මජ්ඣිම නිකාය

උපරි පණ්ණාසකෝ

3.4.12. දක්ඛිණා විභංග සුත්තං

3.4.12. දන්දීම පිළිබඳ විග්‍රහ කොට වදාළ දෙසුම

ඒවං මේ සුතං: ඒකං සමයං භගවා සක්කේසු විහරති කපිලවත්ථුස්මිං නිග්‍රෝධාරාමේ. අථ ඛෝ මහාපජාපති ගෝතමී නවං දුස්සයුගං ආදාය යේන භගවා තේනුපසංකමි. උපසංකමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නා ඛෝ මහාපජාපති ගෝතමී භගවන්තං ඒතදවෝච:

මා හට අසන්නට ලැබුනේ මේ විදිහටයි. ඒ දිනවල භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩසිටියේ ශාක්‍ය ජනපදයේ කපිලවස්තු නුවර නිග්‍රෝධාරාමයෙහිය. එදා මහාප්‍රජාපතී ගෞතමී දේවිය අලුත් වස්ත්‍ර යුගලක් රැගෙන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත පැමිණියා. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ආදරයෙන් වන්දනා කොට එකත්පස්ව වාඩිවුනා. එකත්පස්ව හුන් මහාප්‍රජාපතී ගෞතමී දේවිය භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය පැවසුවා.

ඉදං මේ භන්තේ, නවං දුස්සයුගං භගවන්තං උද්දිස්ස සාමං කන්තං සාමං වායිතං. තං මේ භන්තේ, භගවා පටිග්ගණ්හාතු අනුකම්පං උපාදායාති. ඒවං වුත්තේ භගවා මහාපජාපතිං ගෝතමිං ඒතදවෝච: සංඝේ ගෝතමි දේහි, සංඝේ තේ දින්නේ අහඤ්චේව පූජිතෝ භවිස්සාමි සංඝෝ චාති. දුතියම්පි ඛෝ මහාපජාපති ගෝතමී භගවන්තං ඒතදවෝච: ඉදං මේ …පෙ… අනුකම්පං උපාදායාති. දුතියම්පි ඛෝ භගවා මහාපජාපතිං ගෝතමිං ඒතදවෝච: සංඝේ ගෝතමි දේහි, සංඝේ තේ දින්නේ අහඤ්චේව පූජිතෝ භවිස්සාමි සංඝෝ චාති. තතියම්පි ඛෝ මහාපජාපති ගෝතමී භගවන්තං ඒතදවෝච: ඉදං මේ භන්තේ …පෙ… අනුකම්පං උපාදායාති. තතියම්පි ඛෝ භගවා මහාපජාපතිං ගෝතමිං ඒතදවෝච: සංඝේ ගෝතමි දේහි, සංඝේ තේ දින්නේ අහඤ්චේව පූජිතෝ භවිස්සාමි සංඝෝ චාති.

“ස්වාමීනී, මේ අලුත් වස්ත්‍ර යුගල තමන්ගේ අතින්ම නූල් කැට, තමන්ගේ අතින් ම වියා මා විසින් පිළියෙල කළේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ උදෙසාම යි. ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මාගේ ඒ වස්ත්‍ර යුගල අනුකම්පා උපදවාගෙන පිළිගන්නා සේක්වා!”

මෙසේ පැවසූ විට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මහාප්‍රජාපතී ගෞතමී දේවියට මෙය පවසා වදාළා. “පින්වත් ගෞතමිය, සංඝයාට පූජා කරන්න. ඔබ විසින් සංඝයා උදෙසා දුන් විට මටත් පිදුවා වෙනවා. සංඝයාටත් පිදුවා වෙනවා.”

දෙවෙනි වතාවෙදිත් මහාප්‍රජාපතී ගෞතමිය භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය පැවසුවා. “ස්වාමීනී, මේ අලුත් වස්ත්‍ර යුගල ….(පෙ)…. පිළිගන්නා සේක්වා!”

දෙවෙනි වතාවේදීත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මහාප්‍රජාපතී ගෞතමී දේවියට මෙය පවසා වදාළා. “පින්වත් ගෞතමිය, සංඝයාට පූජා කරන්න. ඔබ විසින් සංඝයා උදෙසා දුන් විට මටත් පිදුවා වෙනවා. සංඝයාටත් පිදුවා වෙනවා.”

තුන්වෙනි වතාවෙදිත් මහාප්‍රජාපතී ගෞතමිය භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය පැවසුවා. “ස්වාමීනී, මේ අලුත් වස්ත්‍ර යුගල ….(පෙ)…. පිළිගන්නා සේක්වා!”

තුන්වෙනි වතාවේදීත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මහාප්‍රජාපතී ගෞතමී දේවියට මෙය පවසා වදාළා. “පින්වත් ගෞතමිය, සංඝයාට පූජා කරන්න. ඔබ විසින් සංඝයා උදෙසා දුන් විට මටත් පිදුවා වෙනවා. සංඝයාටත් පිදුවා වෙනවා.”

