වූ පුන් පොහෝ දිනයෙහි පුන් සඳ මඬල පායා තිබූ ඒ රැයෙහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ භික්ෂු පිරිස පිරිවරා එළිමහනෙහි හිඳගෙන සිටි සේක. එවේලෙහි ඉතා ශාන්ත ලෙස නිහඬව වැඩ සිටින භික්ෂු සංඝයා බැලූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ භික්ෂූන් අමතා මෙසේ වදාළ සේක.
“පින්වත් මහණෙනි, ඉතා උතුම් වූ, නිවනට පමුණුවන, අවබෝධය පිණිස හේතුවන යම් කුසල් දහම් ඇත. පින්වත් මහණෙනි, ඉතා උතුම් වූ, නිවනට පමුණුවන, අවබෝධය පිණිස හේතුවන ඒ කුසල් දහම් ගැන අසා දැන ගැනීමෙන් ඔබලාට ඇති ප්‍රයෝජනය කුමක්දැ’යි කියා මේ ගැන කිසිවෙක් පින්වත් මහණෙනි, ඔබෙන් කරුණු විමසන්නට පු`ඵවනි. එවිට ඔවුන්ට මෙලෙසින් පිළිතුරු දිය යුතුයි.”
“යුගල වශයෙන් පෙන්වා දෙන ලද ධර්මයන්ගේ සැබෑ තත්වය අවබෝධ කරගැනීමේ නුවණ ලබා ගැනීම පිණිසය” කියාය.
මේ පවසන්නේ කවර නම් යුගලක් ගැනද යත්,
“මෙය වනාහී දුකය. මෙය වනාහී ඒ දුකේ හටගැනීමය”. යන මේ යුගළය නුවණින් සිහිකරන පළමු ආකාරයය.
“මෙය වනාහී දුකින් නිදහස් වීමය. මෙය වනාහී දුකින් නිදහස් වීම පිණිස හේතුවන වැඩ පිළිවෙලය”. යන මේ යුගළය නුවණින් සිහිකරන දෙවන ආකාරයයි.
“පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන් යුගළ වශයෙන් මනාකොට නුවණින් සිහිකරන අප්‍රමාදීව කෙලෙස් තවන වීර්යයෙන් යුතුව දහමට දිවි පුදා වාසය කරන භික්ෂුවට මේ ප්‍රතිඵල දෙක අතුරින් එක් ප්‍රතිඵලයක් කැමති විය යුතුයි. එනම් මේ ජීවිතයේදීම අරහත්වය හෝ කෙලෙසුන් ඉතිරි කල්හි අනාගාමී බවය”. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළ සේක. මෙය වදාළ ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙයද වදාළ සේක.
යමෙක් ලොවේ නොදනී නම් – පවතින දිවියේ දුක ගැන
ඒ හැම දුක් හටගන්නා – ආකාරය නොදනී නම්
හැම අයුරින් දුක් නැතිවූ – තැන ගැන හේ නොදනී නම්
ඒ දුක් නැති කරනා මග – ගැන ඔහු දන්නේ නැතිනම්
සිත වැඩුමෙන් ලබාගන්න – විමුක්තියක් නැත ඔවුන්ට
නුවණ වඩා ලබාගන්න – විමුක්තියද නැත ඔවුන්ට
මේ දුක අවසන් කරන්ට – නොහැකිය ඒ උදවිය හට
සැබැවින් ඒ හැම පැමිණෙත් – ඉපදෙන දිරනා දුකටම
යමෙක් ලොවේ හඳුනත් නම් – පවතින දිවියේ දුක ගැන
ඒ හැම දුක් හටගන්නා – ආකාරය හඳුනත් නම්
හැම අයුරින් දුක් නැතිවූ – තැන ගැන හේ හඳුනයි නම්
ඒ දුක් නැති කරනා මග – ගැන ඔහු දැන ගත්තේ නම්
සිත වැඩුමෙන් ලබාගන්න – විමුක්තියක් ඇත ඔවුන්ට
නුවණ වඩා ලබාගන්ට – විමුක්තියද ඇත ඔවුන්ට
මේ දුක අවසන් කරන්ට – හැකිමය ඒ උදවිය හට
සැබැවින් ඒ හැම පැමිණෙත් – ජාති ජරා නැති නිවනට
ඉදින් පින්වත් මහණෙනි, යම් කිසිවෙක් ඇසුවොත් වෙන ආකාරයෙකිනුත් යුගළ වශයෙන් මනාකොට නුවණින් මෙනෙහි කිරීමක් තිබේද? යි කියා, එසේ තිබෙන බව කිව යුතුයි.
එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්
“යම් කිසි දුකක් හට ගනී නම්, ඒ සියල්ලම කෙලෙස් සහිත කර්ම (උපධි) නිසාමය, යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන පළමු ආකාරයයි”.
“කෙලෙස් සහිත කර්මයන් ඉතිරි නැතිව නිරුද්ධ වීමෙන් දුකේ හටගැනීම නැති වී යන්නේය”. යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන දෙවන ආකාරයයි.
පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන් යුගළ වශයෙන්…. ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙයද වදාළ සේක.
මේ ලෝකය තුළ පවතින – නොයෙක් ස්වරූපෙන් සැකසුන
දුකක් තිබේ නම් යම්කිසි – ඒ සියල්ල හට ගන්නේ
කෙලෙස් සහිත කර්ම නිසා
අවිදු අඳුර ඇති උදවිය – කරයි කර්ම සකෙලෙස් වූ
ඒ අනුවණ කෙනා ලොවේ – යළි යළි දුක වෙත පැමිණේ
මේ ගැන දැනගත්ත කෙනා – ඉපදීමත් සමඟින් ලොව
හටගන්නා සියළු දුකට – මුල සකෙලෙස් කර්ම ම යයි
නොකරන්නේ හේ කිසිවිට – ඒ සකෙලෙස් කර්ම ලොවේ
ඉදින් පින්වත් මහණෙනි, යම් කිසිවෙක් ඇසුවොත් වෙන ආකාරයෙකිනුත් යුගළ වශයෙන් මනාකොට නුවණින් මෙනෙහි කිරීමක් තිබේද? යි කියා. එසේ තිබෙන බව කිව යුතුය.
එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්,
“යම් කිසි දුකක් හට ගනී නම්, ඒ සියල්ලම අවිද්‍යාව නිසාය, යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන පළමු ආකාරයයි”.
“ඒ අවිද්‍යාවම ඉතිරි නැතිව නිරුද්ධ වීමෙන් දුකේ හටගැනීම නැති වී යන්නේය”. යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන දෙවන ආකාරයයි.
පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන් යුගළ වශයෙන්…. ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙයද වදාළ සේක.
මේ ලොව තුළ යම් කිසිවෙක් – ඉපදෙන මැරෙනා සසරට
පැමිණෙත් නම් නැවත නැවත – මෙලොවට හෝ අනෙක් තැනක
තිබෙනා වෙන උපතක හෝ
සියළු උපත සිදුවන්නේ – අවිදු අඳුර ඇති නිසාය
බොහෝ කලක සිට විඳිනා – සසර දුකේ හේතුව නම්
මහා මෝහයෙන් යුතු වූ – අවිදු අඳුරමය පවතින
එහෙත් ලොවේ යම් කිසිවෙක් – නසමින් මේ අවිදු අඳුර
ලැබ ගත්තොත් අරහත් නැණ – යළි යළි නොම එත් භවයට
ඉදින් පින්වත් මහණෙනි, යම් කිසිවෙක් ඇසුවොත් වෙන ආකාරයෙකිනුත් යුගළ වශයෙන් මනාකොට නුවණින් මෙනෙහි කිරීමක් තිබේදැ? යි කියා, එසේ තිබෙන බව කිව යුතුයි.
එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්,
“යම් කිසි දුකක් හට ගනී නම්, ඒ සියල්ල සංස්කාරයන් නිසාය, යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන පළමු ආකාරයය”.
“ඒ සංස්කාරයන්ම ඉතිරි නැතිව නිරුද්ධ වීමෙන් දුකේ හටගැනීම නැති වී යන්නේය”. යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන දෙවන ආකාරයය.
පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන් යුගළ වශයෙන්…. ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙයද වදාළ සේක.