ඒවං වුත්තේ ආයස්මා ආනන්දෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “පටිග්ගණ්හාතු භන්තේ, භගවා මහාපජාපතියා ගෝතමියා නවං දුස්සයුගං, බහූපකාරා භන්තේ, මහාපජාපති ගෝතමී භගවතෝ මාතුච්ඡා ආපාදිකා පෝසිකා ඛීරස්ස දායිකා, භගවන්තං ජනෙත්තියා කාලකතාය ථඤ්ඤං පායේසි. භගවාපි භන්තේ, බහූපකාරෝ මහාපජාපතියා ගෝතමියා. භගවන්තං භන්තේ, ආගම්ම මහාපජාපති ගෝතමී බුද්ධං සරණං ගතා, ධම්මං සරණං ගතා, සංඝං සරණං ගතා. භගවන්තං භන්තේ, ආගම්ම මහාපජාපති ගෝතමී පාණාතිපාතා පටිවිරතා, අදින්නාදානා පටිවිරතා, කාමේසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතා, මුසාවාදා පටිවිරතා, සුරාමේරයමජ්ජපමාදට්ඨානා පටිවිරතා. භගවන්තං භන්තේ, ආගම්ම මහාපජාපති ගෝතමී බුද්ධේ අවෙච්චප්පසාදේන සමන්නාගතා, ධම්මේ අවෙච්චප්පසාදේන සමන්නාගතා, සංඝේ අවෙච්චප්පසාදේන සමන්නාගතා, අරියකන්තේහි සීලේහි සමන්නාගතා. භගවන්තං භන්තේ, ආගම්ම මහාපජාපති ගෝතමී දුක්බේ නික්කංඛා, දුක්ඛසමුදයේ නික්කංඛා, දුක්ඛනිරෝධේ නික්කංඛා, දුක්ඛනිරෝධගාමිනියා පටිපදාය නික්කංඛා. භගවාපි භන්තේ, බහූපකාරෝ මහාපජාපතියා ගෝතමියා”ති.

එසේ වදාළ විට ආයුෂ්මත් ආනන්දයන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය පැවසුවා. “ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මහාප්‍රජාපතී ගෝතමියගේ අලුත් වස්ත්‍ර යුගල පිළිගන්නා සේක්වා! ස්වාමීනී, මහාප්‍රජාපතී ගෞතමිය භාග්‍යවතුන් වහන්සේට බොහෝ උපකාරී වුනා. කිරි අම්මා වුනා. අත් පා වැඩුවා. පෝෂණය කළා. කිරි පෙව්වා. වැදූ මව කළුරිය කළ වේලෙහි පටන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට කිරි පෙව්වා.

ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ද මහාප්‍රජාපතී ගෞතමියට බොහෝ උපකාරී වූ සේක. ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත පැමිණි නිසයි මහාප්‍රජාපතී ගෞතමිය බුදුන් සරණ ගියේ. ධර්මය සරණ ගියේ. සංඝයා සරණ ගියේ. ඒ වගේම ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත පැමිණි නිසයි මහාප්‍රජාපතී ගෞතමිය සතුන් මැරීමෙන් වැළකුනේ. සොරකමින් වැළකුනේ. වැරදි කාම සේවනයෙන් වැළකුනේ. බොරු කීමෙන් වැළකුනේ. මත්පැන් මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතයෙන් වැළකුනේ.

ඒ වගේම ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත පැමිණිලයි මහාප්‍රජාපතී ගෞතමිය බුදුරජාණන් වහන්සේ කෙරෙහි නොසෙල්වෙන පැහැදීමෙන් යුක්ත වුනේ. ධර්මය කෙරෙහි නොසෙල්වෙන පැහැදීමෙන් යුක්ත වුනේ. සංඝයා කෙරෙහි නොසෙල්වෙන පැහැදීමෙන් යුක්ත වුනේ. ආර්යකාන්ත ශීලයෙන් යුක්ත වුනේ.

ඒ වගේම ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත පැමිණිලයි මහාප්‍රජාපතී ගෞතමිය දුක්ඛාර්ය සත්‍යය පිළිබඳව සැක රහිත වුනේ. දුක්ඛ සමුදය ආර්ය සත්‍යය පිළිබඳව සැක රහිත වුනේ. දුක්ඛ නිරෝධ ආර්ය සත්‍යය පිළිබඳව සැක රහිත වුනේ. දුක්ඛ නිරෝධ ගාමිනී පටිපදා ආර්ය සත්‍යය පිළිබඳව සැක රහිත වුනේ.

ස්වාමීනී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේත් ඔය අයුරින් මහාප්‍රජාපතී ගෞතමියට බොහෝ උපකාරී වුන සේක.”

ඒවමේතං ආනන්ද, ඒවමේතං ආනන්ද, යං හි ආනන්ද, පුග්ගලෝ පුග්ගලං ආගම්ම බුද්ධං සරණං ගතෝ හෝති, ධම්මං සරණං ගතෝ හෝති, සංඝං සරණං ගතෝ හෝති, ඉමස්සානන්ද, පුග්ගලස්ස ඉමිනා පුග්ගලේන න සුප්පතිකාරං වදාමි, යදදං අභිවාදනපච්චුට්ඨානඅඤ්ජලිකම්ම සාමීචිකම්මචීවරපිණ්ඩපාතසේනාසනගිලානප්පච්චයභේසජ්ජපරික්ඛාරානුප්පදානේන.

“පින්වත් ආනන්දය, ඒක එහෙමම යි. පින්වත් ආනන්දය, ඒක එහෙමම යි. යම් පුද්ගලයෙක් යම්කිසි පුද්ගලයෙක් කරා පැමිණිලා බුදුරජාණන් වහන්සේ සරණ ගියා නම්, ධර්මය සරණ ගියා නම්, සංඝයා සරණ ගියා නම්, පින්වත් ආනන්ද, අර පුද්ගලයාට මේ පුද්ගලයා විසින් කෘතගුණ සලකා අවසන් කරන්නට බැහැ කියලයි මං කියන්නේ. ඒ කියන්නේ වන්දනා කිරීම, දුටු විට අසුනෙන් නැගිටීම, ඇඳිලි බැඳ වැඳීම, උපස්ථාන කිරීම, චීවර පිණ්ඩපාත, සේනාසන, ගිලන්පස බෙහෙත් පිරිකර දීම ආදියෙන්.

යං හානන්ද, පුග්ගලෝ පුග්ගලං ආගම්ම. පාණාතිපාතා පටිවිරතෝ හෝති, අදින්නාදානා පටිවිරතෝ හෝති, කාමේසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතෝ හෝති, මුසාවාදා පටිවිරතෝ හෝති, සුරාමේරයමජ්ජපමාදට්ඨානා පටිවිරතෝ හෝති. ඉමස්සානන්ද, පුග්ගලස්ස ඉමිනා පුග්ගලේන න සුප්පතිකාරං වදාමි. යදිදං අභිවාදනපච්චුට්ඨානඅඤ්ජලිකම්මසාමීචිකම්මචීවරපිණ්ඩපාතසේනාසනගිලානප්පච්චයභේසජ්ජපරික්ඛාරානුප්පදානේන.

ඒ වගේම පින්වත් ආනන්ද, යම් පුද්ගලයෙක් තවත් පුද්ගලයෙකු කරා පැමිණ සතුන් මැරීමෙන් වළකිනවා නම්, සොරකමින් වළකිනවා නම්, වැරදි කාම සේවනයෙන් වළකිනවා නම්, බොරු කීමෙන් වළකිනවා නම්, මත්පැන් මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතයෙන් වළකිනවා නම්, පින්වත් ආනන්ද, අර පුද්ගලයාට මේ පුද්ගලයා විසින් කෘතගුණ සලකා අවසන් කරන්නට බැහැ කියලයි මං කියන්නේ. ඒ කියන්නේ වන්දනා කිරීම, දුටු විට අසුනෙන් නැගිටීම, ඇඳිලි බැඳ වැඳීම, උපස්ථාන කිරීම, චීවර පිණ්ඩපාත, සේනාසන ගිලන්පස බෙහෙත් පිරිකර දීම ආදියෙන්.

යං හානන්ද, පුග්ගලෝ පුග්ගලං ආගම්ම බුද්ධේ අවෙච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ හෝති, ධම්මේ අවෙච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ හෝති, සංඝේ අවෙච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ හෝති, අරියකන්තේහි සීලේහි සමන්නාගතෝ හෝති. ඉමස්සානන්ද, පුග්ගලස්ස ඉමිනා පුග්ගලේන න සුප්පතිකාරං වදාමි. යදිදං අභිවාදනපච්චුට්ඨානඅඤ්ජලිකම්මසාමීචිකම්මචීවරපිණ්ඩපාතසේනාසනගිලානප්පච්චයභේසජ්ජපරික්ඛාරානුප්පදානේන.

ඒ වගේම පින්වත් ආනන්ද, යම් පුද්ගලයෙක් තවත් පුද්ගලයෙකු කරා පැමිණ බුදුරජාණන් වහන්සේ කෙරෙහි නොසෙල්වෙන ප්‍රසාදයෙන් යුතු වෙනවා නම්, ධර්මය කෙරෙහි නොසෙල්වෙන ප්‍රසාදයෙන් යුතු වෙනවා නම්, සංඝයා කෙරෙහි නොසෙල්වෙන ප්‍රසාදයෙන් යුතු වෙනවා නම්, ආර්යකාන්ත ශීලයෙන් යුක්ත වෙනවා නම්, පින්වත් ආනන්ද, අර පුද්ගලයාට මේ පුද්ගලයා විසින් කෘතගුණ සලකා අවසන් කරන්නට බැහැ කියලයි මං කියන්නේ. ඒ කියන්නේ වන්දනා කිරීම, දුටු විට අසුනෙන් නැගිටීම, ඇඳිලි බැඳ වැඳීම, උපස්ථාන කිරීම, චීවර, පිණ්ඩපාත, සේනාසන, ගිලන්පස බෙහෙත් පිරිකර දීම ආදියෙන්.