උපදී නම් යම් ම දුකක් – ඒ හැම දුක් උපදින්නේ සංස්කාරයන් නිසාය
සංස්කාර නැති වීමෙන් – නැතිවී යයි දුකේ උපත
සංස්කාර වලින් හැදෙන – මේ දුක් පීඩා දැනගෙන
ඒ සියළුම සංස්කාර – මැනවින් සංසිඳුවා ගෙන
මුළාවකට රැවටෙන බව – හඳුනා එය දුරු කළ විට
ඇති තතු නුවණින් දුටු විට – මෙලෙසින් දුක අවසන් වේ
හැම දෙය නුවණින් දකිමින් – දහමේ පරතෙරට ම ගිය
ඇති තතු වටහා ගනිමින් – මාර සෙනඟ මැඩලා ගෙන
ඤාණය ලැබ ගත්ත පිරිස – නොඑති යළි යළිත් භවයට
ඉදින් පින්වත් මහණෙනි, වෙන ආකාරයෙකිනුත්…. එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්,
“කිසියම් දුකක් හට ගනී නම්, ඒ සියල්ල විඤ්ඤාණය නිසාය, යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන පළමු ආකාරයයි”.
“ඒ විඤ්ඤාණයේම ඉතිරි නැතිව නිරුද්ධ වීමෙන් දුකේ හටගැනීම නැති වන්නේය”. යන මෙය නුවණින් සිහි කරන දෙවන ආකාරය වේ.
පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන් යුගළ වශයෙන්…. ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙයද වදාළ සේක.
ලොවේ උපදින යම් දුකක් වෙද – එ හැම සිත මුල්කොටම සිදු වේ
ඒ සිතම නැතිවෙලා ගියවිට – සියළු දුක් නැතිවීම සිදු වේ
සිත ම මුල් කරගෙන – මෙ දුක හටගන්නා බව
හඳුනා මේ විපත – සිතම සංසිඳුවා ගත්
තණ්හා රහිත සමණා – යන්නේය පිරිනිවුමට
පින්වත් මහණෙනි, වෙන ආකාරයෙකිනුත්…. එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්,
“කිසියම් දුකක් හට ගනී නම්, ඒ සියල්ල ස්පර්ශය (ඇසත් රූපත් සිතත් එක්වීම, කණත් ශබ්දත් සිතත් එක්වීම, නාසයත් ගඳ සුවඳත් සිතත් එක්වීම, දිවත් රසත් සිතත් එක්වීම, කයත් පහසත් සිතත් එක්වීම, සිතත් සිතිවිලිත් ඒ ගැන දැනීමත් එක්වීම) නිසාය. යන මේ යුගළය නුවණින් සිහිකරන පළමු ආකාරයයි.
“ඒ ස්පර්ශයේම ඉතිරි නැතිව නිරුද්ධ වීමෙන් දුකේ හටගැනීම නැති වන්නේය”. යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන දෙවන ආකාරය යි.
පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන් ද යුගළ වශයෙන්…. ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙයද වදාළ සේක.
ස්පර්ශයෙන් යට වුන – භව සැඩ පහර වෙත යන
නොමග ගිය උදවිය හට – සිඳුම මේ භව බන්ධන
ඉතා දුර පවතින දෙයක් ම ය
හැඳින ස්පර්ශයේ මායා – අවබෝධ කොට දුකේ පීඩා
නිවන් සුව තුළ ඇති වූ – සංසිඳීමට නතු වූ
ස්පර්ශය ද දැනගත් – තණ්හාව නැති කරගත්
පිරිස නම් සැබැවින්ම – පිරිනිවී යන්නාහුය
පින්වත් මහණෙනි, වෙන ආකාරයෙකිනුත්…. එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්,
“කිසියම් දුකක් හට ගනී නම්, ඒ සියල්ල විඳීම නිසාය, යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන පළමු ආකාරය වේ”.
“ඒ විඳීම ඉතිරි නැතිව නිරුද්ධ වීමෙන් දුකේ හටගැනීම නැති වන්නේය”. යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන දෙවන ආකාරය යි.
පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන් ද යුගළ වශයෙන්…. ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙය ද වදාළ සේක.