යං හානන්ද, පුග්ගලෝ පුග්ගලං ආගම්ම දුක්බේ නික්කංඛෝ හෝති, දුක්ඛසමුදයේ නික්කංඛෝ හෝති, දුක්ඛනිරෝධේ නික්කංඛෝ හෝති, දුක්ඛනිරෝධගාමිනියා පටිපදාය නික්කංඛෝ හෝති, ඉමස්සානන්ද, පුග්ගලස්ස ඉමිනා පුග්ගලේන න සුප්පතිකාරං වදාමි, යදිදං අභිවාදනපච්චුට්ඨානඅඤ්ජලිකම්මසාමීචිකම්මචීවරපිණ්ඩපාතසේනාසනගිලානප්පච්චයභේසජ්ජපරික්ඛාරානුප්පදානේන.

ඒ වගේ ම පින්වත් ආනන්ද, යම් පුද්ගලයෙක් තවත් පුද්ගලයෙකු කරා පැමිණ දුක්ඛ ආර්ය සත්‍යය කෙරෙහි නිසැක වෙනවා නම්, දුක්ඛ සමුදය ආර්ය සත්‍යය කෙරෙහි නිසැක වෙනවා නම්, දුක්ඛ නිරෝධ ආර්ය සත්‍යය කෙරෙහි නිසැක වෙනවා නම්, දුක්ඛ නිරෝධගාමිනී පටිපදා ආර්ය සත්‍යය කෙරෙහි නිසැක වෙනවා නම්, පින්වත් ආනන්ද, අර පුද්ගලයාට මේ පුද්ගලයා විසින් කෘතගුණ සලකා අවසන් කරන්නට බැහැ කියලයි මං කියන්නේ. ඒ කියන්නේ වන්දනා කිරීම, දුටු විට අසුනෙන් නැගිටීම, ඇඳිලි බැඳ වැඳීම, උපස්ථාන කිරීම, චීවර පිණ්ඩපාත, සේනාසන ගිලන්පස බෙහෙත් පිරිකර දීම ආදියෙන්.

චුද්දස ඛෝ පනිමානන්ද, පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණා. කතමා චුද්දස: තථාගතේ අරහන්තේ සම්මාසම්බුද්ධේ දානං දේති, අයං පඨමා පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණා. පච්චේකබුද්ධේ දානං දේති, අයං දුතියා පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණා. තථාගතසාවකේ අරහන්තේ දානං දේති, අයං තතියා පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණා. අරහත්තඵලසච්ඡිකිරියාය පටිපන්නේ දානං දේති, අයං චතුත්ථී පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණා. අනාගාමිස්ස දානං දේති, අයං පඤ්චමී පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණා. අනාගාමිඵලසච්ඡිකිරියාය පටිපන්නේ දානං දේති, අයං ඡට්ඨී පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණා. සකදාගාමිස්ස දානං දේති, අයං සත්තමී පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණා. සකදාගාමිඵලසච්ඡිකිරියාය පටිපන්නේ දානං දේති, අයං අට්ඨමී පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණා. සෝතාපන්නේ දානං දේති, අයං නවමී පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණා. සෝතාපත්තිඵලසච්ඡිකිරියාය පටිපන්නේ දානං දේති, අයං දසමී පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණා. බාහිරකේ කාමේසු වීතරාගේ දානං දේති, අයං ඒකාදසමී පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණා. පුථුජ්ජනසීලවන්තේ දානං දේති, අයං ද්වාදසමී පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණා. පුථුජ්ජනදුස්සීලේ දානං දේති, අයං තේරසමී පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණා. තිරච්ඡානගතේ දානං දේති, අයං චුද්දසමී පාටිපුග්ගලිකා දක්ඛිණාති.

පින්වත් ආනන්ද, වෙන වෙනම පෞද්ගලිකව දිය හැකි දාන දාහතරක් තියෙනවා. කවර දාහතරක්ද යත්; තථාගත අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය පළමුවන පෞද්ගලික දානයයි. පසේ බුදුරජාණන් වහන්සේ උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය දෙවන පෞද්ගලික දානයයි. තථාගත ශ්‍රාවක වූ රහතන් වහන්සේ උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය තුන් වෙනි පෞද්ගලික දානයයි. අරහත්ඵලය සාක්ෂාත් කිරීම පිණිස පිළිපන් ශ්‍රාවකයා උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය සතරවෙනි පෞද්ගලික දානයයි. අනාගාමී ශ්‍රාවකයා උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය පස්වන පෞද්ගලික දානයයි. අනාගාමී ඵලය සාක්ෂාත් කිරීම පිණිස පිළිපන් ශ්‍රාවකයා උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය හයවෙනි පෞද්ගලික දානයයි. සකදාගාමී ශ්‍රාවකයා උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය හත්වෙනි පෞද්ගලික දානයයි. සකදාගාමී ඵලය සාක්ෂාත් කිරීම පිණිස පිළිපන් ශ්‍රාවකයා උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය අටවෙනි පෞද්ගලික දානයයි. සෝතාපන්න ශ්‍රාවකයා උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය නවවෙනි පෞද්ගලික දානයයි. සෝතාපන්න ඵලය සාක්ෂාත් කිරීම පිණිස පිළිපන් ශ්‍රාවකයා උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය දසවෙනි පෞද්ගලික දානයයි. ශාසනයෙන් බැහැරව සිටින කාමයන් කෙරෙහි වීතරාගී වූ කෙනෙක් උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය එකොළොස්වෙනි පෞද්ගලික දානයයි. පෘථග්ජන සිල්වත් කෙනෙක් උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය දොළොස්වෙනි පෞද්ගලික දානයයි. පෘථග්ජන දුස්සීල කෙනෙක් උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය දහතුන්වෙනි පෞද්ගලික දානයයි. තිරිසන්ගත සතෙක් උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය දාහතරවෙනි පෞද්ගලික දානයයි.

තත්‍රානන්ද, තිරච්ඡානගතේ දානං දත්වා සතගුණා දක්ඛිණා පාටිකංඛිතබ්බා. පුථුජ්ජනදුස්සීලේ දානං දත්වා සහස්සගුණා දක්ඛිණා පාටිකංඛිතබ්බා. පුථුජ්ජනසීලවන්තේ දානං දත්වා සතසහස්සගුණා දක්ඛිණා පාටිකංඛිතබ්බා. බාහිරකේ කාමේසු වීතරාගේ දානං දත්වා කෝටිසතසහස්සගුණා දක්ඛිණා පාටිකංඛිතබ්බා. සෝතාපත්තිඵලසච්ඡිකිරියාය පටිපන්නේ දානං දත්වා අසංඛෙය්‍යා අප්පමෙය්‍යා දක්ඛිණා පාටිකංඛිතබ්බා. කෝ පන වාදෝ සෝතාපන්නේ, කෝ පන වාදෝ සකදාගාමිඵලසච්ඡිකිරියාය පටිපන්නේ, කෝ පන වාදෝ සකදාගාමිස්ස, කෝ පන වාදෝ අනාගාමිඵලසච්ඡිකිරියාය පටිපන්නේ, කෝ පන වාදෝ අනාගාමිස්ස, කෝ පන වාදෝ අරහත්තඵලසච්ඡිකිරියාය පටිපන්නේ, කෝ පන වාදෝ තථාගතසාවකේ අරහන්තේ, කෝ පන වාදෝ පච්චේකබුද්ධේ, කෝ පන වාදෝ තථාගතේ අරහන්තේ සම්මාසම්බුද්ධේ ති.

පින්වත් ආනන්ද, එහිලා තිරිසන්ගත සතෙකුට දානයක් දීලා සියගුණයක දානානිසංසයක් කැමැති විය යුතුයි. පෘථග්ජන දුස්සීල කෙනෙකුට දානයක් දීලා දහස්ගුණයක දානානිසංසයක් කැමැති විය යුතුයි. පෘථග්ජන සීලවන්තයෙකුට දානයක් දීලා ලක්ෂගුණයක දානානිසංසයක් කැමැති විය යුතුයි. බුදුසසුනෙන් බැහැර වූ කාමයන්හි වීතරාගී කෙනෙකුට දානයක් දීලා කෝටි ලක්ෂ ගුණයක දානානිසංසයක් කැමැති විය යුතුයි. සෝවාන් ඵලය සාක්ෂාත් කිරීමට පිළිපන් කෙනෙකුට දානයක් දීලා ගණන් කළ නොහැකි, ප්‍රමාණ රහිත දානානිසංසයක් කැමැති විය යුතුයි. සෝතාපන්න කෙනෙක් කෙරෙහි දුන් දානය ගැන කවර කතාද? සකදාගාමී ඵලය සාක්ෂාත් කිරීමට පිළිපන් කෙනෙක් කෙරෙහි දුන් දානය ගැන කවර කතාද? සකදාගාමී කෙනෙක් කෙරෙහි දුන් දානය ගැන කවර කතාද? අනාගාමී ඵලය සාක්ෂාත් කිරීමට පිළිපන් කෙනෙක් කෙරෙහි දුන් දානය ගැන කවර කතාද? අනාගාමී කෙනෙක් කෙරෙහි දුන් දානය ගැන කවර කතාද? අරහත් ඵලය සාක්ෂාත් කිරීමට පිළිපන් කෙනෙක් කෙරෙහි දුන් දානය ගැන කවර කතාද? තථාගත ශ්‍රාවක වූ රහතන් වහන්සේ කෙරෙහි දුන් දානය ගැන කවර කතාද? පසේ බුදුරජාණන් වහන්සේ කෙරෙහි දුන් දානය ගැන කවර කතාද? තථාගත අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ කෙරෙහි දුන් දානය ගැන කවර කතාද?

සත්ත ඛෝ පනිමානන්ද, සංඝගතා දක්ඛිණා. කතමා සත්ත: බුද්ධප්පමුඛේ උභතෝසංඝේ දානං දේති, අයං පඨමා සංඝගතා දක්ඛිණා. තථාගතේ පරිනිබ්බුතේ උභතෝසංඝේ දානං දේති, අයං දුතියා සංඝගතා දක්ඛිණා. භික්ඛුසංඝේ දානං දේති, අයං තතියා සංඝගතා දක්ඛිණා. භික්ඛුනිසංඝේ දානං දේති, අයං චතුත්ථී සංඝගතා දක්ඛිණා. ‘එත්තකා මේ භික්ඛූ ච භික්ඛුනියෝ ච සංඝතෝ උද්දිස්සථා’ති දානං දේති. අයං පඤ්චමී සංඝගතා දක්ඛිණා. ‘එත්තකා මේ භික්ඛූ සංඝතෝ උද්දිස්සථා’ති දානං දේති. අයං ඡට්ඨී සංඝගතා දක්ඛිණා. ‘එත්තකා මේ භික්ඛුනියෝ සංඝතෝ උද්දිස්සථා’ති දානං දේති. අයං සත්තමී සංඝගතා දක්ඛිණා.