සැපක් හෝ විඳිනා දුකක් හෝ – එ දෙක නැති මැදහත් බවක් හෝ
තමා තුළ හෝ අනුන් තුළ හෝ – ඇති වේද විඳිනා දෙයක්
නැසෙන වැනසෙන හිස් දෙයක් ලෙස – නුවණ යොදවා හැඳින මේ දුක
පහස ලැබ ලැබ නැසෙන හැටි දැක – එහි සැබෑ තතු හොඳින් දැනගෙන
විඳින හැමදෙය නිමා කරගත් – සියළු තණ්හා ගිනි නිවාගත්
සමණ තෙම පිරිනිවී යන්නේ
පින්වත් මහණෙනි, වෙන ආකාරයෙකිනුත්…. එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්,
“කිසියම් දුකක් හට ගනී නම්, ඒ සියල්ල තණ්හාව නිසා ය.” යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන පළමු ආකාරයයි”.
“ඒ තණ්හාව ම ඉතිරි නැතිව නිරුද්ධ වීමෙන් දුකේ හටගැනීම නැති වන්නේය”. යන මෙය නුවණින් සිහිකරන දෙවන ආකාරය වේ.
පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන් ද යුගළ වශයෙන්…. ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙය ද වදාළ සේක.
බොහෝ කලක් මේ සසරේ – දුක් විඳ විඳ යන ගමනේ
තණ්හාවට එකතු වෙලා – මේ ලෙස ලෝ සත යන්නේ
මේ ලෝකෙන් වෙන ලොවකට – එතැනින් වෙන ලෝකයකට
සැරිසරමින් කැරකෙන්නේ – පැන යන හැටි නොම දන්නේ
තණ්හාවම මුල් කරගෙන – මේ දුක හටගන්නා බව
හඳුනා මේ කරදර ගොඩ – නැතිකොට ඒ තණ්හාවම
නොබැඳී ලොව කිසි දෙයකට – සිහිනුවණින් යුතු හැම විට
ඒ සමණා පමණි ලොවේ – මෙ දුකින් නික්මී යන්නේ
පින්වත් මහණෙනි, වෙන ආකාරයෙකිනුත්…. එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්,
“කිසියම් දුකක් හට ගනී නම්, ඒ සියල්ලම බැඳීයාම හෙවත් උපාදාන නිසාමය, යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන පළමු ආකාරයයි”.
“ඒ බැඳීයාම ම ඉතිරි නැතිව නිරුද්ධ වීමෙන් දුක් හටගැනීම නැති වන්නේය”. යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන දෙවන ආකාරයයි.
පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන්ද යුගළ වශයෙන්…. ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙය වදාළ සේක.
බැඳීම හේතුව වෙන විට – යළිත් භවය සැකසෙනවා
එවිට යළිත් උපදිනවා – දුක වෙත කැරකී යනවා
ඉපදුන සතුනට මෙලොවේ – මරණය එහි උරුමය වේ
උපාදාන යන බැඳීම – නිසාය දුක හටගැනීම
එනිසා නුවණැති කෙනා – මේ ගැන නුවණම යොදා
උපාදාන නැති කරමින් – ඉපදීමද නැතිකොට
අරහත් නැණ ඇති කරගෙන – නොඑත් ය යළි භවයට
පින්වත් මහණෙනි, වෙන ආකාරයෙකිනුත්…. එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්,
“කිසියම් දුකක් හට ගනී නම්, ඒ සියල්ලම කර්ම රැස් වීමෙනි. යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන පළමු ආකාරයයි”.
“ඒ කර්ම රැස්වීම ම ඉතිරි නැතිව නිරුද්ධ වීමෙන් දුකේ හටගැනීම නැති වන්නේය”. යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන දෙවන ආකාරය යි.
පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන්ද යුගළ වශයෙන්…. ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙය වදාළ සේක.
පටන් ගත්තු කර්ම නිසා – සියළුම දුක් හටගන්නේ
එ හැම කර්ම නැති වුන කල – හැම දුක් නැති වී යන්නේ
ලොවේ තිබෙන මේ හැම දුක – පටන් ගත්තු කර්ම නිසා
දැනගෙන මේ කරදර ගොඩ – පටන් ගත්තු කර්ම නසා
කිසිදු කර්මයක් නොමැතිව – විමුක්තියට පත්වන්නේ.
භව තණ්හා මුලින් නසා – සාන්ත සිත් ඇති සමණා
තොර වී හැම තණ්හාවෙන් – එතෙරව ඉපදෙන සසරෙන්
නිවනට පත්වුණ කෙනාට – භවයක් නැත යළි හැදෙන්ට
පින්වත් මහණෙනි, වෙන ආකාරයෙකිනුත්…. එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්,
“කිසියම් දුකක් හට ගනී නම්, ඒ සියල්ල(කබලිංකාර ආහාර, ස්පර්ශ ආහාර, මනෝ සංචේතනා ආහාර, විඤ්ඤාණ ආහාර යන) ආහාර නිසාය, යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන පළමු ආකාරයයි”.
“ඒ ආහාරයන්ගේම ඉතිරි නැතිව නිරුද්ධ වීමෙන් දුකේ හටගැනීම නැති වන්නේය”. යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන දෙවන ආකාරයයි.
පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන්ද යුගළ වශයෙන්…. ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙය ද වදාළ සේක.
හටගන්නේ මේ හැම දුක් – අහරින් යැපෙනා නිසාය
සියළු අහර නැති වුන කල – නැතිවෙනු නියතය මේ දුක
ජීවිතයේ ඇති මේ දුක – ආහාරෙන් සැකසෙන බව
හඳුනා මේ කරදර ගොඩ – දැනගෙන හැම ආහාරම
සියළු අහර කෙරෙහි තිබෙන – සියළු ඇල්ම දුරලන්නේ
“ලෙඩ නැති බව” නිවනම බව – දැනගෙන නුවණින් ඒ බව
සියළු කෙලෙස් මුල් දුරු කොට – නුවණින් සලකා හැම ලෙස
දහමට සපැමිණ නිරතුරු – දහම තුළම ගොස් පරතෙර
නිවනට පත් ඒ උතුමා – නොම එයි යළි කිසි ලොවකට
පින්වත් මහණෙනි, වෙන ආකාරයෙකිනුත්…. එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්,
“කිසියම් දුකක් හට ගනී නම්, ඒ සියල්ල කෙලෙසුන් නිසා ඇතිවන චලනයෙනි, යන මෙය නුවණින් සිහි කරන පළමු ආකාරය වේ”.
“කෙලෙසුන් නිසා ඇතිවන ඒ සිය`ඵ චලනයන් ඉතිරි නැතිව නිරුද්ධ වීමෙන් දුකේ හටගැනීම නැති වන්නේය”. යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන දෙවන ආකාරය වේ.
පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන් ද යුගළ වශයෙන්…. ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙයද වදාළ සේක.
ජීවිතවල හට අරගෙන – පවතින යම් දුකක් වේද
ඒ හැම දුක් හටගන්නේ – කෙලෙසුන්ගේ සෙලවීමෙනි
සැලෙන කෙලෙස් නැතිවුන කළ – නැති වී යනු ඇත ඒ දුක
ලොව තුළ තිබෙනා මේ දුක – කෙලෙස් චලනයෙන් සිදුවේ
හඳුනා මේ විපත හොඳින් – තණ්හාවම දුරු කරමින්
සංස්කාර හැම නැතිකොට – තණ්හා රහිතව සිටිමින්
නොබැඳුන ලොව කිසි දෙයකට – සිහිනුවණින් යුතුව සිටින
මනා නුවණ ඇති සමණා – සියළු දුකින් නික්මෙන්නේ
පින්වත් මහණෙනි, වෙන ආකාරයෙකිනුත්…. එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්,
“කෙලෙසුන්ට බැඳී සිටින්නාට සැලීම ඇති වේ” යන මෙය නුවණින් සිහි කරන පළමු ආකාරයය.
“කෙලෙසුන් කෙරෙහි පවතින ඒ සියළු බැඳීම් ඉතිරි නැතිව නිරුද්ධ වීමෙන් සැලීම නැති වේ”. යන මෙය නුවණින් සිහි කිරීමේ දෙවන ආකාරය වේ.
පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන් යුගළ වශයෙන්…. ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙය ද වදාළ සේක.