පින්වත් ආනන්ද, සංඝගත දක්ෂිණා හතක් තියෙනවා. කවර සතක්ද යත්; බුදුරජාණන් වහන්සේ ප්‍රමුඛ භික්ෂු භික්ෂුණී යන උභය සංඝයාට දන්දෙනවා. මෙය පළමුවෙනි සංඝගත දක්ෂිණාවයි. තථාගතයන් වහන්සේ පිරිනිවන් පෑ කල්හි භික්ෂු භික්ෂුණී යන උභය සංඝයාට දන්දෙනවා. මෙය දෙවෙනි සංඝගත දක්ෂිණාවයි. භික්ෂු සංඝයා උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය තුන්වෙනි සංඝගත දක්ෂිණාවයි. භික්ෂුණී සංඝයා උදෙසා දන්දෙනවා. මෙය සතරවෙනි සංඝගත දක්ෂිණාවයි. ‘මට සංඝයා උදෙසා මෙපමණ භික්ෂූන් වහන්සේලාත්, මෙපමණ භික්ෂුණීන් වහන්සේලාත් වඩම්මවාදෙන්න’ කියල දන්දෙනවා. මෙය පස්වෙනි සංඝගත දක්ෂිණාවයි. ‘මට සංඝයා උදෙසා මෙපමණ භික්ෂූන් වහන්සේලා වඩම්මවාදෙන්න’ කියල දන්දෙනවා. මෙය සයවෙනි සංඝගත දක්ෂිණාවයි. ‘මට සංඝයා උදෙසා මෙපමණ භික්ෂුණීන් වහන්සේලා වඩම්මවාදෙන්න’ කියල දන්දෙනවා. මෙය සත්වෙනි සංඝගත දක්ෂිණාවයි. මේ තමයි සංඝගත දක්ෂිණා හත.

භවිස්සන්ති ඛෝ පනානන්ද, අනාගතමද්ධානං ගෝත්‍රභුනෝ කාසාවකණ්ඨා දුස්සීලා පාපධම්මා. තේසු දුස්සීලේසු සංඝං උද්දිස්ස දානං දස්සන්ති. තදාපාහං ආනන්ද, සංඝගතං දක්ඛිණං අසංඛෙය්‍යං අප්පමෙය්‍යං වදාමි. න ත්වේවාහං ආනන්ද, කේනචි පරියායේන සංඝගතාය දක්ඛිණාය පාටිපුග්ගලිකං දානං මහප්ඵලතරං වදාමි.

පින්වත් ආනන්ද, අනාගතයෙහි සංඝයා කිලුටු කරන, කසාවත පමණක් දරා සිටින, පවිටු ගතිගුණ ඇති, දුස්සීලයන් පහළ වෙනවා. සංඝයා උදෙසා ඒ දුස්සීලයන්ටත් දන්දෙනවා. පින්වත් ආනන්ද, එකල්හි පවා සංඝයා උදෙසා දෙන ලද දානය අසංඛෙය්‍ය වූ අප්‍රමාණ වූ අනුසස් තියෙනවා කියලයි මා කියන්නේ. පින්වත් ආනන්ද, මං කිසිම ක්‍රමයකින් සංඝයා උදෙසා දෙන දානයට වඩා පෞද්ගලික දානයක් මහත්ඵල තියෙනවාය කියල කියන්නේ නෑ.

චතස්සෝ ඛෝ ඉමා ආනන්ද, දක්ඛිණා විසුද්ධියෝ. කතමා චතස්සෝ: අත්ථානන්ද, දක්ඛිණා දායකතෝ විසුජ්ඣති නෝ පටිග්ගාහකතෝ. අත්ථානන්ද, දක්ඛිණා පටිග්ගාහකතෝ විසුජ්ඣති නෝ දායකතෝ. අත්ථානන්ද, දක්ඛිණා නේව දායකතෝ විසුජ්ඣති නෝ පටිග්ගාහකතෝ. අත්ථානන්ද, දක්ඛිණා දායකතෝ චේව විසුජ්ඣති පටිග්ගාහකතෝ ච.

පින්වත් ආනන්ද, දානය පිරිසිදු භාවයට පත්වෙන ආකාර හතරක් තියෙනවා. කවර සතරක්ද යත්; පින්වත් ආනන්දය, දානයක් තියෙනවා, ඒ දානය පිරිසිදු වන්නේ දායකයාගෙනුයි. ප්‍රතිග්‍රාහකයාගෙන් නොවෙයි. පින්වත් ආනන්ද, තව දානයක් තියෙනවා. ඒ දානය පිරිසිදු වන්නේ ප්‍රතිග්‍රාහකයාගෙනුයි. දායකයාගෙන් නොවෙයි. තව දානයක් තියෙනවා. ඒ දානය දායකයාගෙන් පිරිසිදු වෙන්නෙත් නෑ. ප්‍රතිග්‍රාහකයාගෙන් පිරිසිදු වෙන්නෙත් නෑ. පින්වත් ආනන්ද, තවත් දානයක් තියෙනවා. ඒ දානය දායකයාගෙනුත් පිරිසිදු වෙනවා. ප්‍රතිග්‍රාහකයාගෙනුත් පිරිසිදු වෙනවා.