කෙලෙසුන්ට නොබැඳුන තැන – සැලීමක් කිසිවිට නැත
කෙලෙසුන්ට බැඳුන විට – එයට ම බැඳී යන්නේ
මේ ලොවින් වෙන ලොවකට – එතැනින් තවත් ලොවකට
සැරිසරා යන ගමනින් – පැන ගත නොහැකි වන්නේ
කෙලෙසුන්ට බැඳුන විට – හැදෙන මේ මහාභය තුළ
ඇති විපත හඳුනාගෙන – කෙලෙසුන්ට නොම බැඳෙමින්
නොබැඳී කිසිම දෙයකට – යුතුව හොඳ සිහි නුවණින්
සිටින ඒ නැණැති සමණා – හැම දුකින් නික්මෙන්නේ
පින්වත් මහණෙනි, වෙන ආකාරයෙකිනුත්…. එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්,
“පින්වත් මහණෙනි, මේ රූපාවචර ධ්‍යානයන් ඉක්ම ගිය අරූපාවචර සමාධිය වඩාත් ශාන්ත වේ”. යන මෙය නුවණින් සිහි කරන පළමු ආකාරය වේ.
“අරූපාවචර සමාධිය ඉක්මවා ගිය නිරෝධ සමාපත්තිය ඊටත් වඩා ශාන්ත වේ” යන මෙය නුවණින් සිහි කරන දෙවන ආකාරය වේ.
පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන් ද යුගළ වශයෙන්…. ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙය ද වදාළ සේක.
රූපලෝකවල ඉපදුන – අරූප තලවල ඉපදුන
සියළු සතුන් එහිම ඇලී – දුකින් මිදීමක් නොදකී
ඒ උදවිය ඒ නිසාම – යළි යළි පැමිණෙත් භවයට
රූපය තුළ පවතින තතු – නුවණ යොදාගෙන දකිමින්
අරූප සමවතේ පවා – සිහිය පිහිටුවා නුවණින්
නිරෝධයට පැමිණෙන අය – පැන යති ඒ හැම භවයෙන්
ලොවේ එබඳු අය පමණක් – මාර සෙනඟ බැහැර දමත්
පින්වත් මහණෙනි, වෙන ආකාරයකින්ද…. එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්,
“පින්වත් මහණෙනි, දෙවියන් සහිත වූ, මරුන් සහිත වූ, බඹුන් සහිත වූ, ශ්‍රමණ බමුණන් සහිත වූ, දෙව් මිනිස් ප්‍රජාවෙන් යුතු ලෝකයා විසින් “මෙයමය සත්‍යය” කියා මහා ඝෝෂාවකින් කියන්නා වූ යම් දෙයක් වේද,
සද්ධර්මය අවබෝධ කළ උතුමන් විසින් ‘එය අසත්‍යයක් බව’ එහි ඇති සැබෑම තත්වය මනාව දියුණු කළ නුවණින් විමසා බලා දැන ගනිත්, යන මේ යුගලය නුවණින් සිහි කරන පළමු ආකාරය වේ.
පින්වත් මහණෙනි, දෙවියන් සහිත වූ… දෙව් මිනිස් ප්‍රජාවෙන් යුතු ලෝකයා විසින් ‘මෙය අසත්‍යයක්ය’ යි මහා ඝෝෂාවකින් කියන ලද යම් දෙයක් වේ නම්,
සද්ධර්මය අවබෝධ කළ උතුමන් විසින් ‘එයම සත්‍යය’ බව එහි සැබෑ තත්වය මනාව දියුණු කළ නුවණින් විමසා බලා දැනගනිත්, යන මේ යුගලය නුවණින් සිහි කරන දෙවන ආකාරය වේ.
පින්වත් මහණෙනි, මේ ආකාරයෙන් ද යුගළ වශයෙන්…. ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ මෙය ද වදාළ සේක.
තමා ලෙසට සිතා සිටින – කෙනාගෙ වසඟෙට ගත හැකි
‘ආත්ම’ යන දෙයක් තිබේ – යන ලෙස මැනගෙන සිටිනා
දෙව් මිනිසුන් මුලා වෙලා – සිටිනා හැටි හොඳින් බලව
එබඳු ආත්මයක් නොමැති – නාම රූපයෙහි බැසගෙන
‘ආත්මයක්’ යන හැඟුමෙන් – ඇත්තක් ලෙස සිතා ගනිත්
එහෙත් ඒ කෙනා මෙලොවේ – යම් යම් අයුරින් සිතුවද
සිදුවන්නේ නොසිතූවකි
කලින් සිතා ගෙන සිටි දෙය – බොරුවක් බවටම පත්වේ
වහා සැණින් වෙනසට යන – රැවටෙන සුළු දෙයක් පමණි
සැබැවින් මෙහි පවතින්නේ
නොම රැවටෙන දහමක් වූ – අමා නිවන වෙත සපැමිණි
සදහම් දැකගත් උතුමෝ – සැබෑ දෙයම දැක ගත්තෝ
ඇත්ත දුටුව ඒ උතුමෝ – තණ්හාවෙන් තොරවීමෙන්
පැමිණෙත්මය පිරිනිවනට
පින්වත් මහණෙනි, යම් කිසිවෙක් ඇසුවොත්, “වෙන ආකාරයකිනුත් යුගළ වශයෙන් මනාකොට නුවණින් මෙනෙහි කිරීමක් තිබේද”යි කියා, එසේ තිබෙන බව කිව යුතුය.
එසේ තිබෙන්නේ කුමක්ද යත්,
“පින්වත් මහණෙනි, දෙවියන් සහිත වූ…. දෙව් මිනිස් ප්‍රජාවෙන් යුතු ලෝකයා විසින් “මෙය වනාහී සැපයෙකි” යි හඬ නඟා කියන ලද යමක් වේද,
සද්ධර්මය අවබෝධ කළ උතුමන් විසින් ‘එය වනාහී දුකක්’ යයි එහි ඇති සැබෑ තත්වය මනාව දියුණු කළ නුවණින් විමසා බලා දැන ගනිත්, යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන පළමු ආකාරය වේ.
“පින්වත් මහණෙනි, දෙවියන් සහිත වූ… දෙව් මිනිස් ප්‍රජාවෙන් යුතු ලෝකයා විසින් ‘මෙය වනාහි දුකකි” යි හඬ නඟා කියන ලද යමක් වේ නම්,
සද්ධර්මය අවබෝධ කළ උතුමන් විසින් ‘එය වනාහි සැපකි’යි එහි ඇති සැබෑ තත්වය මනාව දියුණු කළ නුවණින් විමසා බලා දැන ගනිත්, යන මේ යුගළය නුවණින් සිහි කරන දෙවන ආකාරය වේ.
“පින්වත් මහණෙනි, මේ අයුරින් යුගළ වශයෙන් මනාකොට නුවණින් සිහිකරන, අප්‍රමාදීව, කෙලෙස් තවන වීර්යයෙන් යුතුව දහමට දිවි පුදා වාසය කරන භික්ෂුවට මේ ප්‍රතිඵල දෙක අතුරින් එක් ප්‍රතිඵලයක් කැමති විය යුතුයි.
එනම් මේ ජීවිතයේදීම අරහත්වයට පත්වීම හෝ, කෙලෙසුන් ඉතිරි කල්හි අනාගාමී බවය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළ සේක. මෙය වදාළ ශාස්තෘ වූ සුගතයාණන් වහන්සේ යළි මෙය ද වදාළ සේක.