කථඤ්චානන්ද, දක්ඛිණා දායකතෝ විසුජ්ඣති නෝ පටිග්ගාහකතෝ: ඉධානන්ද, දායකෝ හෝති සීලවා කල්‍යාණධම්මෝ, පටිග්ගාහකා හොන්ති දුස්සීලා පාපධම්මා. ඒවං ඛෝ ආනන්ද, දක්ඛිණා දායකතෝ විසුජ්ඣති නෝ පටිග්ගාහකතෝ.

පින්වත් ආනන්ද, දායකයාගෙන් පිරිසිදුවෙන, ප්‍රතිග්‍රාහකයාගෙන් පිරිසිදු නොවෙන දානය කුමක්ද? පින්වත් ආනන්ද, මෙහිලා දායකයා සිල්වත් කෙනෙක්. යහපත් ගුණධර්ම ඇති කෙනෙක්. නමුත් ප්‍රතිග්‍රාහකයෝ දුස්සීලයි. පවිටු ගතිගුණවලින් යුක්තයි. මෙසේ ඇති කල්හි පින්වත් ආනන්ද, දායකයාගෙනුයි දානය පිරිසිදු වන්නේ. ප්‍රතිග්‍රාහකයාගෙන් නොවෙයි.

කථඤ්චානන්ද, දක්ඛිණා පටිග්ගාහකතෝ විසුජ්ඣති නෝ දායකතෝ: ඉධානන්ද, දායකෝ හෝති දුස්සීලෝ පාපධම්මෝ, පටිග්ගාහකා හොන්ති සීලවන්තෝ කල්‍යාණධම්මා. ඒවං ඛෝ ආනන්ද, දක්ඛිණා පටිග්ගාහකතෝ විසුජ්ඣති නෝ දායකතෝ.

පින්වත් ආනන්ද, ප්‍රතිග්‍රාහකයාගෙන් පිරිසිදුවෙන, දායකයාගෙන් පිරිසිදු නොවෙන දානය කුමක්ද? පින්වත් ආනන්ද, මෙහිලා දායකයා දුස්සීලයි. පවිටු ගතිගුණවලින් යුක්තයි. නමුත් ප්‍රතිග්‍රාහකයෝ සීලවන්තයි. උතුම් ගුණධර්මයන්ගෙන් යුක්තයි. මෙසේ ඇති කල්හි පින්වත් ආනන්ද, ප්‍රතිග්‍රාහකයාගෙනුයි දානය පිරිසිදු වන්නේ. දායකයාගෙන් නොවෙයි.

කථඤ්චානන්ද, දක්ඛිණා නේව දායකතෝ විසුජ්ඣති නෝ පටිග්ගාහකතෝ: ඉධානන්ද, දායකෝ ච හෝති දුස්සීලෝ පාපධම්මෝ, පටිග්ගාහකා ච හොන්ති දුස්සීලා පාපධම්මා. ඒවං ඛෝ ආනන්ද, දක්ඛිණා නේව දායකතෝ විසුජ්ඣති නෝ පටිග්ගාහකතෝ.

පින්වත් ආනන්ද, දායකයාගෙනුත් පිරිසිදු නොවෙන, ප්‍රතිග්‍රාහකයාගෙනුත් පිරිසිදු නොවෙන දානය කුමක්ද? පින්වත් ආනන්ද, මෙහිලා දායකයා දුස්සීලයි. පවිටු ගතිගුණවලින් යුක්තයි. ඒ වගේම ප්‍රතිග්‍රාහකයෝත් දුස්සීලයි. පවිටු ගතිගුණවලින් යුක්තයි. මෙසේ ඇති කල්හි පින්වත් ආනන්ද, දායකයාගෙන්වත් ප්‍රතිග්‍රාහකයාගෙන්වත් දානය පිරිසිදු වෙන්නේ නෑ.

කථඤ්චානන්ද, දක්ඛිණා දායකතෝ චේව විසුජ්ඣති පටිග්ගාහකතෝ ච: ඉධානන්ද, දායකෝ ච හෝති සීලවා කල්‍යාණධම්මෝ, පටිග්ගාහකා ච හොන්ති සීලවන්තෝ කල්‍යාණධම්මා. ඒවං ඛෝ ආනන්ද, දක්ඛිණා දායකතෝ චේව විසුජ්ඣති පටිග්ගාහකතෝ ච. ඉමා ඛෝ ආනන්ද, චතස්සෝ දක්ඛිණා විසුද්ධියෝති.