රූප, ශබ්ද, රස, සුවඳ ද – සිරුරට ලැබෙනා පහස ද
සිතේ නැගෙන සිතිවිලි යන – සියළුම දේ මෙලොවේ
සොඳුරු ය එය මනහර වේ – ඒ කෙරෙහිම සිත ඇලවේ
ලෝ සත දෙවියන් ද ඇතුළු – සම්මත කරගෙන ඉන්නේ
මේ සියල්ල ‘සැප’ වශයෙන්
මේවා යම් තැනක නැත් ද – ඒ තැන ‘දුක’ ඇති තැන ලෙස
ඔවුන් හිතාගෙන ඉන්නේ
සදහම් දැකගත් උතුමන් – ‘සැප’ යයි නිති පවසන්නේ
මේ සියල්ල නැති තැනමය
නුවණැති උතුමන් දකිනා – මේ අපූරු සදහම් ඇස
ලෝ වැස්සන්ගේ මතයට – වෙනස් ව යන්නේ
ලොව ‘සැප’ යයි කියනා දෙය – නුවණැත්තෝ දුකැ’යි කියත්
ලොව ‘දුක’ යයි කියනා දෙය – නුවණැත්තෝ සැප’යි කියත්
අපහසුවෙන් දැක ගත යුතු – සිරි සදහම් හඳුන ගනිව්
අවිදු අඳුර යුතු හැම දෙන – මේ ගැන හැමදා රැවටෙත්
අවිදු අඳුර තිබෙන කෙනා – කිසිවක් දැකගත නොහැකිව
ඝණ බොල් අඳුරේ ඉන්නේ
ලෝකය දකිනා කෙනෙකුට – ආලෝකය ලැබෙන විලස
නුවණැති යහපත් අය හට – නිවනට මග ලැබී තිබේ
සදහම් හඳුනනු බැරි අය – තමා ළඟම ඇති සැනසුම
කවදාවත් දැන නො ගෙනම – ජීවත් වෙයි සතුන් විලස
භව රාගෙට යට වීමෙන් – භව සැඩපහරට වැටෙමින්
මාර තොණ්ඩුවේ පැටලුන – අනුවණ ජනයා හට නම්
පහසුවෙකින් දත නොහැකිය – මේ සම්බුදු සිරි සදහම්
මැනවින් සිහි නුවණ යොදා – අමා නිවන දැක ගත්තෝ
කෙලෙසුන් හැම තොර වීමෙන් – පිරිනිවනට යන ඇත්තෝ
අමා නිවන දැක ගන්නට – හැකි පින්වත් අය වන්නේ
නිවන් මගේ ගමන් කරන – උතුමන් මිස වෙන කවුරුද?
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළ සේක. සතුටු සිත් ඇති ඒ පින්වත් භික්ෂූහූ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ දහම සතුටින් පිළිගත්තාහුය. මේ සිරි සදහම් දෙසුම පවත්වන කල්හි සැටක් පමණ භික්ෂූන්ගේ සිත් කිසිවක් අල්ලා නොගෙන, සිය`ඵ කෙලෙසුන්ගෙන් සදහටම නිදහස් වී ගියේය.
යුගළ වශයෙන් නුවණින් සිහි කිරීම ගැන වදාළ දෙසුම නිමා විය.
සාදු! සාදු!! සාදු!!!
(තුන්වෙනි මහා වර්ගය යි.)
(මේ දෙසුමේ අන්තර්ගත දෙසුම්)
මහා වර්ගයේ අන්තර්ගත දෙසුම්.
1. චතුරාර්ය සත්‍යය
2. කෙලෙස් සහිත කර්ම(උපධි)
3. අවිද්‍යාව
4. සංස්කාර
5. විඤ්ඤාණය
6. ස්පර්ශය
7. වේදනාව
8. තණ්හාව
9. බැඳී යාම(උපාදාන)
10. පටන් ගත් කර්ම(ආරම්භ)
11. ආහාර
12.කෙලෙස් චලනය(ඉඤ්ජිත)
13. සැලීම. (චලිත)
14. රූප
15. සත්‍යය
16. දුක යන දහසයයි.
තුන්වැන්න වූ ලොකු කොටස.
(මහා වග්ගයේ අන්තර්ගත දෙසුම්)
1. පැවිදි වීම ගැන දෙසුම
2. දිවි පුදා වෙර වැඩුම.
3. සුභාෂිත.
4. උතුම් භෝජන.
5. මාඝට කළ දෙසුම.
6. සභියට කළ දෙසුම.
7. සේල හට කළ දෙසුම.
8. සෝක හුළ.
9. වාසෙට්ඨ හට කළ දෙසුම.
10. කෝකාලික.
11. නාලකට කළ දෙසුම.
12. යුගළ වශයෙන් කළ දෙසුම.
දොළොස් දෙසුමෙකින් යුතු මේ කොටස ලොකු කොටස යන අරුත මතු කරන “මහා වග්ගය” නමින් හඳුන්වා දෙනු ලැබේ.
ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/kn2_3-12/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M