පින්වත් ආනන්ද, දායකයාගෙනුත් පිරිසිදුවෙන, ප්‍රතිග්‍රාහකයාගෙනුත් පිරිසිදු වෙන දානය කුමක්ද? පින්වත් ආනන්ද, මෙහිලා දායකයා සිල්වත් කෙනෙක්. යහපත් ගුණධර්ම ඇති කෙනෙක්. ඒ වගේම ප්‍රතිග්‍රාහකයෝත් සිල්වත්. යහපත් ගුණධර්මවලින් යුක්තයි. මෙසේ ඇති කල්හි පින්වත් ආනන්ද, දායකයාගෙනුත් දානය පිරිසිදු වෙනවා. ප්‍රතිග්‍රාහකයාගෙනුත් පිරිසිදු වෙනවා.

පින්වත් ආනන්ද, මේ තමයි දානය පිරිසිදු වෙන ආකාර සතර.

ඉදමවෝච භගවා. ඉදං වත්වා සුගතෝ අථාපරං ඒතදවෝච සත්ථා:

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළා. මෙය වදාළ සුගත වූ ශාස්තෘන් වහන්සේ යළි අන්‍ය වූ මෙම ගාථාවන් ද වදාළා.

යෝ සීලවා දුස්සීලේසු දදාති දානං,
ධම්මේන ලද්ධා සුපසන්නචිත්තෝ,
අභිසද්දහං කම්මඵලං උළාරං,
සා දක්ඛිණා දායකතෝ විසුජ්ඣති.

යමෙක් සිල්වත්ව සිට, දැහැමින් ලැබෙන දෙයින්, ඉතා පහන් සිතින් යුතුව දුස්සීලයන් හට දානයක් වශයෙන් දෙයිද, උදාර වූ කර්මඵල විශ්වාසයකින් යුතුව දුන් ඒ දානය පිරිසිදු වන්නේ දායක පක්ෂයෙනුයි.

යෝ දුස්සීලෝ සීලවන්තේසු දදාති දානං,
අධම්මේන ලද්ධං අප්පසන්නචිත්තෝ,
අනභිසද්දහං කම්මඵලං උළාරං,
සා දක්ඛිණා පටිග්ගාහකතෝ විසුජ්ඣති.

යමෙක් දුස්සීලව සිට, අධාර්මිකව ලැබූ දෙයින්, නොපහන් සිතින් යුතුව සිල්වතුන් වහන්සේලා හට දානයක් වශයෙන් දෙයිද, උදාර වූ කර්මඵල විශ්වාසයෙන් තොර වූ ඒ දානය පිරිසිදු වන්නේ ප්‍රතිග්‍රාහක පක්ෂයෙනුයි.

යෝ දුස්සීලෝ දුස්සීලේසු දදාති දානං,
අධම්මේන ලද්ධං අප්පසන්නචිත්තෝ,
අනභිසද්දහං කම්මඵලං උළාරං,
න තං දානං විපුලප්ඵලන්ති බ්‍රෑමි.

යමෙක් දුස්සීලව සිට, අධාර්මිකව ලැබූ දෙයින්, නොපහන් සිතින් යුතුව දුස්සීලයන් හට දානයක් වශයෙන් දෙයිද, උදාර වූ කර්මඵල විශ්වාසයෙන් තොර වූ ඒ දානය මහත්ඵල මහානුසස් නැහැ කියලයි මා කියන්නේ.

යෝ සීලවා සීලවන්තේසු දදාති දානං,
ධම්මේන ලද්ධා සුපසන්නචිත්තෝ,
අභිසද්දහං කම්මඵලං උළාරං,
තං වේ දානං විපුලප්ඵලන්ති බ්‍රෑමි.

යමෙක් සිල්වත්ව සිට, දැහැමින් ලැබෙන දෙයින්, ඉතා පහන් සිතින් යුතුව සිල්වතුන් වහන්සේලා හට දානයක් වශයෙන් දෙයි ද, උදාර වූ කර්මඵල විශ්වාසයකින් යුතුව දුන් ඒ දානය ඒකාන්තයෙන් ම මහත්ඵල මහානිසංස තියෙනවා කියලයි මා කියන්නේ.

යෝ වීතරාගෝ වීතරාගේසු දදාති දානං,
ධම්මේන ලද්ධා සුපසන්නචිත්තෝ,
අභිසද්දහං කම්මඵලං උළාරං,
තං වේ දානං ආමිසදානානමග්ගන්ති.

යමෙක් වීතරාගීව සිට, දැහැමින් ලැබෙන දෙයින්, ඉතා පහන් සිතින් යුතුව, වීතරාගී උතුමන් හට දානයක් වශයෙන් දෙයිද, උදාර වූ කර්මඵල විශ්වාසයකින් යුතුව දුන් ඒ දානය ඒකාන්තයෙන්ම ආමිස දාන අතර අග්‍රයි කියලයි මා කියන්නේ.

සාදු! සාදු!! සාදු!!!

දක්ඛිණාවිභංග සුත්තං ද්වාදසමං.

දන්දීම පිළිබඳ විග්‍රහ කොට වදාළ දෙසුම නිමා විය.

ධර්මදානය උදෙසා පාලි සහ සිංහල අන්තර්ගතය උපුටා ගැනීම https://mahamevnawa.lk/sutta/mn3_3-4-12/ වෙබ් පිටුවෙනි.
Ver.1.40 - Last Updated On 26-SEP-2020 At 03:14 P.M